Y3 HC nhiễm độc giáp TS lê văn chi 2016

HỘI CHỨNG
NHIỄM ĐỘC GIÁP

1


I. ĐỊNH NGHĨA

-

Nhiễm độc giáp (thyrotoxicosis): biểu hiện LS, SL, SH xảy ra khi các mô tiếp
xúc và đáp ứng với một lượng lớn hormon giáp.

-

Cường giáp (hyperthyroidism): tình trạng tăng hoạt tuyến giáp (hyperfunction)
kéo dài dẫn đến NĐG.

2


CG
=
NĐG

CG

NĐG

CG

CG

NĐG

NĐG

CG

NĐG

3


Chẩn đoán cường giáp nhờ xét nghiệm đo độ tập trung I 131 (ĐTT I 131 )

RAIU: Radioactive Iodine Uptake

4


NGUYÊN NHÂN

1. TSH giảm 

1.1. Độ tập trung I131 tăng 

- Bệnh Basedow (diffuse toxic goiter): thường gặp nhất.

5

TRH
(-)

(-)

TSH
(-)

(-)

T3, T4
6


II. NGUYÊN NHÂN
1. TSH giảm 
1.1. Độ tập trung I131 tăng 
- Bệnh Basedow (diffuse toxic goiter): thường gặp nhất.

- U tuyến độc tuyến giáp (toxic adenoma) = bệnh Plummer.
- Bướu giáp độc đa nhân (toxic multinodular goiter).
- Thai trứng (hydatidiform mole, choriocarcinoma).

7


1.2. Độ tập trung I131 giảm hay bình thường
- Viêm tuyến giáp bán cấp (viêm tuyến giáp Quervain): do virus.
- Viêm tuyến giáp mạn với nhiễm độc giáp thoáng qua: nguyên nhân không rõ.

-

Viêm tuyến giáp Hashimoto (viêm tuyến giáp lympho): bệnh tự miễn, có tính

-

Viêm tuyến giáp sau sinh.

chất gia đình.

- Nhiễm độc giáp giả (thyrotoxicosis factitia).
- U quái buồng trứng (struma ovari, teratoma).

8


9


1.2. Độ tập trung I131 giảm hay bình thường :
- Viêm tuyến giáp bán cấp (viêm tuyến giáp Quervain): do virus.
- Viêm tuyến giáp mạn với nhiễm độc giáp thoáng qua: nguyên nhân không rõ.

-

Viêm tuyến giáp Hashimoto (viêm tuyến giáp lympho): bệnh tự miễn, có tính
chất gia đình.

-

Viêm tuyến giáp sau sinh.

- Nhiễm độc giáp giả (thyrotoxicosis factitia).
- U quái buồng trứng (struma ovari, teratoma).

- K biểu mô nang tuyến giáp di căn.
10


2. TSH tăng:
- U tuyến yên tiết TSH.
- Đề kháng tuyến yên với hormon giáp.

11


III. LÂM SÀNG
Đa dạng, hầu hết các cơ quan.
Độ trầm trọng triệu chứng phụ thuộc: thời gian mắc, nồng độ hormon giáp và tuổi
bệnh nhân.
Triệu chứng điển hình thường gặp ở bệnh nhân trẻ.
1. Tổng quát:
- Gầy dù ăn nhiều. - Rối loạn điều nhiệt.
- Tăng tiết mồ hôi. - Yếu, mỏi mệt.

12


3. Thần kinh:

- Kích thích, bất an; dễ xúc động, nóng tính, ưa nói nhiều; vận động nhiều nhưng
mau mệt.
- Trí nhớ giảm, không tập trung được tư tưởng; mất ngủ.
- Run tay.
4. Tiêu hoá:
- Ăn nhiều, đôi lúc chán ăn.

- Đi chảy.

- Khó nuốt khi thực quản bị chèn ép.
5. Cơ:
- Yếu cơ, chủ yếu là cơ gần gốc (dấu ghế đẩu).
- Teo cơ.

13


6. Da, lông tóc móng:
- Da nóng ẩm, nhiều mồ hôi. - Tóc dễ rụng.
- Rối loạn sắc tố da: bạch ban. - Ngón tay và chân dùi trống. – Bong móng tay
- Phù niêm trước xương chày (tự miễn).
7. Sinh dục: nữ bị ảnh hưởng > nam giới.
- Nữ: RL KN (thiểu kinh, vô kinh, không rụng trứng).
- Nam: giảm tình dục, vú to, nốt nhện.

14


15

16


17


18


8. Bướu giáp: tuỳ nguyên nhân.
- Lớn, lan toả, bướu mạch, thổi tâm thu: trong Basedow.
- Có một hay nhiều hòn: u tuyến độc TG, BGĐ ĐN.
Đau: viêm tuyến giáp bán cấp.
Có thể chèn ép TM cảnh  dấu Pemberton.

19


20


9. Mắt: lồi hay không tuỳ nguyên nhân; thay đổi theo chủng tộc.
Có thể phù niêm mi mắt, xung huyết kết mạc, loét giác mạc, thương tổn cơ vận
nhãn.
Các dấu: dấu Stellwag, dấu Dalrymple, dấu de Graefe, dấu Kokher, dấu Joffroy,
dấu Moebius.

21

22


CẬN LÂM SÀNG

1.

Xét nghiệm chính để xác định
T3, T4 tự do (FT3, FT4) và TSH siêu nhạy (TSH

us

).

T3, T4 toàn phần ít trung thực do bị biến đổi bởi các yếu tố ngoại lai ảnh hưởng
đến protein tải (TBG, albumin, prealbumin).

23


Giá trị bình thường:
Tại khoa YH Hạt nhân:
+ T 3:

0,6 – 1,9 ng/ml

+ T 4:

45 – 110 ng/ml

+ TSH:

0,25 – 4 µ UI/ml

Tại khoa Sinh Hoá:
+ FT 4:

12 – 22 pmol/l

+ TSH:

0,27 – 4,2 µ UI/ml

24


-

TSH thấp < 0,1 µU/ml. Ngoại trừ cường giáp do u tuyến yên tạo TSH, đề
kháng tuyến yên với hormon giáp

FT4 tăng, TSH thấp: 95% trường hợp
→ thường đủ để chẩn đoán.

FT3 tăng, FT4 bình thường, TSH thấp: 5% trường hợp (NĐG do T3).

25