báo cáo vi sinh abcxyz

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TPHCM
KHOA KỸ THUẬT HÓA HỌC
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM

----------

BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI
SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM

Giảng viên hướng dẫn : Cô TRẦN THỊ NGỌC YÊN
Sinh viên thực hiện : NGUYỄN CÔNG VIÊN
Lớp
: HC16TP – Nhóm 5
MSSV
: 1614085

Năm học 2018 – 2019


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

MỤC LỤC
BÀI 1: QUAN SÁT TẾ BÀO VI SINH VẬT BẰNG KÍNH HIỂN VI...................................................... 4
1. MỤC ĐÍCH THÍ NGHIỆM ................................................................................................................ 5
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT .................................................................................................................... 5
2.1. Giới thiệu về vi sinh vật ............................................................................................................... 5
2.2. Giới thiệu về kính hiển vi quang học ........................................................................................... 5
2.3. Làm tiêu bản để quan sát .............................................................................................................. 6
3. CÁCH TIẾN HÀNH ........................................................................................................................... 6
4. KẾT QUẢ NHẬN XÉT ...................................................................................................................... 7

5. ỨNG DỤNG........................................................................................................................................ 8
BÀI 2: QUAN SÁT NẤM MEN ................................................................................................................. 9
1. MỤC ĐÍCH THÍ NGHIỆM ................................................................................................................ 9
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT .................................................................................................................... 9
2.1. Khái quát về nấm men ...................................................................................................................... 9
2.2. Phƣơng pháp đếm số tế bào vi sinh vật bằng buồng đếm: ............................................................... 9
3. CÁCH TIẾN HÀNH ......................................................................................................................... 10
3.1. Quan sát nấm men sống và chết ................................................................................................. 10
3.2. Quan sát lƣợng nấm men nảy chồi: ............................................................................................ 10
5. ỨNG DỤNG...................................................................................................................................... 12
BÀI 3: QUAN SÁT VI KHUẨN .............................................................................................................. 14
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT .................................................................................................................. 14
2.1. Giới thiệu về vi khuẩn ................................................................................................................ 14
2.2. Chuẩn bị tiêu bản và cố định vi khuẩn trên phiến kính: ............................................................. 15
2.3. Phƣơng pháp nhuộm Gram ........................................................................................................ 15
3. Cách tiến hành ................................................................................................................................... 16
3.1. Quan sát vi khuẩn ....................................................................................................................... 16
3.2. Nhuộm Gram và quan sát ........................................................................................................... 16
5. ỨNG DỤNG...................................................................................................................................... 21
5.1. Streptococus thermophillus ........................................................................................................ 22
5.2. Bacillus subtilis .......................................................................................................................... 22
5.3. E.Coli .......................................................................................................................................... 22
5.4. Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casein........................................................................ 22
Trang 1


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN
BÀI 4: QUAN SÁT NẤM MỐC .............................................................................................................. 24
1. MỤC ĐÍCH THÍ NGHIỆM .............................................................................................................. 24
3. CÁCH TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM................................................................................................. 24

4. KẾT QUẢ, NHẬN XÉT ................................................................................................................... 24
BÀI 5: ĐỊNH LƢỢNG VI SINH VẬT ..................................................................................................... 29
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT .................................................................................................................. 29
2.1. Phƣơng pháp đếm khuẩn lạc ...................................................................................................... 29
2.2. Phƣơng pháp vi lọc ..................................................................................................................... 30
2.3. Phƣơng pháp MPN ..................................................................................................................... 30
2.4. Phƣơng pháp đếm trực tiếp bằng buồng đếm hồng cầu ............................................................. 30
2.5. Phƣơng pháp đo độ đục .............................................................................................................. 30
2.6. Phƣơng pháp đo hoạt độ trao đổi chất (ATP) ............................................................................. 31
2.7. Phƣơng pháp xác định khối lƣợng khô...................................................................................... 31
4. KẾT QUẢ VÀ NHẬN XÉT ............................................................................................................. 32
5. ỨNG DỤNG...................................................................................................................................... 33
BÀI 6: LÀM MÔI TRƢỜNG GIEO CẤY VI SINH VẬT ....................................................................... 34
1. MỤC ĐÍCH BÀI THÍ NGHIỆM....................................................................................................... 34
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT .................................................................................................................. 34
2.1. Tiệt trùng bề mặt và môi trƣờng làm việc .................................................................................. 34
2.2. Môi trƣờng nuôi cấy ................................................................................................................... 34
3. CÁCH TIẾN HÀNH ......................................................................................................................... 34
3.1. Tiệt trùng môi trƣờng nuôi cấy vi sinh vật: ................................................................................ 34
3.2. Tiệt trùng dụng cụ thí nghiệm .................................................................................................... 35
3.3. Chuẩn bị môi trƣờng nuôi cấy vi sinh vật .................................................................................. 35
4. KẾT QUẢ VÀ NHẬN XÉT ............................................................................................................. 36
5. ỨNG DỤNG...................................................................................................................................... 36
BÀI 7: GIEO CẤY VÀ PHÂN LẬP VI SINH VẬT ................................................................................ 37
1. MỤC ĐÍCH BÀI THÍ NGHIỆM....................................................................................................... 37
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT .................................................................................................................. 37
2.1. Nuôi cấy vi sinh vật ................................................................................................................... 37
2.2. Phân lập vi sinh vật .................................................................................................................... 37
2.3. Các phƣơng pháp giữ giống vi sinh vật ...................................................................................... 38
3. CÁCH TIẾN HÀNH ......................................................................................................................... 39

3.1. Nuôi cấy vi sinh vật .................................................................................................................... 39
Trang 2


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN
3.2. Phân lập vi sinh vật .................................................................................................................... 41
4. KẾT QUẢ VÀ NHẬN XÉT ............................................................................................................. 41
4.1. Nuôi cấy vi sinh vật .................................................................................................................... 41
4.2. Phân lập vi sinh vật .................................................................................................................... 42
5. ỨNG DỤNG...................................................................................................................................... 42
BÀI 8: QUAN SÁT KHẢ NĂNG DỊ HÓA CARBOHYDRATE ............................................................ 43
1. MỤC ĐÍCH THÍ NGHIỆM .............................................................................................................. 43
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT .................................................................................................................. 43
3. CÁCH TIẾN HÀNH ......................................................................................................................... 44
4. KẾT QUẢ VÀ NHẬN XÉT ............................................................................................................. 45
5. ỨNG DỤNG...................................................................................................................................... 46
BÀI 9: QUAN SÁT KHẢ NĂNG LÊN MEN CÁC LOẠI ĐƢỜNG....................................................... 47
1. MỤC ĐÍCH THÍ NGHIỆM .............................................................................................................. 47
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT .................................................................................................................. 47
3. CÁCH TIẾN HÀNH ......................................................................................................................... 47
4. KẾT QUẢ VÀ NHẪN XÉT ............................................................................................................. 48
5. ỨNG DỤNG...................................................................................................................................... 49
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................................................... 49

Trang 3


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

MỤC LỤC HÌNH

Hình 1 Kính hiển vi quang học .................................................................................................................... 5
Hình 2. Nấm men ......................................................................................................................................... 7
Hình 3. Nấm sợi Penicillium ....................................................................................................................... 7
Hình 4. Quan sát nấm men nảy chồi ......................................................................................................... 10
Hình 5. Quan sát tế bào nấm men sống và chết ........................................................................................ 11
Hình 6. Nấm men là một trong những nguyên liệu sản xuất viên bổ sung ................................................ 13
Hình 7. Staphiloccocus aureus .................................................................................................................. 18
Hình 8. Streptococus thermoffillus ............................................................................................................ 18
Hình 9. Bacillus cereus ............................................................................................................................. 19
Hình 10. E.Coli .......................................................................................................................................... 19
Hình 11. E.Coli nhuộm màu ...................................................................................................................... 20
Hình 12. Bacillus subtilis .......................................................................................................................... 20
Hình 13. Lactic casein ............................................................................................................................... 21
Hình 14. Lactobacillus acidophilus........................................................................................................... 21
Hình 15 .Nấm mốc Mocus quan sát dưới kính hiển vi .............................................................................. 25
Hình 16. Nấm mốc Rhizopus quan sát dưới kính hiển vi độ phóng đại 10x ............................................. 25
Hình 17. Nấm mốc Rhizopus quan sát dưới kính hiển vi độ phóng đại 40x ............................................. 26
Hình 18. Nấm mốc Aspergillus quan sát dưới kính hiển vi độ phóng đại 10x .......................................... 26
Hình 19. Nấm mốc Aspergillus quan sát dưới kính hiển vi độ phóng đại 40x .......................................... 27
Hình 20. Nấm mốc Penicillium ................................................................................................................. 27
Hình 21. Định lượng vi sinh vật ................................................................................................................ 32
Hình 22. Thạch môi trường nghiêng và thạch môi trường đứng .............................................................. 36
Hình 23. Một số kiểu nuôi cấy trên thạch nghiêng ................................................................................... 40
Hình 24. Phương pháp cấy ria .................................................................................................................. 40
Hình 25. Nuôi cấy vi sinh vật trong hộp petri ........................................................................................... 42
Hình 26. Kết quả khảo sát khả năng dị hóa carbohydrate trong môi trường OF – glucose .................... 45
Hình 27. Quan sát nấm mốc trên môi trường tinh bột .............................................................................. 46
Hình 28. Quan sát khả năng thủy phân tinh bột của nấm mốc (ssau khi thêm dung dịch Lugol) ............ 46
Hình 29. Khảo sát sự lên men các loại đường .......................................................................................... 48

Trang 4


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

BÀI 1: QUAN SÁT TẾ BÀO VI SINH VẬT BẰNG
KÍNH HIỂN VI
1. MỤC ĐÍCH THÍ NGHIỆM
 Quan sát đặc điểm hình thái của vi sinh vật: nấm men, vi khuẩn, nấm mốc
 Làm quen và biết cách sử dụng kính hiển vi để quan sát vi sinh vật.
 Biết làm tiêu bản vi sinh vật để quan sát dƣới kính hiển vi.
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT
2.1. Giới thiệu về vi sinh vật
Vi sinh vật là những sinh vật đơn bào hoặc đa bào nhân sơ hoặc nhân thực có kích thƣớc rất
nhỏ, không quan sát đƣợc bằng mắt thƣờng mà phải sử dụng kính hiển vi. Kích thƣớc vi sinh vật
thƣờng đƣợc đo bằng micromet. Thuật ngữ vi sinh vật không tƣơng đƣơng với bất kỳ đơn vị
phân loại nào trong phân loại khoa học. Nó bao gồm cả virus, vi khuẩn (bao gồm cả cổ khuẩn),
nấm, tảo, nguyên sinh động vật.
2.2. Giới thiệu về kính hiển vi quang học
Kính hiển vi quang học là một loại kính hiển vi sử dụng ánh sáng khả kiến để quan sát hình
ảnh các vật thể nhỏ đƣợc phóng đại nhờ một hệ thống các thấu kính thủy tinh. Kính hiển vi
quang học là dạng kính hiển vi đơn giản, lâu đời nhất và cũng là phổ biến nhất.

Hình 1 Kính hiển vi quang học

– Cấu tạo của kính hiển vi quang học:

Trang 5

BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

(1) Thị kính: Có thể từ một đến 2 thấu kính thủy tinh cho phép tạo ra ảnh cuối cùng của vật
qua hệ quang học. Độ phóng đại của thị kính khá nhỏ, thƣờng chỉ dƣới 10x, và đƣợc lắp đặt
trong một ống trụ, cho phép thay đổi dễ dàng.
(2) Giá điều chỉnh vật kính.
(3) Vật kính: là thấu kính quan trọng nhất của các hệ tạo ảnh nhờ thấu kính, là một (hoặc có
thể là hệ nhiều thấu kính) có tiêu cự ngắn, cho phép phóng đại vật với độ phóng đại lớn. Nhờ có
giá điều chỉnh, các vật kính khác nhau có thể xoay để thay đổi trị số phóng đại. Trên vật kính có
thể ghi các trị số phóng đại 4x, 5x, 10x, 20x, 40x, 50x hay 100x. Trong một số vật kính đặc biệt,
ngƣời ta có thể sử dụng dầu nhằm tăng độ phân giải của hệ thống.
(4),(5) Giá vi chỉnh, cho phép điều chỉnh độ cao của mẫu vật để lấy nét trong quá trình tạo
ảnh.
(6) Giá đặt mẫu vật
(7) Hệ thống đèn, gƣơng... tạo ánh sáng để chiếu sáng mẫu vật.
(8) Hệ thống khẩu độ, và các thấu kính hội tụ để hội tụ và tạo ra chùm sáng song song chiếu
qua mẫu vật.
(9) Vi chỉnh cho phép dịch chuyển mẫu vật theo chiều ngang để quan sát các phần khác nhau
theo ý muốn.
 Cách sử dụng kính hiển vi
– Điều chỉnh ánh sáng bằng gƣơng phản chiếu.
– Đặt tiêu bản lên bàn kính sao cho vật mẫu nằm ở đúng trung tâm, dùng kẹp giữ tiêu bản.
Hãy thận trọng không để ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào gƣơng, làm nhƣ vậy dễ bị
hỏng mắt.
– Mắt nhìn vật kính từ một phía của kính hiển vi, tay phải từ từ vặn ốc to theo chiều kim
đồng hồ (vặn xuống) cho đến khi vật kính gần sát lá kính của tiêu bản.
– Mắt nhìn vào thấu kính, tay phải từ từ vặn ốc to theo chiều ngƣợc lại (vặn lên) cho đến
khi nhìn thấy vật cần quan sát
– Điều chỉnh bằng ốc nhỏ để nhìn vật mẫu rõ nhất.
2.3. Làm tiêu bản để quan sát

– Làm tiêu bản giọt ép: đây là phƣơng pháp đơn giản nhất, quan sát trực tiếp sự chuyển
động của vi khuẩn.
– Làm tiêu bản giọt treo: quan sát vi khuẩn trong thời gian lâu hơn, vi khuẩn đƣợc treo dƣới
lam kính đặt trên một phiến kính lõm.
3. CÁCH TIẾN HÀNH
+ Ngâm phiến kính và lam kính trong petri chứa cồn 70°.
+ Lấy phiến kính ra, lau khô bằng giấy, hơ trên ngọn lửa đèn cồn.
+ Dùng đũa thủy tinh lấy một giọt nƣớc vô khuẩn nhỏ lên phiến kính.
+ Hơ đỏ que cấy, làm nguội, sau đó lấy một phần nhỏ sinh khối vi sinh vật lên que cấy.
+ Trộn đều vi sinh vật trên que cấy vào giọt nƣớc và dàn mỏng giọt nƣớc trên phiến kính.
+ Lấy lam kính lau khô bằng giấy và hơ nhẹ lƣớt qua ngọn lửa đèn cồn, sau đó đậy lên phiến
.kính để cố định vi sinh vật quan sát.
+ Dùng giấy thấm xung quanh, đảm bảo xung quanh lam kính khô.
+ Quan sát hình thái nấm men, vi khuẩn, nấm mốc dƣới kính hiển vi.
Trang 6


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

4. KẾT QUẢ NHẬN XÉT

Hình 2. Nấm men

Hình 3. Nấm sợi Penicillium

 Nhận xét:
- Quan sát đƣợc đặc điểm của nấm men qua kính hiển vi: hình cầu.
Trang 7

BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

-

Đặc điểm của nấm mốc Penicillium: chuỗi đính bào tử, phân nhánh, có vách ngăn.
Thời gian điều chỉnh kính hiển vi để quan sát rõ nét còn lâu.

5. ỨNG DỤNG
– Sử dụng kính hiển vi quan sát vi sinh vật.
– Nhận định sự có mặt của vi sinh vật trong mẫu cần khảo sát: có hay không.
– Quan sát, nhận biết đƣợc sự khác nhau giữa các loại vi sinh vật.

Trang 8


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

BÀI 2: QUAN SÁT NẤM MEN
1. MỤC ĐÍCH THÍ NGHIỆM
 Đánh giá canh trƣờng nấm men, tỷ lệ nảy chồi và tỷ lệ sống chết.
 Quan sát số lƣợng và chất lƣợng nấm men.
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT
2.1. Khái quát về nấm men
Nấm men là một nhóm vi sinh vật đƣợc dùng nhiều trong công nghiệp, hầu hết nấm men là
đơn bào, không chuyển động. Hình dạng và kích thƣớc của chúng thay đổi tùy điều kiện môi
trƣờng. Nói chung nấm men có dạng hình cầu, hình trứng, hình bầu dục,…có kích thƣớc tƣơng
đối lớn, chiều dài từ 6 – 10μm có khi 12 - 18μm, có chiều ngang từ 4 - 8 μm.
Về cấu tạo tế bào, gồm thành tế bào và tế bào chất. Trong tế bào chất có nhiều cơ quan con
khác nhau, không bào và các chất chứa đựng khác nhƣ: glycogen, granuloza, chất béo,
volutin,…

Nấm men có thể sinh sản theo lối nảy chồi, phân chia hoặc tạo thành bào tử hữu tính.
Trong quá trình phát triển, hình thái nấm men có thể thay đổi nhƣ sau:
+ Ở nấm men trẻ (qua 12 – 16 giờ nuôi cấy): màng mỏng, tế bào chất đồng nhất, không bào
chƣa có hoặc mới bắt đầu xuất hiện, tế bào sinh sản chiếm tỷ lệ cao.
+ Ở nấm men trƣởng thành (24 – 48 giờ): kích thƣớc điển hình, không bào lớn, số không bào
có thể đến hai, lƣợng glycogen tăng, tế bào sinh sản chiếm tỷ lệ cao.
+ Ở nấm men già (đã nuôi cấy từ 72 giờ trở lên): màng dày nhẵn, tế bào chất không đồng
nhất, không bào lớn, lƣợng chất béo tăng, tế bào hầu nhƣ không sinh sản nữa, không có
glycogen, tế bào chết chiếm tỷ lệ lớn.
 Nguyên tắc quan sát nấm men sống và chết:
 Tế bào chất chết dễ bắt màu
 Thuốc nhuộm đi qua màng tế bào chết dễ dàng hơn đi qua màng tế bào sống.
 Vì vậy ta có thể dùng xanh methylene để nhuộm phân biệt sống và chết.
 Quan sát lƣợng nấm men nảy chồi:
 Đây là một việc làm quan trọng khi đánh giá chất lƣợng canh trƣờng nấm men để cho vào
thùng lên men.
 Trong canh trƣờng nấm men cho vào thùng lên men, lƣợng tế bào đang nảy chồi ít nhất
phải chiếm từ 10-15%.
 Nếu canh trƣờng đang ở giai đoạn sinh sản mạnh, số tế bào nảy chồi có thể đạt đến 7080%
2.2. Phƣơng pháp đếm số tế bào vi sinh vật bằng buồng đếm:
 Phạm vi áp dụng: đếm một số loài nấm men và vi khuẩn
 Mục đích: theo dõi sự sinh trƣởng của vi sinh vật trong các quá trình lên men thực hiện
trên môi trƣờng lỏng
 Cấu tạo buồng đếm:
+ Buồng đếm là một phiến kính dày, với bề mặt hình chữ nhật.

Trang 9


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

+ Trên bề mặt buồng đếm, có đục 4 rãnh song song với chiều rộng và chia bề mặt thành 3
khoang chính A, B, và C. Chiều cao của hai khoang A, C là nhƣ nhau. Khoang giữa B thấp hơn
hai khoang bên A và C một đoạn h. Giá trị h đƣợc gọi là chiều cao của buồng đếm
+ Khoang B đƣợc chia tiếp thành 2 khoang nhỏ B1 và B2 nhờ một rãnh đục song song với
chiều dài của bề mặt buồng đếm.
+ Trên mỗi khoang nhỏ, ngƣời ta kẻ một lƣới đếm gồm nhiều ô lớn hình vuông hoặc hình
chữ nhật. Một ô lớn đƣợc chia tiếp thành các ô nhỏ hơn
+ Buồng điếm có kèm theo lá kính để đậy. Lá kính có bề mặt hình vuông và rất phẳng
3. CÁCH TIẾN HÀNH
3.1. Quan sát nấm men sống và chết
 Cho vài giọt canh trƣờng nấm men Saccharomyces cerevisae và một giọt thuốc nhuộm
xanh methylene (đã pha loãng 10 lần) lên phiến kính, nhẹ nhàng trộn đều, đậy lá kính lại
để yên trong 2-3 phút rồi đem quan sát: tế bào chết bắt màu xanh còn tế bào sống không
màu.
 Muốn tính tỷ lệ tế bào sống chết, ta đếm số tế bào chết và tổng số tế bào chung (sống và
chết) trên 5 kính trƣờng rồi suy ra phần trăm tế bào sống chết. Nếu nấm men đang ở giai
đoạn sinh trƣởng, lƣợng tế bào chết không quá 2 – 4%.
3.2. Quan sát lƣợng nấm men nảy chồi:
 Cho một giọt canh trƣờng nấm men và một giọt NaOH hoặc H2SO4 10% lên phiến kính
trộn đều, đậy lá kính lại, đặt lên kính hiển vi quan sát. Đếm số tế bào chung và số tế bào
đang nảy chồi rồi suy ra phần trăm.
 Tế bào đƣợc xem là đang nảy chồi, tức là những tế bào có tế bào con bé hơn hoặc bằng ½
tế bào mẹ, nếu tế bào con lớn hơn ½ tế bào mẹ thì phải tính hai tế bào.
4. KẾT QUẢ VÀ NHẬN XÉT
 Quan sát nấm men nảy chồi

Hình 4. Quan sát nấm men nảy chồi
Trang 10

BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN
Bảng 1: Tổng số nấm men và tế bào này chồi

Điểm
Nảy chồi
Tổng
⟹ Tỉ lệ nảy chồi :

1
8
90

2
12
83

3
11
85

4
15
93

5
10
88

8  12  11  15  10

 12,76%
90  83  85  93  88

 Quan sát nấm men sống và chết

Hình 5. Quan sát tế bào nấm men sống và chết
Bảng 2: Tổng số nấm men và số tế bào chết

Điểm
Tổng
Số tế bào chết

1
16
2

⟹ Tỉ lệ tế bào chết

2, 2
 9,1%
24, 2

2
27
2

3
21
3

4
37
2

⟹ Tỉ lệ tế bào sống là 90,9%

 Đếm tế bào nấm men có trong 1 ml canh trƣờng bằng buồng đếm
 Vùng đếm số 2:
Công thức: Tổng số tế bào nấm men có trong 1ml mẫu ban đầu:

Trang 11

5
20
2

TB
24,2
2,2


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

N 
Với

A  103  F
h S

A: số tế bào trung bình trong một ô đếm

h: chiều cao buồng đếm (mm)
S: diện tích một ô đếm (mm2)
1000: Hệ số chuyển đổi từ mm3 sang cm3
F: Hệ số pha loãng của mẫu trƣớc khi đếm

Ví dụ buồng đếm Thoma có h = 0,1mm; S = (1/250)mm2 nên số tế bào có trong 1ml mẫu ban
đầu là:

N 

⟹ Kết quả N 

A.1000.F
 25.105.A.F
1
0,1
250

89  1000  1
 22, 25.107 (tế bào/ml)
1
0,1 
250

– Nhận xét:
 Đánh giá canh trƣờng (chất lƣợng nấm men):
+ Canh trƣờng không bị nhiễm, bị mốc
 Quan sát nấm men nảy chồi:
+ Hình dạng nấm men là hình cầu
+ Tỷ lệ nấm men nảy chồi thấp

+ Tỷ lệ nảy chồi thấp (<15%), chƣa đạt mức cho phép để lên men, tỷ lệ nảy chồi 70-80% là
thích hợp nhất cho quá trình lên men.
 Quan sát nấm men sống và chết:
+ Tỷ lệ tế bào chết trên tổng số tế bào nên ≤ 4%, tỷ lệ tế bào chết trong mẫu là 9,1%.
+ Khả năng tìm thấy tế bào chết trong mẫu khá thấp
+ Sau khi nhuộm thì tế bào chết bị nhuộm xanh toàn bộ còn tế bào sống chỉ xanh viền ngoài.
 Xác định số lƣợng nấm men trong 1ml canh trƣờng bằng buồng đếm:
+ Một số tế bào có thể chồng lên nhau, kết quả đếm không chính xác do có thể đếm bị trùng
hay bỏ sót.
+ Ưu điểm: nhanh chóng, đơn giản.
+ Nhược điểm:
 Không phân biệt đƣợc tế bào sống và tế bào chết.
 Chỉ thích hợp với tế bào có kích thƣợc lớn (nấm men, nấm mốc).
 Khó đạt độ chính xác cao.
+ Không thích hợp trong huyền phù hay mật độ thấp.
5. ỨNG DỤNG
Nấm men đƣợc sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau nhƣ nông sản thực phẩm, hƣơng
thơm, y dƣợc, sức khỏe gia súc...
 Ứng dụng trong sản xuất bánh mì:
Trang 12


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

Nấm men Saccharomyces cerevisiae đƣợc cho vào quá trình lên men, khi đó nấm men sẽ
chuyển hóa đƣờng có trong bột mì thành rƣợu và CO2. Chính CO2 là tác nhân làm bánh mì nở,
tạo độ xốp.
Ngoài ra nấm men này cũng đƣợc sử dụng rộng rãi trong việc làm những sản phẩm từ bột
mì khác nhƣ bánh bao, pizza,…Vegemite và Marmite, những chiết xuất nấm men, đã đƣợc sử
dụng rộng rãi làm gia vị để chế biến thức ăn trong đời sống.

 Ứng dụng trong sản xuất đồ uống có cồn:
Saccharomyces cerevisiae kết hợp với vi khuẩn butyric tạo ra hƣơng thơm mạnh và đặc
trƣng trong sản xuất rƣợi Rum.
Ngoài ra, nấm men và vi khuẩn acetic đƣợc sử dụng trong quá trình chuẩn bị Kombucha,
một loại trà ngọt lên men.
 Thực phẩm chức năng

Hình 6. Nấm men là một trong những nguyên liệu sản xuất viên bổ sung

Trang 13


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

BÀI 3: QUAN SÁT VI KHUẨN
1. MỤC ĐÍCH BÀI THÍ NGHIỆM
- Mô tả và phân biệt đƣợc đặc điểm hình thái và tính chất sinh lý của vi khuẩn, nhận biết
đƣợc từng loại vi khuẩn
- Rèn luyện kỹ năng sử dụng kính hiển vi
- Thông thạo thao tác làm tiêu bản giọt treo, giọt ép, phƣơng pháp nhuộm gram.
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT
2.1. Giới thiệu về vi khuẩn
Vi khuẩn là nhóm vi sinh vật có cấu tạo tế bào nhƣng chƣa có cấu trúc nhân phức tạp, thuộc nhóm
Prokaryotes. Nhân tế bào chỉ gồm một chuỗi ADN không có thành phần protein không có màng nhân.
Vi khuẩn có nhiều hình thái khác nhau: hình cầu, hình que, hình xoắn, hình dấu phẩy, hình sợi ...
Kích thƣớc thay đổi tuỳ theo các loại hình và trong một loại hình kích thƣớc cũng khác nhau. So với
virus, kích thƣớc của vi khuẩn lớn hơn nhiều, có thể quan sát vi khuẩn dƣới kính hiển vi quang học. Dựa
vào loại hình có thể chia ra một số nhóm sau:

Cầu khuẩn là loại vi khuẩn có hình cầu. Nhƣng có nhiều loại không hẳn hình cầu thí dụ nhƣ

hình ngọn nến nhƣ phế cầu khuẩn - Diplococcus pneumoniae hoặc hạt cà phê (lậu cầu khuẩn
Neisseria gonorrhoeae).
Kích thƣớc của vi khuẩn thƣờng thay đổi trong khoảng 0,5 (1μ = 10-3 mm). Tuỳ theo từng
loài mà chúng có những dạng khác nhau.
Đặc tính chung của cầu khuẩn:
- Tế bào hình cầu có thể đứng riêng rẽ hay liên kết với nhau.
- Có nhiều loài có khả năng gây bệnh cho ngƣời và gia súc
- Không có cơ quan di động.
Trang 14


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

- Không tạo thành bào tử.
 Giống Streptococcus
Từ tiếng Hy Lạp (Streptos - chuỗi) chúng phân cách theo một mặt phẳng xác định và
dính với nhau thành từng chuỗi một dài.
 Giống Staphilococcus
Từ tiếng Hy Lạp Staphile - chùm nho. Thƣờng chúng liên kết với nhau thành những đám
trông nhƣ chùm nho. Chúng phân cách theo một mặt phẳng bất kỳ và sau đó dính lại với nhau
thành từng đám nhƣ hình chùm nho. Bên cạnh các loài hoại sinh còn có một số loài gây bệnh ở
ngƣời và động vật.
Trực khuẩn là tên chung chỉ tất cả các vi khuẩn có hình que. Kích thƣớc của chúng thƣờng từ
0,5 - 1,0 x 1 - 4 μ. Thƣờng gặp các loài trực khuẩn sau đây:
Bacillus (viết tắt là Bac) trực khuẩn gram dƣơng, sinh bào tử. Chiều ngang của bào tử không
vƣợt quá chiều ngang của tế bào. Vì thế khi tạo thành bào tử tế bào không thay đổi hình dạng
chúng thƣờng thuộc loài hiếu khí hoặc kị khí không bắt buộc.
Vi khuẩn lactic: Về mặt hình thái, vi khuẩn lactic có dạng lƣỡng cầu, tứ cầu, liên cầu, và
dạng que, đứng đơn độc hoặc thành chuỗi. Khả năng sinh tổng hợp của các vi khuẩn lactic thuộc
dạng yếu. Vi khuẩn lactic là những vi sinh vật có yêu cầu dinh dƣỡng cao. Để sinh trƣởng bình

thƣờng, ngoài nguồn carbon, chúng cần nitơ một phần dƣới dạng các acid amin, một số vitamin,
các chất sinh trƣởng và chất khoáng.
Lactobacillus là vi khuẩn gram dƣơng, sống kỵ khí tùy ý, có khả năng tạo acid lactic, có thể
lên men đồng hình hoặc dị hình, catalase âm tính và có khả năng lên men glucose.
2.2. Chuẩn bị tiêu bản và cố định vi khuẩn trên phiến kính:
- Quá trình cố định vi khuẩn bằng nhiệt hoặc bằng dung môi sẽ giúp ngăn chặn sự tự thủy
phân của vi khuẩn, làm thay đổi hình dạng của tế bào. Mặt khác cũng giúp tế bào vi
khuẩn bám chặt vào phiến kính không bị rửa trôi.
- Làm tiêu bản giọt ép: là phƣơng pháp đơn giản nhất quan sát trực tiếp sự chuyển động
của vi khuẩn.
- Làm tiêu bản giọt treo: để quan sát vi khuẩn dƣới kính hiển vi trong thời gian lâu hơn.
2.3. Phƣơng pháp nhuộm Gram
Phƣơng pháp nhuộm này sử dụng hai màu khác nhau, dùng để phân biệt tế bào vi khuẩn
Gram âm G- và vi khuẩn Gram dƣơng G+ . Vi khuẩn G+ có thành tế bào dày, bao gồm nhiều lớp
peptidoglycan. Vi khuẩn G- có lớp peptidoglycan mỏng và lớp lipopoly-saccharide.
Trong phƣơng pháp nhuộm Gram, tím tinh thể đƣợc sử dụng nhƣ màu thứ nhất. Tím tinh
thể cũng là màu bazo, làm cho tất cả các tế bào vi khuẩn trên tiêu bản bắt màu. Iod là chất cẩn
màu, có khả năng tạo phức chất với tím tinh thể. Phức chất này không tan trong tế bào vi khuẩn ,
do đó làm cho tế bào bắt màu rõ hơn. Ethanol đƣợc dùng trong bƣớc tiếp theo để tẩy màu khỏi
tế bào G-, trong khi tế bào G+ vẫn giữ màu. Sau đó tế bào G- đƣợc nhuộm lại bằng màu thứ 2
thƣờng là safranin. Khi quan sát dƣới kính hiển vi, tế bào G+ có màu tím của tím tinh thể, còn tế
bào G- sẽ có màu đỏ của safranin.
Một số lỗi hay gặp khi nhuộm Gram:
+ Hơ nóng khi cố định vi khuẩn lên phiến kính có thể làm vỡ tế bào, từ đó màu của tế bào
+
G có thể bị rửa trôi làm cho tế bào G+ trở thành G-.
Trang 15


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

+ Lớp tế bào trên phiến kính quá dày làm cho quá trình nhuộm màu không tốt hay quá
trình tẩy màu bằng ethanol không tốt, từ đó tế bào G- có thể xuất hiện nhƣ tế bào G+.
+ Bƣớc tẩy màu bằng ethanol là quan trọng: nếu thời gian tẩy màu quá ngắn sẽ làm cho
vi khuẩn G- đƣợc thể hiện nhƣ vi khuẩn G+. Nếu thời gian quá dài thì ngƣợc lại, tế bào G+ sẽ có
màu của tế bào G-.
+ Tế bào già thƣờng không bắt màu chính xác. Cần phải nhuộm màu tế bào chƣa tới 24
giờ nuôi cấy.
3. Cách tiến hành
 Nguyên vật liệu và thuốc nhuộm:
- Cầu khuẩn: Streptococus thermophillus, Staphylococus aureus
- Trực khuẩn: Bacillus subtilis, Bacillus cereus, E.Coli
- Lactic: Lactic casein, Lactic acidophillus
- Dung dịch tím tinh thể
- Dung dịch lugol
- Ethanol 95%
- Dung dịch safranin
- Nƣớc cất
3.1. Quan sát vi khuẩn
 Làm tiêu bản giọt ép
- Ngâm phiến kính và lam kính trong cồn 70º, thấm khô, hơ trên ngọn lửa đèn cồn.
- Hơ nóng đỏ que cấy, làm nguội dùng để lấy môi trƣờng chứa vi khuẩn
- Đối với môi trƣờng lỏng chứa vi khuẩn đã pha loãng
+ Dùng que cấy lấy và dàn đều môi trƣờng lỏng chứa vi khuẩn đó lên phiến kính.
(Tiến hành lấy mẫu gần đèn cồn)
- Đối với môi trƣờng rắn chứa vi khuẩn chƣa pha loãng
+ Nhỏ một giọt nƣớc vô khuẩn lên phiến kính
+ Dùng que cấy lấy và dàn đều mẫu cùng với nƣớc vô khuẩn trên phiến kính.
- Lấy lam kính đậy lên phiến kính sao cho không tạo thành bọt khí giữa lam kính và
phiến kính.

- Quan sát phiến kính dƣới kính hiển vi.
 Làm tiêu bản giọt treo
- Ngâm phiến kính lõm và lam kính trong cồn 70º, thấm khô, hơ trên ngọn lửa đèn cồn.
- Hơ nóng đỏ que cấy, làm nguội dùng để lấy môi trƣờng chứa vi khuẩn
- Bôi vaselin lên bốn góc của lam kính
- Lắc dung dịch có vi khuẩn và lấy hai đầu que cấy đầy dịch lên lam kính
- Đặt phiến kính lên lam kính
- Lật ngƣợc phiến kính nhanh sao cho giọt dung dịch không chảy ra ngoài
- Quan sát phiến kính dƣới kính hiển vi từ độ phóng đại nhỏ nhất.
3.2. Nhuộm Gram và quan sát
 Đối với E.Coli và Bacillus subtilis
- Chuẩn bị tiêu bản cố định vi khuẩn
+ Ngâm phiến kính và lam kính trong cồn 70º, thấm khô, hơ trên ngọn lửa đèn cồn.

Trang 16


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

+ Dùng que cấy sau khi đã hơ nóng đỏ và làm nguội để lấy mẫu dần mỏng trên phiến
kính
+ Để khô, cố định bằng nhiệt (hơ sơ trên ngọn lửa đèn cồn)
- Nhỏ vài giọt tím tinh thể lên tiêu bản và để trong vòng 1 phút
- Nghiêng tiêu bản và rửa bằng nƣớc từ 1-3 giây.
- Nhỏ vài giọt dung dịch lugol lên tiêu bản và để trong vòng 10 giây
- Nghiêng tiêu bản và rửa bằng nƣớc từ 1-3 giây
- Nhỏ ethanol lên tiêu bản và để trong vòng 30 giây
- Nghiêng tiêu bản và rửa trôi lại bằng nƣớc
- Nhỏ safranin lên tiêu bản và để trong vòng 30 giây
- Rửa lại bằng nƣớc, để khô , lấy lam kính đậy lên phiến kính sao cho không tạo bọt

khí giữa lam kính và phiến kính.
- Quan sát dƣới kính hiển vi
4. KẾT QUẢ VÀ NHẬN XÉT

Streptococus thermophillus vi khuẩn Gram dƣơng, liên cầu khuẩn, hình cầu hoặc hình trứng,
kết thành chuỗi ngắn. Không di chuyển
Staphyloccocus aureus là vi khuẩn Gram dƣơng, tụ cầu khuẩn, hình cầu, đứng thành chùm
nho hoặc đơn lẻ, từng đôi, đám nhỏ. Không di động.
Bacillus subtilis là trực khuẩn nhỏ, hai đầu tròn, bắt màu tím Gram (+), đơn lẻ hoặc thành
chuỗi ngắn. Vi khuẩn có khả năng di động.
Bacillus cereus là vi khuẩn Gram dƣơng. Trực khuẩn đầu vuông, hình que, có thành tế bào
dày đứng riêng lẻ hoặc chụm lại thành từng chùm
E. coli là trực khuẩn Gram (-),vi khuẩn có thể rất dài nhƣ sợi chỉ, có hình que, thƣờng đứng
riêng rẽ, có thể từng đôi hoặc chuỗi ngắn, có khả năng di động.
Lactobacillus acidophilus là vi khuẩn Gram dƣơng, hình que, đứng riêng lẻ hay tập trung
thành sợi ngắn.
Lactobacillus casein là vi khuẩn Gram dƣơng, trực khuẩn nhỏ, hình que có kích thƣớc rất
ngắn. Chúng có thể tạo thành chuỗi, không chuyển động.
 Một số hình ảnh tham khảo và quan sát đƣợc:

Trang 17


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

Hình 7. Staphiloccocus aureus

Hình 8. Streptococus thermoffillus

Trang 18

BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

Hình 9. Bacillus cereus

Hình 10. E.Coli

Trang 19


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

Hình 11. E.Coli nhuộm màu

Hình 12. Bacillus subtilis

Trang 20


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

Hình 13. Lactic casein

Hình 14. Lactobacillus acidophilus

5. ỨNG DỤNG
Vi khuẩn chiếm đa số trong các vi sinh vật, có những mẫu đất vi khuẩn chiếm tới 90%, bởi
vậy nó đóng vai trò quyết định trong các quá trình chuyển hoá vật chất. Vi khuẩn tham gia vào
hầu hết các vòng tuần hoàn vật chất trong đất và trong thiên nhiên. Tuy vậy, rất nhiều vi khuẩn

gây bệnh cho ngƣời và động vật, thực vật, gây nên những tổn thất nghiêm trọng về sức khoẻ con
ngƣời cũng nhƣ sản xuất nông nghiệp. Ví dụ nhƣ Bacillus cereus, phân bố nhiều trong tự nhiên,
nhiễm vào các loại thức ăn qua đêm hay trữ lạnh lâu thƣờng gây ngộ độc thực phẩm.
Staphyloccocus aureus cƣ trú trên ngƣời và động vật, có trong sữa bò bị bệnh, thịt heo tƣơi, vết thƣơng
mƣng mủ…

Ngày nay với những thành tựu của khoa học hiện đại, ngƣời ta đã tìm ra những biện pháp
hạn chế tác hại do vi khuẩn gây ra, ví dụ nhƣ việc chế vacxin phòng bệnh, sử dụng chất kháng
sinh,…
Trang 21


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

Bên cạnh đó, có một số vi khuẩn có lợi và có ứng dụng nhiều các lĩnh vực thhuwcj phẩm, y
học, công nghệ,..
5.1. Streptococus thermophillus
– Ứng dụng trong lên men sữa, sản xuất sữa chua, sản xuất phô mai
5.2. Bacillus subtilis
– Ứng dụng hữu ích trong môi trƣờng
– Sản xuất enzyme sử dụng làm chất phụ gia trong chất tẩy rửa giặt ủi
– Có hoạt động tự nhiên diệt nấm, đƣợc sử dụng nhƣ một tác nhân kiểm soát sinh học
– Nhƣ một tác nhân để hỗ trợ điều trị các bệnh đƣờng tiêu hóa và tiết niệu. sử dụng rộng rãi
ở Tây Âu và Trung Đông nhƣ một loại thuốc thay thế kháng sinh.
– Có thể chuyển đổi một số vật liệu nổ thành các hợp chất nito vô hại, carbon dioxide và
nƣớc.
– Xử lý chất thải hạt nhân phóng xạ an toàn (ví dụ nhƣ thỏi IV và plutonium IV)
– Đƣợc sử dụng trong sản xuất polyhydroxyalkanoates (PHA) và chất thải mạch nha.
– Sử dụng để sản xuất amylase
– Sử dụng để sản xuất axit hyaluronic trong khu vực công ty chăm sóc y tế

– Có thể cung cấp một số lợi ích cho ngƣời trồng nghệ tây, đẩy mạnh tăng trƣởng và tăng
năng suất sinh khối.
– Ứng dụng trong chăn nuôi, trong nuôi trồng thủy sản.
5.3. E.Coli
– Một số chủng của vi khuẩn E.coli có thể chuyển hóa đƣờng trong thực vật thành dẫn xuất
axít béo, chất thƣờng đƣợc dùng để sản xuất nhiên liệu.
– E. coli cùng các vi khuẩn khác trong hệ vi khuẩn chí đƣờng ruột góp phần vào nhiều chức
năng quan trọng trong sự sống của con ngƣời.
+ Ngăn chặn sự tấn công của các vi khuẩn xâm nhập vào hệ tiêu hóa
+ Kích thích hệ miễn dịch của cơ thể
+ Sản xuất các chất có lợi cho cơ thể, ví dụ vitamin K, biotin, folate
+ Giúp chuyển hóa các chất đƣờng.
– Sản xuất insulin
– Tuy vậy, một khi vì lý do gì đó chúng bị lạc vào chỗ khác ngoài hệ tiêu hóa thì chúng có
thể gây bệnh. Ví dụ E. coli gây bệnh nhiễm trùng tiểu, bệnh viêm màng não…Một số
E.Coli gây bệnh đƣờng ruột nhƣ tiêu chảy ra máu.
5.4. Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casein
– Thƣờng đƣợc bổ sung vào các chế phẩm lên men từ sữa trong công nghiệp sản xuất các
loại enzyme amylase (một enzyme phân giải carbohydrate), từ công dụng này chúng
thƣờng đƣợc gọi là lợi khuẩn (vi khuẩn có lợi).
– Lên men cellobiose, galactose, lactose, maltose và sucrose. Không lên men đƣợc
mannitol, melezitose, rhamnose, sorbitol, và xyloseo.
– Giúp cho việc sinh ra hay hấp thu vitamin B (folic acid,niacin), giúp giảm cholesterol
trong máu và giải đƣợc một số độc tố.

Trang 22


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

– Sinh ra một số chất kháng sinh mạnh trong ruột bao gồm acidophilin, acidolin, lactocidin
và bacteriocin giúp ngăn chặn khả năng sinh trƣởng của một số loài vi sinh vật gây bệnh
nhƣ Campylobacter listeria và Staphylococci
– Sinh enzyme lactase giúp phân giải đƣờng sữa. Làm giảm sự phát triển của các u bƣớu,
có khả năng trung hòa hiệu quả và ngăn chặn các chất gây ung thƣ. Làm giảm cholesterol
trong máu.
– Là một loại lợi khuẩn đƣợc ứng dụng vào chế phẩm sinh học. Dùng để sản xuất men và
chất diệt khuẩn lactocidin, ức chế sinh trƣởng số lƣợng vi khuẩn gây bệnh đƣờng ruột cho
vật nuôi. Tăng cƣờng kháng sinh tự nhiên và hệ miễn dịch đƣờng ruột.

Trang 23


BÁO CÁO THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌC THỰC PHẨM GVHD: TRẦN THỊ NGỌC YÊN

BÀI 4: QUAN SÁT NẤM MỐC
1. MỤC ĐÍCH THÍ NGHIỆM
 Ôn lại và nắm vững đặc điểm hình thái của các loại nấm mốc
 Quan sát hình thái khuẩn ty, bào tử của nấm mốc
 Phân biệt đƣợc các loại nấm mốc trong bài thí nghiệm
2. SƠ LƢỢC LÝ THUYẾT
Nấm sợi thƣờng đƣợc nhận diện bằng cách hình thái đặc trƣng quan sát đƣợc dƣới kính hiển
vi. Tế bào nấm thƣờng phát triển thành hệ sợi gọi là khuẩn ty thể:
 Khuẩn ty cơ chất
– Bào tử tiếp hợp hay không tiếp hợp.
– Bào tử kín hay trần, to hay nhỏ, dày hay mỏng, đầu phình to hay không.
– Có rễ chùm hay không có rễ chùm.
 Khuẩn ty ký sinh
– Khuẩn ty phân nhánh hay không phân nhánh, nhiều hay ít.
– Có vách ngăn hay không có vách ngăn.

Hai giống nấm Aspergillus và Penicillium thuộc lớp nấm bất hoàn Deuteromycetes, không
có hình thức sinh sản hữu tính. Hệ sợi có vách ngăn. Bào tử vô tính là bào tử trần.
Mucor và Rhizopus thuộc lớp nấm tiếp hợp Zygomycetes. Hệ sợi không có vách ngăn và có
thể có rễ giả. Bào tử vô tính là bào tử kín. Bào tử hữu tính là bào tử tiếp hợp. Rhizopus có cuống
mang bào tử không phân nhánh. Mucor có cuống bào tử phân nhánh.
3. CÁCH TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM
 Nguyên liệu: Nấm sợi: Mucor sp., Rhizopus sp., Aspergillus sp., Penicillium sp.
 Cách tiến hành
– Quan sát hình thái khuẩn lạc, màu sắc sợi nấm trên hộp petri
– Quan sát phiến kính dƣới kính hiển vi.
4. KẾT QUẢ, NHẬN XÉT
 Mucor sp.
– Bào tử kín, đơn bào
– Khuẩn ty phân nhánh, không có vách ngăn.

Trang 24