Đề thi HSG cấp huyện Sinh học 9 Năm học 2018 - 2019 (có đáp án chi tiết)

Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
MÔN: SINH HỌC - LỚP 9
Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

ĐỀ SỐ: 01

(Đề thi HSG Sinh học 9 – PGD&ĐT T.Phố Sầm Sơn, ngày 24/10/2018 - năm học 2018 – 2019)

ĐỀ BÀI
Câu 1(2.0 điểm)
a.Trình bày các khái niệm: Tính trạng,cặp tính trạng tương phản, kiểu gen đồng hợp,
kiểu gen dị hợp. Mỗi khái niệm lấy một ví dụ minh họa.
b.Thế nào là bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội, bộ nhiễm sắc thể đơn bội? Mỗi khái niệm lấy
một ví dụ.
Câu 2(2.0 điểm)
a.Trình bày phương pháp nghiên cứu di truyền của Men Đen.
b.Giả sử tính trạng chiều cao cây của một loài thực vật có 2 trạng thái là thân cao và thân
thấp. Hãy vận dụng phương pháp nghiên cứu của Men Đen để xác định quy luật di truyền của
tính trạng chiều cao cây ở loài thực vật này.
Câu 3 (2.0 điểm) Thực hiện phép lai P: AaBbDdEe x AaBbddee. Biết mỗi gen quy định một
tính trạng, có quan hệ trội lặn không hoàn toàn, mỗi cặp gen nằm trên một nhiễm sắc thể thường
khác nhau. Hãy xác định:
a.Số loại kiểu gen đồng hợp, số loại kiểu hình ở F1.
b.Tỉ lệ kiểu gen khác kiểu gen bố mẹ, tỉ lệ kiểu hình khác kiểu hình bố mẹ ở F1.
Câu 4 (3.0 điểm) Có 10 tế bào của một cơ thể tiến hành nguyên phân liên tiếp một số lần như
nhau đã cần môi trường cung cấp nguyên liệu tương đương 480 NST . Trong tổng số tế bào con
được sinh ra chỉ có 50% tế bào trải qua giảm phân đã cần môi trường cung cấp 240 NST. Quá
trình giảm phân đã tạo ra được 40 giao tử. Hãy xác định:
a.Bộ NST 2n của cơ thể và số lần nguyên phân của tế bào.

b.Giới tính của cơ thể.
c.Số hợp tử được tạo ra.Biết hiệu xuất thụ tinh của giao tử là 5%.
Câu 5 (3.0điểm). Trình bày cấu trúc của nhiễm sắc thể kép và những diễn biến cơ bản của
nhiễm sắc thể kép trong giảm phân I.
Câu 6 (2.0 điểm)
Ở một loài thực vật giao phấn, alen A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với alen a quy
định hoa trắng. Alen B quy định quả tròn trội hoàn toàn so với alen b quy định quả dài. Biết
rằng trong quá trình giảm phân không xảy ra trao đổi chéo và cây chỉ ra hoa, kết quả một lần
rồi chết. Từ nguyên liệu ban đầu là một cây hoa đỏ, quả dài và một cây hoa trắng, quả tròn,
một bạn học sinh chỉ cần thực hiện 2 phép lai đã phát hiện ra được các gen trên phân li độc lập
hoặc di truyền liên kết. Em hãy trình bày và giải thích cách làm của bạn.
Câu 7 (3.0điểm)
Những điểm giống và khác nhau cơ bản của quá trình phát sinh giao tử đực
và phát sinh giao tử cái.
Câu 8 (3.0 điểm) Ở một loài thực vật gen A quy định tính trạng hạt vàng là trội so với gen a:
hạt xanh. Chọn cây hạt vàng dị hợp tử tự thụ phấn thu được 241 hạt lai F1.
a. Xác định số lượng và tỷ lệ các loại kiểu hình ở F1. Tính trạng màu sắc của hạt lai F1
được biểu hiện trên cây thuộc thế hệ nào?
b. Cho các cây hạt vàng thu được ở F1 giao phấn ngẫu nhiên. Xác định tỉ lệ kiểu gen, tỉ
lệ kiểu hình ở F2.

---------------------- Hết ----------------------

/>
1


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

HƯỚNG DẪN CHẤM

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN MÔN SINH - LỚP 9

ĐỀ SỐ: 01

(Đề thi HSG Sinh học 9 – PGD&ĐT T.Phố Sầm Sơn, ngày 24/10/2018 - năm học 2018 – 2019)
.

Câu
1

Nội dung
a. ( 1 đ)
Tính trạng là những đặc điểm về hình thái, cấu tạo và sinh lí của một
cơ thể.
VD:Cây đậu Hà Lan có các tính trạng : thân cao, quả lục…..
-Cặp tính trạng tương phản là hai trạng thái biểu hiện trái ngược nhau
của cùng loại tính trạng
VD: Hạt trơn và hạt nhăn,….
-Kiểu gen đồng hợp là kiểu gen gồm hai gen tương ứng giống nhau.
VD: Kiểu gen AA, aa, AAbb……
-Kiểu gen dị hợp là kiểu gen gồm hai gen tương ứng khác nhau.
VD: Kiểu gen:Aa, Bb, AaBb…..
b.( 1 đ)
Bộ NST lưỡng bội (KH 2n) là bộ NST chứa các cặp NST tương đồng
(có ở các tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục sơ khai).
VD: Bộ NST lưỡng bội ở người là 2n=46…..
-Bộ NST đơn bội(KH n) là bộ NST chỉ chứa một NST trong mỗi cặp
tương đồng (có ở các tế bào giao tử,…
VD: Tinh trùng và trứng ở người có bộ NST n= 23….

2

Điểm
2
0,25
0,25

0,25
0,25

0,5

0,5
2

a.( 1 đ )
Phương pháp nghiên cứu di truyền của Men Đen:
-Lai các cặp bố mẹ khác nhau về một hoặc một số cặp tính trạng thuần 0,5
chủng, tương phản, rồi theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính
trạng trên con cháu của từng cặp bố mẹ.
-Dùng toán thống kê để phân tích các số liệu thu được. Từ đó rút ra
0,5
quy luật di truyền của các tính trạng.
b.( 1 đ)
Phương pháp xác định quy luật di truyền của tính trạng chiều cao
cây:
-Tạo dòng cây cao thuần chủng và dòng cây thấp thuần chủng bằng
cách cho tự thụ phấn liên tục qua nhiều thế hệ
-Cho cây thân cao thuần chủng lai với cây thân thấp thuần chủng thu
được F1.

Cho F1 tiếp tục lai với nhau để thu được F2….
Theo dõi đời F1 ,F2,…
-Dùng toán thống kê để phân tích tỉ lệ kiểu hình của F1 , F2, … Từ đó
/>
0,25
0,25

0,5
2


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

suy ra quy luật di truyền của tính trạng chiều cao cây.
3

2
- Số loại kiểu gen đồng hợp ở F1: 2 x 2 x 1 x 1= 4.
- Số loại kiểu hình ở F1: 3 x 3 x 2 x 2 = 36.
- Tỉ lệ kiểu gen khác kiểu gen bố mẹ ở F1:
2
4

2
4

1
2

1–( x x x

1
2 2 1 1
56 7
+ x x x )=
= .
2
4 4 2 2
64 8

0,5
0,5
0,5

- Tỉ lệ kiểu hình khác kiểu hình bố mẹ ở F1:
2
4

2
4

1
2

1–( x x x

1
2 2 1 1
56 7
+ x x x )=

= .
2
4 4 2 2
64 8

0,5

4

3
a.( 1 đ)
Gọi k là số lần nguyên phân , 2n là bộ NST lưỡng bội của cơ thể (k,n
nguyên dương)
-Số NST môi trường cung cấp cho nguyên phân:
10x2nx(2k -1) = 480 (1)
-Số NST môi trường cung cấp cho giảm phân
50%x10x2n x 2k = 240 (2)
Giải hệ phương trình trên ta được:
k=3
2n= 6
Vậy bộ NST lưỡng bội của cá thể: 2n = 6. Các tế bào nguyên phân 3
lần.
b.( 1 đ)
Xác định giới tính của cá thể:
- Số tế bào tham gia giảm phân:
50% x 10 x 2k = 50%. 10.8 = 40 tế bào
-Số giao tử tạo ra là 40. Vậy có 40 tế bào giảm phân, tạo ra 40 giao tử
=> Giới tính của cá thể là Cái.
c. ( 1 đ)
Số hợp tử được tạo ra:

Số hợp tử = số giao tử x hiệu xuất thụ tinh của giao tử = 40. 50% = 2
hợp tử

5

0,5

0,5

0,5
0,5

1
3

- Cấu trúc của NST kép: NST kép gồm hai cromatit gắn với nhau ở
tâm động, mỗi cromatit bao gồm chủ yếu một phân tử ADN và
protein loại histon (mỗi cromatit tương đương với một NST đơn).
- Hoạt động của NST kép trong giảm phân I:
+ Kì đầu 1: các NST kép bắt đầu co xoắn lại, các nhiễm sắc thể kép 1
tương đồng bắt đôi với nhau và có thể xảy ra trao đổi chéo. Tiếp
đến, các NST kép trong mỗi cặp NST kép tương đồng dần dần đẩy
nhau ra ở tâm động, một số sợi thoi phân bào được đính với tâm động 0,5
của các nhiễm sắc thể.
/>
3


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

+ Kì giữa 1: Các NST kép co xoắn cực đại và xếp thành hai hàng trên
mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
+ Kì sau 1: Mỗi NST kép trong cặp tương đồng di chuyển về một cực
của tế bào.
+ Kì cuối 1: Sau khi đi về cực của tế bào, các NST kép bắt đầu giãn
xoắn dần để trở về dạng sợi mảnh.
6

0,5
0,5
0,5
2

- Cây hoa đỏ, quả dài có thành phần kiểu gen là A- và bb; cây hoa
trắng, quả tròn có thành phần kiểu gen là aa và B- Cho cây hoa đỏ, quả dài giao phấn với cây hoa trắng, quả tròn, thu
được F1 (phép lai 1)
- Trong các cá thể F1, chọn ra cây có kiểu hình hoa đỏ, quả tròn.
Những cây này đều dị hợp tử về hai cặp gen (Aa và Bb).
- Cho các cây hoa đỏ, quả tròn ở F1 giao phấn với nhau hoặc tự thụ
phấn thu được thế hệ lai thứ hai (phép lai 2).
- Nếu ở thế hệ lai thứ hai có tỉ lệ phân li kiểu hình 9:3:3:1 các gen
phân li độc lập. Nếu thu được tỉ lệ kiểu hình là 1:2:1 các gen di truyền
liên kết.

0,5
0,25
0,25
0,5

0,5

Lưu ý :Học sinh có thể chia ra các trường hợp:(Cách khác thì cho
điểm tương ứng)
- Nếu F1 gồm toàn cây hoa đỏ, quả tròn thì thực hiện PL2 như trên.
- F1 có cả cây hoa đỏ, quả tròn và cây hoa trắng, quả dài (có cả 4
loại kiểu hình) thì lai hai cây này với nhau (lai phân tích), nếu tỉ lệ
KH thu được là 1:1:1:1 PLĐL; nếu tỉ lệ KH thu được là 1:1  Liên
kết gen.
- Nếu F1 có cả cây hoa đỏ, quả tròn và cây hoa đỏ, quả dài (hoặc
cây hoa đỏ quả tròn và cây hoa trắng, quả tròn) thì lai hai cây này
với nhau. Nếu tỉ lệ KH là 3:3:1:1 -> PLĐT; nếu tỉ lệ KH thu được là
1:2:1  LK gen.
………..
7

3
Giống nhau:
Các TB mầm đều thực hiện NP liên tiếp nhiều lần để tạo ra các tinh
bào bậc 1 hay noãn bào bậc 1.
Noãn bào bậc 1 và tinh bào bậc1 đều thực hiện GP để cho giao tử.
Khác nhau:
Phát sinh giao tử cái.
Phát sinh giao tử đực.
-Noãn bào bậc 1 qua GP I cho
-Tinh bào bậc1 qua GP I cho 2
1thể cực thứ 1 và 1 noãn bào bậc tinh bào bậc 2.
2.
-Noãn bào bậc 2 qua GP II cho 1 -Mỗi tinh bào bậc 2 qua GP II
thể cực thứ 2 và 1 TB trứng.
cho 2 tinh tử phát triển thành tinh

Thể cực thứ nhất GPII cho ra 2
trùng.

/>
0,5
0,5

0,5

0,5
4


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

thể cực thứ 2

(2 tinh bào bậc 2 GPII cho 4 tế
bào phát triển thành 4 tinh trùng)

-Từ mỗi noãn bào bậc 1 qua GP
cho 2 thể cực và 1TB trứng,
trong đó chỉ có trứng trực tiếp
thụ tinh.

-Từ mỗi tinh bào bậc 1 qua GP
cho 4 tinh trùng, Các tinh trùng
này đều tham gia vào thụ tinh.

8

1

3
a. ( 1,5 đ)
Số lượng và tỉ lệ các loại kiểu hình ở F1
Theo bài ra ta có sơ đồ lai:
P:
Aa (vàng) X Aa (Vàng)
GP: ½ A : ½ a
½A :½a
F1:
¼ AA : ½ Aa : ¼ aa
Tỉ lệ KH: ¾ A : ¼ aa
Hạt vàng: 241 x ¾  180 hạt
Hạt xanh:  60 hạt.
* Màu sắc hạt lai F1 biểu hiện ngay trên cây của thế hệ P.

b. ( 1,5 đ)
F1 thu được tỷ lệ: 1AA : 2 Aa : 1aa
Cho các cây F1 có tỷ lệ 1/3AA : 2/3 Aa giao phấn ngẫu nhiên, xảy ra
các trường hợp sau:
1/3.1/3 ( AA x AA) = 1/9 AA
2.1/3.2/3 ( AA x Aa) = 4/9 ( 1/2AA : 1/2Aa)
2/3.2/3(Aa x Aa) = 4/9 ( 1/4 AA : 2/4Aa : 1/4 aa)
Thống kê kết quả ta được:
TLKG: 16/36 AA: 16/36 Aa: 4/36 aa
TLKH:32 hạt vàng : 4 hạt xanh=> 8 hạt vàng : 1 hạt xanh
Lưu ý:+ Học sinh làm cách khác đúng vẫn cho điểm tối đa như đáp án.
+ Học sinh trình bày đúng nội dung , đủ ý vẫn cho điểm như đáp án.

---------------------- Hết ----------------------

/>
0,5

0,5
0,5

1

0,5

5


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
MÔN: SINH HỌC - LỚP 9
Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

ĐỀ SỐ: 02

Đề thi HSG Sinh học 9 – PGD&ĐT Huyện Đông Sơn - năm học 2018 - 2019

ĐỀ BÀI
Câu 1 (2.5 điểm):
a. Thế nào là giống thuần chủng? muốn xác định một giống có thuần chủng không
ta dùng phương pháp nào?
b. Trình bày cơ chế xác định giới tính ở người? Vì sao trong cấu trúc dân số của

mỗi quốc gia, tỉ lệ nam: nữ thường xấp xỉ là 1: 1?
c. Điểm khác nhau giữa NST thường và NST giới tính?
Câu 2 (3.0 điểm):
a. Nguyên nhân làm cho bộ NST đặc trưng của loài giữ nguyên qua nguyên phân
và giảm đi một nửa qua giảm phân? Bộ NST được giữ nguyên qua nguyên phân và giảm
đi một nửa qua giảm phân có ý nghĩa như thế nào?
b. Cá thể của một loài có bộ nhiễm sắc thể kí hiệu AaBbDdXX
- Hãy xác định cá thể trên thuộc loài nào và giới tính của nó?
- Viết kí hiệu của bộ nhiễm sắc thể ở kì đầu 1 và kì cuối 2
Câu 3 (3.0 điểm):
a. Giải thích vì sao 2 phân tử ADN con được tạo ra qua cơ chế nhân đôi lại giống
ADN mẹ?
b. Nêu bản chất, mối liên hệ giữa gen và tính trạng qua sơ đồ:
Gen (1đoạn ADN)  mARN  Prôtêin  tính trạng.
c. Vì sao nói prôtêin có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể?
Câu 4 (2.0 điểm):
Trong thực tế hoa của những cây trồng bằng hạt thường cho nhiều màu sắc hơn
hoa những cây trồng theo phương pháp giâm, chiết, ghép. Hãy giải thích vì sao như vậy?
Câu 5 (2.0 điểm):
a. Tại sao trong phép lai phân tích, nếu kết quả phép lai đồng tính thì cơ thể mang
tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp còn nếu kết quả phép lai phân tính thì cơ thể mang
tính trạng trội có kiểu gen dị hợp.
b. Trong quá trình giảm phân cơ chế nào tạo ra các loại giao tử có các nhiễm sắc
thể khác nhau về nguồn gốc.
Câu 6 (2.5 điểm):
Ở một loài động vật. Có 32 tinh nguyên bào và 16 noãn nguyên bào cùng giảm
phân bình thường để tạo giao tử. Tất cả các tinh trùng và trứng được tạo ra đều tham gia
thụ tinh và đã có 8 hợp tử được tạo thành.
a. Xác định hiệu xuất thụ tinh của trứng và tinh trùng.
b. Trong các hợp tử tạo thành có 64 nhiễm sắc thể đơn. Xác định số nhiễm sắc thể

đơn có trong các tinh trùng và các trứng không được thụ tinh.
Câu 7 (2.0 điểm):
/>
6


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

Xét một nhóm tế bào sinh giao tử, mỗi tế bào xét một cặp gen dị hợp dài 5100 A0
nằm trên một cặp nhiễm sắc thể tương đồng. Gen trội A nằm trên nhiễm sắc thể thứ nhất
có 1200 Ađênin, gen lặn a nằm trên nhiễm sắc thể thứ hai có 1350 Ađênin.
a. Tính số nuclêôtit mỗi loại trên mỗi gen.
b. Tính số nu môi trường cung cấp khi mỗi gen nhân đôi 2 lần
Câu 8 (3.0 điểm):
Ở một loài thực vật. Cho cây thuần chủng hoa đơn, trắng lai với cây thuần chủng
hoa kép, đỏ. F1 thu được đồng loạt cây hoa đơn, đỏ. Cho cây F1 giao phấn với cây có
hoa kép, trắng thì đời sau thu được 4 loại kiểu hình với tỉ lệ ngang nhau.
a. Giải thích kết quả và viết sơ đồ lai.
b. Nếu cho cây F1 tự thụ phấn, không cần lập bảng hãy xác định tỉ lệ cây thuần
chủng có hoa kép, đỏ ở F2.
----------------------Hết---------------------

/>
7


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN MÔN SINH - LỚP 9

ĐỀ SỐ: 02

Đề thi HSG Sinh học 9 – PGD&ĐT Huyện Đông Sơn - năm học 2018 - 2019

.
Câu

ý
Nội dung
Điểm
a * Giống thuần chủng là giống có đặc tính di truyền dồng nhất, các 0.25đ
thế hệ sau giống thế hệ trước.
*Muốn xác định một giống có thuần chủng không ta có thể dùng 2 0.5đ
phương pháp.
- Dùng phép lai phân tích: cho giống cần kiểm tra lai với cơ thể
dồng hợp lăn. Nếu kết quả phép lai đồng tính thì giống đó thuần
chủng (sơ đồ lai kèm theo)
I
Nếu kết quả phép lai phân tính thì giống đó không thuần
(3,0đ)
chủng(kèm theo sơ đồ lai cm)
- Dùng phương pháp tự thụ phấn đối với thực vật hoặc giao phối 0,25đ
gần với động vật.
Nếu kết quả phép lai đồng tính thì giống đó thuần chủng
Nếu kết quả phép lai phân tính thì giống đó không thuần chủng
(sơ đồ lai kèm theo)
Chú ý: nếu không có sơ đồ lai kèm theo trừ 1/3 số điểm của ý.
b Cơ chế sinh con trai, con gái ở người:
- Ở người giới tính được xác định khi thụ tinh:

0.5đ
Ở người, con trai có cặp NST giới tính XY, con gái có cặp NST
giới tính XX.
Khi giảm phân tạo giao tử, bố cho 2 loại tinh trùng X và Y, mỗi
loại chiếm 50%. Mẹ cho 1 loại trứng X.
Sự thụ tinh giữa tinh trùng mang X với trứng X tạo ra hợp tử XX
sẽ phát triển thành con gái. Còn tinh trùng Y thụ tinh với trứng X
tạo ra hợp tử XY sẽ phát triển thành con trai.
( Nếu HS trình bày bằng sơ đồ đầy đủ thì vẫn cho điểm tối đa)
- Cấu trúc dân số của mỗi quốc gia, tỉ lệ nam: nữ thường xấp xỉ là 0,5đ
1: 1do:
+Cặp NST XY ở nam  2 loại tinh trùng X và Y có số lượng
ngang nhau . Khi thụ tinh với trứng  hợp tử XX và XY có tỉ lệ
ngang nhau.
+Vì vậy trong cấu trúc dân số của mỗi quốc gia, dựa trên số lượng
lớn, bao giờ tỉ lệ nam, nữ cũng xấp xỉ bằng nhau là 1:1.
c Điểm khác nhau giữa nhiễm sắc thể thường với NST giới tính:
NST thường

NST giới tính

- Có nhiều cặp trong tế bào - chỉ có một cặp trong tế bào
lưỡng bội
lưỡng bội.
- Luôn tồn tại thành cặp tương - tồn tại thành cặp tương đồng
/>
1.0đ
(mỗi ý
0,25đ)

8


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

Câu

ý

a

II
(3.0đ)

b

a

III
(3,0đ)

b

c

Nội dung
dồng và giống nhau ở hai giới
ở giới này thì không tương
- Mang gen qui định các tính đồng ở giới kia
trạng thường của cơ thể

- mang gen qui định tính trạng
- Khi lai thuận và lai nghịch liên quan và không liên quan
kết quả giống nhau
đến giới tính
- Khi lai thuận và lai nghịch
kết quả khác nhau.
- Nguyên nhân làm cho bộ NST được giữ nguyên qua nguyên phân
là các NST nhân đôi ở kì trung gian và các NST phân li đồng đều ở
kì sau.
- Nguyên nhân làm cho cho bộ NST đặc trưng của loài giảm một
nửa qua giảm phân là do tại kì sau giảm phân 1 các nhiễm sắc thể
kép trong cặp tương đồng phân li về hai cực của tế bào nên khi kết
thúc giảm phân 1 mỗi tế bào con chỉ nhận được một nhiễm sắc thể
trong cặp tương đồng và giảm đi một nửa.
- Bộ nhiễm sắc thể giữ nguyên qua nguyên phân giúp duy trì bộ
nhiễm sắc thể đặc trưng của loài từ thế hệ tế bào này sang thế hệ tế
bào khác.
- Bộ nhiễm sắc thể giảm đi một nửa qua giảm phân tạo điều kiện
cho bộ nhiễm sắc thể đặc trưng của loài khôi phục khi thụ tinh
- Bộ NST của loài 2n = 8 NST. Đây là loài ruồi giấm. giới tính
cái
- Kí hiệu bộ NST của loài ở kì đầu 1: AAaaBBbbDDddXXXX
- Kí hiệu bộ NST của loài ở kì cuối 2; ABDX; AbDX; ABdX;
AbdX; aBDX; abDX; aBdX; abdX.
Hai ADN con sau nhân đôi giống ADN mẹ do quá trình nhân đôi
diễn ra theo các nguyên tắc:
- Nguyên tắc bổ sung: Sự liên kết các nucleotit ở mạch khuôn với
các nucleotit tự do trong môi trường nội bào theo nguyên tắc : A
liên kết với T hay ngược lại; G liên kết với X hay ngược lại.
- Nguyên tắc giữ lại một nữa (bán bảo toàn): Trong mỗi phân tử

ADN con có 1 mạch của ADN mẹ, (mạch cũ), mạch còn lại được
tổng hợp mới.
* Xảy ra đột biến gen: rối loạn trong quá trình tự sao chép của phân
tử ADN.
Bản chất của mối quan hệ trong sơ đồ là:
+ Trình tự các Nu trong ADN (gen) qui định trình tự các Nu
trongmARN
+ Trình tự các Nu trong mARN qui định trình tự các axít amin cấu
tạo thành prôtêin
+ Prôtêin tham gia vào cấu trúc và hoạt động sinh lý của tế bào, từ
đó biểu hiện thành tính trạng kiểu hình của cơ thể
Prôtêin có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể vì prôtêin
có nhiều chức năng quan trọng đối với tế bào và cơ thể như:

/>
Điểm

0,5đ
0,5đ

0,5đ

0,5đ

0,25đ
0,25đ
0,5đ

0,5đ

0,5đ

0,25đ

0,5đ
0,5đ
0,25đ
0.5đ
9


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

Câu

ý

IV
(2,0đ)

a

V
(2,0đ)

b

a
VI
(2,0)

b

VII
(2,0đ)

a

Nội dung
Điểm
cấu trúc, xúc tác, điều hòa quá trình trao đổi chất, ... liên quan đến
toàn bộ các hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính
trạng của cơ thể.
Hạt (chứa phôi) phát triển từ hợp tử.
- Hợp tử là kết quả sự kết hợp giữa 2 quá trình giảm phân và thụ 0,5đ
tinh trong sinh sản hữu tính.
-Trong giảm phân tạo ra nhiều loại giao tử khác nhau về nguồn gốc 0,5đ
NST.
- Sự kết hợp ngẫu nhiên các giao tử trong thụ tinh tạo ra các hợp tử 0,5đ
mang những tổ hợp NST khác nhau là nguyên nhân làm xuất hiện
các biến dị tổ hợp phong phú.
- Giâm, chiết, ghép là hình thức sinh sản vô tính dựa vào cơ chế 0,5đ
nguyên phân của tế bào, trong đó có sự tự nhân đôi của ADN và
NST nên đặc điểm di truyền được sao chép nguyên vẹn nên ít có
khả năng tạo ra biến dị.
Phép lai phân tích là phép lai giữa cơ thể mang tính trạng trội với 0,5đ
cơ thể mang tính trạng lặn. Mà cơ thể mang tính trạng lặn chỉ tạo
một loại giao tử nên kết quả phép lai phụ thuộc vào cơ thể mang
tính trạng trội.
Nếu kết quả phép lai đồng tính chứng tỏ cơ thể mang tính trạng 0,5đ

trội chỉ tạo một loại giao tử nên có kiểu gen đồng hợp
Nếu kết quả phép lai phân tính thì cơ thể mang tính trạng trội tạo 0,5đ
hai loại giao tử nên có kiểu gen dị hợp.
Trong quá trình giảm phân cơ chế phân li độc lập của cặp nhiễm 0,5đ
sắc thể kép tương đồng diễn ra ở kì sau của giảm phân 1 là cơ chế
tạo ra các tế bào con có các nhiễm sắc thể khác nhau về nguồn gốc.
Xác định hiệu suất thụ tinh của trứng và của tinh trùng
Số tinh trùng trực tiếp thụ tinh = số hợp tử = 8
Số tinh trùng tạo ra là 32 x 4 = 128
Hiệu suất thụ tinh của tinh trùng là 8/ 128 = 6,25%
0,5đ
Số trứng trực tiếp thụ tinh = số hợp tử = 8
Số trứng được tạo ra: = sô noãn bào = 16
Hiệu suất thụ tinh của trứng là 8/ 16 = 50%
0,5đ
Xác định số NST có trong các trứng và tinh trùng không thụ
tinh
- Số NST 2n của hợp tử: 64 : 8 = 8 NST => n = 8
Số trứng không thụ tinh: 16 – 8 = 8
Số NST có trong các trứng không thụ tinh: 8 x 4 = 32 NST
0.5đ
- Số tinh trùng không thụ tinh: 128 – 8 = 120
Số NST có trong các tinh trùng không thụ tinh: 120 x 4 = 480 NST
0,5đ
0,25đ
a. Tính số nuclêôtit mỗi loại trên mỗi gen.
- Tổng số nu của mỗi gen là: (5100 : 3,4). 2 = 3000 (nu)
- Số nuclêôtit mỗi loại của gen trội A là:
0.5đ

/>
10


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

Câu

ý

Nội dung
Điểm
A = T = 1200 (nu)
G = X = 3000 : 2 – 1200 = 300 (nu)
- Số nuclêôtit mỗi loại của gen lặn a là:
0,5đ
A = T = 1350 (nu)
G = X = 3000 : 2 – 1350 = 150 (nu)
b Số nu môi trường cung cấp:
0,75đ
2
- Gen trội A, a: (2 – 1) 3000 =9000 nu
a Biện luận và viết sơ đồ lai
- P t/c tương phản 2 cặp tính trạng
- F1 đồng tính hoa đơn, đỏ
=> - Hoa đơn trội hoàn toàn so với hoa kép
Hoa đỏ trội hoàn toàn so với hoa trắng
0,25đ
Và -F1 dị hợp 2 cặp gen
(1)

0,25đ
Qui ước: A; hoa đơn
; a: hoa kép
VIII
B : hoa đỏ ; b; hoa trắng
(3,0đ)
Vì F1 lai với cây hoa kép, trắng thu được F2 có 4 kiểu hình tỉ lệ
ngang nhau (4 tổ hợp giao tử) = 4 x 1.
Mà cây hoa kép trắng chỉ tạo được 1 loại giao tử
= > cây F1 tạo được 4 loại giao tử
(2)
0,5đ
Từ (1 ) và (2) => phép lai tuân theo qui luật phân li độc lập
0,25đ
 kgen của cây hoa kép đỏ t/ c là aaBB;
0,25đ
 kgen của cây hoa đơn, trắng t/ c là Aabb
SĐL tự viết
0,5đ
b F1 X F1 : AaBb x AaBb  (Aa x Aa) (Bb x Bb)
1đ
Tỉ lệ xuất hiện cây hoa kép, đỏ t/c (aaBB) ở F2: ¼. ¼ = 1/16
Lưu ý: Học sinh làm cách khác đúng vẫn cho điểm tối đa.
---------------------- Hết ----------------------

/>
11


thi hc sinh gii cp huyn mụn Sinh hc lp 9 Nm hc 2018-2019 (cú ỏp ỏn chi tit)

THI HC SINH GII CP HUYN
MễN: SINH HC - LP 9
Thi gian: 150 phỳt (khụng k thi gian giao )

S: 03

BI
Cõu 1 (2.5 im).
1.Khi b triu chng thiu axit trong d dy thỡ s tiờu húa rut non cú th din ra nh
th no?
2. Gan m nhim vai trũ gỡ trong quỏ trỡnh tiờu húa ca c th ngi?
Cõu 2 (3 im).
1. Gii thớch vỡ sao khi th sõu v gim s nhp th trong mi phỳt s lm tng hiu qu hụ
hp?
2. Ti sao khi dng chy ri m chng ta vn phi th gp thờm mt thi gian sau ú mi
hụ hp tr li bỡnh thng ?
Cõu 3 (2.5 im).
Trỡnh by khỏi nim, c ch v ý ngha ca hin tng ụng mỏu? Da
vo nhng yu t no phõn loi nhúm mỏu?
Cõu 4 (2,5 im).
So sỏnh quy lut phõn ly v quy lut phõn ly c lp.
Cõu 5: (2.0 im). mt loi thc vt, phộp lai P: AaBbdd x aaBbDd thu c F1. Bit rng
mi gen quy nh mt tớnh trng, gen tri l tri hon ton, cỏc gen nm trờn cỏc nhim sc th
thng khỏc nhau.
a. Xỏc nh t l cỏc loi kiu gen F1.
b.Tớnh xỏc sut xut hin cỏ th F1 cú kiu hỡnh tri ớt nht v 2 tớnh trng trong s 3 tớnh
trng trờn.
Cõu 6: (3.0 im). mt loi cú 10 t bo sinh dc c tin hnh nguyờn phõn liờn tip 5
ln. Cn mụi trng ni bo cung cp nguyờn liu tng ng 24180 NST n.

a. Xỏc nh b NST lng bi ca loi?
b. Cỏc t bo con tin hnh gim phõn. Xỏc nh s nhim sc th cú trong cỏc t bo
kỡ sau ca gim phõn I v kỡ sau ca gim phõn II.
c. Cỏc t bo con trờn u gim phõn to tinh trựng. Tinh trựng tham gia th tinh t hiu
sut 10%. Xỏc nh s lng tinh trựng c th tinh.
Cõu7: (1.5 im).
ruồi giấm 2n =8 Có 2 nhóm tế bào sinh dục đang thực hiện giảm phân.
Nhóm 1 mang 128 nhiễm sắc thể kép. Nhóm 2 mang 512 nhiễm sắc thể đơn.
a. Hai nhóm tế bào trên đang ở k nào của giảm phân? Xác định số tế bào của mỗi
nhóm?
b. Kết thúc đợt phân bào trên sẽ có tất cả bao nhiêu tế bào con được hình thành. Biết diễn
biến của các tế bào trong mỗi nhóm là như nhau.
Cõu 8: (3.0 im).
u H Lan cho giao phn gia cõy u cú kiu hỡnh ht vng, v nhn vi cõy u
ht xanh, v trn thu c th h F1 u cú ht vng, v trn. Cho F1 t th phn i F2 cú 4
kiu hỡnh phõn li theo t l 901 vng, trn: 299 vng, nhn: 301 xanh, trn: 103 xanh, nhn.
a. Gii thớch kt qu thớ nghim . Vit s lai t P F2
b. Chn ngu nhiờn 2 cõy mc lờn t ht vng, v nhn F2 cho giao phn vi nhau. S
ht cú kiu hỡnh xanh, nhn mong i F3 chim t l bao nhiờu?

---------------------- Ht ----------------------

/>
12


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN MÔN SINH - LỚP 9

ĐỀ SỐ: 03

.

Câu
Nội dung
1(2,5đ) 1.Khi bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non
có thể diễn ra như sau:
Môn vị thiếu tín hiệu đóng nên thức ăn sẽ qua môn vị xuống ruột non
liên tục và nhanh hơn, thức ăn sẽ không có đủ thời gian ngấm đều
dịch tiêu hóa của ruột non nên hiệu quả tiêu hóa thấp
2.Chức năng của gan trong quá trình tiêu hóa của cơ thể người:
-Tiết ra dịch mật giúp tiêu hóa lipit dễ dàng
-Khử các chất độc lọt vào mao mạch máu cùng các chất dinh dưỡng
-Điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu được ổn định

Điểm
1,0đ

0.5 đ
0.5 đ
0,5đ

2(3,0đ) a/ Giải thích qua ví dụ:
- Một người thở ra 18 nhịp/phút, mỗi nhịp hít vào 400 ml không
khí:
+ Khí lưu thông / phút : 400 ml x 18 = 7200 ml
1,5 đ
+ Khí vô ích ở khoảng chết: 150 ml x 18 = 2700 ml

+ Khí hữu ích vào tới phế nang : 7200 ml – 2700 ml = 4500 ml
- Nếu người đó thở sâu: 12 nhịp/ phút , mỗi nhịp hít vào 600 ml
+ Khí lưu thông / phút : 600 ml x 12 = 7200 ml
+ Khí vô ích ở khoảng chết: 150 ml x 12 = 1800 ml
+ Khí ghữu ích vào tới phế nang : 7200 ml – 1800 ml = 5400 ml
Kết luận: Khi thở sâu và giãm số nhịp thở trong mỗi phút sẽ làm tăng 0,5 đ
hiệu quả hô hấp (5400 ml – 4500 ml = 900 ml).
b/ Khi dừng chạy rồi mà chúng ta vẫn phải thở gấp thêm một thời gian 1,0 đ
rồi mới hô hấp trở lại bình thường, vì: Khi chạy cơ thể trao đổi chất
mạnh để sinh năng lượng, đồng thời thải ra nhiều CO2. Do CO2 tích tụ
nhiều trong máu nên đã kích thích trung khu hô hấp hoạt động mạnh
để thải loại bớt CO2 ra khỏi cơ thể.Chừng nào lượng CO2 trong máu
trở lại bình thường thì nhịp hô hấp mới trở lại bình thường
3(2,5đ) -Khái niệm: đông máu là hiện tượng máu lỏng chảy khỏi mạch tạo 0,25đ
thành khối máu đông bịt kín vết thương.
-Cơ chế đông máu : Vẽ sơ đồ hoặc trình bày bằng lời
1,0 đ

/>
13


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

- Vai trò: là cơ chế tự bảo vệ cơ thể, giúp cơ thể không bị mất máu
khi bị thương
-Dựa vào yếu tố kháng nguyên và kháng thể để phân loại nhóm
máu.Cụ thể:
+ Yếu tố kháng nguyên: trong hồng cầu người có hai loại kháng
nguyên là A và B

+Yếu tố kháng thể: trong huyết tương của người có hai loại kháng thể
là α ( gây kết dính với A) và β ( gây kết dính với B)
Dựa vào 2 yếu tố này mà người ta chia thành 4 nhóm máu ở người:
A, B, AB, O
4(2,5đ) *Giống nhau:
- Đều có các đk nghiệm đúng như nhau:
+ Bố mẹ phải t/c về các cặp tính trạng tương phản được theo dõi.
+ Tính trạng trội phải trội hoàn toàn
+ Số lượng cá thể con lai thu được phải đủ lớn
- Ở F2 đều có sự phân li về kiểu hình
- Cơ chế của sự di truyền các tính trạng đều dựa trên sự phân li của
các cặp gen trong giảm phân tạo giao tử và sự tổ hợp các giao tử trong
thụ tinh
* Khác nhau:
Quy luật phân li
Quy luật phân li độc lập
- Phản ánh sự di truyền của
- Phản ánh sự di truyền của hai
một cặp tính trạng.
cặp tính trạng.
- F1 dị hợp một cặp gen (Aa)
- F1 dị hợp hai cặp gen (AaBb)
tạo ra 2 loại giao tử.
tạo ra 4 loại giao tử.
-F2 có 2 loại kiểu hình với tỉ lệ - F2 có 4 loại kiểu hình với tỉ lệ
3: 1
9:3:3:1.
-F2 có 4 tổ hợp với 3 kiểu gen. - F2 có 16 tổ hợp với 9 kiểu
-F2 không xuất hiện biến dị tổ
gen.

hợp.
- F2 xuất hiện biến dị tổ hợp.
5(2.0đ) a.Tỉ lệ các loại kiểu gen ở F1:
P: AaBbdd x aaBbDd
F1 tỉ lệ các loại kiểu gen: (1Aa: 1aa)(1BB:2Bb:1bb)(1Dd:1dd) =
1AaBBDd: 2AaBbDd: 1AabbDd: 1aaBBDd: 2aaBbDd: 1aabbDd:
1AaBBdd: 2AaBbdd: 1Aabbdd: 1aaBBdd: 2aaBbdd: 1aabbdd.
(Lưu ý: Nếu HS chỉ viết được tỉ số KG thì chỉ cho ½ số điểm)
b. Xác suất xuất hiện cá thể F1 có kiểu hình lặn ít nhất về 2 tính trạng
trong 3 tính trạng:
- aabbD- = 1/2.1/4.1/2 = 1/16
- aaB-dd = 1/2.3/4.1/2 = 3/16
=  6/16
- A-bbdd = 1/2.1/4.1/2 = 1/16
- aabbdd = 1/2.1/4.1/4 = 1/16
6(3.0đ) a) Xác định bộ NST lưỡng bội 2n của loài:
Theo giả thiết ta có: 2n.10 (25 - 1) = 24 180
=> 2n = 24 180 : 310 = 78
/>
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ

0,75đ

0,25đ
0,25đ

1.25đ

1.0

1.0

1.0
14


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

* Bộ NST lưỡng bội của loài : 2n = 78
b) Xác định số NST có trong các tế bào ở kì sau giảm phân I và kì sau
giảm phân II:
- Tổng số tế bào sinh dục đực tạo thành là: 10. 25 = 320 (tế bào)
- Ở kì sau của giảm phân I, 320 tế bào có: 320.2n (NST kép)
= 320.78 = 24 960 (NST kép)
- Ở kì sau của giảm phân II, 320 tế bào có: 320.2. 2n (NST đơn)
= 320.2. 78 = 49 920 (NST đơn)
c) Xác đinh lượng tinh trùng tham gia thụ tinh:
- Tổng số tinh trùng được tạo thành: 320 x 4 = 1 280 (tinh trùng)
- Số tinh trùng tham gia thụ tinh là: 1280 x 10% = 128 (tinh trùng)
7(1.5đ) Nhóm 1có thể thuộc 1 trong 2 trường hợp:
- ở kì đầu kì giữa, kì sau của GPI: Số TB= 128 : 8=16
- ở kì cuối GPI, kì đầu giữa GPII: Số TB = 128 :4 = 32
Nhóm 2: có thể thuộc 1 trong 2 trường hợp:
- Kì sauGPII: Số TB: 512 : 8 =64
- Kì cuối II: Số TB: 512: 4 =128
Kết thúc đợt phân bào số TB con: 32 x 2 +128=192

8(3.0đ) 1. Xác định quy luật di truyền:
* Xét sự di truyền của từng cặp tính trạng ở F2:

Vàng 901  299 3
=
=
xanh 301  103 1

0.5
0.5

0.5
0.5

0,25
0,25
0.25
0,25
0,5
0.5

=> Vàng là trội hoàn toàn so với xanh.
Quy ước gen: A – Vàng; a – xanh =>P: Aa x Aa
901  301 3
Tron
=
=
nh ăh
299  103 1

0,5

=> trơn là trội hoàn toàn so với nhăn
Quy ước gen: B- trơn ; b – nhăn => P : Bb x Bb
* Xét sự di truyền của đồng thời 2 cặp tính trạng:
- Theo đầu bài F2 có tỉ lệ kiểu hình là 9:3:3:1.
- Xét tích (3:1)(3:1) = 9:3:3:1 tỉ lệ này trùng với tỉ lệ đầu bài ra.
Vậy 2 cặp gen quy định 2 cặp tính trạng nằm trên 2 cặp NST tương
đồng khác nhau di truyền phân li độc lập.
-Kiểu gen F1: AaBb.P thuần chủng. Kiểu gen của P là: AAbb x aaBB.
(HS tự viết sơ đồ lai)
b. Để F3 xuất hiiện kiểu hình hạt xanh, vỏ nhăn (aabb) thì F2 phải cho
giao tử ab.
=>Chọn 2 cây hạt vàng, vỏ nhăn ở F2 phải có kiểu gen: Aabb
-Tỉ lệ cây hạt vàng, vỏ nhăn ở F2 có kiểu gen Aabb =

2
2
=
1 2 3

0,5

0,5
0,25
0.25
0.25

- Xác suất số hạt có kiểu hình xanh nhăn mong đợi ở F3 :
F2 : Aabb

x Aabb
G:

1
ab
2

1
ab
2

0.25

1 1 2 2 1
Vậy kiểu hình xanh nhăn F3 (aabb) = . . . =
2 2 3 3 9
/>
15


Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học lớp 9 –Năm học 2018-2019 (có đáp án chi tiết)

Lưu ý: Học sinh làm cách khác đúng vẫn cho điểm tối đa.
---------------------- Hết ----------------------

/>
16