Bài giảng GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP THƯƠNG MẠI NGOÀI TÒA ÁN PGS.TS NGÔ HUY CƯƠNG KHOA LUẬT

GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
THƯƠNG MẠI NGỒI TỊA ÁN

Người soạn thảo: TS. Ngô Huy Cương
Khoa Luật- Đại học Quốc gia Hà Nội


Khái niệm



1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)

Giải quyết tranh chấp ngồi tịa án là một thuật ngữ
chỉ các hình thức giải quyết tranh chấp do các bên
tranh chấp lựa chọn ngồi hình thức giải quyết tranh
chấp chính thức, cơng khai của nhà nước
Bao gồm các hình thức:
Thương lượng (negotiation);
Hịa giải (mediation);
Tiểu xét xử (minitrials);
Xét xử bởi bồi thẩm đồn giản lược (summary jury
trial);
Trọng tài (arbitration);
Hịa giải- trọng tài (mediation-arbitration);

Xét xử tư (private judging)


Thương lượng



Thỏa hiệp giữa các bên
Không cần đến sự trợ giúp của bên
ngoài


Hòa giải





Cần sự trợ giúp của người thứ ba
Người thứ ba hành động phù hợp với
mong muốn và qui tắc của các bên
tranh chấp
Người thứ ba giúp các bên tìm kiếm
và lựa chọn giải pháp giải quyết tranh
chấp


Tiểu xét xử











Pha trộn giữa thương lượng, hòa giải và xét xử
Luật sư của mỗi bên trình bày vụ việc trước các đại
diện cao cấp của mỗi bên
Việc trình bày trong giới hạn thời gian, nội dung và
tính chất được định sẵn bởi các bên
Các bên có thể tìm hiểu vấn đề trước khi trình bày
trong một giới hạn nhất định
Những người tiến hành giải quyết của các bên có thể
thương lượng trực tiếp hoặc với sự giúp đỡ của người
hịa giải
Đây là một hình giải quyết tranh chấp tự nguyện và
thường là có tính chất tư nhân


Xét xử bởi bồi thẩm đoàn giản lược






Tiến hành giải quyết tranh chấp theo thủ tục
giống như tại phòng xử án nhưng giản lược
nhằm mục đích đưa ra những điểm yếu và
điểm mạnh của mỗi bên trong vụ việc cụ thể
Việc tiến hành giải quyết bằng việc đưa ra
quyết định xét xử khơng có sự tư vấn, khơng
mang tính ràng buộc và chỉ có tính chất
khuyến nghị bởi một số thành viên bồi thẩm
đoàn được mời
Sau khi ra phán quyết các bên tiến hành
thương lượng


Trọng tài




Là một bản sao của tòa án nhưng do
tư nhân tiến hành bởi sự tự nguyện
của các bên tranh chấp
Phán quyết có tính chất ràng buộc


Hịa giải- trọng tài





Là một hình thức pha trộn giữa hòa
giải và trọng tài
Trước tiên các bên tiến hành hòa giải
Nếu không thành vụ việc được chuyển
ngay tới trọng tài


Xét xử tư




Các bên thuê một thẩm phán xem xét
vụ việc và ra quyết định
Phụ thuộc vào pháp luật


Phân loại các hình thức giải quyết
tranh chấp ngồi tịa án


+
+
+


+
+
+

Hình thức các bên tự giải quyết:
Thương lượng
Hịa giải
Tiểu xét xử
Hình thức ra quyết định phán xử:
Trọng tài
Hịa giải- Trọng tài
Xét xử tư


Các đặc điểm chung của giải quyết
tranh chấp ngồi tịa án







Nhanh chóng
Chi phí thấp
Khuyến khích thương lượng
Kín đáo hơn
Linh động
Được thực hiện bởi các tư nhân


Đặc điểm riêng của các hình thức
ra quyết định phán xử




Quyết định thơng thường có tính ràng
buộc
Được thực hiện bởi người thứ ba công
bằng


Suy tính khi lựa chọn hình thức giải
quyết tranh chấp ngồi tịa án







Biết được chi phí đối với việc giải
quyết tranh chấp bằng tòa án
Cân nhắc nội dung của vụ việc
Suy tính tới mối quan hệ giữa các bên
trong tranh chấp
Hiểu biết hệ thống pháp luật của các
nước có liên quan


Các mơ hình thương lượng chủ yếu




Mơ hình thỏa hiệp cạnh tranh
(competitive-compromise model)
Mơ hình thương lượng hợp tác
(collaborative negotiation model)


Mơ hình thỏa hiệp cạnh tranh




Đặt hai bên thương lượng đối lập nhau
trên căn bản người chiến thắng nhận
phần hơn hoặc chia cơng bằng
Tối đa hóa phần thắng và đồng thời
tối giảm hóa phần thua


Mơ hình thương lượng hợp tác








Đặt trên cơ sở hợp tác với nhau giữa

các bên tranh chấp
Tiếp cận giải quyết vấn đề giữa các
bên
Các bên cùng thỏa mãn, không trên
cơ sở thắng thua, tối đa hóa lợi ích
cho tất cả các bên
Cần sự chủ động và hợp tác


Các mơ hình hịa giải chủ yếu




Hịa giải đơn giản (facilitative
mediation)
Hịa giải tích cực (evaluative
mediation)


Hòa giải đơn giản






Hòa giải viên điều hành cuộc hòa giải
Các bên tiến hành thương lượng
Hịa giải viên khơng đưa ra sự đánh

giá về các tình tiết vụ tranh chấp, và
cũng như giải pháp các bên đưa ra
Dẫn dắt thủ tục và gợi ý các qui tắc
của luật vật chất khơng có tính chất
ràng buộc


Hịa giải tích cực




Hịa giải viên là chun gia trong lĩnh
vực tranh chấp, chủ động tranh luận
với các bên, cũng như chủ động gợi ý
các giải pháp giải quyết tranh chấp
cho các bên
Hịa giải viên đánh giá các tình tiết và
các sai trái của vụ việc