Bai 15 tieu hoa o dong vat

B - CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ
NĂNG LƯỢNG Ở ĐỘNG VẬT

Tiết 15 - BÀI 15:
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT


lipit

máu

Tế bào

quá trình tiêu hóa
?
Acid béo

Axit amin

protein

vitamin

Chất thải ra ngoài cơ thể

gluxit

Thức ăn

Hệ tiêu hóa

Hệ thống chuyển hóa

Hệ thống bài tiết


Hãy chọn câu trả lời đúng về khái niệm tiêu hoá ?

A . Quá trình tạo ra các chất dinh dưỡng từ thức ăn cho cơ thể.

B. Quá trình tạo ra các chất dinh dưỡng và năng lượng cho cơ thể.

C. Quá trình tạo ra các chất chất dinh dưỡng cho cơ thể.

X

D. Quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành các chất đơn giản
mà cơ thể hấp thu được.


Nhóm 1

ĐV chưa có cơ
quan tiêu hóa
Trùng roi

amip

Trùng giày

Click to edit Master text styles

Nhóm 2

ĐV có túi
tiêu hóa

Second level
Third level
Fourth level
Fifth level

Giun dẹp

Nhóm 3

ĐV có ống
tiêu hóa

chim

Giun đất
Côn trùng


TIÊU HÓA Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT
Tiêu hóa ở động vật có cơ quan tiêu hóa
Tiêu hóa ở động vật
Đặc điểm so sánh

chưa có cơ quan tiêu
hóa

Đại diện
Cấu tạo CQTH

Hình thức tiêu hóa

Quá trình tiêu hóa

Động vật có túi tiêu hóa

Động vật có ống tiêu hóa


1.

Các chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thụ từ không bào tiêu hóa
vào tế bào chất. Riêng phần thức ăn không được tiêu hóa trong
không bào được thải ra khỏi tế bào theo kiểu xuất bào

2. Màng tế bào lõm dần hình thành không bào tiêu hoá chứa thức ăn
3. Lizoxom gắn vào không bào tiêu hoá, thuỷ phân các chất dinh
dưỡng phức tạp thành các chất đơn giản

A. 1  2  3
B. 2  3  1

C. 2  1  3
D. 3  2  1

TIÊU HÓA NỘI BÀO Ở TRÙNG GIÀY

ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ CƠ QUAN TIÊU HÓA

Đặc điểm so sánh

ĐV chưa có cơ quan tiêu hóa

Đại diện

Động vật đơn bào.

Hình thức tiêu hóa

Tiêu hóa nội bào.

Cấu tạo cơ quan tiêu hóa

Không có

Thức ăn  thực bào phân hủy nhờ enzim /
Quá trình tiêu hóa

lizôxôm  chất dinh dưỡng đơn giản; chất thải 
xuất bào.


ĐỘNG VẬT CÓ TÚI TIÊU HÓA

Động vật có túi tiêu hóa

Đặc điểm so sánh

Đại diện

Hình thức tiêu hóa

Ruột khoang và giun dẹp.

Tiêu hóa ngoại bào và tiêu hóa nội bào.

Túi tiêu hóa, có 1 lỗ thông
Cấu tạo cơ quan tiêu

(miệng + hậu môn).

hóa

Có enzim tiêu hóa/ tế bào tuyến.

Thức ăn  túi tiêu hóa  tiêu hóa ngoại bào (nhờ enzim thủy phân chất dinh
Quá trình tiêu hóa

dưỡng phức tạp trong lòng túi)  tiêu hóa nội bào (tiêu hóa trong các tế bào trên
thành túi tiêu hóa).


ĐỘNG VẬT CÓ ỐNGTIÊU HÓA

ST T

Bộ phận

1

Miệng

2

Thực quản

3

Dạ dày

4

Ruột non

5

Ruột già

Tiêu hóa cơ học

Tiêu hóa hóa học

Chức năng

STT

Bộ phận

Tiêu hóa cơ học

Tiêu hóa hóa học

Chức năng

Nghiền nhỏ thức ăn, thấm nước bọt chứa
1

Miệng

2

Thực quản

3

Dạ dày

4

Ruột non

5

Ruột già

X

X

X

ezim amilaza.

Co bóp đẩy thức ăn xuống dạ dày.


ST T

Bộ phận

Tiêu hóa cơ học

Tiêu hóa hóa học

Chức năng

Nghiền nhỏ thức ăn, thấm nước bọt chứa ezim
1

2

Miệng

Thực quản

×

×

amilaza.

Co bóp đẩy thức ăn xuống dạ dày.

×

Co bóp nghiền thức ăn, trộn t/ăn với dịch vị
3

Dạ dày

4

Ruột non

5

Ruột già

X

X

chứa pepsin.


ST T

Bộ phận

Tiêu hóa cơ học

Tiêu hóa hóa học

Chức năng

Nghiền nhỏ thức ăn, thấm nước bọt chứa ezim
1

2

3

Miệng

Thực quản

Dạ dày

×

×

Co bóp đẩy thức ăn xuống dạ dày.

×

x

amilaza.

x

Co bóp nghiền, trộn thức ăn với dịch vị chứa
pepsin.

Co bóp, trộn thức ăn cùng với dịch tụy,
dịch ruột làm biến đổi thức ăn thành
4

Ruột non

5

Ruột già

X

X

chất đơn giản.

ST T

Bộ phận

Tiêu hóa cơ học

Tiêu hóa hóa học

Chức năng

Nghiền nhỏ thức ăn, thấm nước bọt chứa ezim
1

2

3

×

Miệng

×

Co bóp đẩy thức ăn xuống dạ dày.

×

Thực quản

x

Dạ dày

amilaza.

x

Co bóp trộn t/ăn với dịch vị chứa pepsin.

Co bóp thấm enzim tiêu hóa hoàn toàn thức ăn
4

Ruột non

X

X

thành chất đơn giản và hấp thụ

Co bóp, hấp thu lại nước, muối khoáng,
5

Ruột già

X

tống chất cặn bã ra ngoài

Việc phân hóa ống tiêu hóa thành nhiều bộ phận có tác dụng gì?

A. Mỗi bộ phận có chức năng chuyên hóa.
B. Sự chuyên hóa về chức năng giúp quá trình tiêu hóa đạt hiệu quả cao.

C. Mỗi bộ phận tiêu hóa một số loại thức ăn nên đạt hiệu quả cao

D. Mỗi bộ phận có chức năng chuyên hóa. Sự chuyên hóa về chức năng giúp quá trình tiêu hóa đạt
hiệu quả cao.


Đặc điểm so sánh

Đại diện

Động vật có ống tiêu hóa
ĐV có xương sống và nhiều loài đvkxs

Hình thức tiêu
hóa

Tiêu hóa ngoại bào

- Ống tiêu hóa ( miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già và hậu môn)
Cấu tạo cơ quan

- Tuyến tiêu hóa (tuyến nước bọt, gan, tụy, dịch ruột…

tiêu hóa

Thức ăn qua ống tiêu hóa → biến đổi cơ học và hóa học → những chất
dinh dưỡng đơn giản → được hấp thụ vào máu. Các chất không được
Quá trình tiêu hóa

tiêu hóa → phân → thải ra ngoài.


Ưu điểm của tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa so với trong túi tiêu hóa?

•
•

Trong ống tiêu hóa, dịch tiêu hóa không bị hòa loãng với nước → dễ tiêu hóa
Thức ăn đi theo 1 chiều → hình thành các bộ phận chuyên hóa → hiệu quả


Nhận xét chiều hướng tiến hóa cơ quan tiêu hóa động vật

1. Cơ quan tiêu hóa ngày càng phức tạp và chuyên hóa:
Từ chưa có cơ quan tiêu hóa  túi tiêu hóa đơn giản  ống tiêu hóa chuyên hóa cao
2. Hình thức tiêu hóa ngày càng ưu thế hơn:
Từ tiêu hóa nội bào  tiêu hóa ngoại bào
3. Sự phức tạp dần trong hệ enzym tiêu hóa:
Từ enzym trong không bào tiêu háo  tiết enzym tiêu hóa từ tế bào tuyến  enzym từ các tuyến tiêu
hóa chuyên hóa cao, đa dạng về các loại enzym, hoàn thiện về quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng.


- Ống tiêu hóa của một số động vật: giun đất, châu chấu, chim có bộ phận nào khác với
ống tiêu hóa của người? Các bộ phận đó có chức năng gì?

Cñng cè
Câu 1. Ưu điểm của động vật có túi tiêu hoá so với động vật chưa có cơ quan tiêu hoá ?
Câu 2. Loài nào có cả hai hình thức tiêu hóa nội bào và ngoại bào?
A. Có cả 2 quá trình tiêu hoá nội bào và ngoại bào.
A. Trùng giày
B. Có nhiều enzim tiêu hoá hơn.
B. Giun đất
C. Có thể tiêu hoá thức ăn có kích thước lớn hơn .
C. Châu chấu
D. Quá
D.trình
Thuỷtiêu
tứchóa nhanh hơn.


CỦNG CỐ
Câu 4: Ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa,
Câu 3: Tiêu hóa hóa học trong ống tiêu hóa ở người diễn ra ở đâu?
thức ăn được tiêu hóa như thế nào?
A. Tiêu hóaA.
ngoại
bàodạ dày, ruột non.
Miệng,
B. Tiêu hóaB.nội
Chỉbào
diễn ra ở dạ dày
C. Tiêu hóa ngoại bào và nội bào
C. Miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già.
D. Một số tiêu hóa nội bào, còn lại tiêu hóa ngoại bào

D. Miệng, thực quản, dạ dày, ruột non.


Cñng cè
Phân biệt tiêu hóa với chuyển hóa vật chất và năng lượng ở cơ thể động
vật.
* Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất phức tạp trong thức ăn thành các chất đơn giản dễ hấp
thụ dưới tác động các enzim hẹ tiêu hóa.
* Chuyển hóa vật chất và năng lượng là quá trình biến đổi chất đơn giản được hấp thụ vào tế bào
để tạo ra năng lượng hoặc chất xây dựng tế bào.


Cñng cè
KIẾN THỨC

ĐÚNG

SAI

Động vật nguyên sinh vừa có tiêu hóa nội bào vừa có tiêu hóa ngoại
X

bào
Ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa, enzim được tiết ra từ lizoxom
đưa vào không bào để thực hiện tiêu hóa nội bào thức ăn.
X

Thủy tức tiến hóa hơn động vật nguyên sinh và chỉ có tiêu hóa ngoại
bào.

X


Dặn dò
Làm phiếu học tập: Phân biệt cấu tạo các bộ phận tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật:

Bộ phận

Răng

Dạ dày

Ruột non

Manh tràng

Thú ăn thòt

Thú ăn thực vật