bài giảng sinh học 11: hô hấp ở động vật

GV: Nguyễn Thị Thảo Quyên


I. Hô hấp là gì ?
- Khái niệm: Hô hấp là tập hợp những quá trình
trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để ôxi hóa
các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho
các hoạt động sống, đồng thời thải CO2 ra ngoài.


Thế nào là hô hấp ngoài và hô hấp trong?


I. Hô hấp là gì ?
- Hô hấp ngoài: là quá trình
trao đổi khí giữa cơ thể với
môi trường sống thông qua bề
mặt trao đổi khí của các cơ
quan hô hấp như phổi, da,
mang,..
- Hô hấp trong: là quá trình
trao đổi khí giữa tế bào máu
với tế bào


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
- Khái niệm: Bề mặt TĐK là bộ phận mà

- Bề

mặt
TĐK
quyết
hiệuTĐK:
quả TĐK.
Tầm
quan
trọng
củađịnh
bề mặt
- Đặc điểm của bề mặt trao đổi khí:
+ Bề mặt trao đổi khí rộng (tỉ lệ S/V lớn)
+ Mỏng và ẩm ướt (giúp O2 và CO2 dễ dàng
khuếch tán qua)
+ Có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp
+ Có sự lưu thông khí (tạo sự chênh lệch về O2 và
CO2)


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
- Hô hấp qua bề mặt cơ thể.
- Hô hấp bằng hệ thống ống khí.
Có những hình thức hô hấp nào là chủ yếu?
- Hô hấp bằng mang.
- Hô hấp bằng phổi.


I. Hô hấp là gì ?

II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
Hoạt động nhóm 7 phút hoàn thành những vấn đề
sau:
1. Vì sao khi đặt giun đất lên bề mặt khô ráo thì
giun đất sẽ chết?
2. Vì sao khi chỉ ngập phần đầu trong nước thì châu
chấu vẫn không chết?
3. Vì sao nồng độ oxi trong không khí cao hơn trong
nước nhưng khi cá lên cạn sẽ chết do thiếu ôxi?
4. Vì sao phổi là cơ quan trao đổi khí hiệu quả của
động vật trên cạn?
5. Vì sao nói chim là động vật trên cạn hô hấp hiệu
quả nhất?


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
1. Vì sao khi đặt giun đất
lên bề mặt khô thì giun đất
sẽ chết?
Hô hấp qua bề mặt cơ thể
Nếu đặt giun đất lên bề mặt khô ráo thì da của nó sẽ bị
khô => O2 và CO2 không thể khuếch tán => không hô
hấp được => thiếu dưỡng khí và sẽ chết trong 1 thời gian
ngắn.


I. Hô hấp là gì ?

II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
2. Vì sao khi chỉ ngập
phần đầu trong nước thì
châu chấu vẫn không chết?
Hô hấp bằng hệ thống ống khí
Hệ thống ống khí thông ra bên ngoài nhờ các lỗ thở
ở bụng.


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
3. Vì sao nồng độ oxi trong
không khí cao hơn trong nước
nhưng khi cá lên cạn sẽ chết do
thiếu ôxi?

Hô hấp bằng mang


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
- Sự đóng mở nhịp nhàng của miệng và diềm nắp
mang => dòng nước chảy gần như liên tục và 1
chiều.
- Dòng nước chảy song song và ngược chiều với
máu trong mao mạch của mang
-> Cá xương có thể lấy được hơn 80% lượng O2 của

nước khi đi qua.


Một số động vật hô hấp bằng mang


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp

Cử động hô hấp của cá


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp

Hô hấp bằng phổi


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
- Phổi cấu tạo gồm nhiều phế nang nên bề mặt trao
đổi khí lớn
4. Vì sao phổi là cơ quan
trao đổi khí hiệu quả của
động vật trên cạn?

Cử động hô hấp ở người

Phổi của
lưỡng
cư nhỏ,
ít hiệu
phế nang
nên đổi
hiệukhí
quả
trao
lưỡng
cư có
quả trao
cao
hayđổi
khí
ở phổi
thấp → lưỡng cư TĐK qua cả phổi và da.
thấp?
Tại sao?


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
5. Vì sao nói chim là động
vật trên cạn hô hấp hiệu quả
nhất?

Hô hấp kép ở chim
- Hô hấp ở chim có hệ thống túi khí hỗ trợ => Khí
hít vào hay thở ra đều giàu ôxi.


I. Hô hấp là gì ?
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
THÀNH PHẦN KHÔNG KHÍ HÍT VÀO VÀ THỞ RA

LOẠI KHÍ KK. HÍT VÀO
O2
20,96 %
CO2

0.03 %

KK. THỞ RA
16,40 %
4,10 %

- Một lượng khí O2 đã khuếch tán vào máu trước khi đi ra
Giải thích tại sao có sự khác nhau về tỉ lệ các loại khí O2
khỏi phổi, làm giảm lượng O2 khi thở ra.
và CO2 trong không khí khi hít vào và khí thở ra ?
- Ngược lại khí CO2 khuếch tán từ mao mạch phổi vào
phế nang làm tăng lượng CO2 khi thở ra


* Câu hỏi mở rộng

Câu 1.

Tác dụng của chạy quạt khi nuôi tôm công nghiệp?


* Câu hỏi mở rộng
Câu 1.

Hệ thống sục ôxi đáy.


* Câu hỏi mở rộng
Câu 2.

Yếu tố nào của môi trường gây ung thư phổi ?


* Câu hỏi mở rộng
Câu 2.

Tác hại của khói thuốc lá.


* Câu hỏi mở rộng
Câu3.
Tại sao động vật cạn hô hấp bằng phổi không thể hô
hấp trong môi trường nước?
A. Vì phổi không hấp thu được O2 trong nước.
B. Vì phổi không thải được CO2 trong nước.
C. Vì cấu tạo phổi không phù hợp với việc hô hấp

trong nước.
D. Vì nước tràn vào đường dẫn khí cản trở lưu
thông khí nên không hô hấp được.


* Câu hỏi mở rộng
Câu 4. Vì sao lưỡng cư sống được cả môi trường
nước và cạn?
A. Vì da luôn cần ẩm ướt.
B. Vì hô hấp bằng da và bằng phổi.
C. Vì chi ếch có màng, vừa bơi, vừa nhảy được ở trên
cạn.
D. Vì nguồn thức ăn ở hai môi trường đều phong
phú.