Đoàn thanh niên cộng sản hồ chí minh với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh bình dương hiện nay

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN THỊ YẾN

ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
VỚI VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN
TỈNH BÌNH DƢƠNG HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC

HÀ NỘI, năm 2018


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN THỊ YẾN

ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
VỚI VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN
TỈNH BÌNH DƢƠNG HIỆN NAY

Ngành: Triết học
Mã số: 8229001

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. CAO THU HẰNG

HÀ NỘI, năm 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay” là công
trình nghiên cứu của riêng tôi được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học
của PGS. TS. Cao Thu Hằng.
Các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn là trung thực, các thông
tin trích dẫn có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.

Tác giả

Trần Thị Yến


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN ................................................................ 13
1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài ......................................... 13
1.1.1. Đạo đức ................................................................................................. 13
1.1.2. Giáo dục đạo đức .................................................................................. 14
1.2. Tầm quan trọng và nội dung giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ................................................................ 17
1.2.1. Tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức cho thanh niên ................. 17
1.2.2. Những chuẩn mực đạo đức cần giáo dục cho thanh niên..................... 21
1.3. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và vai trò của nó trong công tác
giáo dục đạo đức cho thanh niên hiện nay ...................................................... 27
1.3.1. Một số đặc điểm cơ bản về Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh…………………………………………………………………………27
1.3.2. Vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong giáo dục
đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay .................................................... 30

Tiểu kết chương 1............................................................................................ 35
Chƣơng 2: GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG
SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH BÌNH DƢƠNG CHO THANH NIÊN HIỆN
NAY THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ....................................................... 37
2.1. Đặc điểm, tình hình tỉnh Bình Dương và thanh niên tỉnh Bình Dương... 37
2.1.1. Tình hình, đặc điểm tỉnh Bình Dương................................................... 37
2.1.2. Đặc điểm Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương
và thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay ........................................................ 39
2.2. Thực trạng công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương
hiện nay của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ................................. 43


2.2.1. Thực trạng công tác giáo dục tình yêu quê hương, đất nước; kiên định
tinh thần độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội.............................................. 43
2.2.2. Thực trạng công tác giáo dục các giá trị đạo đức truyền thống .............. 47
2.2.3. Thực trạng công tác giáo dục tinh thần lao động, học tập, chăm chỉ,
sáng tạo ........................................................................................................... 50
2.2.4. Thực trạng công tác giáo dục đức tính khiêm tốn, giản dị, trung thực, ý
thức tổ chức kỷ luật ......................................................................................... 55
2.3. Nguyên nhân của thực trạng trên ............................................................. 58
2.3.1. Nguyên nhân của những thành tựu ....................................................... 58
2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 59
2.4. Một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh
Bình Dương hiện nay ...................................................................................... 61
2.4.1. Xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn đủ tiêu chuẩn, thực hiện tốt công giáo
dục đạo đức cho thanh niên Bình Dương hiện nay......................................... 61
2.4.2. Đổi mới nội dung, đa dạng hóa các hình thức giáo dục đạo đức cho
thanh niên ........................................................................................................ 64
2.4.3. Tổ chức các phong trào, hoạt động phù hợp gắn với từng đối tượng

thanh niên ........................................................................................................ 73
2.4.4. Nâng cao tính tích cực rèn luyện của thanh niên tỉnh Bình Dương hiện
nay ................................................................................................................... 75
Tiểu kết chương 2............................................................................................ 78
KẾT LUẬN .................................................................................................... 79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CLB

:Câu lạc bộ

CHDCND

:Cộng hòa dân chủ nhân dân

ĐVTN

:Đoàn viên thanh niên

LHTN

:Liên hiệp thanh niên

TNCN

:Thanh niên công nhân

TNCS

:Thanh niên Cộng sản

TNTP

:Thiếu niên tiền phong


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thanh niên là lực lượng đông đảo, chiếm trên 1/3 dân số và trên 1/2 lực
lượng lao động xã hội, có vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi đánh giá
về vai trò của thanh niên, đã nhấn mạnh: “Thanh niên là người chủ tương lai
của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn
là do các thanh niên” [55, tr.185]. Chính vì lý do đó, việc bồi dưỡng, chăm lo
giáo dục cho tầng lớp này có tầm quan trọng đặc biệt. Trong Di chúc, Hồ Chí
Minh đã từng căn dặn: “Đảng phải có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng họ thành
những người kế tục sự nghiệp cách mạng vừa hồng vừa chuyên. Bồi dưỡng
thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc làm rất quan trọng và rất cần thiết”
[57, tr.510].
Kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong Nghị quyết
Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ VII, khóa X về tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đảng ta khẳng định: “Thanh
niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng
xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết
định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội
nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội" [15, tr.7].

Trong những năm qua, nhận thức được tầm quan trọng đó, Đảng và
Nhà nước ta cùng với các tổ chức chính trị - xã hội khác đã luôn chú trọng
đến công tác thanh niên, quan tâm, bồi dưỡng giáo dục thanh niên về đạo đức,
lối sống, bản lĩnh chính trị, hướng tới xây dựng lớp người kế tục mục tiêu, lý
tưởng của Đảng “Xây dựng nước Việt Nam độc lập dân tộc gắn liền với Chủ
nghĩa xã hội”.
1


Trên cơ sở các quan điểm chỉ đạo, định hướng của Đảng và vai trò,
trách nhiệm của tổ chức đối với công tác giáo dục cho thanh niên, trong thời
gian qua, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương đã phát huy vai trò, tổ
chức tốt các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, rèn luyện cho thanh niên.
Trong đó, công tác giáo dục đạo đức là một trong những nội dung trọng tâm
được thực hiện. Trong thời gian qua, các hoạt động giáo dục đạo đức của
Đoàn thanh niên các cấp trong tỉnh đã góp phần quan trọng trong việc xây
dựng một lớp thanh niên mới. Thanh niên Bình Dương đã kế tục xứng đáng
sự nghiệp cách mạng của Đảng. Trên các lĩnh vực của đời sống xã hội đã và
đang xuất hiện những gương thanh niên điển hình, có đức, có tài, cống hiến
tích cực cho quê hương, đất nước. Nét nổi bật của thanh niên ở Bình Dương
hiện nay là tinh thần năng động, sáng tạo trong lao động sản xuất, tích cực
nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ để vươn lên làm giàu cho bản
thân, gia đình và xã hội. Đa số thanh niên Bình Dương ngày nay vẫn ý thức rõ
trách nhiệm trước Tổ quốc và nhân dân, mong muốn được đóng góp vào công
việc xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí
Minh hằng mong ước.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên của
Đoàn Thanh niên tỉnh Bình Dương còn có những hạn chế nhất định. Đó là
công tác giáo dục từng lúc, từng nơi còn yếu, chưa phát huy được sức mạnh
đồng bộ của các lực lượng xã hội trong giáo dục đạo đức cho thanh niên. Việc

nắm bắt diễn biến, tình hình tư tưởng của thanh niên và thực hiện các nội
dung giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn – Hội chưa được đổi mới về
nội dung và phương thức để có sức hấp dẫn, lôi cuốn thanh niên. Một số nội
dung, phương thức giáo dục chưa phù hợp với địa phương, đơn vị, lứa tuổi,…
Đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho một bộ phận thanh niên
Bình Dương chạy theo lối sống thực dụng, xa rời các giá trị đạo đức tốt đẹp
2


của dân tộc, có thái độ thờ ơ, bàng quan trước các sự kiện kinh tế, chính trị
của đất nước. Điều nguy hiểm hiện nay là đã xuất hiện một bộ phận thanh
niên tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, sống ích kỷ, chạy theo lợi ích vật chất, coi
đồng tiền là trên hết. Đặc biệt, vẫn có một số thanh niên phạm vào các tệ nạn
xã hội, vi phạm pháp luật. Nhiều vụ án được khám phá trong thời gian gần
đây cho thấy tỷ lệ phạm tội trong thanh niên có chiều hướng gia tăng. Thực
trạng này đòi hỏi tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Bình Dương cần đặc biệt
chú trọng việc giáo dục đạo đức cho thanh niên; qua đó, phát huy vai trò to
lớn của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam hiện nay. Chính vì lý
do đó, học viên lựa chọn chủ đề Đoàn TNCS Hồ Chí Minh với việc giáo dục
đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay làm đề tài luận văn thạc sĩ
triết học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Giáo dục đạo đức nói chung và giáo dục đạo đức cho thanh niên nói
riêng trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng ở nước ta là một yêu cầu,
nhiệm vụ quan trọng đặt ra thường xuyên, liên tục đối với tổ chức Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh. Do đó, vấn đề này thu hút sự quan tâm nghiên cứu của
nhiều nhà khoa học với nhiều công trình được công bố với những mức độ,
cách tiếp cận khác nhau. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau:
Thứ nhất, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức:
- Công trình “Giáo dục và đào tạo trong thời kỳ đổi mới, chủ trương,

thực hiện, đánh giá” (Ban Khoa giáo Trung ương, NXB Chính trị Quốc gia
Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2002) bao gồm các văn kiện của Đảng, một số bài phát
biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước tập trung đánh giá những
thành tựu cũng như những hạn chế của ngành giáo dục nói chung, giáo dục
đạo đức nói riêng; đồng thời, công trình chỉ ra phương hướng và nhiệm vụ
trong thời gian tới giúp chúng ta nắm vững đường lối, chủ trương, chính sách
3


của Đảng và Nhà nước về công tác giáo dục và đào tạo ở nước ta trong thời
kỳ đổi mới.
- Trong bài viết Vai trò của giáo dục đạo đức đối với sự phát triển
nhân cách trong cơ chế thị trường (Trong cuốn: Mấy vấn đề đạo đức trong
điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, Nguyễn Trọng Chuẩn,
Nguyễn Văn Phúc đồng chủ biên, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2003),
tác giả Nguyễn Văn Phúc cho rằng, nền kinh tế thị trường, bên cạnh những
mặt tích cực, còn có những ảnh hưởng, tác động tiêu cực tới nhân cách mỗi
người. Đó là sự vị kỷ, chỉ biết tới lợi ích cá nhân mà bỏ qua lợi ích cộng đồng,
xã hội; là sự vô cảm, thờ ơ trong mối quan hệ giữa người với người; là sự
“lệch chuẩn”… Vì vậy, theo tác giả, giáo dục đạo đức góp phần không nhỏ
vào việc đánh thức lương tâm, đề kháng được các chuẩn mực đạo đức xa lạ
không phù hợp với dân tộc, hình thành và củng cố trong con một niềm tin sâu
sắc vào những giá trị đích thực và lâu bền của con người…[8, tr.215-222].
Ngoài các công trình kể trên, còn có thể kể đến các công trình: “Tình
cảm đạo đức và giáo dục tình cảm đạo đức trong điều kiện hiện nay ” (Tạp
chí Triết học, số 6, 2000) của tác giả Nguyễn Văn Phúc; “Vai trò của đạo đức
đối với sự hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam hiện nay”
(Luận án Tiến sĩ Triết học, 2001) của Lê Thị Thủy; “Một số vấn đề về lối
sống đạo đức, chuẩn mực giá trị xã hội” (2001) của Huỳnh Khái Vinh; “Xây
dựng đạo đức mới trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”

(Luận án tiến sĩ, 2007) của tác giả Trịnh Duy Huy; Học thuyết tính thiện của
Mạnh Tử với việc giáo dục đạo đức ở nước ta hiện nay (NXB Chính trị Quốc
gia, 2010) của Phạm Đình Đạt; Ý nghĩa giáo dục đạo đức (NXB Văn hóa
nghệ thuật, TP. Hồ Chí Minh, 2011) của tác giả Thích Minh Hòa… Trong
những công trình này, các tác giả đã đề cập đến những vấn đề cơ bản của đạo
đức, đạo đức truyền thống, giáo dục đạo đức với phát triển văn hóa và con
4


người Việt Nam; từ đó, đề xuất những quan điểm và giải pháp nhằm đẩy
mạnh công tác giáo dục đạo đức ở nước ta trong tình hình hiện nay…
Bên cạnh những công trình trên, những công trình đi sâu phân tích về
đạo đức truyền thống Việt Nam cũng có ý nghĩa quan trọng tạo ra một cái
nhìn toàn diện và sâu sắc trong quá trình giáo dục đạo đức ở Việt Nam hiện
nay, trong đó phải kể đến công trình Luận án “Giá trị đạo đức truyền thống
với việc xây dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ ViệtNam hiện nay” của tác giả
Ngô Thị Thu Ngà năm 2011 tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh;
“Xây dựng nhân cách con người Việt Nam hiện nay dưới góc độ truyền
thống” của tác giả Cao Thu Hằng (NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2016)…
Các công trình này đã khái quát về vai trò của các giá trị đạo đức truyền thống
trong đời sống con người, trong quá trình xây dựng đạo đức mới, trên cơ sở
đó khẳng định sự cần thiết phải giáo dục đạo đức truyền thống nói riêng, giáo
dục đạo đức nói chung cho các tầng lớp nhân dân trong xã hội.
Thứ hai, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho thanh niên:
- Luận án “Giáo dục đạo đức đối với sự hình thành và phát triển nhân
cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Trần Sỹ Phán,
luận án Tiến sĩ triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh năm 1999.
Nội dung của luận án góp phần làm sáng tỏ những nhân tố tác động đến sự
hình thành, phát triển nhân cách, từ đó làm nổi bật vai trò của giáo dục đạo
đức, tìm hiểu, đưa ra những nét đặc thù của mối quan hệ giữa giáo dục đạo

đức với sự hình thành phát triển nhân cách sinh viên; qua đó đề ra một số
phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo
dục đạo đức cho sinh viên.
- Luận án “Quan hệ biện chứng giữa truyền thống và hiện đại trong
giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay” của tác giả Lê Thị Hoài
Thanh, Luận án Tiến sỹ Triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
5


năm 2003. Luận án nêu rõ mối quan hệ giữa truyền thống và hiện đại trong sự
phát triển đạo đức và vận dụng mối quan hệ này vào hoạt động giáo dục đạo
đức cho thanh niên, đồng thời đề ra một số giải pháp chủ yếu kết hợp truyền
thống và hiện đại để xây dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay.
- Luận án “Ý thức đạo đức sinh viên Việt Nam hiện nay” của tác giả Võ
Minh Tuấn tại Đại học Khoa học xã hội và nhân văn năm 2004 và Luận án
“Vấn đề xây dựng đạo đức mới trong điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta
hiện nay” của tác giả Trịnh Duy Huy tại Viện Triết học - Viện khoa học xã
hội Việt Nam năm 2007 lại phân tích rõ sự biến đổi nhân cách đạo đức sinh
viên trong điều kiện kinh tế thị trường, từ đó nêu lên tính cấp thiết phải xây
dựng, giáo dục nhân cách đạo đức cho sinh viên cho phù hợp tình hình mới.
- Công trình “Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam trong
quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế” (do PGS.TS Phạm Hồng Tung chủ
biên) tập trung làm sáng tỏ những vấn đề cơ bản về thanh niên và lối sống của
thanh niên; khảo sát và phân tích tình hình thanh niên Việt Nam và lối sống
của thanh niên trong hơn hai thập kỷ đổi mới đất nước, thông qua đó chỉ ra
những đặc trưng cơ bản của thanh niên và đặc trưng lối sống của thanh niên;
xu hướng biến đổi của thanh niên trong hội nhập quốc tế, chỉ ra những yếu tố
tác động cơ bản và đưa ra các giải pháp nhằm xây dựng lối sống của thanh
niên Việt Nam phù hợp với tiến trình đổi mới của đất nước. Dù đề cập đến lối
sống của thanh niên, nhưng công trình cũng là một tài liệu tham khảo hữu ích

cho tác giả luận văn triển khai nghiên cứu đề tài của mình.
- Công trình“Giáo dục đạo đức mới cho sinh viên trong điều kiện kinh
tế thị trường ở Việt Nam hiện nay” của Lương Gia Ban, Nguyễn Thế Kiệt,
NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013. Cuốn sách phân tích tầm quan trọng
và nội dung giáo dục đạo đức mới cho sinh viên; khái quát thực trạng và
những vấn đề đặt ra trong việc giáo dục đạo đức mới cho sinh viên; từ đó, đề
6


xuất một số phương pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức
mới cho sinh viên trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa Việt Nam.
Ngoài các cuốn sách, các luận án, luận văn trên, liên quan đến chủ đề
này cũng có có thể kể đến một số bài viết, như “Giáo dục truyền thống cách
mạng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Lại Quốc Khánh,
Phan Duy An, Tạp chí Tuyên giáo, số 9 (2013). Trong bài viết này, theo các
tác giả, để nâng cao hơn nữa chất lượng hiệu quả công tác giáo dục lý tưởng
và đạo đức cách mạng cho thanh niên cần phải thực hiện một số giải pháp cơ
bản và các giải pháp cần phải được thực hiện đồng bộ.
Bài viết“Về lối sống mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay” của tác giả
Mai Thị Dung đăng tại Tạp chí Triết học, số 5 (2013) cho rằng, để việc định
hướng lối sống mới cho thế hệ trẻ hiện nay đạt hiệu quả thì cần chú trọng một
số giải pháp: xây dựng tình yêu quê hương, đất nước; xây dựng lối sống vì
cộng đồng có tinh thần trách nhiệm cao với bản thân, gia đình và xã hội; xây
dựng lối ứng xử có văn hoá trong cuộc sống.
Trong bài viết“Tăng cường công tác giáo dục giá trị truyền thống dân
tộc cho thế hệ trẻ Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh” của tác giả Đàm Thế
Vinh, Nguyễn Ngọc Ánh đăng tại Tạp chí Giáo dục lý luận, số 216 (2014),
các tác giả đã phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về giá trị truyền thống của dân
tộc và đưa ra những giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục các giá trị

truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ trong điều kiện hiện nay.
Trong bài viết“Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh, thiếu niên giai
đoạn hiện nay” của tác giả Nguyễn Đắc Vinh đăng tại Tạp chí Tuyên giáo, số
3 (2015), tác giả đề xuất một số giải pháp cơ bản của Trung ương Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh,
thiếu niên hiện nay.
7


Ngoài các công trình trên, liên quan đến chủ đề này, có thể kể đến các
bài viết“Những nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng suy thoái đạo đức
ở nước ta hiện nay” của tác giả Nguyễn Ngọc Hà đăng tại Tạp chí Triết học,
số 3 (2002); “Tác động của toàn cầu hóa đến đạo đức sinh viên Việt Nam
hiện nay” của tác giả Võ Minh Tuấn đăng tại Tạp chí Triết học, số 4 (2004);
“Hội nhập quốc tế: cơ hội và thách thức đối với giá trị truyền thống trong
điều kiện toàn cầu hóa” của tác giả Nguyễn Trọng Chuẩn đăng tại Tạp chí
Triết học, số 8 (2004); “Toàn cầu hóa và nguy cơ suy thoái đạo đức, lối sống
cho con người Việt Nam hiện nay” của tác giả Nguyễn Thị Thanh Huyền
đăng tại Tạp chí Triết học, số 2 (2007). Trong các bài viết này, các tác giả tập
trung phân tích những chuyển dịch về những chuẩn mực giá trị đạo đức xã hội
Việt Nam những năm gần đây dưới tác động của điều kiện kinh tế - xã hội,
nhất là xu thế hội nhập và toàn cầu hóa; đồng thời phân tích ảnh hưởng, tác
động đó tới nhiều phương diện như: lối sống, văn hóa, đạo đức,… của mỗi
người, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm
phát huy những mặt tích cực và đẩy lùi mặt tiêu cực của kinh tế thị trường,
toàn cầu hóa trong giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay.
Thứ ba, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho thanh niên của
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh:
- Công trình “Tổng quan tình hình thanh niên, công tác Đoàn và phong
trào thanh thiếu niên giai đoạn 2007-2012” do tác giả Nguyễn Đắc Vinh làm

chủ biên được xuất bản năm 2012. Cuốn sách tiếp cận các vấn đề liên quan
đến thanh niên và đặt nó trong tương quan chung của xã hội, so sánh với các
giai đoạn trước để chỉ ra những biến đổi, chiều hướng biến đổi của các vấn
đề; những yếu tố tác động đến sự biến đổi đó; tổng kết, xác định những vấn
đề nổi bật về tình hình thanh niên trong giai đoạn 5 năm (2007 – 2012); đánh
giá hiệu quả công tác, tác động của hoạt động Đoàn đến thanh niên nói chung
8


và sinh viên nói riêng. Đồng thời, công trình cũng nghiên cứu những cơ sở lý
luận, thực tiễn, từ đó đề xuất mục tiêu, phương hướng, giải pháp công tác
Đoàn trong nhiệm kỳ tới.
- Công trình“Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh – Những chặng
đường phát triển” do tác giả Vũ Quang Hiển (Chủ biên) (NXB Chính trị quốc
gia – sự thật, Hà Nội, 2014), đã tổng hợp nhiều bài viết của các tác giả khác
nhau với các nội dung: tái hiện những trang sử vàng của các thế hệ thanh niên
Việt Nam, khẳng định vai trò của lực lượng thanh niên Việt Nam trong quá
trình hội nhập và phát triển đất nước hiện nay; nêu ra nhiều quan điểm, đường
lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với thanh niên và công tác thanh
niên trong thời kỳ đổi mới; vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong công
tác vận động thanh niên giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong
giao lưu văn hóa quốc tế,…
Thứ tư, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho thanh niên của
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương:
Về cơ bản, việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương cũng
đã được chú ý, quan tâm. Tuy nhiên, sự quan tâm này mới chỉ dừng lại ở mức
độ trong các báo cáo hàng năm, thường kỳ. Cho đến nay, chưa có một công
trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống công tác giáo dục đạo đức cho
thanh niên tỉnh Bình Dương nói chung và công tác giáo dục đạo đức cho
thanh niên trong tỉnh của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh nói riêng. Tuy nhiên, các

báo cáo này cũng là tài liệu tham khảo quý để học viên tham khảo trong quá
trình triển khai nghiên cứu đề tài. Trong các báo cáo đó, có thể kể đến Báo
cáo chính trị của Ban Chấp hành Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương
khóa IX trình tại Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương
lần thứ X, nhiệm kỳ 2017 – 2022 và Báo cáo tổng kết công tác giáo dục của
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương giai đoạn 2012 – 2017. Các báo
9


cáo đã tổng kết, đánh giá thực tiễn 05 năm (2012 – 2017) thực hiện chức năng
giáo dục cho đoàn viên, thanh niên Bình Dương của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh. Báo cáo cũng đã tổng kết thực tiễn, đưa ra các số liệu phản ánh thực tế,
rút ra những đánh giá khách quan về công tác giáo dục cho thanh niên và
những bài học kinh nghiệm sâu sắc cho nhiệm kỳ sau. Theo đó, công tác giáo
dục cho đoàn viên, thanh niên Bình Dương do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh
Bình Dương thực hiện đã đạt những kết quả rất quan trọng, được các cấp ủy
Đảng, chính quyền và toàn xã hội đánh giá cao, đồng tình, ủng hộ. Tuy nhiên,
với phạm vi của các báo cáo nên chưa đưa ra các nhóm giải pháp bài bản góp
phần nâng cao công tác giáo dục đạo đức cho đoàn viên, thanh niên Bình
Dương trong giai đoạn hiện nay.
Nhìn chung, các cuốn sách, các công trình nghiên cứu trên đã có đóng
góp nhất định trong việc nêu rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về yêu cầu
của việc giáo dục đạo đức nói chung, giáo dục đạo đức cho thanh niên ở nước
ta hiện nay; đã làm sáng tỏ ở mức độ nhất định tác động của các điều kiện
kinh tế, xã hội, chính trị trong và ngoài nước tới sự biến đổi của đạo đức xã
hội, đạo đức thanh niên, đề ra một số phương hướng để nâng cao hiệu quả
giáo dục đạo đức. Tuy nhiên, một mặt, sự tổng quan của các công trình nghiên
cứu, bài viết nói trên phản ánh tầm quan trọng và yêu cầu bức thiết của vấn đề
giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ. Mặt khác, cũng cho thấy, việc giáo dục đạo
đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hiện nay

cũng chưa được tập trung nghiên cứu một cách có hệ thống, bài bản và
chuyên sâu. Vì vậy, việc triển khai nghiên cứu đề tài “Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay”
đảm bảo tính mới.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích của luận văn
10


Luận văn được thực hiện nhằm mục đích phát huy hơn nữa vai trò của
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh
Bình Dương trong tình hình hiện nay. Qua đó, xây dựng lớp thanh niên Bình
Dương vừa có đức, vừa có tài phục vụ cho sự nghiệp phát triển quê hương,
đất nước.
3.2. Nhiệm vụ của luận văn
Để đạt được mục đích trên, luận văn thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về công tác giáo dục đạo đức cho thanh
niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hiện nay.
- Làm rõ thực trạng giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
cho thanh niên Bình Dương hiện nay.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò trong giáo
dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho thanh niên Bình Dương hiện
nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu: Giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh cho thanh niên tỉnh Bình Dương
- Phạm vi nghiên cứu:
Phạm vi không gian: luận văn nghiên cứu công tác giáo dục đạo đức
cho thanh niên Bình Dương của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương.
Phạm vi thời gian: từ năm 2012 đến nay

5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận và phương pháp luận chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản
Việt Nam về đạo đức, thanh niên và công tác giáo dục đạo đức cho thanh
niên.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
11


Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ
nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, đồng thời sử dụng các
phương pháp liên ngành, trong đó coi trọng phương pháp nghiên cứu tài liệu
kết hợp phương pháp thu thập thông tin, phương pháp phân tích - tổng hợp;
lôgic - lịch sử; quy nạp và diễn dịch; tổng kết thực tiễn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần hoàn thiện cơ sở lý
luận về công tác giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho thanh
niên hiện nay.
- Kết quả nghiên cứu luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho công
tác nghiên cứu, giảng dạy, tổng kết thực tiễn và có ý nghĩa khuyến nghị trong
việc nâng cao vai trò trong giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn TNCS
Hồ Chí Minh nói chung, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương nói
riêng trong tình hình hiện nay.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 2 chương, 7 tiết.

12

Chƣơng 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ
CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN
CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài
1.1.1. Khái niệm đạo đức
Ở phương Tây, danh từ đạo đức bắt nguồn từ tiếng Latinh là mos,
moris, nghĩa là lề thói. Ngoài ra, còn một danh từ nữa cũng hay được sử dụng
là ethicos, có gốc từ chữ Hy Lạp cũng có nghĩa là lề thói, tập tục. Theo nghĩa
đó, khi nói đến đạo đức là nói đến những lề thói, tập tục biểu hiện mối quan
hệ nhất định giữa người với người trong giao tiếp với nhau hàng ngày.
Ở phương Đông, người Trung Quốc cổ đại sớm đưa ra các học thuyết
về đạo và đức của họ. Theo đó, Đạo có nghĩa là con đường, đường đi, về sau
khái niệm này được vận dụng trong triết học nhằm chỉ con đường của tự
nhiên. Sau đó, đạo không chỉ là con đường của tự nhiên, mà còn có nghĩa là
đường sống của con người trong xã hội. Đức dùng để nói đến nhân đức, đức
tính, là biểu hiện của đạo nghĩa, là nguyên tắc của luân lý. Như vậy, đạo đức
được hiểu như những nguyên tắc, các quy định, các chuẩn mực xã hội nhằm
điều tiết hành vi của con người mà mỗi người sống trong đó cần phải tuân
theo.
Từ cách tiếp cận mácxít, có thể hiểu: Đạo đức là một hình thái ý thức
xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều
chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau và
quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền
thống và sức mạnh của dư luận xã hội [40, tr.8].
Đạo đức còn là tổng hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực điều
tiết hành vi trong mối quan hệ giữa con người với con người, con người với tự
13

nhiên, giữa cá nhân với xã hội. Nó được phát triển, bị ảnh hưởng nhiều bởi
các chế độ kinh tế - xã hội khác nhau. Trong quá trình phát triển đó, cùng với
sự vận động biến đổi của tồn tại xã hội, đạo đức cũng có những biến đổi, như
các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác đã từng nói rằng, “Từ dân tộc này sang dân
tộc khác, từ thời đại này sang thời đại khác, những quan niệm về thiện và ác
đã biến đổi nhiều đến mức chúng thường trái ngược hẳn nhau”[46, tr.135].
Có thể thấy rằng, thứ nhất, với tư cách hình thái ý thức xã hội, phản
ánh tồn tại xã hội, đạo đức chịu ảnh hưởng của tồn tại xã hội. Tuy nhiên, ở
đây, có thể thấy rằng, quan hệ giữa kinh tế với đạo đức không phải là quan hệ
đơn trị, một chiều. Vì vậy, không phải mọi biến đổi nào đó trong cơ sở kinh tế
cũng đều nhất thiết và ngay lập tức dẫn đến sự biến đổi tương ứng trong đạo
đức. Không phải mọi sự phát triển kinh tế nào cũng dẫn đến sự tiến bộ đạo
đức. Hơn nữa, đạo đức còn bị ảnh hưởng triết học, chính trị, khoa học, nghệ
thuật, tôn giáo,… nghĩa là của toàn bộ đời sống tinh thần. Thứ hai, với tư cách
là những nguyên tắc, chuẩn mực xã hội … điều tiết hành vi con người, người
nào thực hiện đúng những nguyên tắc, chuẩn mực đó được coi là có đạo đức,
được xã hội ủng hộ, biểu dương và ngược lại.
1.1.2. Giáo dục đạo đức
Có nhiều quan niệm khác nhau về giáo dục đạo đức, song có thể coi
“giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích của chủ thể giáo dục đến
đối tượng giáo dục để hình thành trong họ những yếu tố, tình cảm, niềm tin,
lý tưởng và tất cả được thể hiện ở những hành vi đạo đức” [2, tr.45]. Như vậy,
giáo dục đạo đức không chỉ làm cho con người nhận thức đúng các chuẩn
mực đạo đức, các giá trị đạo đức mà còn thông qua đó để hình thành niềm tin
và tình cảm đạo đức.
Giáo dục đạo đức là một trong những hoạt động nhằm góp phần chuyển
đạo đức xã hội thành đạo đức cá nhân. Đây cũng là quá trình mang những tri
14

thức, kinh nghiệm, chuẩn mực đạo đức xã hội thành những phẩm chất đạo
đức cá nhân, làm phát triển ý thức cũng như năng lực đánh giá và thực hiện
hành vi đạo đức, năng lực tham gia vào các quan hệ đạo đức xã hội của cá
nhân. Giáo dục đạo đức góp phần hình thành những quan điểm cơ bản nhất,
những nguyên tắc, quy tắc và chuẩn mực đạo đức trong từng cá nhân cụ thể;
giúp họ xác lập khả năng lựa chọn, đánh giá các hiện tuợng xã hội.
Giáo dục đạo đức cũng góp phần tích cực trong việc kế thừa và phát
huy các giá trị đạo đức truyền thống. Những giá trị đạo đức truyền thống chỉ
có thể được các thế hệ sau tiếp nhận thông qua giáo dục đạo đức như: thông
qua giáo dục tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc, thế hệ trẻ sẽ
tiếp nhận được những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc như
lòng yêu nước, yêu hòa bình, tôn trọng đạo lý, tinh thần đoàn kết…Nhờ các
hoạt động giáo dục đạo đức mà các thế hệ sau luôn kế thừa và phát huy các
giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc và nhờ vậy, các giá trị đạo
đức truyền thống của dân tộc ta không bị mai một. Quan điểm này cũng được
Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ trong Di chúc, theo Bác, tương lai của đất nước,
của dân tộc nằm ngay trong tay các thế hệ thanh niên: “Thanh niên là người
tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người dìu dắt thế
hệ thanh niên tương lai” [59,tr.488].
Bên cạnh đó, giáo dục đạo đức cũng giúp cá nhân hoàn thiện nhân cách
của mình. Người ta sinh ra là người, nhưng nhân cách chỉ hình thành trong
hoạt động và giao tiếp. Về thực chất, đó là quá trình xã hội hóa cá nhân, cá
nhân tiếp thu các giá trị văn hóa, đạo đức của gia đình, cộng đồng, xã hội để
có thể gia nhập vào xã hội. Do vậy, không chỉ dừng lại ở bồi dưỡng nhận thức
về chuẩn mực đạo đức xã hội mà giáo dục đạo đức còn góp phần định hình và
phát huy, hoàn thiện nhân cách, các chuẩn mực hành vi đạo đức cần thiết của
con người như: tri thức, niềm tin; tình cảm, thái độ; hình thành cho mỗi người
15

những kĩ năng, hành vi, lối sống cho phù hợp với các chuẩn mực đạo đức. Do
đó, nhân cách, đạo đức con người, một phần được bổ sung, phát triển, hoàn
thiện qua quá trình giáo dục, rèn luyện. Điều này thể hiện rõ trong câu thơ của
Bác Hồ: “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn/ Phần nhiều do giáo dục mà nên”[64]
(Bài thơ Nửa đêm).
Nói đến giáo dục đạo đức là nói đến chủ thể, nội dung, phương pháp,
hình thức giáo dục.
Về chủ thể giáo dục: tùy theo phạm vi, quy mô, và những điều kiện lịch
sử cụ thể khác nhau, chủ thể giáo dục đạo đức là khác nhau. Song, về cơ bản,
một cách chung nhất, người ta thường cho rằng, các chủ thể giáo dục đạo đức
là gia đình, nhà trường và xã hội. Một cách cụ thể hơn, trong gia đình, chủ thể
giáo dục đạo đức là ông bà, cha mẹ, anh chị… Trong nhà trường, đó là thầy
cô giáo, các đoàn thể… Ở xã hội, chủ thể giáo dục có thể là các đoàn thể, các
tổ chức chính trị - xã hội, truyền thông,…
Về nội dung giáo dục đạo đức: tùy theo mục tiêu của các chủ thể giáo
dục, nội dung giáo dục đạo đức có sự khác nhau giữa các quốc gia, dân tộc;
giữa các thời kỳ lịch sử khác nhau. Ví dụ, như ở phương Đông thời kỳ phong
kiến, nội dung giáo dục đạo đức tập trung vào những nội dung như “nhân,lễ,
nghĩa, trí, tín”…
Về phương pháp và hình thức giáo dục đạo đức: phương pháp đàm
thoại, diễn giải, thi đua, nêu gương, kết hợp giữa lý luận và thực tiễn…
Trong công tác giáo dục, đối tượng giáo dục cũng là một nhân tố quan
trọng trong giáo dục. Bởi các chủ thể giáo dục dù có nội dung, phương pháp
giáo dục hay đến thế nào đi chăng nữa mà đối tượng giáo dục không tiếp thu
thì quá trình giáo dục cũng khó đạt hiệu quả như mong muốn. Đây chính là
quá trình tự giáo dục của đối tượng giáo dục.

16

1.2. Tầm quan trọng và nội dung giáo dục đạo đức cho thanh niên
của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
1.2.1. Tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức cho thanh niên
Hiện nay theo Luật Thanh niên có hiệu lực từ ngày 01/07/2006 thì
“Thanh niên quy định trong Luật này là công dân Việt Nam từ đủ mười sáu
tuổi đến ba mươi tuổi”.
Với độ tuổi từ 16 đến 30, thanh niên có những đặc điểm cơ bản sau:
Có sự phát triển nhanh chóng về thể chất, tâm lý và trí tuệ, có mặt trong
mọi lĩnh vực hoạt động xã hội, có quan hệ gắn bó mật thiết với tất cả các giai
cấp, tầng lớp trong xã hội; là lực lượng xã hội to lớn đóng vai trò quan trọng
đối với sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc.
Thanh niên tiếp thu học vấn và giáo dục từ gia đình, nhà trường để bắt
đầu cuộc sống độc lập trong xã hội với một nghề chuyên môn nhất định và
một việc làm cũng như chỗ làm việc cụ thể. Đồng thời, thanh niên, một mặt,
tiếp nhận giáo dục xã hội, từ đó, hình thành thế giới quan, nhân sinh quan của
mình; mặt khác, có khả năng chuyển hóa giáo dục - đào tạo của xã hội để tạo
nên những phẩm chất riêng của mình.
Một trong những đặc điểm nổi bật của thanh niên là những người giàu
ước mơ, hoài bão, luôn có nhu cầu tìm hiểu, thích khám phá, năng động, sáng
tạo, thích giao tiếp, thích tham gia các hoạt động xã hội, có nhu cầu cao về
tình bạn, tình yêu nam nữ ... Mặt khác, thanh niên ngày nay do điều kiện sinh
hoạt vật chất ngày càng được nâng cao nên con người sinh lý, tố chất sinh học
phát triển, nhưng những phẩm chất xã hội thì chưa hoàn thiện, chưa ổn định
vững vàng. Do đặc điểm này, bên cạnh những ưu điểm nổi trội, trong thanh
niên vẫn tiềm ẩn những nhân tố tiêu cực và những hạn chế nhất định, như dễ
bị tác động, có sự dao động, tính tự lập và tính kỷ luật chưa tốt,…
Với những đặc điểm đặc thù riêng đó của thanh niên, việc thường
xuyên giáo dục đạo đức cho thanh niên là hết sức quan trọng.
17

Thứ nhất, giáo dục đạo đức cho thanh niên là góp phần bồi dưỡng
những tri thức, tình cảm đạo đức cho thanh niên hiện nay.
Tri thức đạo đức là sự hiểu biết của con người về những chuẩn mực đạo
đức quy định hành vi của họ trong mối quan hệ với người khác và với cộng
đồng. Nhờ tri thức đạo đức mà con người biết được điều nào đúng, điều nào
sai, điều nào nên làm, điều nào không nên làm.
Cũng như tri thức nói chung, tri thức đạo đức tồn tại dưới hai dạng:
kinh nghiệm và lý luận. Ở dạng kinh nghiệm, đó là những tri thức thông
thường về cái thiện, cái ác, về phẩm chất, đức hạnh, về các thói hư, tật xấu, về
cách thức ứng xử... đáp ứng những yêu cầu thông thường của đạo đức. Tri
thức đạo đức kinh nghiệm là điều kiện không thể thiếu đối với tất cả mọi
người để họ gia nhập vào đời sống đạo đức của xã hội. Nó đáp ứng nhu cầu
điều chỉnh các quan hệ đạo đức giữa người và người trong cuộc sống hàng
ngày. Tri thức đạo đức ở dạng lý luận được tồn tại dưới dạng những tư tưởng,
khái niệm, quan điểm, học thuyết… Ngày nay, những biến chuyển về mặt
kinh tế, xã hội, văn hóa đang đòi hỏi những nhận thức mới, trong đó có nhận
thức đạo đức và làm gia tăng vai trò của giáo dục tri thức đạo đức, đặc biệt là
tri thức đạo đức ở tầm lý luận cho con người. Những tri thức này giữ vai trò
to lớn trong việc làm phát triển khả năng nhận thức và lựa chọn giá trị, điều
chỉnh đạo đức.
Như vậy, có thể nói, tri thức đạo đức là một trong những yếu tố quan
trọng chi phối tới hành vi đạo đức của con người. Việc có được những tri thức
đạo đức là điều kiện quan trọng đối với mỗi cá nhân; nhờ đó, có thể phân biệt
đâu là thiện, đâu là ác, đâu là những chuẩn mực đạo đức để mỗi người rèn
luyện và thực hiện.
Giáo dục đạo đức sẽ là một kênh cung cấp tri thức đạo đức cho thanh
niên, giúp thanh niên có được các kiến thức cơ bản về xã hội, về mối quan hệ
giữa người với người trong xã hội; có tri thức, nhận thức về việc nên có hành

18


vi nào và không nên có hành vi nào để phù hợp với những chuẩn mực đạo
đức, lối sống của lứa tuổi thanh niên. Mặt khác, việc cung cấp các tri thức đạo
đức thông qua giáo dục đạo đức sẽ góp phần khắc phục những quan điểm đạo
đức, lối sống lệch chuẩn, chống lại các hiện tượng đạo đức, lối sống không
phù hợp với xã hội, với định hướng phát triển của cộng đồng; đặc biệt, là ở
lứa tuổi về nhận thức, về tri thức chưa có sự chín chắn và hoàn thiện, nhưng
lại ưa khám phá, thích cái mới, cái lạ như thanh niên.
Để thực hiện tốt công việc cung cấp tri thức đạo đức cho thanh niên,
trong quá trình truyền thụ tri thức, chúng ta không nên chỉ thực hiện các hoạt
động thông qua các hình thức truyền đạt lý thuyết, mà phải liên hệ với thực
tiễn cuộc sống thông qua các cuộc vận động, các phong trào xã hội. Từ đó,
giúp cho thanh niên chuyển từ nhận thức tự phát sang nhận thức tự giác và
điều chỉnh hành vi đạo đức cho phù hợp.
Cũng qua các hoạt động giáo dục đạo đức mà hình thành những xúc
cảm, tình cảm đạo đức như tình yêu quê hương, đất nước, yêu thương con
người, tôn trọng lao động trong thanh niên. Chính tình cảm đạo đức là động
lực thúc đẩy thanh niên thực hiện những hành vi đạo đức, đòi hỏi họ phải
hướng theo cái thiện, làm điều thiện, bài trừ cái ác để xây dựng xã hội ngày
càng tốt đẹp hơn. Sự phát triển tình cảm đạo đức cũng là yếu tố quan trọng
góp phần kích thích sự quan tâm, đồng cảm chia sẻ của con người đối với
niềm vui, nỗi buồn, các cảnh ngộ của người khác. Có được tình cảm đạo đức
là nguồn sức mạnh tinh thần giúp cho thanh niên phấn đấu đạt được những
giá trị Chân, Thiện, Mỹ.
Thứ hai, giáo dục đạo đức cho thanh niên góp phần khắc phục sự
xuống cấp về đạo đức của một bộ phận thanh niên hiện nay.
Có thể thấy rằng, trong những năm gần đây, dưới sự tác động từ mặt
trái của nền kinh tế thị trường; những tác động tiêu cực của quá trình toàn cầu

hóa và hội nhập quốc tế cũng như quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
19