tố chất và kỹ năng lãnh đạo là gì – hãy phân tích và ví dụ minh họa

Tố Chất Và Kỹ Năng Lãnh Đạo Là Gì – Hãy Phân Tích Và Ví Dụ
Minh Họa
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Lãnh đạo là một chủ đề mà từ lâu được nhiều người quan tâm, bàn
luận và nghiên cứu. Thuật ngữ lãnh đạo thường gợi ra hình ảnh cá nhân
nắm quyền lực, chỉ đạo, điều hành một nhóm người, một tổ chức nhằm
thực hiện mục tiêu chung.
Trước khi nghiên cứu vào vấn đề, chúng ta tìm hiểu tố chất và kỹ năng
lãnh đạo là gì?
 Thuật ngữ tố chất nói đến các đặc điểm cá nhân khác nhau, bao
gồm các đặc điểm về cá tính, tính khí, nhu cầu và các giá trị. Cá
tính là những đặc điểm về tính khí khi thực hiện cách cư xử ( ví dụ:
sự tự tin, sự chín chắn và mức độ nhiệt tình)
Có nhiều bằng chứng khẳng định rằng các tố chất cũng bị quy định bởi
sự giáo dục và khả năng di truyền( Bouchard, Lykken, McGue, Segal&
Tellegen,1990).Một số tố chất (ví dụ: các giá trị, nhu cầu xã hội) dễ bị
ảnh hưởng bởi sự giáo dục hơn các tố chất khác.
 Thuật ngữ kỹ năng nói đến khả năng làm một việc nào đó theo một
cách có hiệu quả.Giống như tố chất, kỹ năng bị quy định bởi yếu tố
học hỏi và di truyền. Kỹ năng có thể được định nghĩa ở nhiều cấp
độ trừu tượng khác nhau, từ rất tổng quát( ví dụ: sự thông minh, kỹ
năng giao tiếp) cho đến các thuật ngữ thu hẹp hơn về ý nghĩa( ví dụ:
tranh luận bằng lời nói, khả năng thuyết phục).


Có rất nhiều nghiên cứu về tố chất và khả năng của nhà lãnh đạo thành
công. Tôi muốn đưa ra hai nghiên cứu về tố chất và kỹ năng dựa trên
người lãnh đạo thành công và những người quản lý thất bại.Theo nghiên
cứu của Stogdill thì cho rằng một số tố chất sau đây là đặc chưng của
những người lãnh đạo thành công: “ Người lãnh đạo được miêu tả với đặc
trưng là người có mong muốn mạnh mẽ và kiên trì trong công việc thực

hiện mục tiêu, quyết đoán và sáng tạo trong giải quyết vấn đề, chủ động
trong các tình huống, tự tin, mong muốn tự khẳng định mình, sẵn sàng
chấp nhận áp lực trong các mối quan hệ, sẵn sàng chịu sự thất bại và
chậm chễ, khả năng gây ảnh hưởng đối với người khác, năng lực xây
dựng hệ thống giao tiếp xã hội phục vụ mục đích cấp bách”. Về nghiên
cứu của các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Lãnh đạo Sáng tạo
(CCL) đã nỗ lực xác định các phẩm chất và hành vi gắn liền với sự thanh
công của thất bại của một số cán bộ quản lý cấp cao. Nghiên cứu này cho
thấy (McCall & Lombardo, 1983a), những người thất bại này đều bị xa
thải hoặc thuyên chuyển vị chí công tác khác, bị nghỉ hưu sớm hoặc đơn
giản là ở mãi vị trí quản lý đó mà không bao giờ có cơ hội thăng tiến lên
vị trí cao hơn. Hầu hết mọi người quản lý này đều tham vọng, họ có kỹ
năng nghiệp vụ giỏi, có một chuỗi thành công trên cương vị người quản
lý. Nghiên cứu chỉ ra 5 kỹ năng và phẩm chất sẽ dự báo một quản lý sẽ
thăng tiến hay thất bại: Sự ổn định về tâm lý; Tính bảo thủ: Tính liêm
trực; Kỹ năng giao tiếp; Kỹ năng nghiệp vụ và nhận thức.
Người mà tôi cho là nhà lãnh đạo thành công là Anh Nguyễn Hữu
Bình- Giám đốc Công ty Mỹ thuật Ứng dụng Sen Việt:


Giới thiệu qua về Nguyễn Hữu Bình và Công ty Mỹ Thuật ứngdụng
Sen Việt
Nguyễn Hữu Bình thường nói: “Tác phẩm nghệ thuật tạo hình thường
có tuổi thọ rất dài. Có những tác phẩm bất hủ sống mãi với thời gian.
Còn tác phẩm mỹ thuật ứng dụng có đời sống rất ngắn do gắn liền với
đời song thay đổi theo trào lưu, xu hướng thẩm mỹ thời đại. Vì vậy đòi
hỏi người thiết kế phải sáng tạo không ngừng” Ý thức sâu sắc về điều
đó, anh rất chú trọng tìm tòi, khai thác những cái mới nhằm mang đến cho
khách hàng những sản phẩm vừa có tính ứng dụng cao, vừa đảm bảo mỹ
thuật. Kiến thức từ cuộc sống đã góp phần rất lớn vào sự sáng tạo của

Nguyễn Hữu Bình. Với anh mọi cảm hứng nghệ thuật đều bắt nguồn từ
cuộc sống đã góp phần lớn vào sự sáng tạo của Nguyễn Hữu Bình. Không
những là một nhà thiết kế giỏi mà Anh còn là một nhà lãnh đạo giỏi và có
uy tín
Với thành công ban đầu là bộ lịch “Quê hương” anh đã chú ý nhằm
chuyển tải đầy đủ thông điệp mà khách hàng yêu cầu. Với định hướng của
Khách sạn là nhắm tới đối tượng khách nước ngoài và Việt kiều về đón
tết. Anh đã mạnh mẽ thiết kế bộ lịch theo phong cách dân gian dựa trên
nền bài thơ “Quê hương” của Đỗ Trung Quân. Với hình ảnh gần gũi đầy
chất thơ như: cảnh những em bé trèo hái khế, thả diều, hình ảnh cầu tre,
con đò, mẫu lịch lạ, hình ảnh giàu cảm xúc, bộ lịch đã giúp Sen Việt tạo
được ấn tượng với khách hàng. Sau thành công đó Anh luôn làm hết mình
để tạo ra nét riêng biệt cho từng sản phẩm. Vì ngày nay doanh nghiệp nào
cũng muốn khẳng định sự độc đáo của riêng mình. Thế mạnh của Sen
Việt là thiết kế logo, thiết kế nhận diện thương hiệu cho các doanh nghiệp,


nên việc thể hiện đặc trưng, khác biệt của mỗi khách hàng là rất quan
trọng để làm được điều đó, yếu tố cần thiết vẫn luôn là tìm tòi sáng tạo ra
cái mới.
Sau đây tôi xin phân tích những tố chất và kỹ năng mà tôi nhận định là
thành công theo quan điểm của tôi
 Những tố chất:
Trước tiên là sự tự tin: Anh luôn tự tin về khả năng của mình, tự tin về
chuyên môn, về giao tiếp. Nếu người lãnh đạo có sự tự tin thấp thường trì
hoãn việc giải quyết các vấn đề khó khăn và gán trách nhiệm cho người
khác (Kipnis & Lane, 1962). Nếu không có sự tự tin, người lãnh đạo
thường ít thực hiện hành vi gây ảnh hưởng và những hành vi gây ảnh
hưởng thường ít thành công. Nếu là nhà lãnh đạo, thường sẽ cố gắng gánh
vác những công việc khó khăn và đề ra những mục tiêu có tính thách thức

cho mình. Điều này cũng làm tăng sự nhiệt huyết cũng như sự tự tin của
nhân viên với quản lý của mình.
Thứ hai là tính liêm trực: Anh luôn đối xử công bằng với tất cả mọi
người để có được sự trung thành của cấp dưới thì mọi hành vi của lãnh
đạo phải phù hợp với giá trị chung mà mọi người nhất trí, và trung thực,
có đạo đức và đáng tin. Theo nghiên cứu tại trung tâm CCL đã chỉ ra rằng
việc thiếu tính liêm trực là một hiện tượng phổ biến trong số những người
quản lý thất bại. Người lãnh đạo tỏ ra yếu kém và không đáng tin cậy khi
họ đưa ra quyết định và giải quyết vấn đề, nhưng sau đó lại cố gắng phủ
nhận trách nhiệm nếu quyết định đó không thành công hoặc hành động
của họ gây nhiều tranh cãi


Ba là sự ham học hỏi: Để tạo ra một tác phẩm có tính ứng dụng vfa nghệ
thuật cao, đòi hỏi người thiết kế phải có kiến thức ở nhiều lĩnh vực khác
nhau. Trong môi trường đầy biến động, trong đó các tổ chức phải liên tục
thích ứng, đổi mới, nhất là trong lĩnh vực ứng dụng mỹ thuật, chính người
lãnh đạo phải linh hoạt học hỏi từ những thất bại, sai lầm, thay đổi quan
điểm và lòng tin và điều chỉnh lại mô hình tâm lý của mình. Một trong
những tố chất quan trọng cho sự lãnh đạo thành công trong môi trường
luôn biến động là học hỏi và thích ứng với thay đổi Theo nghiên cứu của
Spreitzer, McCall & Mahoney, 1997 thì những người có tố chất này
thường có xu hướng đạt được thành tích cao, họ ham học hỏi và có tư duy
mở, họ tự tin và tò mò, tìm cách thử nghiệm những phương pháp mới, họ
tích cực tìm kiếm về năng lực và điểm yếu của mình.
Bốn là sự năng động: Yếu tố này rất cần thiết, nhà lãnh đạo luôn cần
phải năng động trong mọi công việc, mọi hoàn cảnh và mọi tình
huống.Năng động sẽ giúp cho các nhà lãnh đạo phát triển các tố chất cần
thiết khác của mình. Không chỉ là Giám Đốc công ty Sen Việt Anh còn
mở thêm Nhà hàng Nốt Hoa Mỹ, ở đây anh mặc sức sáng tạo thiết kế

không gian của riêng của mình và còn là nơi gặp gỡ các doanh nhân thành
đạt khác, tạo ra nhiều cơ hội làm ăn
 Những kỹ năng
Để có thể thực hiện hành vi lãnh đạo một cách hiệu quả, người lãnh đạo
luôn phải trang bị, rèn luyện và trau dồi cho mình những kỹ năng cần
thiết, nó giống như là hành trang của nhà lãnh đạo.Các kỹ năng có thể tự
rèn luyện, có thể học tập từ sách vở, từ kinh nghiệm làm việc của bản thân
nhà lãnh đạo và kinh nghiệm của những người khác.Về kỹ năng của Anh


theo tôi nhân thấy là kỹ năng ăn nói lưu loát; Có kỹ năng giao tiếp; Có
đầu óc tổ chức; Thông minh và sáng tạo; Có sức thuyết phục; Kỹ năng
nghiệp vụ; Kỹ năng truyền cảm hứng
Kỹ năng giao tiếp: Để đạt được sự thuyết phục với cấp dưới thì nhà lãnh
đạo phải có khả năng nói năng lưu loát, dễ dàng diễn đạt ý tưởng của
mình cho nhân viên, cũng như với đối tác bên ngoài công ty ,kỹ năng giao
tiếp có ý nghĩa quan trọng với hiệu quả nhà quản lý. Trong nghiên cứu
của CCL thì các điểm yếu về giao tiếp là lý do chính khiến nhiều người
quản lý đi đến thất bại. Một người quản lý hiểu rõ mọi người, có sức lôi
cuốn, tế nhị, có tài ngoại giao thường có nhiều mối quan hệ hợp tác hơn
những người thiếu nhạy cảm và tế nhị.
Kỹ năng nghiệp vụ: Đây là kỹ năng nổi trội của Anh, là người được đào
tạo bài bản, hầu hết các sản phẩm đều là ý tưởng chủ đạo của anh. Người
lãnh đạo không thể điều hành tốt nếu họ không hiểu biết gì về lĩnh vực
hoạt động của họ. Kiến thức chuyên môn đặc biệt rất hữu ích cho người
chủ Doanh nghiệp, tầm nhìn về sản phẩm và dịch vụ mới là sản phẩm của
nhiều năm học hỏi và kinh nghiệm, kỹ năng chuyên môn bao gồm kiến
thức về phương pháp, các quá trình và thiết bị để hoạt động một tổ chức,
cũng bao gồm cả sự hiểu biết thực tế về tổ chức, hiểu biết về các sản
phẩm và dịch vụ của tổ chức như là đặc tính kỹ thuật, những ưu nhược

điểm. Nếu chỉ có kiếm thức về sản phẩm và các quy trình công việc thì
vẫn chưa đủ. Nhà lãnh đạo cần có kiến thức rộng về các sản phẩm và dịch
vụ các công ty cạnh tranh. Kế hoạch chiến lược sẽ không hiệu quả nếu
không đánh giá chính xác về các sản phẩm và dịch vụ của tổ chức mình
so với các đối thủ cạnh tranh


Kỹ năng sáng tạo: Tính sáng tạo và cách suy nghĩ thông minh được đánh
giá cao ở bất cứ công việc nào.Mỗi vấn đề thường có nhiều cách để giải
quyết, tính sáng tạo giúp cho nhà lãnh đạo tìm ra được những giải pháp
hữu hiệu hơn trong cách giải quyết các vấn đề trong công việc của mình.
Có đầu óc tổ chức( có khả năng quản lý): Kỹ năng này giúp Anh quản
lý các mặt công việc của mình như việc quản trị chiến lược, đến quản lý
các nguồn lực, quản lý thời gian... đảm bảo khoa học và hiệu quả. Óc tổ
chức giúp Anh nhìn thấy những việc cần làm và có khả năng giúp tập thể
lập kế hoạch và tổ chức thực hiện.
Khả năng đánh giá con người: Người lãnh đạo có tài không chỉ cần phát
hiện nên sử dụng những năng khiếu nào của một cá nhân cụ thể, sắp xếp
họ đúng vị trí đảm bảo phát huy hết khả năng của họ. Phán đoán xem ai sẽ
là người làm việc hiệu quả nhất trong vị trí nào.Việc phán đoán đòi hỏi
người lãnh đạo phải huy động cả trực giác lẫn kinh nghiệm bản thân.
Trên đây là những tố chất và kỹ năng của Nguyễn Hữu Hiền
người tôi cho là nhà lãnh đạo thành công.Không phải tự nhiên mà các nhà
lãnh đạo giỏi, tài ba có được khả năng lãnh đạo ngay lập tức. Ngoài
những tố chất vốn có, đó là cả một quá trình học hỏi không ngừng.
Kết Luận
Qua nghiên cứu môn học Phát triển khả năng lãnh đạo giúp chúng ta nắm
được những lý thuyết kết quả nghiên cứu, ứng dụng thực tế về lãnh đạo
trong tổ chức. Qua đó giúp chúng ta có cách thức tăng khả năng lãnh đạo,
giúp cho doanh nghiệp mình hướng tới thành công trong tương lai.

Nguồn tài liệu tham khảo:
1.Giáo trình phát triển khả năng lãnh đạo- ĐH Griggs
2. Phát triển và nuôi dưỡng tố chất lãnh đạo( Báo Doanh nhân Sài Gòn
cuối tuần, số 190- 23/03/2007.
3. 21 nguyên tắc vàng của nghệ thuật lãnh đạo( Tác giả: John
C.Maxwell)