TỔ CHỨC DẠY HỌC BÀI: MOT SO THE LOAI VAN HOC,T1, CHƯƠNG TRÌNH LỚP 11

Tiết 101, 102
MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN HỌC: KỊCH, NGHỊ LUẬN
--- Tiết 101: KỊCH --I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong, HS cần đạt được các mục tiêu sau:
1. Kiến thức
- Kịch và yêu cầu về đọc- hiểu kịch bản VH.
- Nghị luận và yêu cầu đọc- hiểu văn nghị luận.
2. Kĩ năng
Đọc – hiểu kịch bản VH, văn bản nghị luận
3. Năng lực:
- Năng lực chung: giao tiếp, hợp tác, thuyết trình
- Năng lực riêng: năng lực đọc hiểu văn bản, tổng hợp kiến thức liên quan tới bài học, phân tích,
tổng hợp.
II. PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN:
1. Phương pháp: Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi, diễn giảng, phát vấn.
2. Phương tiện: Sách giáo khoa, sách giáo viên, thiết kế bài học, chuẩn KTKN, máy chiếu
III. Chuẩn bị của GV và HS
1. Giáo viên: Giáo án, phiếu học tập, đồ dùng dạy học
2. Học sinh: Câu hỏi hướng dẫn chuẩn bị bài của giáo viên
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:

Hoạt động của giáo viên và học sinh
Hoạt động
Lời giới thiệu: Cô trân trọng giới thiệu
với các em: đến dự tiết học của cô trò
mình hôm nay có các thầy cô giáo trong
Ban giám khảo, các thầy cô ở các
trường phổ thông trong tỉnh. Chúng ta
nhiệt liệt chào đón sự hiện diện của các
thầy cô giáo! (vỗ tay)
Hoạt động 1. Khởi động

Trước khi bắt đầu bài học mới, cô mời các
em chú ý lên màn hình theo dõi những
ngữ liệu sau:
NL1: GV chiếu đoạn trích Đại Việt sử kí
toàn thư (Ngô Sĩ Liên)
NL2: GV chiếu lớp 9 hồi 5 vở Vĩnh biệt
CT đài (Nguyễn Huy Tưởng)
HL3: GV chiếu kịch Vũ Như Tô (Nguyễn

Nội dung cần đạt


Huy Tưởng)
Câu hỏi phát hiện: Cả hai ngữ liệu trên
cùng viết về một sự kiện lịch sử. Đó là sự
kiện nào?
(Vũ Như Tô bị bắt và đưa ra pháp trường khi
xây Cửu Trùng đài cho vua Lê Tương Dực)

Nhưng mỗi tác giả lại lựa chọn những thể
loại khác nhau. Em hãy chỉ ra điểm khác
nhau này?
(- Ngô Sĩ Liên dùng thể sử kí, sử dụng ngôn
từ, hình tượng để biểu hiện nội dung
- NHT chuyển thể thành lớp kịch, sử dụng lời
nhân vật và lời chỉ dẫn của tác giả để bộc lộ
- đạo diễn, NSND Phạm Thị Thành đã chuyển
thể thành vở diễn trên sân khấu: Vũ Như Tô,
dùng ngôn từ, âm thanh, vũ đạo, trang phục,
ánh sáng… để biểu đạt nội dung)

GV dẫn ý: Đúng rồi, NL1 tác giả dùng
thể loại tự sự. Còn 2 NL sau, tác giả dùng
thể loại kịch. Mỗi TLVH đều có những
đặc trưng riêng. Các tiết học trước, các em
đã được tìm hiểu về đặc điểm cơ bản của
tự sự là cốt truyện, sự kiện, nhân vật, còn
đặc trưng của kịch là gì? Làm thế nào để
đọc hiểu một văn bản kịch?. Cô hi vọng
sau buổi học hôm nay, các em sẽ tìm được
câu trả lời bằng việc hoàn thành bảng hệ
thống bên nhé.
Chúng ta cùng bước vào bài học mới: Một
số thể loại văn học: Kịch, văn nghị luận,
Tiết 101: KỊCH
Tiến trình bài học sẽ gồm 4 phần: Khái
lược kịch-> yêu cầu đọc kịch-> luyện tập
-> hướng dẫn tự học


Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới
2.1 Hình thành khái niệm kịch
GV dẫn dắt: Các em cùng nhớ lại giúp cô
2 ngữ liệu số 2, 3 phần trước (tích lên
slide) và trả lời câu hỏi sau:
Hai tác phẩm kịch này có điểm gì giống
và khác nhau? (cùng thể loại kịch nhưng
khác nhau ở chỗ: Lớp 9: bằng lời thoại của
nhân vật và lời chỉ dẫn sân khấu của tác
giả -> phần ngôn từ; vở kịch dùng lời

thoại nhân vật, âm thanh, ánh sáng, đạo
cụ, vũ đạo… để thể hiện nội dung
Từ đó, em hãy cho biết: thế nào là kịch,
kịch bản văn học?
GV chốt khái niệm: kịch/ kịch bản văn
học

A. KỊCH
I. Khái lược về kịch

1. Khái niệm:
- Nếu tác phẩm văn học là nghệ thuật ngôn từ thì Kịch
là loại hình nghệ thuật tổng hợp với sự tham gia của
diễn viên, đạo diễn, có sự phối hợp của âm nhạc, hội
họa, vũ đạo.
- Kịch bản văn học: là phần văn bản của tác phẩm
kịch

- GV định hướng: Trong tiết học ngày
hôm nay, cô cùng các em sẽ tìm hiểu về
kịch bản văn học (cái gốc đầu tiên quan
trọng nhất của kịch, bởi có tích (kịch) với
dịch nên trò (diễn))
GV hỏi: Kịch bản văn học không còn xa
lạ với các em, hãy nhớ lại giúp cô xem,
các em đã học những tác phẩm kịch nào?
(Phương pháp: Sử dụng kĩ thuật động não)
Nỗi oan Thị Kính (lớp 7)
Giuốc đanh mặc lễ phục, trích Trưởng giả học
làm sang, Molie

Bắc Sơn, Nguyễn Huy Tưởng
Tôi và chúng ta, Lưu Quang Vũ
Vĩnh biệt Cửu Trùng đài (VNT)
Romeo và Giuliet (Sechpia)

- Phân loại
* Xét nội dung, ý nghĩa của xung đột:
+ Hài kịch: khai thác những tình huống khôi hài, sự đối
lập giữa vẻ bề ngoài đẹp đẽ với cái bên trong xấu xí
nhằm bật lên tiếng cười chế giễu, mỉa mai: Trưởng
(2 tiêu chí:
- Nội dung, ý nghĩa của xung đột: Bi giả…
+ Bi kịch: Phản ánh những xung đột giữa những nhân
GV chốt ý:
Căn cứ vào sgk và phần chuẩn bị bài ở
nhà, em hãy cho biết có những tiêu chí
nào để phân loại kịch?


kịch/ Chính kịch/ Hài kịch

vật cao thượng, tốt đẹp với những thế lực đen tối, độc
- Hình thức ngôn ngữ trình diễn: Ca ác, sự thảm hại hay cái chết của những nhân vật ấy gợi
kịch/ Kịch nói/ Kịch thơ)
lên nỗi xót xa, thương cảm
Em hãy xếp những VB kịch đã học vào + Chính kịch: Phản ánh mâu thuẫn, xung đột trong đời
những nhóm thích hợp?
sống hàng ngày với bi hài, vui buồn lẫn lộn:
(Sử dụng kĩ thuật Trình bày 1 phút + kĩ thuật
* Xét theo hình thức ngôn ngữ trình diễn:

KWL, HS xếp văn bản kịch vào các tiểu loại,
+ Kịch thơ: lời thoại bằng thơ (Hận Nam Quan, Kiều
lí giải)
Loan của Hoàng Cầm; Về Hồ, Bến nước Ngũ Bồ, Cung
(Chính kịch: Tôi và chúng ta, Bắc Sơn
phi Điểm Bích của Hoàng Công Khanh ; gần đây là
Hài kịch: Trưởng giả học làm sang
Quyền lực tình yêu (Đ D Hữu Châu))
Bi kịch: Vũ Như Tô/ Romeo và Juiliet
+ Kịch nói: lời thoại bằng ngôn ngữ đời thường: Vũ
Ca kịch: chèo quan âm thị kính
Như Tô, Tôi và chúng ta, Bắc Sơn
Kịch nói: Vũ Như Tô)
(Nếu hs không nhớ hết, GV gợi: Tác phẩm nói + Ca kịch: lời thoại bằng hát: tuồng, chèo, cải lương
về tư tưởng cấp tiến và bảo thủ (Tôi và chúng
ta), tác phẩm viết về câu chuyện trong 1 gia
đình có cha và em đi làm cách mạng mà
chồng thi đi làm việt gian-( Bắc Sơn), nhân
vật thích làm sang mà lố bịch – Trưởng giả
học làm sang…)

Lí giải vì sao em lại xếp các tác phẩm theo
các nhóm như thế này? (GV hỏi mỗi tiêu
chí một tác phẩm)
(-Trưởng giả học làm sang: khai thác những
tình huống khôi hài, sự đối lập giữa vẻ bề
ngoài đẹp đẽ với cái bên trong xấu xí
nhằm bật lên tiếng cười chế giễu, mỉa mai.
+ Vũ Như Tô/ Romeo và Juiliet: Phản ánh
những xung đột giữa những nhân vật cao

thượng, tốt đẹp với những thế lực đen tối,
độc ác, sự thảm hại hay cái chết của
những nhân vật ấy gợi lên nỗi xót xa,
thương cảm
+ Tôi và chúng ta: Phản ánh mâu thuẫn,
xung đột trong đời sống hàng ngày với bi
hài, vui buồn lẫn lộn:
+ quan âm thị kính: lời thoại bằng lời hát
+ còn lại sử dụng lời nói.

GV chuyển ý: Để biết cách đọc hiểu văn
bản kịch, các em phải tìm hiểu được
những đặc điểm cơ bản của Kịch.
2.2 Hoạt động nhóm để tìm hiểu những
đặc trưng của kịch

2. Đặc điểm cơ bản của kịch


GV: Chuẩn bị cho việc tìm hiểu nội dung này,
cô chuyển chia lớp mình thành 2 phần, tay
phải cô sẽ thực hiện phiếu học tập số 1 bằng
hình thức nhóm đôi. Phía tay trái của cô sẽ
thực hiện phiếu học tập số 2 cũng với hình
thức nhóm đôi.

GV dẫn dắt:

a. Xung đột kịch:

Trong chương trình các em đã được học đoạn
* phân tích ví dụ:
trích “ Vĩnh biệt Cửu Trùng đài”, trong lời tựa
Nguyễn Huy Tưởng có viết “Chẳng biết VNT
phải hay những kẻ giết Vũ Như Tô phải.”
Theo em, những kẻ giết VNT phải là do đâu?
(đài CT xây cao bao nhiêu thì núi xương sông
máu của nhân dân đổ ra bấy nhiêu,), VNT
phải là do đâu? (đài CT là công trình nghệ
thuật của người nghệ sĩ VNT). Chính từ
nguyên nhân này đã hình thành nên 2 mâu
thuẫn chính của vở kịch. Các em hãy thực
hiện phiếu bài tập số 1 đối với nhóm 1 và 2.
trả lời câu hỏi: Hãy chỉ ra mâu thuẫn và sự

vận động phát triển của mâu thuẫn trong
đoạn trích Vĩnh biệt Cửu (NHT)
GV phát phiếu học tập số 1: để HS phát
hiện mâu thuẫn và sự phát triển của mâu
thuẫn

Sau đó, các em hãy đọc lớp 9 hồi 5 của
đoạn trích Vĩnh biệt CT đài , trả lời câu
hỏi: Chỉ ra các tình tiết liên quan tới hành
động Vũ Như Tô trước khi ra pháp
trường? Em có nhận xét gì về trình tự sắp
sếp và mạch vận động của các tình tiết
trong hành động? và hoàn thiện phiếu học
tập số 2 đối với nhóm 3 và 4
(GV phát phiếu học tập số 2: để HS phát hiện

các tình tiết làm nên hành động kịch)

Thời gian làm việc nhóm đôi (5 phút)
2.2.1 Tìm hiểu xung đột kịch
Để phản ánh bức tranh đời sống xã hội và
con người, mỗi tác giả văn học đều cách
thể hiện riêng. Nếu nhà thơ thể hiện qua
thế giới tâm trạng của nhân vật trữ tình,
nhà văn phản ánh qua hệ thống nhật vật,
sự kiện, biến cố thì kịch gia khám phá và
diễn tả đời sống bằng việc xây dựng


những xung đột kịch. Để tìm hiểu xung đột
kịch, các em hãy hoàn thành phiếu học
tập số 1
GV yêu cầu học sinh trả lời phiếu số 1.
(-Từ hiện thực lịch sử xã hội VN thế kỷ
XV, Vở kịch được xây dựng thành các
xung đột cơ bản:
+ XD1: đời sống xa hoa của bọn tham
quan bạo chúa với đời sống cơ cực, thống
khổ của nhân dân lao động -> mâu thuẫn
bộc lộ: vua ăn chơi sa đọa>< dân chúng
đói khổ vì xây CT đài -> mâu thuẫn phát
triển: dân chúng căm giận, uất ức, nổi
dậy)-> phát triển thành xung đột gay gắt:
LTD bị TDS giết, Nguyên Vũ tự sát,
hoàng hậu nhảy vào lửa tự thiêu, cung nữ
bị bắt, đài CT bị đốt thành tro, VNT và ĐT

bị giết.
- XD2: niềm khao khát hiến dâng cho
nghệ thuật của người nghệ sĩ VNT với lợi
ích trực tiếp và thiết thực của nhân dân ->
mâu thuẫn bộc lộ: VNT mượn tiền bạc và
quyền uy của bạo chúa để xây CT đài- đi
ngược lại lợi ích của nhân dân -> mâu
thuẫn phát triển: dân nổi can qua, chống
lại vua và kẻ giúp việc cho vua: Lê Tương
Dực -> mâu thuẫn phát triển đến cao trào:
dân chúng nguyền rủa người xây CT đài,
quyết đốt CT và giết VNT, ĐT -> Giải
quyết: có 1 cách duy nhất là VNT lánh đi
chờ thời nhưng VNT ảo tưởng và lầm lạc.
Đài CT bị đốt, VNT bị đày ra pháp trường.
-> 2 mâu thuẫn trong màn kịch mỗi lúc
một dâng cao, nó diễn ra liên hoàn và tăng
cấp, đôi khi nó lồng vào nhau cùng bộc lộ
một xung đột bao trùm của vở kịch: khát
vọng của VNT – người nghệ sĩ thiên tài
>< lợi ích và cuộc sống lầm than của
nhân dân.
-> Xung đột kịch được nhà viết kịch đẩy
lên tới cao trào, để người đọc cảm nhận * Kết luận


thấu nỗi đau của người nghệ sĩ thiên tài
VNT.
Đồng thời, tác giả cũng gửi tới người đọc
một thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ

thuật và cuộc sống, cái thiện và cái đẹp..
GV khái quát kiến thức:

+Xung đột kịch là những mâu thuẫn vận động, phát
triển ngày càng gay gắt, căng thẳng cho tới tình thế đòi
hỏi phải giải quyết bằng một kết cục nào đó.
+ Xung đột tạo nên kịch tính (Biêlinxki),
+ Thúc đẩy sự phát triển của hành động kịch và góp
phần bộc lộ tính cách nhân vật.
+ làm tăng tính hấp dẫn cho kịch (xung đột logic, căng
thẳng, có chiều sâu, giải quyết hợp lý và bất ngờ sẽ làm
cho vở kịch có tính kịch cao; ngược lại xung đột lỏng
GV phát vấn: Người ta chia xung đột lẻo vở kịch sẽ nhạt nhẽo)
thành 2 loại: xung đột bên trong và xung + Phân loại: Có 2 loại xung đột:
đột bên ngoài. Hãy chỉ ra trong vở kịch
# Xung đột bên ngoài (NV này với NV khác, NV
Vũ Như Tô có những kiểu xung đột gì?
(xung đột lịch sử: quyền lợi nhân dân lao với gia đình, dòng họ..),
động >< quyền lợi của vua chúa
# xung đột bên trong (xung đột trong nội tâm NV)
(xung đột nội tâm: khát vọng và hiện thực
trong VNT)
-> Đó là xung đột cơ bản của thời đại
VNT
GV dẫn dắt: Xung đột là cơ sở của kịch, Nửa bảng bên cạnh: Yêu cầu về đọc kịch bản văn
vì thế, khi đọc các kịch bản văn học, các học
em cần phải đọc được các xung đột của 1. Phân tích các xung đột kịch để làm nổi bật chủ đề tư
kịch.
tưởng, ý nghĩa xã hội của tác phẩm.
GV dẫn dắt: Những xung đột của kịch b. Hành động kịch:

được cụ thể hóa bằng hành động kịch.
Vậy hành động kịch là gì? Cô mời một
bạn hoàn thiện cho cô phiếu học tập số 2.
(GV chiếu phiếu học tập số 2)
(HS: An Hòa Hầu ra lệnh phát hỏa ->
CTĐ sắp thành đống tro tàn -> VNT đau
đớn (đời ta không quý bằng CTđài)->
quân sĩ + Ngô Hạch sỉ nhục, mỉa mai
VNT-> VNT bị dẫn ra pháp trường trong
nỗi tuyệt vọng. )
GV: Em có nhận xét gì về trình tự sắp sếp
và mạch vận động của các tình tiết trong
hành động? (Các sự kiện được nối tiếp theo
trình tự thời gian, tình tiết trước gọi tình tiết
sau, được diễn ra trong một không gian cố
định với nhân vật cố định, thời gian ngắn)

- Hành động kịch là sự tổ chức cốt truyện với các tình
GV chốt ý:
tiết, sự kiện, biến cố theo một diễn biến logic, chặt chẽ,
GV hỏi: vì sao sự thống nhất cao độ trong nhất quán về thời gian, không gian và sự kiện
hành động kịch?
(Lí giải: do yêu cầu của kịch, diễn trên


sân khấu trong khoảng thời gian ngắn
(khoảng 2 tiếng), một địa điểm cố định:
sân khấu khoảng vài chục mét, hành động
kịch phải thống nhất để bộc lộ xung đột
căng thẳng của vở kịch,

GV chuyển ý:
Như vậy, nếu xung đột làm nên nội dung,
thì hành động kịch làm nên kết cấu của vở
kịch. Vì vậy, các em cần chú ý tới yếu tố
này khi tiến hành đọc hiểu văn bản kịch:
hành động kịch
Tìm hiểu ngôn ngữ kịch
GV dẫn dắt: Hành động kịch không thể
tự nhiên diễn ra mà được thực hiện bởi
các nhân vật kịch. Mà một trong những
yếu tố làm nên hồn cốt của nhân vật chính
là ngôn ngữ kịch.
GV chiếu đoạn văn bản (lớp 9, hồi 5), gọi
3 HS đọc lời các nhân vật: VNT, NH, Lũ
quân.
GV hỏi: Theo em, 3 bạn đã thể hiện đúng
tính cách của nhân vật qua giọng đọc hay
chưa?
Qua lời thoại của VNT: Đời ta không quý
bằng CT đài; Đốt thực rồi…, em hiểu gì
về tính cách của VNT? (Đời ta không.. ->
sinh mệnh nghệ thuật vượt lên trên sinh mệnh
cá nhân-> đó là người nghệ sĩ đắm đuối với
nghệ thuật; mộng lớn - khát vọng nghệ thuật
lớn lao, Đan Thiềm – tri kỷ tri âm của VNT.
Lời than ngắt thành nhiều câu cảm thán diễn
tả tâm trạng đau đớn như khúc đoạn trường
của nhân vật. Trong phút sinh tử, Vũ không
than cho số tận mệnh cùng mà đớn đau vì
mộng lớn tan tành, CT thành mây khói, tri kỉ

lìa xa, giang dở. Vũ là con người đắm say
thiết tha với cái đẹp và tình tri kỉ nhưng luôn
ảo tưởng và lầm lạc.=> Như vậy, qua lớp kịch
này, các em thấy Đài Cửu Trùng với chúng
dân lầm than cơ cực thì đó là hiện thân của tội
ác, người nghệ sĩ thành tội đồ của nhân dân,
nhưng với VNT là mộng lớn, là khát vọng cả

Nửa bảng bên cạnh: Yêu cầu về đọc kịch bản văn
học
2. Phân tích hành động kịch:
- Tìm hiểu các tình tiết, sự kiện, biến cố tạo nên diễn
biến cốt truyện
- Phân tích để làm nổi bật tính cách, số phận của nhân
vật
c. Ngôn ngữ kịch


đời của ông. Lớp kịch đã làm bật lên tư
tưởng của tác phẩm: mối quan hệ giữa khát
vọng và hiện thực, giữa cái đẹp và cái thiện,
giữa nghệ thuật và cuộc sống.)

Các em chú ý tiếp: Trong kịch, “nói tức là
làm” (Astin), lời nói bao giờ cũng đi kèm
với một (một chuỗi) hành động (đó là quá
trình diễn xuất của diễn viên khi hóa thân
vào nhân vật). ), những từ “chúng bay,
bẩm tướng quân, rõ quân ngu muội, đến
đầu mày chả chắc, dẫn nó đi…” có đặc

điểm gì? (đấy là những từ gần gũi với
ngôn ngữ đời thường, mang tính khẩu ngữ
cao; những hư từ, câu mệnh lệnh -> thôi
thúc hành động của nhân vật; những câu
cảm thán vừa diễn tả tâm trạng đầy bi
kịch, đau đớn, tuyệt vọng vừa khắc sâu
thêm mâu thuẫn trong nội tâm của VNT.) - Lời thoại của nhân vật: (Ngôn ngữ kịch tập trung ở
GV chốt ý về ngôn ngữ của nhân vật
lời thoại của nhân vật.)
+ Khắc họa tính cách của nhân vật (biểu hiện đặc điểm
và phẩm chất của nhân vật)
+ Mang tính hành động và tính khẩu ngữ cao
+ Bộc lộ chủ đề tác phẩm.
GV dẫn: Người ta chia lời thoại thành 3
loại: độc thoại, đối thoại, bàng thoại. Căn
cứ vào sgk và phần chuẩn bị bài ở nhà, cô
mời 1 bạn lên bảng gạch bằng bút đỏ vào
chân những câu đối thoại; 1 bạn gạch bằng
bút xanh vào chân những câu độc thoại và
1 bạn dùng bút đen gạch chân những câu
bàng thoại.
( HS: lời đối thoại của NH với lũ quân,
đối thoại của lũ quân với VNT, NH với
VNT; lời tự bộc lộ đầy đau đớn của VNT,
lời nói hướng tới khán giả, nói vọng: CT
đài đã cháy).
GV gọi HS lên bảng chạy chân để phân
loại lời thoại trong văn bản kịch lớp 9
GV: Vừa rồi, các em mới đọc được phần
lời thoại của nhân vật như trên sân khấu

diễn kịch. Tuy vậy, khi đọc văn bản kịch

* Phân loại lời thoại: 3 loại:
+ Đội thoại: Lời của nhân vật nói với nhau
+Độc thoại: Lời nhân vật tự bộc lộ tâm tư tình cảm
của bản thân, nhân vật nói với chính mình
+ Bàng thoại: lời nhân vật nói riêng với người xem;
(những tiếng đế, lời giao đãi mở đầu giới thiệu nhân
vật trong các vở kịch truyền thống.)


chúng ta cần chú ý tới ngôn ngữ nào nữa?
(lời chú thích). Chỉ ra những lời chú thích
trong lớp kịch này? (GV gạch chân vào
văn bản lời chú thích)
Những lời chú thích này có ý nghĩa gì
trong lớp kịch này? (chỉ dẫn hành động
nhân vật (nhìn ra, rú lên), chỉ dẫn thái độ của
nhân vật (VNT chua chát), chỉ dẫn sân khấu
(chợt có ánh lửa sáng rực…, có tiếng hô vui
vẻ…=> tạo nên một sân khấu kịch hoành
tráng dữ dội đầy kịch tính và diễn tả tâm
trạng chua chát, bất lực đắng cay của VNT)

Khi biểu diễn trên sân khấu, những lời chú
thích sẽ được thay thế bằng âm thanh, ánh
- Lời chú thích:
sáng, vũ đạo và cách bài trí sân khấu.
+ thể hiện bằng chữ in nghiêng ở trong dấu ngoặc đơn
GV chốt ý:

()
+ tạo tình huống và bối cảnh cho diễn xuất
+ bộc lộ tâm trạng, tính cách của nhân vật
GV dẫn dắt:
TIỂU KẾT
Câu hỏi khái quát: Như vậy, muốn đọc Nửa bảng bên cạnh: Yêu cầu về đọc kịch bản văn
văn bản kịch, chúng ta cần phải đọc được học
ngôn ngữ kịch.
3. Phân tích ngôn ngữ kịch:
- Phát hiện kiểu lời thoại của nhân vật
- Phân tích lời thoại
+ để xác định quan hệ giữa các nhân vật
+ tìm hiểu đặc điểm tính cách của từng nhân vật.
Tuy vậy, một trong những khó khăn cho 4. Tìm hiểu các yếu tố khác:
cô trò chúng ta là các văn bản kịch trong - Tác giả: cuộc đời, phong cách tác giả
sgk chỉ được đọc 1 đoạn trích. Vì vậy, - Tác phẩm: xuất xứ, hoàn cảnh ra đời, tóm tắt tác
muốn hiểu nội dung đoạn trích, chúng ta phẩm, vị trí đoạn trích…
cần phải tìm hiểu thêm yếu tố nào nữa? - Thời đại mà tác phẩm ra đời
(tìm hiểu xuất xứ)
Chốt phần lí thuyết (= sơ đồ tư duy)
Mỗi nhà văn luôn lựa chọn các khác nhau
để phám phá hiện thực đời sống xã hội và
con người. Cô trò ta vừa khám phá thêm
được 1 cách phản ánh đời sống mới:
thông qua xung đột của thể loại kịch.
Để khắc sâu lại kiến thức của bài học, cô
mời các em cùng tham gia vào 1 trò chơi
sau: Đi tìm từ chìa khóa: Đó là 1 từ gồm
11 chữ cái, từ đó chỉ rõ 1 đặc điểm quan

trọng nhất – là cơ sở của thể loại kịch?
(XUNG ĐỘT KỊCH)
1. HN1: …… được thực hiện bởi các nhân
vật kịch, chính trong quá trình đó nhân vật
bộc lộ đặc điểm, tính cách của nhân vật.
2. HN2: Người giám đốc đại diện cho tinh
thần dám nghĩ dám làm, khao khát đổi
mới trong kịch “Tôi và chúng ta” là ai?
3. HN3: Xét theo nội dung, ý nghĩa của
xung đột kịch, vở “ Tôi và chúng ta”
thuộc loại nào?
4. HN4: Lời nhân vật tự bộc lộ tâm tư tình
cảm của mình trong kịch thuộc loại ngôn
ngữ kịch nào?
5. HN 5: Hành động kịch được thực hiện
bởi các ……….
6. HN6: Lời của các nhân vật nói với nhau
trong kịch thuộc loại ngôn ngữ nào?
7. HN7: Nhân vật chính trong lớp kịch sau
của trích đoạn “Vĩnh biệt Cửu Trùng đài”
(NHT) là ai?
8. HN8: Để thực hiện khát vọng nghệ
thuật cao siêu, nhân vật Vũ Như Tô đã làm
công việc gì?
GV khái quát, chốt kiến thức: Có thể
khẳng định, đặc điểm quan trọng nhất của
kịch chính là xung đột kịch. Nói như
Belinxki: Tình thế có kịch tính là ưu tiên
của kịch

Như vậy, câu trả lời của bạn rất chính xác.
Các em tặng cho bạn một tràng pháo tay
nào.
Hoạt động 4: Hoạt động thực hành
III. Luyện tập
Bài tập
Trong cuộc thi EM TẬP LÀM ĐẠO
DIỄN, cô đã giao nhiệm vụ: Chuyển thể
một văn bản tự sự thành kịch bản văn học.
Các em đã tổ chức thi những các đội trong
lớp và đã chọn ra được 1 kịch bản xuất sắc
nhất. Mời các bạn lên trình bày kịch bản
của mình.
(HS trình bày kịch bản, HS khác đặt câu


hỏi nhận xét)
1. Đoạn kịch nói lên mâu thuẫn nào?
(thầy li >< cải và ngô -> quan xử kiện
>< nhân dân lao động -> đây là mâu
thuẫn điển hình trong xã hội có giai cấp
lúc đó)
2. Mâu thuẫn ấy được thể hiện bằng
những hành động kịch liên tiếp nào? (Cải
và Ngô đánh nhau->đi kiện -> Cải đút 5
đồng bị đánh đau -> Ngô đút 10 đồng thì
được thắng kiện -> cải hỏi lí do quan xử
kiện -> Cải nhận ra sự sai lầm của bản
thân)
3. Chỉ ra 2 loại ngôn ngữ trong đoạn kịch

và phân tích lời thoại của nhân vật Cải để
làm nổi bật đặc điểm của lời thoại trong
kịch (cả 2 loại: tính cách của Cải: thái độ
lo sợ, ngơ ngác, buồn tủi khi nhận ra sự
thật, luồn cúi; Quan xử kiện: tham lam,
hách dịch, ….)
4. Vở kịch phê phán điều gì? Nó có ý
nghĩa gì với cuộc sống ngày hôm nay.
(phê phán nạn đút lót, tham nhũng trong
đời sống của nhân dân lao động xưa, Nó
có ý nghĩa trong cuộc sống ngày hôm nay:
rút ra bài học cách loại bỏ nạn tham
nhũng đời sống hiện nay: từ quan, từ
dân….)
GV chốt ý:
Kịch bản của bạn đã hoàn chỉnh. Cô thấy
các em đã nắm được đặc trưng cơ bản của
Kịch và biết cách đọc hiểu văn bản kịch.
Thế nhưng, học kịch mà không diễn, cô e
rằng sẽ mất đi tính hấp dẫn của thể loại
văn học thượng đẳng này. Về nhà, các
nhóm đóng vai và tập diễn xuất lớp kịch
này nhé. Sau đó, các em quay clip để
chấm điểm
Hoạt động 7. Hoạt động bổ sung (giao VII. Hướng dẫn tự học
bài tập về nhà)
1. Đóng màn kịch: Nhưng nó phải bằng hai mày
Hướng dẫn tự học
3. Chuẩn bị bài học tiết 2: Văn nghị luận
- Tìm những văn bản nghị luận đã học trong chương

trình THPT
- Chỉ ra lập luận của thể loại nghị luận trong văn bản
GV kết bài
Cô trò chúng ta vừa trải nghiệm một
giờ học với một thể loại văn học mới
trong hành trình khám phá các thể loại
văn học. Cô tin rằng: bài học hôm nay
sẽ là chìa khóa để các em có thể mở lâu
đài kịch còn vô cùng phong phú và đầy
bí ẩn.
Cô xin cảm ơn các em. Kính mời các
thầy cô trong ban giám khảo, các thầy
cô giáo nghỉ.