Tiết 7-8 Tuyên ngôn Độc lập

Trường THPT Tam quan Năm học 2008 - 2009
Ngày soạn:22-8-2009 Đọc văn :
Tiết :7-8
I. MỤCTIÊU Giúp học sinh (Hồ Chí Minh)
1. Về kiến thức
- Cho học sinh thÊy ®ỵc quan ®iĨm s¸ng t¸c văn học cđa Hồ
Chí Minh thĨ hiƯn trong t¸c phÈm.
- ThÊy ®ỵc gi¸ trÞ nhiỊu mỈt cđa Tuyªn ng«n §éc lËp ®ång thêi
c¶m nhËn ®¬c tÊm lßng yªu níc nång nµn vµ niỊm tù hµo d©n téc
c ủa B¸c.
2. Về kó năng:
Phân tích một tác phẩm chính luận.
3. Về thái độ:
Niềm tự hào dân tộc
1.Chuẩn bò của giáo viên
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế
bài giảng Ngữ văn 12, Ôn tập Ngữ văn 12. Soạn giáo án
- Phương án tổ chức lớp học : Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng
2. Chuẩn bò của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút)
C©u hái 1: Ý nào sau đây không thuộc những tiền đề chung cho sự phát triển của văn
học Việt Nam 1945-1975 ?
A. Đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng.
B. Đời sống hiện thực cách mạng vô cùng phong phú.
C. Truyền thống yêu nước và nhân đạo của văn học dân tộc.
D. Một đội ngũ nhà văn giàu nhiệt tình cách mạng và giàu sức sáng tạo.
C©u hái 2: Xác đònh câu trả lời đúng
Văn học Việt Nam 1945-1975 có mấy đặc điểm cơ bản?

A.Ba B.Bốn C. Năm
Nêu những đặc điểm đó?
Tr ả l ờ i :
03 đặc điểm cơ bản của Văn học Việt Nam 1945-1975:
1. Nền văn học mang lí tưởng và nội dung yêu nước, yêu chủ nghóa xã hội.
2. Nền văn học cách mạng mang tính nhân dân sâu sắc.
3. Nền văn học có sự phát triển phong phú, đạt nhiều thành tựu về thể loại và phong
cách tác giả.
C©u hái 3: Nªu quan ®iĨm s¸ng t¸c cđa Hå ChÝ Minh?
3. Giảng bài mới:
Vào bài (1phút) :Trong lòch sử dân tộc có những văn kiện vừa có tầm vóc lòch sử vó
đại, vừa có giá trò văn học. Đó là Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi và Tuyên ngôn
Ngữ văn 12 Cơ bản - 1 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan Năm học 2008 - 2009
Độc lập của Hồ Chí Minh. Tuyên ngôn cũng như Đại cáo là thể văn chính luận nhằm
tuyên bố thắng lợi. Ngày 2.9.1945 Chủ tòch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc
lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.
- Tiến trình bài dạy:
THỜI
GIAN
HOẠT ĐỘNG CỦA
GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA
HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
15’
Hoạt động 1
Giáo viên hướng dẫn
häc sinh ®äc phÇn
tiĨu dÉn vµ tãm t¾t vỊ

hoµn c¶nh s¸ng t¸c,
gi¸ trÞ lÞch sư, gi¸ trÞ
v¨n häc cđa b¶n
“Tuyªn ng«n”?
Nêu hồn cảnh sáng
tác của bản tun
ngơn ?.

Bản tun ngơn độc
lập của Bác được xem
là bản tun ngơn thứ
mấy của nước ta ?.
Nêu thể loại của bản
tun ngơn?
Đối tương của bản
tun ngơn đây là ai ?
Bác viết nhằm mục
đích gì?
Hoạt động 1
Häc sinh ®äc phÇn tiĨu
dÉn vµ tãm t¾t vỊ hoµn
c¶nh s¸ng t¸c, gi¸ trÞ
lÞch sư, gi¸ trÞ v¨n häc
cđa b¶n “Tuyªn ng«n”
I.TÌM HIỂU CHUNG:
1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:
-ChiÕn tranh thÕ giíi thø 2 kÕt
thóc, NhËt ®Çu hµng §ång
Minh. Nh©n d©n ta ®· nỉi dËy
giµnh chÝnh qun.

-Ngµy 26/08/1945 B¸c Hå tõ
chiÕn khu ViƯt B¾c vỊ.
-T¹i c¨n nhµ sè 48 phè Hµng
Ngang.
-Ngµy 2/9/1945.
2. Gi¸ trÞ lÞch sư, gi¸ trÞ v¨n
häc:
a) Gi¸ trÞ lÞch sư:
- Tuyªn ng«n §éc lËp lµ 1 v¨n
kiƯn cã gi¸ trÞ lÞch sư to lín...
b) Gi¸ trÞ v¨n häc :
- Tuyªn ng«n §éc lËp lµ mét
¸ng v¨n chÝnh ln ®Ỉc s¾c,
lËp ln chỈt chÏ, lÝ lÏ s¾c
bÐn, b»ng chøng x¸c thùc,
ng«n ng÷ hïng hån ®Çy c¶m
xóc.
- Tuyªn ng«n §éc lËp lµ mét
¸ng v¨n yªu níc thĨ hiƯn t©m
hut, t tëng t×nh c¶m cao ®Đp
cđa Ngêi kÕt tinh kh¸t väng
cđa toµn d©n téc: Kh¸t väng
§éc lËp - Tù do.
3. §èi t ỵng vµ mơc ®Ých
s¸ng t¸c:
a) §èi t ỵng :
- §ång bµo c¶ níc, tríc toµn
thÕ giíi ®Ỉc biƯt lµ víi nh÷ng
lùc lỵng thï ®Þch ®ang ©m mu
chiÕm níc ta mét lÇn n÷a.

b) Mơc ®Ých s¸ng t¸c :
- Tuyªn bè §éc lËp chđ qun
vµ xo¸ bá qun cđa Ph¸p víi
ViƯt Nam.
4. Bè cơc : 3 phÇn
-PhÇn 1: (tõ ®Çu ®Õn lÏ ph¶i
Ngữ văn 12 Cơ bản - 2 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan Năm học 2008 - 2009
10’
Hoạt động 2
Nêu cơ sớ pháp lí của
bản tun ngơn, tại
sao, Hồ Chí Minh
trích dẫn hai bản
tun ngơn độc lập
1776 và bản tun
ngơn Nhân quyền và
Dân quyền 1791 của
Pháp nhằm mục đích
gì ?

C¸ch lËp ln cđa Hồ
Chí Minh cã ®Ỉc
®iĨm g×? §ãng gãp
lín nhÊt cđa Hồ Chí
Minh ë ®©y lµ g×? Em
cã suy nghÜ g× vỊ c¸ch
suy ra Êy cđa Hồ Chí
Minh?
NhËn xÐt vỊ thđ ph¸p

lËp ln cđa Hồ Chí
Minh trong phÇn më
®Çu b¶n “Tuyªn ng«n
§éc lËp”?
Hoạt động 2
Một nhà văn hoá nước
ngoài khẳng đònh : “
Cống hiến nổi tiếng
của cụ Hồ Chí Minh là
ở chỗ Người đã phát
triển quyền con người =
quyền lợi của dân tộc .
Như vậy tất cả mọi
dân tộc đều có quyền
quyết đònh lấy vận
mệnh của mình.”
kh«ng ai chèi c·i ®ỵc) Kh¼ng
®Þnh §éc lËp d©n téc dùa trªn
c¬ së ph¸p lÝ
-PhÇn 2: (TiÕp theo ®ªn ®an
téc ®ã ph¶i ®ỵc ®éc lËp)
Kh¼ng ®Þnh §éc lËp d©n téc
trªn c¬ së thùc tiƠn vµ tè c¸o
téi ¸c cđa bän x©m lỵc.
-PhÇn 3: (PhÇn cßn l¹i) Kh¼ng
®Þnh qut t©m cđa toµn thĨ
d©n téc ViƯt Nam.
II/ §äc- HiĨu :
1.PhÇn 1 : C¬ së ph¸p lÝ cđa
b¶n Tuyªn ng«n.

-Trªn c¬ së lÏ ph¶i ®· ®ỵc thÕ
giíi c«ng nhËn ë hai b¶n tuyªn
ng«n cđa Ph¸p vµ MÜ. §©y
chÝnh lµ hai ®èi tỵng ®ang cã
©m mu x©m lỵc ViƯt Nam. B¸c
®· tá ra tr©n träng nh÷ng danh
ng«n bÊt hđ ®Ĩ chỈn ®øng ©m
mu x©m lỵc níc ta.
-Tõ lÏ ph¶i vỊ qun con ngêi
t¸c gi¶ ®· më réng ®Õn qun
d©n téc. §©y lµ ®ãng gãp míi
cđa Hồ Chí Minh ®èi víi
phong trµo gi¶i phãng d©n téc
trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.
-C¸ch lËp ln cđa Hồ Chí
Minh võa c¬ng qut võa kh«n
khÐo:
+ C¬ng qut: Ngêi ®· ngÇm
c¶nh b¸o Ph¸p- MÜ.
+ Kh«n khÐo: Ngêi ®Ỉt 3 cc
c¸ch m¹ng ngang hµng nhau,
thĨ hiƯn niỊm tù hµo d©n téc..
-§o¹n më ®Çu sư dơng thđ
ph¸p nghƯ tht gËy «ng ®Ëp l-
ng «ng dïng chÝnh nh÷ng lêi
lÏ bÊt hđ cđa cha «ng hä qt
l¹i hä khiÕn chóng ph¶i cøng
häng.
Tãm l¹i : Víi ®o¹n më ®Çu
b¶n tuyªn ng«n Ngêi ®· t¹o

c¬ së ph¸p lÝ v÷ng ch¾c lµm
tiỊn ®Ị cho nh÷ng phÇn cßn
l¹i.
2) PhÇn 2: C¬ së thùc tiƠn,
Tè c¸o téi ¸c cđa giỈc.
a) Téi ¸c cđa thùc d©n
Ngữ văn 12 Cơ bản - 3 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan Năm học 2008 - 2009
10’
-PhÇn 2 cđa b¶n
Tuyªn ng«n B¸c ®· tè
c¸o toµn diƯn téi ¸c
cđa thùc d©n Ph¸p.
§ã lµ nh÷ng téi ¸c g×?
(nªu dÉn chøng)
-Mơc ®Ých tè c¸o téi
¸c cđa thùc d©n Ph¸p
®Ĩ lµm g×?
Ph¸p:
-Tuyªn ng«n §éc lËp ®· phđ
nhËn c«ng lao khai hãa cđa
thùc d©n Ph¸p trªn c¬ së tè c¸o
mét c¸ch toµn diƯn nh÷ng téi
¸c d· man cđa thùc d©n Ph¸p:
+ VỊ chÝnh trÞ: thùc d©n Ph¸p
®· thùc hiƯn nh÷ng chÝnh s¸ch
th©m ®éc (dÉn chøng)
+VỊ kinh tÕ: Chóng gi÷ ®éc
qun in giÊy b¹c, ®éc qun
ngo¹i th¬ng ,khai th¸c nguyªn

vËt liƯu.
HƯ qu¶: H¬n hai triƯu ®ång
bµo chÕt ®ãi. Ngoµi nh÷ng téi
¸c ®ã thùc d©n Ph¸p cßn m¾c
téi ®Çu hµng NhËt, chèng l¹i
§ång minh. B¶n tuyªn ng«n
cßn tè c¸o téi ¸c ®ª hÌn cđa
thùc d©n Ph¸p khi chóng thua
ch¹y ®Ĩ phđ nhËn c«ng lao
“b¶o hé” cđa Ph¸p...
b) T thÕ chÝnh nghÜa cđa ViƯt
Nam:
-Nh©n ViƯt Nam ®· ®øng vỊ
phe ®ång minh chèng ph¸t xÝt
NhËt..
-Nh©n ViƯt Nam cíp chÝnh
qun tõ tay NhËt chø kh«ng
ph¶i tõ tay Ph¸p..
-Nh©n d©n ViƯt Nam ®· cã
mét chÝnh phđ l©m thêi d¹i
diƯn cho nh©n d©n ViƯt Nam
-Tuyªn ng«n tuyªn bè tho¸t li
quan hƯ víi thùc d©n Ph¸p,
phđ nhËn mäi v¨n b¶n mµ
Ph¸p ®· kÝ vỊ ViƯt Nam. §ã lµ
sù thËt ®anh thÐp kh«ng thĨ
b¸c bá..
-Cã thĨ nãi ®©y lµ nh÷ng lËp
ln ®anh thÐp dùa trªn c¬ së
cđa chÝnh nghÜa chØ cã nh©n

d©n ViƯt Nam míi cã qun h-
ëng ®éc lËp tù do vµ c¸c níc
®ång minh còng kh«ng thĨ
kh«ng c«ng nhËn qun tù do
®éc lËp Êy.
3. Qut t©m cđa nh©n d©n
ViƯt Nam.
- Mét ®o¹n v¨n ng¾n gon mµ ý
s©u xa. Ngêi võa kh¼ng ®Þnh
Ngữ văn 12 Cơ bản - 4 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan Năm học 2008 - 2009
10’
10’
10’
Qut t©m lín cđa
d©n téc ®ỵc B¸c thĨ
hiƯn nh thÕ nµo?
H·y chØ ra nh÷ng néi
dung mang tÝnh nh©n
v¨n cđa b¶n Tuyªn
ng«n ®éc lËp?
NhËn xÐt vµi nÐt vỊ
gi¸ trÞ nghƯ tht cđa
b¶n tuyªn ng«n?

Häc sinh ®äc “Tuy
vậy …họ” Em có nhận
xét gì bản chất con
người Việt Nam?
(Liên hệ Bình Ngô

đại cáo )-Nguyễn Trãi .
“ Đối với người Pháp …
khoan hồng và nhân
đạo” , “cứu người
Pháp ra khỏi nhà giam
Nhật , bảo vệ tính
mạng , tài sản cho
họ”.àTruyền thống
dân tộc ta “ Bình Ngô
đại cáo” ( Nguyễn
Trãi).
võa tuyªn bè “Níc ViƯt Nam
cã qun”, “vµ sù thËt”.
- Ngêi bµy tá qut t©m “Toµn
thĨ d©n téc” Võa lµ lêi thĨ
hiƯn qut t©m võa lµ lêi kªu
gäi c¶ níc ®ång søc, ®ång
lßng. Nh©n d©n ViƯt Nam s½n
sµng hy sinh tÊt c¶ ®Ĩ gi÷ v÷ng
nỊn ®éc lËp non trỴ võa giµnh
®ỵc.
KÕt thóc b¶n tuyªn ng«n
lµ lêi thỊ qut tư cho tỉ qc
qut sinh
4) Tuyªn ng«n §éc lËp s¸ng
ngêi t t ëng nh©n v¨n
-§ßi qun §L ®Ĩ thùc hiƯn
qun con ngêi: qun sèng
qun tù do vµ qun mu cÇu
h¹nh phóc, qun b×nh ®¼ng

cđa con ngêi vµ cđa d©n téc.
-Tè c¸o téi ¸c ®èi víi con ng-
êi.
-Xãt xa tríc nh÷ng ®au th¬ng
mÊt m¸t cđa con ngêi.
-Tuyªn ng«n kh¼ng ®Þnh t tëng
nh©n v¨n, ®Ị cao hµnh vi nh©n
®¹o khoan hång cđa nh©n d©n
ViƯt Nam.
-Lªn ¸n nh÷ng hµnh vi hÌn h¹
cđa Tthùc d©n Ph¸p.
5) Gi¸ trÞ nghƯ tht:
Tuyªn ng«n §éc lËp lµ mét
¸ng v¨n mÉu mùc cã sù kÕt
hỵp gi÷a tÝnh chÝnh ln víi
tÝnh v¨n ch¬ng thĨ hiƯn ë
nh÷ng ph¬ng diƯn chđ u:
a.Tuyªn ng«n cã kÕt cÊu chỈt
chÏ lËp ln s¾c bÐn ®anh
thÐp.
b.Tuyªn ng«n cã giäng v¨n
hïng hån, thay ®ỉi hÕt søc linh
ho¹t phï hỵp víi tõng ®èi tỵng
;trÝ t, t×nh c¶m, ®anh thÐp,
mØa mai ch©m biÕm, hµo hïng
qut t©m.
c.Ng«n ng÷, h×nh tỵng nghƯ
tht: Giµu h×nh ¶nh, chÝnh
x¸c, trun c¶m mang ®©m
chÊt v¨n ch¬ng.

6) KÕt ln:
-Tuyªn ng«n §éc lËp thĨ hiƯn
Ngữ văn 12 Cơ bản - 5 - GV: Nguyễn Văn Mạnh