duoc lieu chua tanin

BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU 1
Bài 5: Dược liệu chứa Tanin

NĂM 2018


PHẦN I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
Tannin (tanin, taninoid) là những hợp chất polyphenol phức tạp, có
nguồn gốc thực vật, có vị chát và có tính thuộc da.
Dựa vào cấu trúc hoá học người ta xếp tannin vào 2 nhóm chính:
- Tannin thuỷ phân được (tannin pyrogallic) và
- Tannin không thuỷ phân được (tannin ngưng tụ, tannin pyrocatechic).
Tannin dễ tan trong kiềm loãng, trong hỗn hợp cồn nước,
Tannin tan được trong cồn, glycerin, propylen glycol, acetone và ethyl
acetate. Tannin không tan trong dung môi kém phân cực.
Tannin tạo tủa với dung dịch nước của protein. Đây là tính chất quan
trọng để định tính tannin.
Để phân biệt hai loại tannin pyrogallic và pyrocatechic có thể dựa vào
phản ứng thế và phản ứng ngưng tụ trên nhân thơm của tannin pyrocatechic
cũng như sự tạo màu sắc khác nhau của cả hai loại tannin với các thuốc thử
FeCl3, thuốc thử Stiasny, nước brom vv...
Có nhiều phương pháp định lượng tannin, như phương pháp chuẩn độ
thể tích, phương pháp đo màu v..v... DĐVN IV (2002, trang PL - 141) quy
định dùng phương pháp bột da để định lượng tannin trong dược liệu.

2


PHẦN II: NỘI DUNG THỰC HÀNH
1. Dụng cụ, hóa chất và thuốc thử
Stt

Tên dụng cụ, hóa chất và thuốc thử

Dụng cụ
1
Cân
2
Ống nghiệm
3
Nồi đun cách thủy
4
Giấy lọc
5
Giấy quỳ thử PH
6
Phiễu lọc
7
Erlen, Becher
Hóa chất và thuốc thử
1
Dung dịch gelatin muối
2
Thuốc thử Stiasny
3
Dung dịch FeCl3 1%
4
Dung dịch chì acetate
5
Dung dịch NaOH 10%

3

Ghi chú


2. Dược liệu
- Lá ổi
- Măng cụt
- Đinh lăng
Mỗi loại dược liệu lấy khoảng 1 gam.
3. Cách tiến hành thí nghiệm
Bước 1: Cân dược liệu lá ổi, măng cụt, đinh lăng mỗi loại khoảng 1 gam cho
vào Erlen 50ml

Bước 2: Thêm 30ml H2O sôi. Sau đó đun cách thủy khoảng 10 phút.

Bước 3: Lắc đều, lọc qua giấy. Ta thu được dịch chiết đựng trong Becher
100ml

4


Tiến hành các thí nghiệm định tính
3.1. Thí nghiệm 1: Phản ứng Protein
a. Các bước tiến hành:
Bước 1: Lấy dịch chiết của mỗi loại dược liệu cho vào 3 ống nghiệm

Bước 2: Thêm vài giọt gelatin muối, lắc đều, quan sát

5

b. Kết quả
STT

Tên dược liệu

Kết quả
Có kết tủa trắng

1

Lá ổi

2

Măng cụt

3

Đinh lăng

đục
Có kết tủa trắng
đục

Không có kết tủa

c. Kết luận: Ống nghiệm chứa dịch chiết của dược liệu lá ổi và măng cụt có
kết tủa trăng đục, chứng tỏ trong dược liệu chúa Tanin. Còn lại ống nghiệm

chứa dịch chiết của dược liệu đinh lăng không kết tủa, chứng tỏ trong dược
liệu không có chứa Tanin.
3.2. Thí nghiệm 2: Định tính phân biệt 2 loại tanin
a. Các bước tiến hành:
Bước 1: Lấy mỗi loại dược liệu có chứa Tanin (ổi, măng cụt) cho vào 02 ống
nghiệm

Bước 2: Ống nghiệm thứ 1 ta cho 1ml mỗi loại dịch chiết dược liệu vào riêng.
Sau đó thêm vài 01 giọt FeCl3 1% và quan sát.
Bước 3: Ống nghiệm thứ 2 ta cho 5ml mỗi loại dịch chiết dược liệu vào riêng.
Sau đó thêm 1ml thuốc thử Stiasny. Tiếp theo đun cách thủy 10 phút và quan
sát.
b. Kết quả
6


Tên dược liệu
Lá ổi
Măng cụt

Kết quả
Ống nghiệm 1
Kết tủa màu xanh đen
Kết tủa màu xanh đen

Tên dược liệu
Lá ổi
Măng cụt

Kết quả

Ống nghiệm 2
Kết tủa đỏ gạch
Không kết tủa

c. Kết luận: Khi cho thuốc thử FeCl 31% vào dịch chiết của dược liệu ổi có
màu xanh đen, chứng tỏ trong ổi có chứa Tanin Pyrogallic. Còn Măng cụt có
màu xanh rêu, nên Măng cụt có chứa Tanin Pyrocatechic.
3.3. Thí nghiệm 3: Xác định 2 loại Tanin
a. Các bước tiến hành:
Bước 1: Lấy 5ml dịch chiết có chứa 2 loại tanin của phần thí nghiệm 2 (lấy
ống nghiệm 2 của dược liệu ổi) đem lọc bằng giấy lọc cho tới khi hết kết tủa
pyrocatechic, thu được dịch trong.

7


Bước 2: Tiếp tục cho dung dịch NaOH 10% vào ống nghiệm chứa dịch trong
cho tới khi xuất hiện màu xanh, dùng đủa thủy tinh chấm dịch lọc lên giấy thử
độ PH đạt PH trung tính (khoảng 5-6) là được.

Bước 3: Sau khi dịch chiết đã đạt PH trung tính ta cho vào 2 ống nghiệm
8


+ Ống nghiệm 1: cho thêm vài giọt gelatin muối.
+ Ống nghiệm 2: cho thêm 1 giọt FeCl3
Quan sát và kết luận
b. Kết quả
Ống nghiệm 1: cho kết tủa trắng đục

Ống nghiệm 2: có kết tảu màu xanh đen

c. Kết luận: Dược liệu ổi có chứa 2 loại tanin.
9


3.4. Thí nghiệm 4: Tìm Tanin pyrocatechic tự do
a. Các bước tiến hành:
Bước 1: Lấy 5ml dịch chiết có pyrocatechic (ống nghiệm có chứa dược liệu
măng cụt của thí nghiệm 1)
Bước 2: Thêm 1ml galetin muối vào, lắc đều và lọc bằng giấy lọc, lọc hết
kết tủa thu được dịch trong.
Bước 3: Sau khi lọc hết kết tủa ta lấy dịch trong cho vào 2 ống nghiệm
- Ống nghiệm 1: Cho thêm 1 giọt Stiasny, đem đun cách thủy 10 phút
- Ống nghiệm 2: Cho thêm 1 giọt FeCl31%
Quan sát và kết luận
b. Kết quả
Ống nghiệm 1: Cho kết tủa đỏ gạch
Ống nghiệm 2: Có màu xanh đen

c. Kết luận: Dược liệu măng cụt có chứa Tanin pyrocatechic tự do.

10