Vận dụng kiến thức liên môn vào một tiết học cụ thể trong môn GDCD lớp 7

PHÒNG GD&ĐT VĨNH TƯỜNG
TRƯỜNG THCS VÂN XUÂN

BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

“ Vận dụng kiến thức liên môn vào một tiết học cụ thể trong môn GDCD lớp 7”.

Tổ: Khoa học xã hội
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy
Điện thoại: 0987 159 864
Email:

Vân Xuân, tháng 12 năm 2018
1


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... 3
DANH MỤC HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU. ............................................................ 4
1. Lời giới thiệu ..................................................................................................... 5
2. Tên sáng kiến: ................................................................................................... 8
3. Tên tác giả ......................................................................................................... 8
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến ............................................................................... 8
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: ............................................................................. 8
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: ................................ 9
7. Mô tả bản chất của sáng kiến: ........................................................................... 9
7.1. Nội dung ..................................................................................................... 9
7.1.1. Thực trạng của việc dạy và học môn GDCD ở trường THCS ............. 9
7.1.2. Những nội dung cơ bản trong tích hợp môn GDCD ở trường THCS 10
7.2. Khả năng áp dụng của sáng kiến: ............................................................. 23
8. Những thông tin cần được bảo mật ................................................................. 23

9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: ................................................ 23
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được: ............................. 23
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý kiến của tác giả: ............................................................................ 23
10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân: ............................................................. 24
11. Danh sách những tổ chức/ cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng
sáng kiến lần đầu: ................................................................................................ 25
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 26

2


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
- GDCD: Giáo dục công dân
- THCS: Trung học cơ sở

3


DANH MỤC HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU.
TT

Hình ảnh, bảng biểu

Nội dung

1

Ảnh 1

Bến Cảng Nhà Rồng nơi Bác Hồ ra đi tìm đường
cứu nước.

2

Ảnh 2

Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký

3

Ảnh 3

Hoàng Thị Diệu Thuần

4

Ảnh 4

Hoàng Xuân Vinh vận động viên bắn súng

5

Ảnh 5

Nguyễn Thị Ánh Viên vận động viên bôi lội

6

Ảnh 6

Tranh các chiến sỹ trên đảo Hoàng Sa và Trường
Sa

7

Ảnh 7

Tranh các chiến sỹ hải quân bảo vệ vùng biển
Việt Nam

8

Ảnh 8

Tranh các chiến sỹ hải quân bảo vệ vùng biển
Việt Nam

9

Bảng 1

Kết quả học tập năm học 2015- 2016

10

Bảng 2

Kết quả học tập năm học 2016- 2017

11

Bảng 3

Kết quả học tập năm học 2017- 2018

4


BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

1. Lời giới thiệu
Môn GDCD ở THCS nói chung và lớp 7 nói riêng là môn học có chức
năng đặc biệt, góp phần hình thành các phẩm chất và kỹ năng, theo các chuẩn
mực đạo đức và xã hội. Dạy học môn GDCD thực chất là một quá trình giáo dục
nhân cách học sinh theo mục tiêu giáo dục nhân cách người lao động xã hội thời
kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Xuất phát từ đặc điểm trên đây, dạy học môn GDCD, thực chất là kết hợp
hai quá trình: quá trình dạy học và quá trình giáo dục đạo đức. Phương pháp
giáo dục đạo đức thường được sử dụng như: thuyết phục, nêu gương, cảm hóa,
khen thưởng, tổ chức nền nếp sinh hoạt. Chúng ta cần quan tâm vận dụng các
phương pháp giáo dục đạo đức khác nhau như: giáo dục bằng truyền thống, giáo
dục bằng bùng nổ sư phạm, giáo dục bằng hệ thống viễn cảnh. Trong đó nếu
giáo viên biết vận dụng phương pháp dạy học tích hợp trong dạy học sẽ giúp học
sinh hình thành và phát triển nhân cách một cách toàn diện.
Dạy học theo hướng tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đã trở
thành xu thế trong việc xác định nội dung dạy học trong nhà trường phổ thông và
trong chương trình xây dựng môn học. Quan điểm tích hợp được xây dựng trên cơ

sở những quan niệm tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học.
Tích hợp theo nghĩa chung nhất được hiểu là sự liên kết các thành phần,
các bộ phận khác nhau một cách hòa hợp, tương thích trong một tổng thể. Dạy
học tích hợp được hình thành trên cơ sở những quan điểm tích cực về quá trình
học tập và quá trình dạy học, thực hiện quan điểm tích hợp trong môn giáo dục
công dân sẽ góp phần phát triển tư duy tổng hợp, năng lực giải quyết vấn đề và
làm cho việc học tập trở lên ý nghĩa hơn đối với học sinh. Với phương pháp dạy
học tích hợp thì các sự vật hiện tượng tự nhiên, xã hội vốn tồn tại một cách đơn
lẻ, rời rạc chúng lại tạo thành những thể tổng hợp, hoàn chỉnh và có mối quan hệ
với nhau.
Trong những năm gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức các cuộc
thi: Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tế dành cho
5


học sinh trung học cơ sở và cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo
viên trung học.
Thực trạng việc dạy bộ môn nói chung , môn GDCD nói riêng mặc dù
quan niệm dạy học tích cực đã được vận dụng vào giảng dạy, song hiệu quả đạt
được là chưa cao. Do đó phần lớn học sinh hiện nay có thái độ bình thường,
chưa phát huy tính tích cực trong học tập. Giáo viên trong các nhà trường chưa
thực sự hiểu hết ý nghĩa, tầm quan trọng của việc dạy học liên môn trong môn
GDCD. Quá trình vận dụng tích hợp liên môn vào bài dạy còn gặp nhiều lúng
túng nên trong quá trình giảng dạy thường chỉ tập trung vào kiến thức đặc thù
của bộ môn mà thiếu sự quan tâm, liên hệ các bộ môn khác. Về phía học sinh
xuất hiện tâm lí coi nhẹ, chủ quan trong bộ môn. Các em thường cho rằng kiến
thức của bộ môn nhẹ, không có tác dụng nhiều trong học tập nên thiếu quan tâm,
thậm chí bỏ rơi bộ môn khi thấy mình đã có đủ cơ số điểm cần thiết. Vì vậy nên
khi được hỏi, khai thác sâu vào vấn đề các em thường tỏ ra lúng túng hoặc
không thể trả lời câu hỏi.

Mỗi bài dạy và học GDCD có vai trò quan trọng đối với cả thầy và trò. Để
nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học, tôi lựa chọn đề tài “ Vận dụng kiến thức
liên môn vào một tiết học cụ thể trong môn GDCD lớp 7”.
Thực tiễn đã chứng tỏ rằng, việc thực hiện quan điểm tích hợp trong giáo
dục và dạy học sẽ giúp phát triển những năng lực giải quyết những vấn đề phức
tạp và làm cho việc học tập trở nên có ý nghĩa hơn đối với học sinh so với việc
các môn học, các mặt giáo dục được thực hiện riêng lẽ. Tích hợp là một trong
những quan điểm giáo dục nhằm nâng cao năng lực của người học, giúp đào tạo
những người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để giải quyết các vấn đề của cuộc
sống hiện đại. Khi áp dụng phương pháp dạy học tích hợp, giờ giảng của mỗi
giáo viên trở nên sinh động, hấp dẫn và có ý nghĩa. Người học là trung tâm
nhưng vai trò, uy tín của người thầy được đề cao hơn. Bên cạnh đó, khả năng
chuyên môn của thầy được đề cao hơn. Bên cạnh đó, khả năng chuyên môn của
người thầy sẽ tăng lên nhờ áp lực của phương pháp, bởi nội dung kiến thức của
từng giờ phải được cập nhật liên tục để đáp ứng các câu hỏi của người học trong
thời đại thông tin rộng mở.
Dạy học là quá trình trao đổi kiến thức giữa thầy và trò. Nếu chỉ thuyết
trình, có gì nói nấy thì những gì thầy giảng chỉ là kiến thức một chiều. Có thể
6


người học đã biết những kiến thức ấy, hay đó là những nội dung không hữu ích
đối với cuộc sống hiện tại và tương lai của họ. Người thầy phải luôn đổi mới bài
giảng cũng như phong cách đứng lớp. Như vậy, người dạy sẽ học được từ học
trò của mình rất nhiều kiến thức và kinh nghiệm thực tế. Mối quan hệ thầy trò sẽ
trở lên gần gũi, tốt đẹp qua việc giải quyết tình huống liên quan đến nội dung bài
học và cuộc sống của người học.
Dạy học liên môn là hình thức tìm tòi những nội dung giao thoa giữa các
môn học với nhau, những khái niệm, tư tưởng chung giữa các môn học, tức là
con đường tích hợp những nội dung từ các môn học có liên hệ với nhau. Tùy

theo khoa học cụ thể mà có thể tích hợp các môn khoa học khác lại với nhau
như: Lí, Hóa, Sinh, Sử, Địa, Văn, Mĩ Thuật…Ở mức độ cao sự tích hợp này sẽ
hình thành những môn học mới, chứ không phải là một sự lắp ghép thông
thường các môn riêng rẽ lại với nhau. Tuy nhiên, các môn vẫn giữ vị trí độc lập
với nhau, chỉ tích hợp những phần gần nhau. Ở mức độ thấp thì việc tích hợp
được thực hiện trong mối quan hệ liên môn. Những môn được học riêng rẽ
nhưng cần chú ý đến những nội dung có liên quan đến các bộ môn khác, trong
quá trình dạy học chỉ cần khai thác, vận dụng kiến thức có liên quan đến bài dạy
mình đang thực hiện.
Dạy học theo quan điểm liên môn có ba mức độ: mức độ thấp, giáo viên
nhắc lại tài liệu, sự kiện, kỹ năng các môn có liên quan, cao hơn đòi hỏi học sinh
nhớ lại và vận dụng kiến thức đã học của các môn học khác, và cao nhất đồi hỏi
học sinh phải độc lập giải quyết các bài toán nhận thức bằng vốn kiến thức đã
biết, huy động các môn có liên quan theo phương pháp nghiên cứu.
Khi giáo viên dạy học bằng phương pháp dạy học tích hợp, người học
thấy họ được học chứ không bị học. Người học được chia sẻ những kiến thức và
kinh nghiệm của mình đồng thời với việc bổ sung những kiến thức, kinh nghiệm
không chỉ từ người thầy mà còn từ chính các bạn trong lớp. Họ hạnh phúc khi
được học, được sáng tạo, được thể hiện, được làm. Nhờ học theo hướng tích cực
mà họ ghi nhớ sâu kiến thức và tăng khả năng áp dụng vào thực tế lên gấp ba
đến bốn lần so với cách học thụ động một chiều.
Dạy học bằng phương pháp giảng dạy tích cực chính là tìm mọi cách giúp
người học được chủ động trong việc học, cho họ được làm việc, được khám phá

7


tiềm năng của chính mình. Người dạy cần giúp cho người học có được sự tự tin,
có trách nhiệm với bản thân để từ đó chia sẻ trách nhiệm với cộng đồng.
Trong thực tế ở các trường học hiện nay, việc dạy học theo hướng tích

hợp môn GDCD ít được quan tâm, đa số giáo viên ngại liên kết, tích hợp với
những nội dung có liên quan từ bài học trước hoặc các bài học của môn học
khác. Đứng trước thực trạng này tôi đã tìm hiểu, nghiên cứu và chọn phương
pháp“ Vận dụng kiến thức liên môn vào một tiết học cụ thể trong môn GDCD
lớp 7”. Tôi đã đưa ra các bước thiết kế và tổ chức các hoạt động dạy học tích
hợp trong bài cụ thể. Cuối cùng là kết quả thu được sau quá trình dạy học. Tôi
nhận thấy ưu điểm của sáng kiến.
Với những ưu điểm như trên nên bản thân tôi là một giáo viên giảng dạy
bộ môn GDCD trong nhà trường tôi thấy rằng vấn đề dạy học tích hợp là rất cần
thiết đối với tất cả các bộ môn nói chung và đặc biệt là bộ môn GDCD, một bộ
môn có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự hình thành và phát triển nhân cách
cho các em, giúp các em trở thành những người công dân tốt có ích cho gia đình,
xã hội và đất nước. Các em sẽ hiểu về vai trò cũng như trách nhiệm của mình
đối với tương lai của bản thân, gia đình và đất nước.

2. Tên sáng kiến:
“Vận dụng kiến thức liên môn vào một tiết học cụ thể trong môn
GDCD lớp 7”.

3. Tên tác giả
Họ và tên: Nguyễn Thị Thủy
Địa chỉ: Trường THCS Vân Xuân
Số điện thoại: 0987159864
E mail:

4 . Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
Nguyễn Thị Thủy – Giáo viên trường THCS Vân Xuân

5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Dạy học môn giáo dục công dân lớp 7 trường THCS.

8


6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:
- Thời gian bắt đầu: Năm học 2015-2016 đến nay.

7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
7.1. Nội dung
7.1.1. Thực trạng của việc dạy và học môn GDCD ở trường THCS
Trong những năm gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức các cuộc
thi: Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh và cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên trung
học.
Mục đích:
- Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức tổng hợp của các môn học
khác nhau để giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng
tổng hợp, khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh;
- Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với
thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đôi
với hành";
- Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập; thúc đẩy sự tham gia của gia đình, cộng đồng vào công
tác giáo dục
- Khuyến khích giáo viên sáng tạo, thực hiện dạy học theo chủ đề, chủ
điểm có nội dung liên quan đến nhiều môn học và gắn liền với thực tiễn;
- Góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy học, đổi mới phương pháp dạy
học, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập; tăng cường ứng
dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong dạy học.
Thực trạng việc dạy bộ môn nói chung, môn GDCD lớp 7 nói riêng
mặc dù quan niệm dạy học tích hợp đã được vận dụng vào giảng dạy , song hiệu

quả đạt được là chưa cao. Do đó phần lớn học sinh hiện nay có thái độ bình
thường, chưa phát huy được tính tích cực trong học tập. Giáo viên trong các nhà
trường chưa thực sự hiểu hết ý nghĩa, tầm quan trọng của việc dạy học liên môn,
đặc biệt là việc dạy học liên môn trong môn GDCD. Quá trình vân dụng tích
hợp liên môn vào trong bài dạy còn gặp nhiều lúng túng nên trong quá trình
giảng dạy thường chỉ tập trung vào kiến thức đặc thù của bộ môn mà thiếu sự
9


quan tâm, liên hệ với các bộ môn khác. Về phía học sinh xuất hiện tâm lí coi
nhẹ, chủ quan trong bộ môn. Các em thường cho rằng kiến thức của bộ môn
nhẹ, không có tác dụng nhiều trong việc học tập nên thiếu quan tâm, thậm chí bỏ
rơi bộ môn khi thấy mình đã có đủ cơ số điểm cần thiết. Vì vậy nên khi được
hỏi, khai thác sâu vào vấn đề các em thường tỏ ra lúng túng hoặc không thể trả
lời câu hỏi.
7.1.2. Những nội dung cơ bản trong tích hợp môn GDCD ở trường THCS
Tích hợp theo nghĩa chung nhất được hiểu là sự liên kết các thành phần,
các bộ phận khác nhau một cách hòa hợp, tương thích trong một tổng thể. Dạy
học tích hợp được hình thành trên cơ sở những quan điểm tích cực về quá trình
học tập và quá trình dạy học, thực hiện quan điểm tích hợp trong môn giáo dục
công dân sẽ góp phần phát triển tư duy tổng hợp, năng lực giải quyết vấn đề và
làm cho việc học tập trở lên ý nghĩa hơn đối với học sinh. Với phương pháp dạy
học tích hợp thì các sự vật hiện tượng tự nhiên, xã hội vốn tồn tại một cách đơn
lẻ, rời rạc chúng lại tạo thành những thể tổng hợp, hoàn chỉnh và có mối quan hệ
với nhau.
Dạy học liên môn là hình thức tìm tòi những nội dung giao thoa giữa các
môn học với nhau, những khái niệm, tư tưởng chung giữa các môn học, tức là
con đường tích hợp những nội dung từ các môn học có liên hệ với nhau. Tùy
theo khoa học cụ thể mà có thể tích hợp các môn khoa học khác lại với nhau
như: Lí, Hóa, Sinh, Sử, Địa, Văn, Mĩ Thuật…Ở mức độ cao sự tích hợp này sẽ

hình thành những môn học mới, chứ không phải là một sự lắp ghép thông
thường các môn riêng rẽ lại với nhau. Tuy nhiên, các môn vẫn giữ vị trí độc lập
với nhau, chỉ tích hợp những phần gần nhau. Ở mức độ thấp thì việc tích hợp
được thực hiện trong mối quan hệ liên môn. Những môn được học riêng rẽ
nhưng cần chú ý đến những nội dung có liên quan đến các bộ môn khác, trong
quá trình dạy học chỉ cần khai thác, vận dụng kiến thức có liên quan đến bài dạy
mình đang thực hiện.
Nguyên tắc tích hợp phải đảm bảo tính mục tiêu. Việc lựa chọn và liên kết
các kiến thức, kỹ năng phải nhằm tới mục tiêu giáo dục lớp học, bài học mà mục
tiêu trên hết đó là tạo nên con người có khả năng hành động trên một nền tảng
kiến thức, kỹ năng vững chắc. Đảm bảo tính khoa học. Các kiến thức phải khách
quan, phản ánh đúng bản chất của sự vật, hiện tượng.
10


Có những nét tương đồng về nội dung, phương pháp của những môn học
được tích hợp để các kiến thức và kỹ năng hỗ trợ cho nhau, giúp người học có
thuận lợi trong học tập và vận dụng vào cuộc sống.
Đảm bảo người học có thể tiếp thu và vận dụng được kiến thức, kỹ năng
liên môn, người dạy có các điều kiện tổ chức, hướng dẫn việc học tập. Tránh gò
ép, ôm đồm, dàn trải. Phải chấp nhận việc coi các kiến thức của các môn học có
liên quan chỉ đóng vai trò công cụ cho nội dung chính. Nội dung và các hoạt
động phải được cấu trúc sao cho đáp ứng phát triển mục tiêu phát triển năng lực
của người học.
Để có thể giúp học sinh có thể nắm vững nội dung dung bài học ở bộ môn
giáo dục công dân một cách dễ dàng , từ đó vận dụng các kiến thức liên môn
như các môn: Ngữ Văn, Lịch Sử, Âm Nhạc, Thể Dục, Mĩ Thuật vào giải quyết
các bài tập tình huống, đồng thời hình thành các kỹ năng sống giúp các em giải
quyết các tình huống khó khăn mà các em gặp phải trong cuộc sống hằng ngày,
thì dạy học tích hợp là một yêu cầu không thể thiếu đối với bộ môn giáo dục

công dân. Nó sẽ giúp các em hình thành các kỹ năng sống trong cuộc sống hằng
ngày từ đó giúp các em phát triển nhân cách một cách toàn diện.
7.1.2.a Tích hợp kiến thức môn Lịch sử.
Lịch sử là môn học rất quan trọng không chỉ cung cấp cho chúng ta biết
tường tận quá trình phát triển của con người, đất nước và nhân loại từ khi hình
thành cho tới nay với biết bao biến động lớn lao, mà còn giúp chúng ta đúc rút ra
được những bài học kinh nghiệm quý báu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ
đất nước.
Nhưng đặc trưng của khoa học lịch sử là các sự kiện, các nhân vật đều
diễn ra trong quá khứ nên nhận thức lịch sử có những nét đặc thù so với nhận
thức chung của loài người. Nhận thức lịch sử là nhận thức những gì đã qua và
không lặp lại cho nên giai đoạn nhận thức cảm tính không thể tri giác trực tiếp
mà phải thông qua sự kiện lịch sử để tạo biểu tượng lịch sử từ đó hình thành
khái niệm, rút ra quy luật và bài học lịch sử rồi vận dụng vào thực tiễn.

Muốn tái hiện bức tranh quá khứ một cách sinh động chúng ta phải dựa
trên cơ sở tài liệu tham khảo trong đó có những câu chuyện, những giai thoại
11


lịch sử. Thông qua việc lồng kể các câu chuyện, các giai thoại lịch sử trong bài
dạy, học sinh có thêm cơ sỏ để nắm vững bản chất sự kiện và hứng thú hơn với
môn học.
Thông qua nghiên cứu lý luận và thực trạng dạy học lịch sử ở trường
trung học phổ thông Bá Thước, chúng tôi khẳng định vai trò, ý nghĩa của việc
lồng ghép kể chuyện lịch sử trong dạy học lịch sử. Từ đó xác định những câu
chuyện, giai thoại lịch sử phù hợp và phương pháp sử dụng các câu chuyện, giai
thoại đó trong dạy học lịch sử ở trường trung học phổ thông để có hiệu quả dạy
học tốt nhất:
Ví dụ 1: Tích hợp kiến thức môn Lịch sử.

Trước khi ra đi tìm đường cứu nước, Bác Hồ còn rất trẻ mang tên Nguyễn
Tất Thành. Lúc đó, anh Thành có một người bạn thân tên là Lê. Một lần cùng
nhau đi chơi phố, đột nhiên Thành nhìn thẳng vào mắt bạn và hỏi:
Anh Lê, anh có yêu nước không ?
Câu hỏi đột nhiên khiến anh bạn ngạc nhiên, lúng túng trong giây lát rồi trả lời
Tất nhiên là có chứ.
Anh có giữ bí mật không ?
Có.
Tôi muốn sang nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như
thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng nếu đi một mình, thật ra
cũng có điều mạo hiểm như khi đau ốm. Anh có muốn đi với tôi không ?
Nhưng bạn ơi, chúng ta lấy tiền đâu mà đi ?
Đây tiền đây, Anh Thành vừa nói, vừa xòe rộng hai bàn tay- chúng ta sẽ
làm việc, chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Thế anh có muốn đi
cùng tôi chứ ?
Bị lôi cuốn vì lòng hăng hái của bạn, anh Lê đồng ý, nhưng sau khi nghĩ
lại về cuộc phiêu lưu trên, Lê không đủ can đẩm để giữ lời hứa.

12


Ảnh 1: Bến Cảng Nhà Rồng nơi Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước.
Vài ngày sau vào ngày mùng 5 tháng 6 năm 1911 tại bến cảng Nhà Rồng,
người thanh niên Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đường cứu nước mới cho dân
tộc. Bằng chính đôi tay của mình, Bác đã làm nhiều nghề khác nhau: Phụ bếp,
bồi bàn, viết báo...và đi khắp năm châu. Cuối cùng Bác đã tìm ra con đường cứu
nước, giải phóng dân tộc.
Từ câu chuyện trên em hãy cho biết anh Lê là người như thế nào?
Anh Lê là người không giữ lời hứa, thiếu tự tin, không tin tưởng vào khả
năng của bản thân, thấy khó khăn là hoang mang dao động.

Đối lập với nhân vật anh Lê, Bác Hồ của chúng ta là người như thế
nào?
Như vậy qua câu chuyện trên chúng ta thấy người bạn của Bác là người
không giữ lời hứa, thiếu tự tin, hoang mang, dao động, nản lòng trước khó khăn.
Còn Bác Hồ với hành động vừa nói vừa giơ hai bàn tay của mình: Đây tiền đây!
Chứng tỏ Bác là người rất tự tin, Bác tin tưởng vào khả năng lao động của mình,
Bác là người dám nghĩ, dám làm và kết quả Bác đã tìm được con đường cứu

13


nước giải phóng dân tộc. Bác Hồ là một tấm gương tiêu biều cho phẩm chất tự
tin trong cuộc sống.
7.1.2b Liên hệ một số tấm gương tiêu biểu trong thực tế cuộc sống.
Cuộc sống xung quanh ta không phải toàn màu hồng như chúng ta nghĩ
chính vì lẽ đó không phải ai sinh ra đều có cuộc sống hạnh phúc. Một danh nhân
đã nói: "Không có số phận, chỉ có những quyết định của con người làm nên số
phận mà thôi". Thật vậy, nước ta có nhiều tấm gương vượt lên số phận, học tập
thành công trong cuộc sống như: Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký, thương binh
Nguyễn Trọng Hợp,... Họ đã vượt lên và chiến thắng số phận khiến bao người
phải cảm phục.
Cuộc sống chúng ta có rất nhiều người có hoàn cảnh khó khăn. Thế nhưng
vẫn có “Những người không chịu thua số phận”. Đó là những con người có ý
chí, nghị lực, niềm tin vào cuộc sống. Họ không đầu hàng trước số phận mà
mạnh mẽ vươn lên để sống một cuộc sống có ích và ý nghĩa.Chắc trong chúng ta
cũng biết đến cậu học trò Nguyễn Ngọc Kí, vốn là một tấm gương sáng cho nghị
lực vươn lên khó khăn. Tấm gương Nguyễn Ngọc Kí được đưa vào sách giáo
khoa để dạy đạo đức cho học sinh. Xuất thân từ một gia đình nông dân nghèo,
bản thân lại bị liệt cả hai tay khiến cho Nguyễn Ngọc Kí gặp nhiều trở ngại
trong quá trình học tập thực hiện ước mơ của mình. Nhưng cậu không từ bỏ,

quyết tâm rèn luyện học tập bằng chính đôi chân của mình trở thành một giá
giáo ưu tú xuất sắc như cậu từng ao ước.Không chỉ có Nguyễn Ngọc Kí, mà
nhiều tấm gương như Đỗ Trọng Khơi bị bại liệt đã tự học, trở thành nhà thơ; anh
Trần Văn Thước bị tai nạn lao động, liệt toàn thân đã tự học, trở thành nhà văn,..
Từ những câu chuyện đó chúng ta thấy được một tinh thần nghị lực kiên cường
phấn đấu không mỏi mệt. Họ chính là biểu tượng, tượng đài cho những con
người không chịu thua số phận mà chúng ta không khỏi khâm phục, ngưỡng mộ
và tôn trọng họ.
Trước hết, theo chúng ta, điều gì đã thúc đẩy họ có cho mình một nghị lực
phi thường như vậy? Đối với những con người gặp hoàn cảnh khó khăn ấy, họ
nhận thức được so với những người bình thường khác họ gặp phải trở ngại, khó
khăn, khác biệt gì. Chình vì họ nhận thức được bản thân mình đang gặp trở ngại
gì, vì thế họ khao khát ước muốn hào nhập, muốn sống cuộc sông như những
người bình thường khác. Họ muốn bản thân mình không hề yếu kém hai trong
14


mắt những người xung quanh. Sự khao khát cùng với những lời động viên chân
thành từ những người thân , bạn be, và những người xung quanh cũng tạo nên
động lực để họ cố gắng hết mình, biến ước mơ của mình đã hóa thành nghị lực,
sự quyết tâm cố gắng không ngừng nghỉ để đặt được những gì bản thân mình
mong muốn. Hay có thể nói chính sự “không chịu thua số phận” giúp họ có tinh
thần, quyết tâm vượt lên hoàn cảnh, vượt lên chính mình để sống có ích, sống có
cống hiến cho xã hội, giảm bớt gánh nặng cho gia đình… “Tàn” nhưng không
“phế”, bằng khả năng của mình họ đã có nhiều thành công và khẳng định được
mình trong xã hội.
Ví dụ 2: Liên hệ một số tấm gương tiêu biểu trong thực tế cuộc sống.

Ảnh 2: Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký
Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký lên 4 tuổi đã bị liệt hai tay, bảy tuổi tập viết

bằng chân. Lúc đầu tập viết ông gặp rất nhiều khó khăn: mỏi lưng, đau chân,
thường xuyên bị chuột rút. Nhưng với sự tự tin vào khả năng của bản thân mình,
ông đã vượt lên trên số phận và đã trở thành một Nhà giáo ưu tú viết bằng chân.
Cũng đôi chân ấy, ông đã viết sách, làm thơ, dạy học để “vẽ” lên một huyền

15


thoại, một tấm gương vượt khó là biểu tượng cho nhiều thế hệ thanh thiếu niên
Việt Nam noi theo.
Qua câu chuyện trên em học tập được những đức tính gì ở thầy Nguyễn
Ngọc Ký ?
Thầy Nguyễn Ngọc Ký là người tin tưởng vào khả năng của bản thân,
vượt lên số phận, gặp khó khăn không nản. Kết quả thầy đã viết như người bình
thường, trở thành nhà giáo ưu tú.
Em hãy cho biết tên của người trong bức ảnh dưới đây là ai ? Em biết gì
về cô ấy ?

Ảnh 3: Hoàng Thị Diệu Thuần sinh viên trường Đại học Quốc gia Hà Nội
Cô tên là Hoàng Thị Diệu Thuần sinh viên trường Đại học Quốc gia Hà Nội, tác
giả của cuốn tự truyện “ Như hoa hướng dương”. Khi là sinh viên năm thứ nhất
cô được phát hiện mình mắc bệnh ung thư máu. Bảy năm tuổi trẻ của cô gắn liền
với những phác đồ điều trị, những lần chọc tủy và những cơn đau bảy năm cô
sống trong danh giới giữa sự sống và cái chết, trong tận cùng đau đớn về thể
xác, lẫn tinh thần. Cô từng hụt hẫng biết bao nhiêu khi phát hiện mình bị mắc
16


căn bệnh quái ác đang nằm trong cơ thể mình. Đã có lúc Thuần đau đớn chỉ

muốn chết đi. Đã có lúc cô hoàn toàn mất hết niềm tin để chiến đấu.
Nhưng cũng chính trong giây phút ấy, có niềm hạnh phúc được khai sinh.
Đó là xung quanh cô tràn ngập tình yêu thương và sự sẻ chia từ gia đình, bạn bè.
Chính những tình yêu thương hồn nhiên và chân thành mà mọi người dành cho
cô đã nhen nhóm trong cô một niềm hạnh phúc lớn lao, xoa dịu nỗi đau thể xác,
sự cô đơn và nỗi tuyệt vọng trong tâm hồn. Cô đã trở thành tấm gương về cô gái
với nghị lực kiên cường bảy năm chống chọi với căn bệnh ung thư máu và cuối
cùng với sự tự tin, quyết tâm chiến đấu với bệnh tật cô đã chiến thắng căn bệnh
ung thư máu.
7.1.2c Tích hợp kiến thức môn thể dục thể thao.
Đối với thế hệ trẻ, GDTC và thể thao lại càng quan trọng hơn bao giờ hết.
Vì đây là thời kỳ nhạy cảm nhất để phát triển và hoàn thiện thể chất, nhân cách
trong cuộc đời của con người. Một phương pháp hiệu quả nhất, nhằm GD toàn
diện cho thế hệ trẻ, trong hiện tại và cả tương lai của dân tộc. Được thực hiện
ngay từ tuổi đi học cho tới suốt cả quá trình lao động nghề nghiệp.Cùng với sức
khỏe, trí tuệ, hoàn thiện các năng lực thể chất là yếu tố cơ bản của con người lao
động mới. Mỗi người cần phải có một lối sống lành mạnh, một sự phát triển toàn
diện cả về thể chất lẫn tinh thần, nhất là trong hoàn cảnh nhiều mặt trái của nền
kinh tế thị trường như hiện nay. GDTC trong nhà trường có ý nghĩa to lớn trong
việc phát huy và bồi dưỡng nhân tố con người. Đồng thời góp phần nâng cao thể
lực GD nhân cách, đạo đức lối sống lành mạnh, làm phong phú đời sống văn hóa
tinh thần và phát huy tinh thần dân tộc của con người Việt Nam, tăng cường và
giữ vững an ninh quốc phòng. Nhất là trong tình hình hiện nay của đất nước.
Ví dụ 3: Tích hợp kiến thức môn thể dục:
Em hãy kể tên một số vận động viên thể thao nổi tiếng của Việt Nam đã
mang lại niềm vinh dự cho tổ quốc trong các sự kiện thể thao lớn ?
Hoàng Xuân Vinh là một vận động viên bắn súng của đội tuyển quốc gia
Việt Nam. Tại thế vận hội Mùa hè năm 2016 được tổ chức tại Riode Janeiro,
Brasil, anh là người mang về tấm huy chương vàng đầu tiên cho đoàn thể thao
Việt Nam với nội dung 10m súng ngắn hơi nam.

17


Ảnh 4: Hoàng Xuân Vinh vận động viên bắn súng
Nguyễn Thị Ánh Viên là một nữ vận động viên bơi lội đội tuyển quốc gia
Việt Nam tại Sea game 2017 tố chức tại Kualalumpur- Malaisia, cô đã mang về
cho đoàn thể thao Việt Nam với 8 huy chương vàng, hai huy chương bạc và phá
3 kỷ lục của Seagame ở bộ môn bơi lội. Cô là đai úy trẻ nhất tại Việt Nam và
được tặng Huân chương lao động hạng nhì.

Ảnh 5: Nguyễn Thị Ánh Viên vận động viên bơi lội
18


7.1.2d Tích hợp kiến thức môn âm nhạc.
Trong những năm gần đây, giáo dục nghệ thuật trong nhà trường trở thành môn
học không thể thiếu trong sự nghiệp giáo dục con người mới Việt Nam phát
triển toàn diện. Cùng với các môn học khác, môn âm nhạc trong chương trình
THCS nhằm mục đích giáo dục thẩm mỹ, nâng cao đời sống tinh thần cho lớp
trẻ.
Ví dụ 4: Tích hợp môn Âm Nhạc
Em hãy cho biết tên của bài hát dưới đây và tên của nhạc sỹ đã sáng tác
bài hát ?
Bài hát: Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui
Nhạc sỹ: Trịnh Công Sơn
Nội dung bài hát:
Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui
Chọn những bông hoa và những nụ cười
Tôi nhặt gió trời mời em giữ lấy

Để mắt em cười tựa lá bay
Mỗi ngày tôi chọn đường mình đi
Đường đến anh em đường đến bạn bè
Tôi đợi em về bàn chân quen quá
Thảm lá me vàng lại bước qua
Và như thế tôi sống vui từng ngày
Và như thế tôi đến trong cuộc đời
Đã yêu cuộc đời này bằng trái tim của tôi
Và như thế tôi sống vui từng ngày
Và như thế tôi đến trong cuộc đời
Đã yêu cuộc đời này bằng trái tim của tôi
Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui
Cùng với anh em tìm đến mọi người
19


Tôi chọn nơi này cùng nhau ca hát
Để thấy tiếng cười rộn rã bay...
Qua bài hát nhạc sỹ muốn gửi gắm đến người nghe niềm lạc quan, yêu
đời, yêu người, yêu cuộc sống hơn. Đồng thời tác giả cũng muốn nhắn nhủ đến
mọi người để có được những thành công trong cuộc sống thì con người hãy luôn
tự tin vào khả năng của bản thân mình, hãy luôn giữ trên môi của mình những
nụ cười. Nụ cười thể hiện sự tự tin của mỗi người, nó sẽ giúp cho chúng ta có
niềm lạc quan, hạnh phúc và thành công sẽ đến với chúng ta.
7.1.2e Tích hợp kiến thức môn mĩ thuật.
Bộ môn Mỹ thuật sẽ giúp học sinh phát triển cả hai bán cầu não. Với việc
thực hành mỹ thuật, quan sát, suy nghĩ đã tự nhiên yêu thích màu sắc, các
chuyển động, cao thấp, to nhỏ… để giúp phát triển bán cầu não phải.
Và với việc lưu giữ những kiến thức trực quan đó, HS so sánh, tư duy
khoa học và thể hiện những tính chất trực quan đó trong tác phẩm của mình.

Điều này là cực kì quan trọng, nếu chúng ta nhìn lại về việc chúng ta luôn so
sánh trong cuộc sống về tất cả sự vật, sự việc và lưu vào kho tri thức ở bán cầu
não trái. Có nhiều nghiên cứu cho thấy tiếp xúc sớm với mỹ thuật có tư duy
logic, toán học, ngôn ngữ rất tốt, khả năng lập luận, so sánh và trình bày khá
thuyết phục so với những trẻ ít hoặc không tiếp xúc với mĩ thuật sớm và rèn
luyện thường xuyên.

Ví dụ 5: Tích hợp môn Mĩ Thuật
Em hãy vẽ một bức tranh về chủ đề tấm gương những người lính tự tin
bảo vệ tổ quốc ?

20


Ảnh 6: Tranh các chiến sỹ trên đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Tranh các chiến sỹ bảo vệ Hoàng Sa và Trường Sa

Ảnh 7: Tranh các chiến sỹ hải quân bảo vệ vùng biển Việt Nam

Tranh các chiến sỹ ca hát trên đảo

21


Ảnh 8: Tranh các chiến sỹ hải quân ca hát trên biển

7.1.2f Tích hợp kiến thức môn Ngữ văn.
Môn Ngữ văn góp phần giáo dục tư tưởng và bồi dưỡng hoàn thiện nhân
cách cho học sinh. Nếu như việc giỏi các môn Toán, Lý, Hóa để thành công thì

các môn Văn, Sử, Địa giúp chúng ta giàu có về tâm hồn và tư tưởng, nhân cách,
việc học môn Văn rất quan trọng, như Bác Hồ của chúng ta đã nói “Có tài mà
không có đức thì là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng
khó”. Từ đây chúng ta có thể rút ra bài học rằng, Để trở thành một người thành
công chúng ta cần có những phẩm chất nào, có trí tuệ siêu việt hay phải có đạo
đức tuyệt vời cao cả. tài chính là tài năng, là kiến thức, là hiểu biết, là kĩ năng kĩ
xảo, là kinh nghiệm sống để con người có thể hoàn thành công việc của mình
một cách tốt nhất, đặc biệt là trong những hoàn cảnh khó khăn, những tình
huống phức tạp. Đức chính là đạo đức, là tư cách tác phong, là lòng nhiệt tình, là
những khát vọng chân thiện, mĩ… Người có đức biết tôn trọng và bảo vệ chân lí,
dám đấu tranh với sai lầm, sẵn sàng hi sinh quyển lợi cá nhân cho quyền lợi của
tập thể.
Ví dụ 6: Tích hợp môn Ngữ văn
Em hãy kể tên những câu ca dao, tục ngữ nói về tính tự tin mà em biết ?
HS kể những câu ca dao, tục ngữ:
- Thất bại là mẹ thành công.
- Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.
- Dù ai nói ngả nói nghiêng,
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
- Cây ngay không sợ chết đứng.
- Thua keo này ta bày keo khác.
- Ai ơi giữ chí cho bền
Dù ai đổi hướng xoay chiều mặc ai.
- Thua keo này ta bày keo khác.
- Non cao cũng có đường trèo
Đường dù hiểm nghèo cũng có lối đi.
- Người đời ai khỏi gian nan
Gian nan có thuở thanh nhàn có khi.
22

7.2. Khả năng áp dụng của sáng kiến:
Sáng kiến kinh nghiệm có thể áp dụng cho tất cả các bài dạy Giáo dục
công dân ở lớp 6,7, 8, 9. Sau đây tôi xin trình bày một tiết dạy minh họa là tiết
14- bài 11: “Tự tin” - GDCD 7.

8. Những thông tin cần được bảo mật
Những thông tin cần được bảo mật : Không

9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
- Cơ sở vật chất: Phòng học có máy chiếu, sách giáo khoa giáo dục công
dân 7, sách bài tập giáo dục công dân 7 dành cho trung học cơ sở , các tài liệu
tham khảo, mạng Internet ....
- Giáo viên: Các giáo viên dạy môn giáo dục công dân.
- Học sinh: Học sinh lớp 7 trường THCS.

10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức,
cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử
(nếu có) theo các nội dung sau:
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Trên đây là phương pháp “ Vận dụng kiến thức liên môn vào một tiết
học cụ thể trong môn GDCD lớp 7”. Được khai thác từ phương pháp dạy học
theo chủ đề tích hợp.
- Phát huy được tính tích cực, tư duy sáng tạo, tăng cường khả năng giao
tiếp và sự mạnh dạn … của mọi đối tượng học sinh.
- Tiết kiệm thời gian, tăng cường khả năng làm việc của học sinh, trong
khi đó giáo viên chỉ là người tổ chức, điều khiển mọi hoạt động.
- Với phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp học sinh tự tìm ra những

tri thức mới được khích lệ các ý tưởng riêng, cách làm riêng, giúp học sinh tự
phát triển cao hơn về nhận thức. Rèn luyện được cho học sinh các kỹ năng và tình
cảm hành vi, giúp học sinh tự tin hơn, tự xác định được các tri thức mới của mình.

23


Kết quả bồi dưỡng học sinh môn giáo dục công dân lớp 7 từ
Bảng 1: KẾT QUẢ HỌC TẬP CẢ NĂM NĂM HỌC 2015-2016
(Trước khi thực hiện SKKN)
Giỏi

Khá

TB

Yếu

Lớp

TS
HS

SL

%

SL

%

SL

%

7A

35

10

28,5

18

51

7

21,5

7B

37

3

8,1

18

48,6

16

43,2

Tổng

72

13

18

36

50

23

32

SL

%

Ghi
chú

Bảng 2: KẾT QUẢ HỌC TẬP CẢ NĂM NĂM HỌC 2016-2017
(Sau khi thực hiện SKKN)
Giỏi

Khá

TB

Yếu

Lớp

TS
HS

SL

%

SL

%

SL

%

7A

40

13

32,5

20

50

7

17,5

7B

38

5

13

20

52,6

13

34,2

Tổng

78

18

23

40

51,2

20

25,6

SL

%

Ghi
chú

Bảng 3: KẾT QUẢ HỌC TẬP CẢ NĂM NĂM HỌC 2017-2018
(Sau khi thực hiện SKKN)
Giỏi

Khá

TB

Yếu

Lớp

TS
HS

SL

%

SL

%

SL

%

7A

43

17

39,5

13

30,2

13

30,2

7B

42

8

19

22

52,2

12

28,5

Tổng

85

25

29,4

35

41

25

29,4

SL

%

Ghi
chú

10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân:
Sáng kiến kinh nghiệm này khi triển khai tập huấn cho giáo viên tại
trường THCS bộ môn giáo dục công dân, được các giáo viên đón nhận hưởng
ứng nhiệt tình, đánh giá cao. Các giáo viên đều có nhận xét là sáng kiến hay và
có thể áp dụng rộng rãi để làm tài liệu bồi dưỡng học sinh đại trà.
24


Khi áp dụng sáng kiến này trong giảng dạy các em học sinh biết cách làm
việc theo nhóm, biết hợp tác với bạn để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Học
sinh có thời gian để trình bày kết quả làm việc, học sinh các nhóm khác nhận
xét, bổ sung, giáo viên nhận xét, bổ sung chuẩn xác kiến thức cho học sinh. Các
em học sinh tiếp thu một cách hào hứng, các em hiểu bài và nắm vững phương
pháp để trả lời vào từng bài học cụ thể.

11. Danh sách những tổ chức/ cá nhân đã tham gia áp dụng thử
hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu:
Với kinh nghiệm chưa nhiều, tài liệu còn ít vì vậy sáng kiến sẽ không
tránh khỏi thiếu sót và hạn chế. Thời gian áp dụng sáng kiến chưa dài nên bản
thân cũng mong muốn tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng hoàn thiện hơn trong
các năm học tiếp theo. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu
của đồng nghiệp để sáng kiến của tôi được hoàn thiện và có hiệu quả cao hơn.

Số
Tên tổ
TT chức/cá nhân

Địa chỉ

Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến

1

Giáo viên dạy
giáo dục công
dân

Trường THCS Vân Xuân
– Vĩnh Tường – Vĩnh
Phúc

Dạy học tích hợp trong môn
giáo dục công dân.

2

Học sinh khối
7 của trường.

Trường THCS Vân Xuân
– Vĩnh Tường – Vĩnh
Phúc

Dạy học tích hợp trong môn
giáo dục công dân.

......., ngày.....tháng......năm......

........,ngày.....tháng......năm......

Hiệu trưởng

Tác giả sáng kiến

(Ký tên, đóng dấu)

(Ký, ghi rõ họ tên)
Nguyễn Thị Thủy

25