Tiết 70-71 Chiếc thuyền ngoài xa

Trường THPT Tam quan N ă m h ọ c 2008-2009
Ngày soạn: 13- 02 -2010 Đọc văn :
Tiết : 70-71 (Nguyễn Minh Châu)
I. MỤCTIÊU
1. Về kiến thức: Giúp học sinh :
-C¶m nhËn ®ỵc suy nghÜ cđa ngêi nghƯ sÜ nhiÕp ¶nh khi ph¸t hiƯn
ra m©u thn trong nghỊ nghiƯp cđa m×nh; tõ ®ã nhËn thÊy râ mçi
con ngêi, nhÊt lµ ngêi nghƯ sÜ kh«ng thĨ gi¶n ®¬n khi nh×n nhËn
cc sèng vµ con ngêi.
-HiĨu vµ c¶m th«ng víi ngêi lao ®éng nghÌo, chÞu nhiỊu bÊt h¹nh,
nhÊt lµ cc sèng cïng cùc, l¹c hËu.
-HiĨu ®ỵc nh÷ng nÐt ®Ỉc s¾c vỊ nghƯ tht: kÕt cÊu ®éc ®¸o, c¸ch
triĨn khai cèt trun rÊt s¸ng t¹o, kh¾c häa nh©n vËt kh¸ s¾c s¶o cđa
mét c©y bót b¶n lÜnh vµ tµi hoa.
2. Về kó năng:
-RÌn lun kÜ n¨ng ®äc- hiĨu trun ng¾n hiƯn ®¹i- N©ng cao kÜ n¨ng ®äc
- RÌn lun kÜ n¨ng tù ®äc, tù häc mét c¸ch chđ ®éng, s¸ng t¹o.
3. Về thái độ:
- Cã quan niƯm ®óng vỊ nghƯ tht ch©n chÝnh.
- Cã c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ, c¸ch ®¸nh gi¸ con ngêi vµ cc sèng theo ®óng b¶n chÊt cđa
nã.
- Cã c¸i nh×n ®a diƯn vµ s©u s¾c vỊ cc ®êi vµ con ngêi.
II. CHUẨN BỊ
1.Chuẩn bò của giáo viên
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng Ngữ
văn 12, Ôn tập Ngữ văn 12. Soạn giáo án
- Phương án tổ chức lớp học : Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng
2. Chuẩn bò của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.

2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút ) Gi¸o viªn kiĨm tra sù chn bÞ bµi cđa häc sinh
3. Giảng bài mới:
*Vào bài : (1phút)
“Nguyễn Minh Châu thuộc trong số những nhà văn mở đường tinh anh và tài năng
nhất của văn học ta hiện nay” (Nguyên Ngọc). Sự tinh anh và tài năng ấy thể hiện
trước hết ở quá trình đổi mới tư duy nghệ thuật. Sau năm 1975, ông đi sâu khám phá
sự thật đời sống ở bình diện đạo đức thế sự, phát hiện nhiều mối quan hệ xã hội phức
tạp. Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn hướng phát
hiện đời sống và con người mới mẻ ấy.
- Tiến trình bài dạy:
THỜI
GIAN
HOẠT ĐỘNG CỦA
GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA
HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
15’
Hoạt động 1:
Giáo viên hướng
Hoạt động 1:
Học sinh ®äc tãm t¾t
I.TiĨu dÉn:
1.T¸c gi¶:
Ngữ văn 12 Cơ bản - 1 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan N ă m h ọ c 2008-2009
dẫn học sinh tìm
hiểu chung về tác
giả, tác phẩm

Em h·y giíi thiƯu
nh÷ng nÐt chung nhÊt
vỊ nhµ v¨n Ngun
Minh Ch©u?
Giáo viên bỉ sung,
chèt l¹i mét sè ý quan
träng. Nh÷ng t¸c
phÈm chÝnh cđa
Ngun Minh Ch©u
chØ cÇn yªu cÇu häc
sinh nhí tªn ba t¸c
phÈm
Giáo viên nhËn xÐt,
bỉ sung
Giáo viên ®Ỉt c©u hái
kiĨm tra c¶m nhËn
chung cđa häc sinh
Khi ®äc t¸c phÈm Ên
tỵng ®Çu tiªn cđa em
lµ g×?
Giáo viên t«n träng
ý kiÕn häc sinh miƠn
lµ c¸c em lÝ gi¶i ®ỵc lÝ
do thÝch hc kh«ng
thÝch ®Ĩ cã c¸i nh×n
s©u s¾c h¬n sau giê
häc.
Giáo viên híng dÉn
häc sinh t×m hiĨu bè
cơc ®o¹n trÝch .

(Cã thĨ chÊp nhËn
nh÷ng c¸ch ®Ỉt tiªu
®Ị kh¸c miƠn lµ hỵp
lÝ)
TiĨu dÉn
Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vỊ
cc ®êi vµ v¨n nghiƯp
cđa Nguyễn Minh
Châu
Học sinh tù tãm t¾t t¸c
phÈm trªn c¬ së ®· ®äc
vµ chn bÞ.
2. Tãm t¾t v¨n b¶n
Theo yªu cÇu cđa tr-
ëng phßng, nghƯ sÜ
Phïng ®Õn vïng biĨn lµ
n¬i anh ®· tõng chiÕn
®Êu ®Ĩ chơp mét tÊm
¶nh cho cn lÞch n¨m
sau. Anh ®· ph¸t hiƯn
vµ chơp ®ỵc “mét c¶nh
®¾t trêi cho” ®ã lµ c¶nh
mét chiÕc thun ngoµi
xa ®ang Èn hiƯn trong
biĨn sím mê s¬ng. Nh-
ng khi chiÕc thun vµo
bê, anh ®· kinh ng¹c
hÕt møc khi chøng kiÕn
tõ chÝnh chiÕc thun
®ã c¶nh mét ngêi

chång ®¸nh ®Ëp vỵ hÕt
søc d· man, ®øa con v×
mn b¶o vƯ mĐ ®·
®¸nh tr¶ l¹i cha m×nh.
Nh÷ng ngµy sau ®ã, sù
viƯc lu«n lỈp l¹i vµ
Phïng ®· ra tay can
thiƯp. Ch¸nh ¸n §Èu
(ngêi ®ång ®éi cò cđa
Phïng) mêi ngêi ®µn
bµ ®Õn toµ ¸n hun.
T¹i ®©y, chÞ ®· tõ chèi
sù gióp ®ì cđa §Èu vµ
Phïng, nhÊt ®Þnh kh«ng
chÞu bá chång, ®a ra lÝ
do b»ng chÝnh c©u
chun kĨ vỊ ®êi m×nh.
TÊm ¶nh cđa Phïng ®-
ỵc chän vµo bé lÞch
n¨m sau, trë thµnh kiƯt
t¸c nghƯ tht. Mçi lÇn
ng¾m tÊm ¶nh, tuy lµ
¶nh tr¾ng ®en, bao giê
Phïng còng thÊy hiƯn
lªn c¸i mµu hång hång
- Ngun Minh Ch©u (1930-
1989)
- Quª: Lµng Th¬i ,x· Qnh
H¶i, hun Qnh Lưu, tØnh
NghƯ An.

- §Çu 1950 gia nhËp qu©n ®éi
- Tõ 1952 ®Õn 1958 c«ng t¸c vµ
chiÕn ®Êu t¹i sư ®oµn 320.
- N¨m 1960 c«ng t¸c t¹i phßng
v¨n nghƯ qu©n ®éi.
- N¨m 1972 ®ưỵc kÕt n¹p vµo
Héi nhµ v¨n ViƯt Nam.
2. Sù nghiƯp s¸ng t¸c:
- B¾t ®Çu viÕt v¨n tõ 1954.
+Trong chiÕn tranh:
* Nghiªng vỊ c¶m høng anh
hïng ca vµ cã khuynh hưíng
minh häa.
* Ph¶n ¸nh, t¸i hiƯn bøc hiƯn
bøc tranh hiƯn thùc sinh ®éng
vỊ con ngưêi vµ cc sèng cđa
nh©n d©n trong kh¸ng chiÕn
chèng Mü.
* T¸c phÈm: Cưa s«ng (1967),
Nh÷ng vïng trêi kh¸c
nhau(1970), DÊu ch©n ngưêi
lÝnh(1972)...
+Sau chiÕn tranh:
Khao kh¸t ®ỉi míi tư duy nghƯ
tht
- RÊt nhËy c¶m trưíc niỊm tin
yªu Êm ¸p cđa con ngưêi, trưíc
sù can ®¶m vµ tÊm lßng bao
dung cđa ngưêi phơ n÷.
- T¸c phÈm chÝnh: Ngưêi ®µn

bµ trªn chun tµu tèc hµnh
(1983), BÕn quª (1987)...
2. T¸c phÈm:
-Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:
+Th¸ng 8- 1983
+In trong tËp trun ng¾n cïng
tªn, NXB TP míi, HN, 1987
3.Tãm t¾t:
-ThÕ giíi nh©n vËt.
-DiƠn biÕn c©u chun.
4.Bè cơc: Hai ®o¹n
-§o¹n 1(tõ ®Çu ®Õn chiÕc
thun líi vã ®· biÕn mÊt): C¶nh
b×nh minh trªn biĨn.
Ngữ văn 12 Cơ bản - 2 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan N ă m h ọ c 2008-2009
30’
Hoạt động 2:
Giáo viên nªu vÊn
®Ị:
Trong chun ®i thùc
tÕ, tríc c¶nh b×nh
minh trªn biĨn, nh©n
vËt Phïng ®· ph¸t
hiƯn nh÷ng ®iỊu g×?
C¶m xóc cđa ngêi
nghƯ sÜ tríc nh÷ng
®iỊu ®ã?

Ph¸t hiƯn t×nh hng

trun? NhËn xÐt?

Giáo viên cã thĨ ®Ỉt
ra t×nh hng: NÕu ë
®Þa vÞ ngêi ®µn bµ em
sÏ xư sù nh thÕ nµo?

T¹i sao ngêi ®µn bµ
l¹i ch¾p tay v¸i lÊy
v¸i ®Ĩ ®øa con?

Giáo viên yªu cÇu
HS tãm t¾t trËn ®¸nh
vỵ tiÕp theo cđa g·
®µn «ng. NhËn xÐt?
Nh÷ng ph¸t hiƯn cđa
ngêi nghƯ sÜ gưi ®Õn
cđa ¸nh s¬ng mai cïng
víi h×nh ¶nh ngêi ®µn
bµ lam lò, nghÌo khỉ.
Hoạt động 2:
Đọc –hiểu văn bản
Học sinh ®äc diƠn c¶m
®o¹n tõ lóc bÊy giê...
--> ngo¹i c¶nh võa
mang l¹i .
Học sinh c¸c tỉ th¶o
ln, cư ngêi ph¸t biĨu.
Cßn g× h¹nh phóc h¬n
®èi víi ngêi nghƯ sÜ khi

b¾t gỈp vỴ ®Đp tut
c¶nh ®em ®Õn sù trong
trỴo, bay bỉng cđa t©m
hån


Häc sinh ph¸t hiƯn vµ
b×nh chi tiÕt miªu t¶
ngêi ®µn bµ, hµnh ®éng
cđa ngêi ®µn «ng.
Học sinh ®a sè sÏ cho
r»ng:
+Em kh«ng thĨ cam
chÞu nh vËy
+Em sÏ kªu cøu
+Em sÏ khãc
+Em sÏ ®¸nh l¹i hc
ch¹y...
Học sinh lÝ gi¶i theo
quan ®iĨm cđa m×nh
Học sinh th¶o ln (cã
thĨ cã nh÷ng ý kiÕn
kh¸c nhau)
-§o¹n 2 (cßn l¹i): C©u chun ë
tßa ¸n hun.
II. §äc hiĨu:
1. C¶nh b×nh minh trªn biĨn:
Ngêi nghƯ sÜ cã nh÷ng ph¸t
hiƯn míi mỴ:
a.Bøc tranh thiªn nhiªn hoµn

mÜ:
-VỴ ®Đp trêi cho mµ c¶ ®êi bÊm
m¸y ngêi nghƯ sÜ chØ cã diƠm
phóc b¾t gỈp mét lÇn: Mòi
thun in trªn chiÕc mui khum
khum...
+Mét bøc tranh mùc tµu cđa
mét danh häa thêi cỉ.
+Toµn bé khung c¶nh tõ ®êng
nÐt ®Õn ¸nh s¸ng ®Ịu hµi hßa
+Mét vỴ ®Đp toµn bÝch
*Kh«ng thĨ t×m thªm mét tõ
ng÷ nµo Ên tỵng h¬n n÷a ®Ĩ ca
ngỵi vỴ ®Đp cỉ ®iĨn mµ l·ng
m¹n cđa bøc tranh biĨn lóc b×nh
minh.
-C¶m xóc ngêi nghƯ sÜ: Ng©y
ngÊt, bay bỉng, chun sang
kinh ng¹c, hơt hÉng
b. Bøc tranh cc sèng ®Çy
bÊt ngê vµ nghÞch lÝ :
- T©m hån ®ang th¨ng hoa bëi
c¸i ®Đp >< cho¸ng v¸ng v× sù
xt hiƯn cđa ®«i vỵ chång
thun chµi vµ hµnh ®éng vò
phu cđa «ng chång.
- ChiÕc thun ®Đp nh m¬ ><
hai vỵ chång thun chµi.
- Ngêi ®µn bµ cam chÞu, nhÉn
nhơc.- Mét th»ng bÐ nh mét

viªn ®¹n trªn ®êng lao tíi ®Ých
nh¶y xỉ vµo g· ®µn «ng.
--> Mét bi kÞch ngang tr¸i mµ
ngêi nghƯ sÜ ph¶i chøng kiÕn
®óng lóc c¶m xóc nghƯ tht
®ang th¨ng hoa.
-Sù viƯc ®¸nh vỵ diƠn ra thêng
xuyªn.
-ý nghÜa: Ph¸t hiƯn cđa ngêi
nghƯ sÜ nh “mét thø níc rưa ¶nh
sÏ lµm nỉi h×nh, nỉi s¾c nh©n
vËt, lµm nỉi bËt vÊn ®Ị t tëng
cđa t¸c gi¶” (Ngun §¨ng
M¹nh)
Ngữ văn 12 Cơ bản - 3 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan N ă m h ọ c 2008-2009
ngêi ®äc nh÷ng th«ng
®iƯp g× vỊ cc sèng,
con ngêi, mèi quan hƯ
gi÷a cc ®êi vµ nghƯ
tht?

Giáo viên nhËn xÐt,
sưa ch÷a vµ bỉ sung,
chèt l¹i nh÷ng ý quan
träng. Ngoµi nh÷ng ý
nªu trªn, Giáo viên
cã thĨ gi¶ng thªm vỊ
mèi quan hƯ gi÷a
nghƯ tht vµ cc

sèng.
Giáo viên b×nh :
ChiÕc thun ngoµi xa
mang ®Õn cho ngêi
nghƯ sÜ bøc ¶nh ®Đp
toµn bÝch nhng khi
®Õn gÇn l¹i ph¬i bµy
hiƯn thùc nghiƯt ng·
vỊ th©n phËn con ng-
êi.
( Liªn hƯ víi quan
niƯm cđa c¸c nhµ v¨n
kh¸c)

Tãm t¾t th¸i ®é cđa
ch¸nh ¸n vµ ngêi ®µn
bµ?
Giáo viên híng dÉn
HS th¶o ln c©u hái:
Chun g× ®· diƠn ra
ë tßa ¸n? TriÕt lÝ vỊ
cc ®êi, con ngêi mµ
Nguyễn Minh Châu
mn gưi g¾m trong
®ã?
Giáo viên chèt ý
Cc ®èi tho¹i cđa
ch¸nh ¸n §Èu vµ ngêi
®µn bµ ®· t¸c ®éng
nh thÕ nµo ®Õn nghƯ

sÜ Phïng?

Giáo viên dÉn d¾t,


Học sinh ®äc ph©n vai
tõ ngêi ®µn bµ ®Õn ®µn
con t«i chóng nã ®ỵc
¨n no

Học sinh ph©n tÝch ®ỵc
diƠn biÕn c©u chun
vµ qua ®ã rót ra ®ỵc
nh÷ng bµi häc cc
®êi.
Học sinh chän chi tiÕt,
lÝ gi¶i, rót ra ý nghÜa t
tëng cđa c©u chun
Hµnh tr×nh ®i t×m h¹nh
phóc nhá nhoi cđa
nh÷ng ngêi hµng chµi
kia vÉn ®Çy ch«ng gai
phÝa tríc vµ cã thĨ cßn
n¶y sinh nh÷ng bi kÞch
®au ®ín h¬n.
-Con ngêi ta lu«n ®øng
-T×nh hng Êy khiÕn ngêi nghƯ
sÜ nhËn ra r»ng: §»ng sau c¸i
®Đp kh«ng ph¶i bao giê còng lµ
ch©n lý cđa sù hoµn thiƯn, lµ

®¹o ®øc.
- Mèi quan hƯ nghƯ tht vµ
cc sèng: NghƯ tht vèn n¶y
sinh tõ cc ®êi nhng kh«ng
ph¶i bao giê cc ®êi còng lµ
nghƯ tht
Ch¸nh ¸n
§Èu
Ngêi ®µn bµ
- ChÞ kh«ng
sèng nỉi víi
l·o ®µn «ng
vò phu Êy
®©u
-->Cã lÏ §Èu
tin r»ng gi¶i
ph¸p anh lùa
chän cho ng-
êi ®µn bµ lµ
tèt nhÊt.
- Thay ®ỉi
c¸ch xng h«
víi t c¸ch lµ
vÞ ch¸nh ¸n
=>Mét c¸i g×
võa vì ra...
- Q tßa...,
®õng b¾t con
bá nã...
--> Mét c¸ch

c xư ®¸ng
ng¹c nhiªn!
- Th©n thiƯn
h¬n, s¾c s¶o,
gi¶i thÝch sù
cam chÞu cđa
m×nh
Ngêi ®µn bµ thÊt häc rÊt hiĨu
cc sèng, con ngêi; hiĨu thiªn
chøc lµm mĐ; hiĨu nçi khèn
khỉ vµ sù bÕ t¾c cđa ngêi
chång.
c. NghƯ sÜ Phïng:
-Ng¹c nhiªn =>xóc ®éng, ph¸t
hiƯn: §»ng sau vỴ ngoµi xÊu xÝ,
th« kƯch cđa ngêi ®µn bµ l¹c
hËu l¹i lÊp l¸nh t×nh th¬ng, lßng
vÞ tha, ®øc hi sinh cđa ngêi mĐ.
=> C©u chun Èn chøa nh÷ng
triÕt lÝ s©u s¾c vỊ cc sèng vµ
con ngêi:
+ Quan niƯm h¹nh phóc cđa
con ngêi nhiỊu khi thËt ®¬n
gi¶n, kh¸t väng h¹nh phóc thËt
nhá bÐ mµ sao vÉn ngoµi tÇm
tay.
+ Sù tµn b¹o nhiỊu khi sinh ra
tõ sù ®ãi nghÌo, vÊt v¶...
Ngữ văn 12 Cơ bản - 4 - Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan N ă m h ọ c 2008-2009

20’
gỵi ý vµ thut gi¶ng
nÕu cÇn thiÕt.

Theo em trun ng¾n
ChiÕc thun ngoµi xa
cã nh÷ng nÐt ®Ỉc s¾c
g× vỊ nghƯ tht?
Giáo viên híng dÉn
HS chøng minh
nh÷ng nhËn ®Þnh ®·
rót ra
tríc sù lùa chän vµ cã
lÏ cha cã sù lùa chän
hoµn mÜ cho nh÷ng con
ngêi nghÌo khỉ ®¸ng
th¬ng.


--> Èn hiƯn trong ®ã lµ nçi u t
cđa mét tr¸i tim nh©n hËu; sù
tr©n träng h¹t ngäc Èn s©u bªn
trong t©m hån con ngêi lao
®éng lam lò, vÊt v¶.
2. Vµi nÐt ®Ỉc s¾c vỊ nghƯ
tht:
-Cèt trun gi¶n dÞ mµ ®éc ®¸o
+T×nh hng mang ý nghÜa
kh¸m ph¸ vỊ ®êi sèng
+T×nh hng trun ®· ®ỵc ®Èy

lªn cao trµo vµ cµng xo¸y s©u
h¬n n÷a ®Ĩ ph¸t hiƯn tÝnh c¸ch
con ngêi, ph¸t hiƯn sù thËt cc
®êi.
-Ng«n ng÷ trÇn tht
+T¹o ®iĨm nh×n trÇn tht s¾c
s¶o, t¨ng cêng kh¶ n¨ng kh¸m
ph¸ ®êi sèng cđa t×nh hng
trun, lêi kĨ trë nªn kh¸ch
quan, ch©n thùc, giµu søc thut
phơc.
-Ng«n ng÷ nh©n vËt: phï hỵp
víi víi ®Ỉc ®iĨm tÝnh c¸ch cđa
tõng ngêi.
--> Kh¾c s©u thªm chđ ®Ị t tëng
cđa trun ng¾n
III. KÕt ln
1. Néi dung:
Th«ng qua t¸c phÈm Ngun
Minh Ch©u kh«ng chØ xãt xa th-
¬ng c¶m ngêi phơ n÷ bÊt h¹nh
mµ cßn lªn ¸n sù tµn nhÉn th«
b¹o cđa ngêi chång trong gia
®×nh. §ång thêi b¸o ®éng t×nh
tr¹ng b¹o lùc trong gia ®×nh
®ang lµm kh« hÐo, r¹n vì
t©m hån con ngêi. Ca ngỵi t×nh
mÉu tư tr©n träng kh¸t väng
®ỵc sèng trong yªu th¬ng, yªn
b×nh cđa trỴ em.

2. NghƯ tht
- T×nh hng trun ®éc ®¸o
- NghƯ tht ®èi lËp gi÷a c¸i
®Đp cđa ngo¹i c¶nh víi hiƯn
thùc cc sèng.
- Giäng ®iƯu trÇn tht ®a d¹ng:
+ Kh¸ch quan ng¹c nhiªn khi t¶
c¶nh ®êi, c¶nh biĨn.
+ Lo ©u khi t¸i hiƯn lêi tho¹i
cđa ngêi ®µn bµ
Ngữ văn 12 Cơ bản - 5 - Nguyễn Văn Mạnh