Giáo án Sinh học 8 bài 54: Vệ sinh hệ thần kinh

GIÁO ÁN SINH HỌC 8
Bài 54: VỆ SINH HỆ THẦN KINH
I/ Mục tiêu: (chuẩn kiến thức)
1/ Kiến thức:
- Phân tích được ý nghĩa của giấc ngủ, lao động nghỉ ngơi hợp lí đối vơi sức khỏe của con
người
- Nêu rõ được tác hại của rượu, thuốc lá và các chất gây nghiện đối vơi hệ thần kinh
2/ Kĩ năng:
- Hoạt động nhóm
- Rèn luyện kĩ năng phân tích, tư duy liên hệ thực tế
Kĩ năng sống:
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK, sách báo để tìm hiểu các biện pháp bảo vệ
hệ thần kinh
- Kĩ năng hợp tác lắng nghe tích cực
- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, trước tổ
- Kĩ năng từ chối: không sử dụng, lạm dụng các chất kích thích hay chất ức chế hệ thần kinh
3/ Thái độ:
Giáo dục ý thức giữ gìn, bảo vệ sức khỏe
II/ Phương pháp:
- Động não
- Vấn đáp – tìm tòi
- Dạy học theo nhóm
- Giải quyết vấn đề
III/ Chuẩn bị:
- Gv: Tài liệu về một số chất gây nghiện
- HS: Xem trước bài, kẻ trước bảng 50

TaiLieu.VN

Page 1

IV/ Tiến trình lên lớp:
1/ Ổn định (1’)
2/ Kiểm tra bài cũ (5’)
(?) Cho biết quá trình sự hình thành và ức chế PXCĐK ở người? Hãy tìm thí dụ trong thực
tiễn đời sống về sự thành lập các phản xạ mới và ức chế phản xạ cũ không còn thích hợp nữa?
(?) Nêu vai trò của tiếng nói và chữ viết? Hãy cho thí dụ về tiếng nói và chữ viết là tín hiệu
gây ra pxcđk cấp cao ở người?
3/ Các hoạt động dạy học
a/ Khám phá:
Gv: Cho hs nhắc lại:
(?) Hệ thần kinh giữ vai trò như thế nào đối với mọi hoạt động sống của co người? (điều
khiển, điều hòa phối hợp, chỉ đạo các bộ phận của cơ thể)
Thực tế có nhiều nguyên nhân làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh, trong đó có yếu tố giấc
ngủ, chế độ làm việc và nghỉ ngơi không hợp lí sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe nói chung và hệ
thần kinh nói riêng. Vậy cần phải làm gì để cho hệ thần kinh hoạt động tốt, bài học hôm nay
chúng ta sẽ n/c.
b/ Kết nối:
T gian

Hoạt động của thầy

10’

Hoạt động của trò

Hoạt động 1:Phân tích được ý nghĩa của giấc ngủ, lao động nghỉ ngơi hợp lý
đối với sức khoẻ.
I/ Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức
- Gv: Chó có thể nhịn ăn 20 ngày vẫn có khỏe

thể nuôi béo trở lại được, nhưng mất ngủ
10 – 12 ngày là chết.
- Gv: Y/c hs liên, dựa vào kiến thức hiểu
biết của bản thân, thảo luận và trả lời các
câu hỏi sau:
(?) Vì sao nói giấc ngủ là một nhu cầu - HS: Tự suy nghĩ
sinh lí của cơ thể?

TaiLieu.VN

Page 2


(?) Giấc ngủ có một ý nghĩa như thế
nào đối với sức khoẻ?
- HS: Vì bản chất của giấc ngủ là một quá
trình ức chế hệ thần kinh
(?) Nếu ta làm việc suốt ngày đêm thì
điều gì sẽ xảy ra?
- Gv: thông báo bản chất về nhu cầu - HS: Đảm bảo cho hệ thần kinh hoạt
ngủ ở các độ tuổi khác nhau .
động cân bằng
- Gv: cho học sinh tiếp tục thảo luận
- HS: Cơ thể mệt mỏi → ức chế hệ thần
(?) Muốn có giấc ngủ tốt cần những kinh → ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức
khỏe...
điều kiện gì ?

(?) Nêu những yếu tố ảnh hưởng trực
tiếp hoặc gián tiếp đến giấc ngủ ?

- HS: Cần tạo một phản xạ chuẩn bị cho
giấc ngủ:
+ Rửa mặt, đánh răng trước khi đi ngủ
- Gv: Cần nhấn mạnh: Ngủ là 1 đòi hỏi
tự nhiên của cơ thể , cần hơn ăn.

+ Ngủ đúng giờ
+ Hít thở sâu

+ Ngủ để phục hồi hoạt động của cơ + Tránh các yếu tố ảnh hưởng đến giấc
thể .
ngủ
+ Ngủ đúng giờ .
+ Tránh các yếu tố ảnh hưởng đến giấc - HS: Nêu được
ngủ: chất kích thích, phòng ngủ, áo
+ Yếu tố trực tiếp: tiếng ồn, đèn sáng,
quần, giường ngủ …
quần áo, giường ngủ...
+ Sử dụng các chất kích thích quá liều

TaiLieu.VN

Page 3


sẽ gây ức chế hệ thần kinh

+ Gián tiếp: sử dụng các chất kích thích,
- Gv: Liên hệ thực tế từ đó giáo dục hs ý suy nghĩ, lo âu, phiền muộn, ăn quá no
thức bảo vệ hệ TK, sức khỏe và y/c hs trước khi đi ngủ...

tự rút ra kết luận:

- Ngủ là nhu cầu sinh lí của cơ thể
- Bản chất của giấc ngủ là quá trình ức
chế tự nhiên có tác dụng bảo vệ, phục hồi
khả năng làm việc (hoạt động) của hệ
thần kinh

15’

Hoạt động 2: Phân tích được ý nghĩa của lao động
nghỉ ngơi hợp lý đối với sức khoẻ.
II/ Lao động và nghỉ ngơi hợp lí
- Gv : Hệ thần kinh là trung ương điều
khiển mọi hoạt động của cơ thể, nếu rối
loạn con người sẽ mắc bệnh và thậm chí
dẫn đến cái chết
(?) Tại sao không nên làm việc quá sức,
thức quá khuya?
(?) Vậy lao động và nghỉ ngơi hợp lý có
tác dụng gì?

- HS: Sẽ làm cho hệ thần kinh bị ức chế

(?) Để bảo vệ hệ thần kinh cần phải làm
- HS: Để phục hồi khả năng làm việc của
gì?
hệ thần kinh

TaiLieu.VN

Page 4


- Gv: Cần liên hệ và làm cho hs thấy
được các hậu quả xấu về việc không - Bảo vệ hệ thần kinh cần:
đảm bảo giấc ngủ, lao động, học tập và
ngỉ ngơi không hợp lí. Từ đó giáo dục + Đảm bảo giấc ngủ hàng ngày
các em
+ Luôn giữ cho tâm hồn luôn thanh thản,
(?) Chế độ làm việc nghỉ ngơi như thế tránh lo âu, phiền muộn
nào là hợp lý?
+ Xây dựng một chế độ làm việc và nghỉ
ngơi hợp lí.
- Gv: Tuỳ vào tính chất và độ tuổi có
thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.
Thời gian nghỉ ngơi bao gồm: Ăn
uống, tắm giặt, thể dục thể thao, vui
- HS: Thời gian làm việc khoa học 8 – 10
chơi, giải trí...
h/ngày.

6’

Hoat động 3: Nêu rõ tác hại của ma túy và các chất gây nghiện đối với sức khoẻ
nói chung và hệ thần kinh nói riêng
III/ Tránh lạm dụng các chất kích
thích và ức chế đối với hệ thần kinh
- Gv: Y/c hs thảo luận và hoàn thành nội
trong bảng 54

Bảng 54

Loại chất

Các chất kích

TaiLieu.VN

Tên chất

Tác hại

Rượu, chè

Có hại cho hệ thần kinh → ức chế hệ
thần kinh (nếu lạm dụng, đặc biệt là
rượu có thể làm tổn thương gan →

Page 5


thích

Các chất
nghiện

cà phê...

gây Heroin, cần xa,
thuốc lá, ma túy...

viêm gan do rượu → xơ gan

- Đây là các chất gây nghiện, khi sử
dụng sẽ gây tê liệt hệ thần kinh, đặc
biệt là cất ma túy
- Hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi

Chất làm suy
giảm chức năng Các chất nêu trên
hệ thần kinh

Làm suy giảm chức năng hệ thần kinh
→ tê liệt HTK, ảnh hưởng nghiêm
trọng tới sức khỏe có thể gây tử vong

- Gv: Từ nội dung trong bảng, phân tích
rõ cho hs thấy được hậu quả việc sử
dụng các chất kích thích và chất gây
nghiện. trong đó có ma túy, thuốc lá,
- HS: Chú ý lắng nghe và ghi nhớ
rượu
- Gv: Liên hệ thực tế. Từ đó giáo dục hs
ý thức bảo vệ sức khỏe, tránh lạm dụng - Tránh lạm dụng các chất kích thích có
các chất kích thích. Đặc biệt là ma túy hại cho hệ thần kinh
(“không thử, dù chỉ có 1 lần”)
- Thí dụ: Rượu, thuốc lá, ma túy...
- Gv: Y/c hs tự rút ra kết luận:

5’

Hoạt động 4: Củng cố và tóm tắt bài
- Nêu rõ ý nghĩa sinh học của giấc ngủ
- Muốn đảm bảo được một giấc ngủ tốt, cần có những điều kiện gì?
- Nêu những yếu ảnh hưởng đến giấc ngủ?
- Tại sao không nên làm việc quá sức thức quá khuya?

TaiLieu.VN

Page 6


- Theo em để bảo vệ tốt hệ thần kinh, cần chú ý những điều gì?
- Nêu tác hại của rượu, thuốc lá, ma túy
1’

Hoạt động 5: Hướng dẫn học ở nhà
- Xem lại nội dung bài: 41, 42, 43, 46, 48, 49, 50, 52, 54, để chuẩn bị ôn tập kiểm
tra 1 tiết

TaiLieu.VN

Page 7