Tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định (Luận án tiến sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
*****

HOÀNG THỊ HOÀI HƯƠNG

TÁC ĐỘNG CỦA ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN
KẾT CẤU HẠ TẦNG KHU CÔNG NGHIỆP ĐẾN
THU HÚT ĐẦU TƯ VÀO CÁC KHU CÔNG
NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH ĐỊNH
Chuyên ngành: KINH TẾ PHÁT TRIỂN (KINH TẾ ĐẦU TƯ)
Mã số: 9310104

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học:
1. TS. TRẦN THỊ MAI HƯƠNG
2. TS. MAN NGỌC LÝ

HÀ NỘI - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2018

Người hướng dẫn khoa học

Nghiên cứu sinh

TS. Trần Thị Mai Hương

Hoàng Thị Hoài Hương


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
DANH MỤC HÌNH, HỘP
LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................1
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU .............................................................. 7
1.1. Nghiên cứu liên quan đến đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp ...... 7
1.2. Nghiên cứu liên quan đến thu hút đầu tư vào khu công nghiệp ..................... 9
1.3. Nghiên cứu liên quan đến tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng
khu công nghiệp đến thu hút đầu tư vào khu công nghiệp .................................. 17
1.3.1. Các nghiên cứu đánh giá tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu
công nghiệp đến thu hút đầu tư vào khu công nghiệp ............................................ 17
1.3.2. Các kênh tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp
đến thu hút đầu tư vào khu công nghiệp .................................................................20
1.4. Khoảng trống nghiên cứu và kết luận ............................................................. 24
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .............................................................................................. 27
CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN
KẾT CẤU HẠ TẦNG KHU CÔNG NGHIỆP ĐẾN THU HÚT ĐẦU TƯ VÀO
KHU CÔNG NGHIỆP ................................................................................................ 28

2.1. Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp .......................................28
2.1.1. Kết cấu hạ tầng khu công nghiệp .................................................................28
2.1.2. Khái niệm đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp ..................... 29
2.1.3. Nội dung hoạt động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp ...... 31
2.1.4. Một số chỉ tiêu đánh giá kết quả và hiệu quả của đầu tư phát triển kết cấu hạ
tầng khu công nghiệp .............................................................................................. 36
2.2. Thu hút đầu tư vào khu công nghiệp ...............................................................38
2.2.1. Khái niệm thu hút đầu tư vào khu công nghiệp ............................................. 38
2.2.2. Một số công cụ sử dụng trong hoạt động thu hút đầu tư vào khu công nghiệp .. 40
2.2.3. Một số chỉ tiêu đánh giá kết quả và hiệu quả thu hút đầu tư vào khu công nghiệp 41


2.3. Tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến thu
hút đầu tư vào khu công nghiệp .............................................................................. 43
2.3.1. Quan điểm về tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công
nghiệp đến thu hút đầu tư vào khu công nghiệp ..................................................... 43
2.2.4. Các kênh tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp
đến thu hút đầu tư vào khu công nghiệp .................................................................46
2.3. Kinh nghiệm của một số quốc gia, nền kinh tế trên thế giới và địa phương ở
Việt Nam .................................................................................................................... 50
2.3.1. Kinh nghiệm của một số quốc gia, nền kinh tế trên thế giới và địa phương ở
Việt Nam................................................................................................................. 50
2.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho tỉnh Bình Định ........................................... 55
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .............................................................................................. 58
CHƯƠNG 3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
ĐỀ XUẤT ..................................................................................................................... 59
3.1. Quy trình nghiên cứu ........................................................................................ 59
3.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất và giả thuyết nghiên cứu .................................. 61
3.2.1. Các biến của mô hình và cách đo lường ....................................................... 62
3.2.2. Giả thuyết nghiên cứu...................................................................................68

3.3. Phương pháp thu thập dữ liệu ......................................................................... 69
3.3.1. Thu thập dữ liệu thứ cấp ............................................................................... 69
3.3.2. Thu thập dữ liệu sơ cấp ................................................................................ 69
3.4. Phương pháp phân tích dữ liệu ........................................................................ 73
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .............................................................................................. 75
CHƯƠNG 4 TÁC ĐỘNG CỦA ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG
KHU CÔNG NGHIỆP ĐẾN THU HÚT ĐẦU TƯ VÀO CÁC KHU CÔNG
NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH ĐỊNH ....................................................... 76
4.1. Thực trạng đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng các khu công nghiệp trên địa
bàn tỉnh Bình Định ................................................................................................... 76
4.1.1. Tổng quan về các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định ................. 76
4.1.2. Chủ thể, nguồn vốn và vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng các khu công
nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định ........................................................................ 77
4.1.3. Nội dung đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng các khu công nghiệp trên địa bàn
tỉnh Bình Định ........................................................................................................ 79


4.1.4. Một số đánh giá về đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng các khu công
nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định ........................................................................ 85
4.2. Thực trạng hoạt động thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn
tỉnh Bình Định........................................................................................................... 89
4.2.1. Một số công cụ thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh
Bình Định ............................................................................................................... 89
4.2.2. Kết quả thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định .92
4.2.3. Phân tích các nhân tố tác động đến thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp
trên địa bàn tỉnh Bình Định .................................................................................... 94
4.3. Tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến thu
hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định .....................100
4.3.1. Tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến kết quả
thu hút vào khu công nghiệp ................................................................................100

4.3.2. Tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến hiệu
quả hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà đầu tư ..............................................104
4.3.3. Tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến chi phí
sản xuất kinh doanh của nhà đầu tư ......................................................................107
4.3.4. Tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến năng
lực cạnh tranh của các nhà đầu tư.........................................................................112
4.3.5.Tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến rủi ro
của các nhà đầu tư ................................................................................................113
4.4. Ước lượng tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến
thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định ....................115
4.4.1. Ước lượng tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đến quyết định đầu
tư vào khu công nghiệp ........................................................................................115
4.4.2. Ước lượng tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp
đến kết quả thu hút đầu tư vào khu công nghiệp và mức độ hài lòng của nhà đầu tư
trong khu công nghiệp ..........................................................................................122
4.5. Đánh giá chung về tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công
nghiệp đến thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định .....130
4.5.1. Những mặt tích cực ....................................................................................130
4.5.2. Những mặt tồn tại và nguyên nhân .............................................................134
TIỂU KẾT CHƯƠNG 4 ............................................................................................138


CHƯƠNG 5 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP VỀ ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN KẾT
CẤU HẠ TẦNG KHU CÔNG NGHIỆP NHẰM TĂNG CƯỜNG THU HÚT ĐẦU
TƯ VÀO CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH ĐỊNH .......139
5.1. Định hướng hoạt động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp
và thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp .........................................................139
5.1.1. Định hướng đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp và thu hút
đầu tư vào các khu công nghiệp của Việt Nam .................................................... 139
5.1.2. Định hướng đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp và thu hút

đầu tư vào các khu công nghiệp của tỉnh Bình Định ............................................ 142
5.2. Một số giải pháp về đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp
nhằm tăng cường thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh
Bình Định ................................................................................................................143
5.2.1. Một số giải pháp đối với cơ quan quản lý khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh
Bình Định .............................................................................................................143
5.2.2. Một số giải pháp đối với nhà đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công
nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định ......................................................................151
5.2.3. Một số giải pháp phối hợp giữa nhà đầu tư hạ tầng và cơ quan quản lý khu
công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định..............................................................155
TIỂU KẾT CHƯƠNG 5 ............................................................................................159
KẾT LUẬN ................................................................................................................160
DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN .................................162
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................163
PHỤ LỤC ...................................................................................................................173


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
CCN

Cụm công nghiệp

CNH - HĐH

Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa

CTR

Chất thải rắn

DN

Doanh nghiệp

GPMB

Giải phóng mặt bằng

KCHT

Kết cấu hạ tầng

KCN

Khu công nghiệp

KCNC

Khu công nghệ cao

KCX

Khu chế xuất

KKT

Khu kinh tế

PTBV

Phát triển bền vững

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TP

Thành phố

TTCP

Thủ tướng chính phủ

UBND

Ủy ban nhân dân

XLNT

Xử lý nước thải


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: Tổng hợp một số nghiên cứu liên quan đến các nhân tố ảnh hưởng đến thu
hút đầu tư vào khu công nghiệp ở Việt Nam ............................................... 11
Bảng 1.2: Các tiêu chí đo lường thu hút đầu tư vào KCN của nghiên cứu ................... 16
Bảng 1.3: Tiêu chí đo lường đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN ............................ 19
Bảng 2.1: Các bên liên quan đến hoạt động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN ... 34
Bảng 2.2: Một số tiêu chí về năng lực phục vụ tăng thêm của hệ thống kết cấu hạ tầng KCN ...... 36

Bảng 2.3: Hiện trạng sử dụng đất trong các KCN trên địa bàn TP. Đà Nẵng tính đến
tháng 6/2017 .................................................................................................54
Bảng 3.1: Tiêu chí đo lường nhân tố đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật KCN và
đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng xã hội KCN .............................................. 63
Bảng 3.2: Tiêu chí đo lường nhân tố nguồn nhân lực ...................................................64
Bảng 3.3: Tiêu chí đo lường nhân tố chính sách thu hút đầu tư ....................................64
Bảng 3.4: Tiêu chí đo lường nhân tố công tác quản lý và hỗ trợ của chính quyền
địa phương ....................................................................................................65
Bảng 3.5: Tiêu chí đo lường nhân tố lợi thế ngành đầu tư ............................................ 66
Bảng 3.6: Tiêu chí đo lường nhân tố chi phí sử dụng hạ tầng...................................... 66
Bảng 3.7: Các tiêu chí đo lường thu hút đầu tư vào các KCN ...................................... 67
Bảng 3.8: Tiến độ thực hiện nghiên cứu .......................................................................69
Bảng 3.9: Thống kê mẫu khảo sát ................................................................................. 73
Bảng 4.2: Vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng các KCN lũy kế giai đoạn 2010 – 2015 ...... 79
Bảng 4.5: Hệ thống điện do điện lực Bình Định đầu tư phục vụ các KCN đang hoạt động... 81
Bảng 4.6: Vốn đầu tư hạ tầng năng lượng các KCN đang hoạt động trên địa bàn tỉnh
Bình Định ..................................................................................................... 81
Bảng 4.8: Diện tích đầu tư hạ tầng cây xanh, hào rào KCN ......................................... 83
Bảng 4.9: Vốn đầu tư hạ tầng xử lý nước thải các KCN đang hoạt động trên địa bàn
tỉnh Bình Định .............................................................................................. 83
Bảng 4.10: Suất vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng các KCN trên địa bàn tỉnh Bình
Định tính đến tháng 12/2015 ........................................................................ 86
Bảng 4.11: Một số thông số khác đánh giá hiệu quả hoạt động đầu tư phát triển kết cấu
hạ tầng các KCN trên địa bàn tỉnh Bình Định đến năm 2015 ..................... 87
Bảng 4.12: Đánh giá về hoạt động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN trên địa bàn
tỉnh Bình Định .............................................................................................. 88
Bảng 4.14: Một số chính sách hỗ trợ các nhà đầu tư vào các KCN trên địa bàn tỉnh
Bình Định ..................................................................................................... 90

Bảng 4.15: Quy mô vốn đầu tư thu hút tại các KCN tỉnh Bình Định ........................... 92
Bảng 4.16: Đầu tư theo dự án vào các khu công nghiệp tỉnh Bình Định ...................... 93
Bảng 4.17: Vốn đầu tư trong nước và nước ngoài tính đến năm 2015 ......................... 93
Bảng 4.18: Cơ cấu đầu tư theo đối tác nước ngoài ....................................................... 94
Bảng 4.19: Sự khác biệt giữa đánh giá của các nhà đầu tư bên trong KCN và bên ngoài
KCN về các nhân tố ảnh hưởng đến thu hút đầu tư vào KCN ..................... 95
Bảng 4.22: Giá trị trung bình và kiểm định sự khác biệt trung bình tổng vốn đầu tư
đăng ký của các nhà đầu tư bên trong KCN và nhà đầu tư bên ngoài KCN .......103
Bảng 4.24: Doanh thu các doanh nghiệp trong KCN so với toàn tỉnh Bình Định ......105
Bảng 4.25: Kim ngạch xuất khẩu các DN trong KCN so với toàn tỉnh Bình Định ....106
Bảng 4.26: Tổng hợp chi phí sử dụng hạ tầng bên trong và bên ngoài KCN .............108
Bảng 4.27: Giá trị trung bình về đánh giá chi phí sử dụng hạ tầng giữa các nhà đầu tư
trong KCN và nhà đầu tư bên ngoài KCN .................................................109
Bảng 4.28: Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp ..........................................................111
Bảng 4.29: So sánh một số vấn đề đến rủi ro trong hoạt động đầu tư kinh doanh của
nhà đầu tư bên trong và bên ngoài KCN ....................................................114
Bảng 4.30: Cơ cấu mẫu khảo sát nhà đầu tư bên trong và bên ngoài KCN ................116
Bảng 4.31: Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha mô hình Logistic .................... 117
Bảng 4.32: Phân tích nhân tố khám phá các nhân tố của mô hình Logistic ................118
Bảng 4.33: Kết quả hồi quy mô hình Logistic ............................................................120
Bảng 4.34: Mô phỏng xác suất quyết định đầu tư vào KCN .......................................121
Bảng 4.35: Mức độ dự báo chính xác ..........................................................................122
Bảng 4.36: Kết quả phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha của mô hình hồi quy OLS ..123
Bảng 4.37: Phân tích nhân tố khám phá của mô hình hồi quy OLS ...........................125
Bảng 4.38: Kết quả hồi quy với biến phụ thuộc là kết quả thu hút đầu tư (vốn đầu tư
thực hiện) ...................................................................................................127
Bảng 4.39: Hệ số hồi quy chuẩn hóa ...........................................................................127
Bảng 4.40: Kết quả hồi quy với biến phụ thuộc là mức độ hài lòng của nhà đầu tư ..129
Bảng 4.41: Hệ số hồi quy chuẩn hóa trong mô hình có biến phụ thuộc là mức độ hài
lòng của nhà đầu tư ....................................................................................130

Bảng 4.42: Tổng hợp kết quả hồi quy đối với thu hút đầu tư vào KCN .....................133


DANH MỤC HÌNH, HỘP
Hình 2.1. Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN và đầu tư phát triển sản xuất kinh
doanh vào KCN .............................................................................................................30
Hình 2.2: Chu kỳ đầu tư và các tiêu chí đại diện cho thu hút đầu tư vào khu công nghiệp ... 44
Hình 2.3: Các kênh tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến
thu hút đầu tư vào khu công nghiệp .............................................................................. 47
Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ..................................................................................... 59
Hình 3.1: Mô hình đánh giá tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đến thu hút
đầu tư vào KCN ở khía cạnh quyết định đầu tư vào KCN ............................................ 61
Hình 3.2: Mô hình đánh giá tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN đến
thu hút đầu tư vào KCN ở khía cạnh kết quả thu hút đầu tư vào KCN và mức độ hài
lòng của nhà đầu tư ........................................................................................................ 62
Hình 4.1: Cơ cấu nguồn vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng các KCN trên địa bàn
tỉnh Bình Định tính đến hết 2015 .................................................................................. 78
Hộp 4.1: Ý kiến về tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật KCN đến
thu hút đầu tư vào KCN .................................................................................................96
Hình 4.2: Vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN và vốn thu hút vào các KCN
đang hoạt động trên địa bàn tỉnh Bình Định (đơn vị tính: tỷ dồng) ............................101
Hình 4.3: Đánh giá của nhà đầu tư về tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng
KCN đến kết quả và hiệu quả sản xuất kinh doanh của đơn vị (Đơn vị tính %) ........107
Hình 4.4: Đánh giá của nhà đầu tư về chi phí sử dụng hạ tầng trong các KCN .........110
Hình 4.5: Đánh giá của nhà đầu tư về tác động của đầu tư phát triển KCHT KCN đến
lợi thế cạnh tranh của nhà đầu tư (Đơn vị tính %) ......................................................113
Hình 4.6: Đánh giá của nhà đầu tư về tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng
KCN đến rủi ro (Đơn vị tính %) ..................................................................................115
Hộp 4.1: Ý kiến về tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật KCN đến
thu hút đầu tư vào KCN .................................................................................................96

Hộp 4.2: Ý kiến về tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng xã hội KCN đến thu
hút đầu tư vào KCN .......................................................................................................97
Hộp 4.3: Ý kiến về tác động của chi phí sử dụng hạ tầng KCN đến thu hút đầu tư vào KCN .99


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp (KCN) là một trong những
nhân tố quan trọng để thu hút đầu tư vào KCN, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của
địa phương và quốc gia đặc biệt là các nước đang phát triển. Quan điểm này không chỉ
được các nhà nghiên cứu khẳng định về mặt lý thuyết mà còn được thể hiện qua sự
thành công của các quốc gia như Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan trong việc thực hiện
đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN nhằm tăng cường thu hút đầu tư từ đó tạo ra
những bước nhảy vượt bậc cho tăng trưởng và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, không
phải quốc gia, địa phương nào cũng thành công với mô hình này. Vậy ở góc độ lý luận
và thực tiễn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN có tác động như thế nào đến thu hút
đầu tư vào KCN?
Trên thế giới và Việt Nam có nhiều nghiên cứu lý thuyết lẫn thực nghiệm cho
thấy đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN tác động tích cực đến thu hút đầu tư vào
KCN. Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất
kinh doanh của nhà đầu tư ((Marshall (1890); Jacobs (1969); Krugman (1979, 1991);
giảm chi phí cho nhà đầu tư (Marshall (1890); Weber (1929); Vernon (1966); Badri,
Masood (1996); Fujita, Thisse (1996)); góp phần làm gia tăng năng lực cạnh tranh cho
nhà đầu tư (Porter, 1990); góp phần hạn chế rủi ro cho các nhà đầu tư Kuchiki (2005,
2006). Nguyen Ngoc Anh, Nguyen Thang (2007); Đinh Phi Hổ (2012); Phạm Văn Ơn,
Trần Phan Đoan Khánh (2012) cũng cho thấy kết cấu hạ tầng KCN có tác động thuận
chiều đến thu hút đầu tư vào KCN. Theo số liệu điều tra năm 2012 của nhóm Tư vấn
hợp tác phát triển miền Trung từ các nhà đầu tư hoạt động trong các KCN của vùng

duyên hải miền Trung cho rằng các yếu tố quan trọng sẽ ảnh hưởng tích cực đến các
quyết định đầu tư của các doanh nghiệp vào các KCN theo thứ tự là: chính sách ưu
đãi, hỗ trợ; vị trí địa lý; lợi thế về chi phí lao động; cơ sở hạ tầng đồng bộ; nguồn nhân
lực chất lượng; thị trường nhiều tiềm năng; tài nguyên thiên nhiên dồi dào. Có thể nói,
nhiều nhà nghiên cứu đã đánh giá đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN đóng vai trò
rất quan trọng đến thu hút đầu tư vào KCN. Tuy nhiên, đầu tư phát triển kết cấu hạ
tầng KCN bao gồm đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật KCN và đầu tư phát triển
kết cấu hạ tầng xã hội KCN. Đa số các nghiên cứu chỉ dừng lại ở phân tích tác động
của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng chung của KCN hoặc của các nội dung đầu tư
phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật KCN mà có rất ít nghiên cứu phân tích tác động
tách biệt của 2 nội dung đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng xã hội KCN và đầu tư phát
triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật KCN đến thu hút đầu tư vào KCN. Ở Việt Nam cũng ít


2
có nghiên cứu phân tích tổng hợp các kênh tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ
tầng KCN đến thu hút đầu tư vào KCN. Để thực hiện hoạt động đầu tư sản xuất kinh
doanh vào KCN là một quá trình bao gồm 3 giai đoạn: chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu
tư và vận hành kết quả đầu tư; mỗi giai đoạn đầu tư khác nhau sẽ có một tiêu chí đánh
giá về thu hút đầu tư khác nhau. Tuy nhiên, các nghiên cứu thường đo lường thu hút
đầu tư vào KCN ở một khía cạnh như quyết định đầu tư, ý định đầu tư, kết quả thu hút
đầu tư hoặc mức độ hài lòng của nhà đầu tư mà chưa đánh giá theo các tiêu chí phù
hợp với từng giai đoạn đầu tư. Nghiên cứu của tác giả sẽ phân tích tác động của đầu tư
phát triển kết cấu hạ tầng KCN đến thu hút đầu tư vào KCN ở cả ba khía cạnh: quyết
định đầu tư vào KCN (tương ứng với giai đoạn chuẩn bị đầu tư), kết quả thu hút đầu tư
vào KCN (tương ứng giai đoạn thực hiện đầu tư) và mức độ hài lòng của nhà đầu tư
trong KCN (tương ứng với giai đoạn vận hành kết quả đầu tư hoặc cả chu kì đầu tư).
Từ đầu năm 1990 đến nay hoạt động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN tại
Việt Nam đã diễn ra sôi nổi cùng với đó là sự gia tăng dòng vốn đầu tư vào các KCN
này. Theo báo cáo tổng kết hoạt động mô hình khu công nghiệp, khu kinh tế năm 2017

của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, “từ khi thành lập cho đến nay, vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài vào KCN, KCX hàng năm chiếm từ 35% - 40% tổng vốn đăng ký tăng thêm của
Việt Nam; riêng lĩnh vực công nghiệp chiếm gần 80%”. Như vậy thực hiện đầu tư phát
triển mô hình KCN đã thu hút được khối lượng vốn lớn cho Việt Nam, thúc đẩy quá
trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Kinh nghiệm về phát triển các KCN
trong nước và quốc tế đều cho rằng, nếu việc đầu tư kết cấu hạ tầng KCN bị chậm trễ
hoặc thiếu hoàn chỉnh, thiếu đồng bộ, các KCN đều có nguy cơ kém hiệu quả. KCN
nào có kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại thì ở đó hoạt động đầu tư diễn ra càng sôi nổi;
kết cấu hạ tầng yếu kém, chưa hoàn chỉnh thì việc thu hút sẽ khó khăn hơn. Tuy nhiên,
ở Việt Nam cũng cho thấy sự gia tăng về số lượng KCN không tỷ lệ thuận với tỷ lệ lấp
đầy KCN. Ngay cả những KCN đã đầu tư xong kết cấu hạ tầng thì tỷ lệ lấp đầy vẫn
còn thấp, chưa đóng góp vào nền kinh tế tương xứng với nguồn lực đã đầu tư; chưa thể
hiện được vai trò động lực phát triển kinh tế địa phương như mục tiêu đề ra. Đây là
thực tế diễn ra ở nhiều KCN tại Việt Nam nói chung và Bình Định nói riêng.
Bình Định xác định hoạt động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN sẽ là một
nhân tố quan trọng giúp tỉnh tăng cường thu hút đầu tư, phát triển kinh tế xã hội, đưa
Bình Định trở thành cực tăng trưởng trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Theo
quy hoạch phát triển các KCN Việt Nam đến năm 2020, tại Bình Định sẽ có 08 KCN
với tổng diện tích quy hoạch 1.961 ha. KCN Phú Tài được Thủ tướng Chính phủ thành
lập theo Quyết định số 1127/QĐ-TTg ngày 18/12/1998 với quy mô diện tích 80 ha là


3
KCN tập trung đầu tiên của tỉnh Bình Định. Đến nay, quy mô KCN Phú Tài đã qua 5
lần điều chỉnh, mở rộng để kịp thời đáp ứng nhu cầu đầu tư của các doanh nghiệp và
hiện có diện tích 345,8 ha. Tiếp theo đó, KCN Long Mỹ được hình thành vào năm
2004 nhằm bổ sung các nguồn lực đẩy nhanh tốc độ phát triển công nghiệp và góp
phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh. Hiện tại, KCN Long Mỹ đã cơ bản lấp đầy
các dự án thứ cấp trên diện tích hơn 110 ha theo quy hoạch được duyệt. Được thành
lập và đầu tư sau KCN Hòa Hội nhưng KCN Nhơn Hòa có tiến độ xây dựng hạ tầng

kỹ thuật nhanh và có thể xem như đã lấp đầy mặt bằng giai đoạn 1 của KCN. KCN Cát
Trinh được thành lập tháng 10.2011, hiện đang thực hiện công tác bồi thường, GPMB
và tái định cư, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng. Trước đó, vào tháng 6.2011, KCN
Hòa Hội bị thu hồi giấy chứng nhận đầu tư do chủ đầu tư hạ tầng không bảo đảm năng
lực triển khai xây dựng theo đúng tiến độ cam kết, mặc dù tỉnh đã tạo điều kiện hết sức
thuận lợi. Với những điều kiện trên, tính đến hết năm 2015, các KCN trên địa bàn tỉnh
có 219 dự án được cấp giấy chứng nhận đồng với tổng vốn đăng ký 30.333 tỷ đồng;
đến 2017 có 226 dự án với 11.856 tỷ đồng vốn đăng kí (do một dự án lớn đã hủy đăng
ký đầu tư), lũy kế vốn thực hiện chỉ là 7.421 tỷ đồng. Tuy nhiên, các KCN của tỉnh
chưa có các dự án đầu tư quy mô lớn, công nghệ cao, có khả năng thúc đẩy sự phát
triển của nhiều ngành, nhiều lĩnh vực. Vốn đầu tư nước ngoài vào Bình Định còn nhỏ
bé, phần lớn dự án đầu tư đầu tư trực tiếp nước ngoài đã thu hút được là những dự án
nhỏ, khả năng tài chính không mạnh và chưa tạo ra động lực để thu hút các nhà đầu tư
lớn. Vốn đầu tư thu hút được chủ yếu tập trung ở ba KCN đã tương đối hoàn thiện về
kết cấu hạ tầng với tỷ lệ lấp đầy cao ( từ 80% trở lên) còn năm KCN khác đang trong
giai đoạn đầu tư kết cấu hạ tầng KCN thu hút được một số dự án hoặc chưa thu hút
được. Theo ông Dương Ngọc Oanh, Trưởng phòng Quản lý đầu tư (Ban quản lý Khu
kinh tế tỉnh Bình Định) cho rằng: “Sức hấp dẫn nhà đầu tư là cơ sở hạ tầng. Việc đầu
tư dàn trải, nhỏ giọt không thể phát huy hiệu quả các KCN mà còn dẫn đến lãng phí.
Ta có thể thấy số lượng KCN được thành lập trên địa bàn tỉnh là 8 nhưng thực tế chỉ
có 3 KCN về cơ bản đã hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng, còn các KCN khác chưa
hoàn thiện đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng cũng là một hạn chế lớn trong thúc đẩy thu
hút đầu tư vào các KCN”. Theo các ngành chức năng của tỉnh Bình Định, “chính sách
ưu đãi phải song hành với sự đồng bộ về kết cấu hạ tầng, nguồn nhân lực, cùng các hỗ
trợ khác mới đủ sức hấp dẫn nhà đầu tư; một ưu tiên hàng đầu được các nhà đầu tư
quan tâm nhưng Bình Định lại để mất điểm chính là hạ tầng KCN”. Việc chậm trễ
trong bồi thường và giải phóng mặt bằng, chậm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất, kết cấu hạ tầng tại các KCN chưa được đầu tư chất lượng, đồng bộ làm cho các
nhà đầu tư thứ cấp nản chí, dẫn đến việc chậm đầu tư hoặc hoãn đầu tư. Mặt khác, do

4
xuất phát điểm về kết cấu hạ tầng xã hội KCN trên địa bàn tỉnh còn thấp nên cũng ảnh
hưởng đến thu hút đầu tư vào các KCN. Các dự án nhà ở công nhân gắn kết với quy
hoạch đô thị và KCN sẽ giải quyết được tình trạng thuê chỗ ở với điều kiện sinh hoạt
thiếu thốn trong các khu dân cư gần các KCN trên địa bàn nhưng các KCN trên địa
bàn lại chưa được thực hiện đầu tư đúng mức. Theo bà Nguyễn Thị Hồng Sĩ, Phó
Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư (Sở Kế hoạch & Đầu tư tỉnh Bình Định), “việc
hoàn thiện cơ sở hạ tầng đảm bảo cho các KCN chưa quyết liệt, dẫn đến tình trạng quy
hoạch đến đâu thì khu dân cư mọc đến đó. Rồi nhiều vấn đề khác nảy sinh khi KCN
dùng chung hạ tầng với khu dân cư. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến thu hút đầu
tư vào các KCN trên địa bàn tỉnh”.
Như vậy, hoạt động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN (kết cấu hạ tầng kỹ
thuật lẫn kết cấu hạ tầng xã hội) tại Bình Định có ảnh hưởng không nhỏ đến thu hút
đầu tư vào các KCN trên địa bàn tỉnh. Hoàn thiện hoạt động đầu tư phát triển kết cấu
hạ tầng KCN và phát huy tác động tích cực của hệ thống kết cấu hạ tầng KCN nhằm
tăng cường thu hút đầu tư vào các KCN trên địa bàn là một vấn đề được sự quan tâm
của Bình Định trong thời gian qua.
Thực trạng trên ở Việt Nam nói chung và Bình Định nói riêng khiến các nhà
nghiên cứu quan tâm nhiều hơn đến vấn đề đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN tác
động đến thu hút đầu tư vào KCN như thế nào trên các khía cạnh: quyết định đầu tư
vào KCN, kết quả thu hút đầu tư vào KCN, mức độ hài lòng của nhà đầu tư vào KCN?
Ở mức độ nào? Tác động qua những kênh nào? Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN
hiện tại đã đáp ứng được yêu cầu của nhà đầu tư hay chưa? Có cần thiết phải đầu tư
phát triển thêm các KCN? Và hơn nữa, các nhà hoạch định chính sách làm gì về đầu tư
phát triển kết cấu hạ tầng KCN nhằm tăng cường thu hút đầu tư vào các KCN trên địa
bàn tỉnh Bình Định? Những phân tích của nghiên cứu sẽ góp phần luận giải những vấn
đề trên về cả mặt lý thuyết lẫn thực tiễn.
Trước những khoảng trống của các công trình nghiên cứu trước và những vấn
đề của thực tiễn thì việc tìm hiểu tác động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KCN đến

thu hút đầu tư vào KCN là cần thiết. Vì thế, tác giả đã lựa chọn đề tài “Tác động của
đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp đến thu hút đầu tư vào các khu
công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Định” làm đề tài luận án của mình.

2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát là nghiên cứu tác động của đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng
KCN đến thu hút đầu tư vào KCN. Tác giả cũng đưa ra một số đề xuất về đầu tư phát


Luận án đầy đủ ở file: Luận án Full