Tăng cường quản lý liên kết đào tạo giữa trường cao đẳng nghề phú thọ và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh phú thọ ( Luận án tiến sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ ĐỨC THUẬN

TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ LIÊN KẾT ĐÀO TẠO
GIỮA TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ PHÚ THỌ VÀ
DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ ĐỨC THUẬN

TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ LIÊN KẾT ĐÀO TẠO
GIỮA TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ PHÚ THỌ VÀ
DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. PHẠM QUÝ LONG

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và
kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong
bất kì công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ
rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, ngày 25 tháng 3 năm 2014
Tác giả luận văn

Lê Đức Thuận

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ii

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn rất tận tình của
PGS.TS. Phạm Quý Long cùng với những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy cô
giáo của Trƣờng đại học kinh tế và quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên. Tôi
xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới những sự giúp đỡ đó.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn tới: UBND tỉnh Phú Thọ, Sở Lao động - Thƣơng
binh và xã hội, Cục thống kê tỉnh Phú Thọ, Ban giám hiệu cùng các thầy cô giáo Khoa
Kế toán - Quản trị và các phòng ban chức năng của Trƣờng Cao đẳng nghề Phú Thọ và
các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
Xin cảm ơn sự động viên, hỗ trợ của gia đình, đồng nghiệp và bạn bè đã tạo điều
kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn./.
Phú Thọ, ngày 25 tháng 3 năm 2014
Tác giả luận văn

Lê Đức Thuận

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................................. vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU ......................................................................................vii
.................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................ 2
3. Đối tƣợng nghiên cứu.............................................................................................. 3
................................................................................................ 3
5. Đóng góp mới của luận văn .................................................................................... 3
6. Bố cục của luận văn ................................................................................................ 3

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ LIÊN
KẾT ĐÀO TẠO NGHỀ GIỮA CƠ SỞ ĐÀO TẠO NGHỀ VÀ CÁC
DOANH NGHIỆP ..................................................................................................... 5
1.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................................ 5
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ................................................................................... 5
1.1.2. Các hình thức liên kết giữa CSĐT nghề và DN trong lĩnh vực đào tạo nghề ..... 10
1.1.3. Những nhân tố tác động đến hoạt động LKĐT nghề giữa CSĐT
nghề và DN ............................................................................................................... 15
................................................................................................... 18
1.2.1. Một số mô hình liên kết giữa CSĐT nghề và các DN phổ biến trên thế
giới mà Việt Nam đang tham khảo và áp dụng ......................................................... 18
........................................................... 22
1.2.3. Bài học rút ra từ cơ sở lý luận và thực tiễn tại Việt Nam và thế giới ............. 25
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................... 26
2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 26
.................................. 26
.......................................................................... 26
...................................................... 32
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

iv
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................................. 32
2.3.1. Chỉ tiêu thể hiện công tác quản lý LKĐT về hình thức và nội dung liên kết ........ 32
2.3.2. Chỉ tiêu đánh giá mức độ và hiệu quả mối quan hệ giữa nhà Trƣờng
và các DN ................................................................................................................. 33
2.3.3. Chỉ tiêu thể hiện công tác quản lý mục tiêu và nội dung chƣơng trình LKĐT .......... 33
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ LIÊN KẾT ĐÀO
TẠO GIỮA TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ PHÚ THỌ VÀ DOANH

NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ ...................................................... 34
3.1. Thông tin chung và cơ cấu tổ chức của trƣờng cao đẳng nghề Phú Thọ ........... 34
3.1.1. Thông tin chung .............................................................................................. 34
3.1.2. Quá trình hình thành và phát triển .................................................................. 34
................................................................................... 34
3.1.4. Cơ cấu, tổ chức bộ máy quản lý ...................................................................... 35
3.1.5. Các ngành nghề đào tạo .................................................................................. 36
3.1.6. Cơ sở vật chất phục vụ dạy và học.................................................................. 37
3.2. Thực trạng công tác quản lý hoạt động LKĐT giữa trƣờng cao đẳng nghề
Phú Thọ với các DN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ........................................................ 38
3.2.1. Thực trạng nhu cầu và cơ chế LKĐT của nhà trƣờng và DN ........................ 38
3.2.2. Công tác quản lý về hình thức và nội dung liên kết ........................................ 42
3.2.3. Công tác quản lý mục tiêu và nội dung chƣơng trình LKĐT ......................... 47
3.2.4. Công tác quản lý GV và HSSV ....................................................................... 52
3.2.5. Công tác quản lý chất lƣợng và hiệu quả của LKĐT ...................................... 58
......................................... 68
3.3.1. Các yếu tố ảnh hƣởng đến LKĐT giữa trƣờng Cao đẳng nghề Phú Thọ
với các DN ................................................................................................................ 68
.................................................................................................. 70
Chƣơng 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ LIÊN KẾT ĐÀO TẠO
NGHỀ GIỮA TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ VÀ DOANH NGHIỆP TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ .....................................................................................72
4.1. Một số căn cứ để đề xuất giải pháp .................................................................... 72
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

v
4.1.1. Mục tiêu về đổi mới giáo dục đào tạo của Đảng “Trích Nghị quyết
Trung ƣơng 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục - Đào tạo” .............. 72

4.1.2. Dự báo thay đổi của thị trƣờng lao động tại tỉnh Phú Thọ và kế hoạch
đào tạo của Trƣờng Cao đẳng nghề Phú Thọ giai đoạn 2015-2020.......................... 72
4.1.3. Quan điểm và mục tiêu chung về LKĐT nghề ............................................... 75
4.2. Các giải pháp cụ thể nhằm tăng cƣờng quản lý hoạt động LKĐT giữa
Trƣờng cao đẳng nghề Phú Thọ với các DN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ................... 77
4.2.1. Phối hợp chặt chẽ giữa nhà Trƣờng với các DN trong việc đổi mới mô
hình đào tạo (mục tiêu, nội dung, phƣơng pháp, hình thức) ..................................... 77
4.2.2. Xây dựng cơ sở thực hành tại các DN để rèn luyện, phát triển các kỹ
năng nghề nghiệp cho sinh viên trong quá trình đào tạo .......................................... 78
4.2.3. Nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực sƣ phạm, năng lực hƣớng dẫn
thực hành cho đội ngũ cán bộ giảng dạy trong nhà trƣờng và đội ngũ cán bộ
hƣớng dẫn thực tập của các DN ................................................................................ 79
4.2.4. Hoàn thiện từng bƣớc cơ sở vật chất, điều kiện, phƣơng tiện phục vụ
công tác đào tạo ......................................................................................................... 81
4.2.5. Nâng cao kỹ năng quản lý cho cán bộ ............................................................ 82
4.2.6. Phối hợp tổ chức giao ban công tác quản lý đào tạo từng quý, từng học
kỳ, năm học giữa nhà trƣờng và các DN................................................................... 82
4.3. Kiến nghị ............................................................................................................ 83
4.3.1. Đối với Nhà nƣớc ............................................................................................ 83
4.3.2. Đối với Bộ Lao động Thƣơng binh và Xã hội ................................................ 84
4.3.3. Đối với UBND tỉnh Phú Thọ .......................................................................... 84
4.3.4. Đối với Trƣờng Cao đẳng nghề Phú Thọ ........................................................ 85
4.3.5. Đối với các DN đóng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ tỉnh Phú Thọ...................... 85
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 87
1. Các điểm mạnh ...................................................................................................... 87
2. Các điểm còn hạn chế ........................................................................................... 88
3. Các giải pháp ......................................................................................................... 88
...................................................................................... 89
PHỤ LỤC ................................................................................................................. 91

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CB

: Cán bộ

CĐN

: Cao đẳng nghề

CNH - HĐH

: Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CP

: Cổ phần

CSĐT nghề

: Cơ sở đào tạo nghề

DN

: Doanh nghiệp

ĐVT

: Đơn vị tính

GV

: Giáo viên

HSSV

: Học sinh sinh viên

LĐTB & XH

: Lao động Thƣơng binh và Xã hội

LKĐT

: Liên kết đào tạo

NXB

: Nhà xuất bản

QL

: Quản lý

T/P

: Thành phố

TCN

: Trung cấp nghề

TNHH

: Trách nhiệm hữu hạn

TW

: Trung ƣơng

UBND

: Ủy ban nhân dân

XKLĐ

: Xuất khẩu lao động

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Bảng phân bổ và kết quả thu về phiếu điều tra ........................................ 31
Bảng 3.1: Tình hình cơ sở vật chất của trƣờng ......................................................... 38

Bảng 3.2: Thực trạng lao động tại các DN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ giai
đoạn 2011 - 2013 ..................................................................................... 40
Bảng 3.3: Đánh giá của các DN về hiệu quả các hình thức LKĐT và đào tạo
tại trƣờng.................................................................................................. 41
Bảng 3.4: Tổng hợp số lƣợng HSSV đƣợc đào tạo theo các hình thức liên kết
giai đoạn 2011 - 2013 .............................................................................. 42
Bảng 3.5: Tổng hợp nguồn thu của trƣờng giai đoạn 2011 - 2013 ........................... 44
Bảng 3.6. Kết quả khảo sát thực trạng về mức độ và hiệu quả quan hệ giữa
trƣờng và các doanh nghiệp ..................................................................... 46
Bảng 3.7: Thống kê số lƣợng chƣơng trình môn học đƣợc xây dựng với sự
tham gia của DN ...................................................................................... 49
Bảng 3.8: Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng về công tác quản lý mục tiêu,
nội dung chƣơng trình đào tạo. ................................................................ 51
Bảng 3.9: Trình độ đội ngũ cán bộ, giáo viên từ năm 2011 - 2013 .......................... 53
Bảng 3.10: Kết quả khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý đội ngũ
GV............................................................................................................ 54
Bảng 3.11: Kết quả đào tạo giai đoạn 2011 - 2013 ................................................... 55
Bảng 3.12: Tổng hợp việc làm và thu nhập của HSSV sau khi tốt nghiệp .................. 58
Bảng 3.13: Đánh giá của HSSV về mức độ phù hợp giữa nghề đƣợc đào tạo
và việc làm theo trình độ đào tạo ............................................................. 59
Bảng 3.14: Đánh giá của DN về mức độ đáp ứng yêu cầu công việc của
ngƣời đƣợc đào tạo khi có LKĐT............................................................ 61
Bảng 3.15: Đánh giá của DN về mức độ đáp ứng yêu cầu công việc của
ngƣời đƣợc đào tạo khi không có LKĐT ................................................ 61
Bảng 3.16: Đánh giá của HSSV về mức độ hữu ích của các chƣơng trình đào
tạo đối với công việc làm sau khi ra trƣờng ............................................ 64
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

viii
Bảng 3.17: Đánh giá của CB, GV về mức độ đầy đủ của cơ sở vật chất và
trang thiết bị phục vụ quá trình giảng dạy ............................................... 65
Bảng 3.18: Đánh giá của CB, GV về mức độ hiện đại của cơ sở vật chất và
trang thiết bị phục vụ quá trình giảng dạy ............................................... 65
Bảng 4.1: Dự báo nhu cầu đào tạo nghề cho lao động của các DN trên địa
bàn tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2020 ................................................ 74
Bảng 4.2: Kế hoạch đào tạo của trƣờng Cao đẳng nghề Phú Thọ giai đoạn
2015 - 2020 ............................................................................................. 74

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

1

1. Tính cấp thiết của đề tài
Bƣớc sang thế kỷ thứ XXI, vấn đề nguồn nhân lực ngày càng trở thành yếu
tố quyết định đối với sự phát triển và thịnh vƣợng của mỗi quốc gia.
Việt Nam đang trong thời kỳ đầu của sự nghiệp CNH - HĐH đất nƣớc nên
việc đáp ứng yêu cầu về con ngƣời và nguồn nhân lực là nhân tố quyết định. Trong
chiến lƣợc phát triển nguồn nhân lực thì đào tạo nghề luôn đƣợc coi là vấn đề then
chốt nhằm tạo ra đội ngũ công nhân kỹ thuật có trình độ, kiến thức chuyên môn, có
kỹ năng và thái độ nghề nghiệp phù hợp yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng
sự biến đổi cơ cấu kinh tế, đáp ứng nhu cầu chuyển dịch cơ cấu lao động.
Nhiệm vụ phát triển nguồn nhân lực là trách nhiệm chung của toàn Đảng, toàn
dân ta, trong đó vai trò của các cơ sở giáo dục đào tạo nghề và các DN là rất quan
trọng. Trong những năm qua, đƣợc sự quan tâm của Đảng, Nhà nƣớc, sự chỉ đạo của
Chính phủ và sự cố gắng của các cấp, các ngành, công tác dạy nghề đã từng bƣớc
đƣợc đổi mới và phát triển, đáp ứng ngày một tốt hơn nhu cầu về nhân lực kỹ thuật

trực tiếp phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Hệ thống mạng lƣới dạy nghề đã bắt đầu
đƣợc đổi mới và phát triển; quy mô đào tạo nghề tăng nhanh; các cơ sở dạy nghề đã
mở thêm nhiều ngành nghề đào tạo mới mà thị trƣờng lao động có nhu cầu. Nhiều lao
động trong các DN đã đƣợc đào tạo nghề tại các trƣờng dạy nghề và có khả năng sử
dụng đƣợc những thiết bị hiện đại trong các DN này. Tuy nhiên còn khá nhiều lao
động, nhất là lao động đƣợc tuyển tại địa phƣơng, chƣa qua đào tạo nghề.
Không khó hiểu khi mới đây Bộ Lao động, thƣơng binh và xã hội nhấn
mạnh, các trƣờng trong hệ thống đào tạo nghề phải thống kê có bao nhiêu HSSV
tìm đƣợc việc làm sau khi tốt nghiệp, bởi đó là thƣớc đo thiết thực về chất lƣợng
đào tạo. Tiến sỹ Bùi Đức Tài (Hiệu trƣởng trƣờng cao đẳng nghề Phú Thọ) nêu lên
một thực tế: "Rõ ràng, không thể đánh giá một cơ sở dạy nghề là vững mạnh, là có
triển vọng khi số lƣợng HSSV tốt nghiệp của nhà trƣờng bị thất nghiệp ngày càng
nhiều". Về phía DN, tuyển dụng lao động qua các hội chợ việc làm là việc thƣờng
làm. Tuy nhiên, thực tế tại các hội chợ việc làm cho thấy, dù công tác tuyển chọn
lao động đƣợc tiến hành trong điều kiện thị trƣờng dƣ thừa ngƣời lao động đã qua
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

2
đào tạo khát khao tìm việc làm, song hầu hết DN không dễ tìm đƣợc lao động phù
hợp. Với đa số lao động đƣợc tuyển, DN vẫn phải đầu tƣ thêm thời gian, kinh phí để
đào tạo lại cho phù hợp với yêu cầu chuyên môn của mình.
Nguyên nhân chính là do sự liên kết giữa nhà trƣờng và các DN còn lỏng lẻo.
Trên thực tế các CSĐT nghề vẫn chủ yếu đào tạo theo khả năng “cung” của mình
chứ chƣa thực sự đào tạo theo “cầu” của DN, chất lƣợng đào tạo chƣa cao. Rất
nhiều ngƣời sau khi đã tốt nghiệp các trƣờng dạy nghề vẫn không đáp ứng đƣợc
.

. Trong những năm gần đây, bên cạnh việc mở

rộng quy mô, ngành nghề đào tạo, đổi mới mục tiêu, nội dung, phƣơng pháp, hình
thức đào tạo, nhà trƣờng còn bắt đầu thực hiện liên kết trong quá trình đào tạo giữa
nhà trƣờng với các doanh nghiệp.
Một trong những giải pháp để trƣờng Cao đẳng nghề Phú Thọ nâng cao chất
lƣợng đào tạo của mình, tạo ra đƣợc đội ngũ công nhân kỹ thuật lành nghề, đáp ứng
đƣợc nhu cầu của các doanh nghiệp đó là tăng cƣờng sự liên kết giữa trƣờng với các
doanh nghiệp. Vấn đề liên kết đào tạo là vấn đề mới, có nhiều khó khăn song là vấn
đề cần thiết, là vấn đề có tính chất nền tảng đảm bảo cho Trƣờ

: “Tăng cường quản lý liên kết đào tạo nghề giữa Trường cao đẳng nghề Phú
Thọ và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ".
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
tạo nghề giữa Trƣờng Cao đẳng nghề Phú Thọ với các doanh nghiệp trên địa b
.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

3
2.2. Mục tiêu cụ thể
Làm rõ những cơ sở lý luận cơ bản và thực tiễn liên quan đến quản lý LKĐT
giữa cơ sở đào tạo nghề và DN
Đánh giá thực trạng công tác LKĐT giữa Trƣờng Cao đẳng nghề Phú Thọ
với các DN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ - tỉnh Phú Thọ.
Trên cơ sở đó đƣa

tăng cƣờng quản lý LKĐT của Trƣờng

cao đẳng nghề Phú Thọ nghề với các DN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.

3. Đối tƣợng nghiên cứu
Quản lý hoạt động liên kết đ
.

.
-

: Nghiên cứu trong giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2013 và

các giải pháp cho giai đoạn tiếp theo.
5. Đóng góp mới của luận văn
5.1. Về mặt lý luận
Luận văn đã góp phần bổ sung cho lý luận quản lý hoạt động liên kết đào tạo
ở các CSĐT nghề ở nƣớc ta hiện nay.
5.2. Về thực tiễn quản lý hoạt động LKĐT
Luận văn đã nghiên cứu có tính hệ thống đối với công tác quản lý LKĐT
nghề giữa Trƣờng cao đẳng nghề Phú thọ và các DN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
Trên cơ sở đó luận văn đã đƣa ra một số giải pháp có tính cần thiết và khả thi nhằm
tằng cƣờng quản lý LKĐT tại trƣờng cao đẳng nghề Phú Thọ
6. Bố cục của luận văn
Bố cục ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị ra luận văn gồm 4 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý liên kết đào tạo nghề
giữa trƣờng cao đẳng nghề Phú Thọ và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

4

Chƣơng 3: Thực trạng công tác quản lý liên kết đào tạo giữa trƣờng cao đẳng
nghề Phú Thọ và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
Chƣơng 4: Giải pháp tăng cƣờng quản lý liên kết đào tạo nghề giữa trƣờng
cao đẳng nghề Phú Thọ và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
VỀ QUẢN LÝ LIÊN KẾT ĐÀO TẠO NGHỀ
GIỮA CƠ SỞ ĐÀO TẠO NGHỀ VÀ CÁC DOANH NGHIỆP
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1.1. Khái niệm về quản lý
Quản lý là một hoạt động đặc biệt, là yếu tố không thể thiếu đƣợc trong đời
sống xã hội, gắn liền với quá trình phát triển, đặc biệt trong xã hội hiện nay thì quản
lý có vai trò rất lớn. Sự phân công, hợp tác trong lao động giúp đạt năng suất cao
trong công việc, điều này đòi hỏi phải có sự chỉ huy, phối hợp, điều hành, kiểm tra...
tức là phải có ngƣời đứng đầu. Hoạt động quản lý đƣợc nảy sinh từ nhu cầu đó.
Có nhiều khái niệm khác nhau về quản lý, dƣới đây là một số nhận thức chung
về khái niệm này.
- Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hƣớng của chủ thể (Người
quản lý, tổ chức quản lý) lên khách thể (Đối tượng quản lý) về các mặt chính trị,
văn hoá, xã hội, kinh tế... bằng một hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên
tắc, các phƣơng pháp và các biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trƣờng và điều kiện
cho sự phát triển của đối tƣợng quản lý. Đối tƣợng quản lý có thể trên quy mô toàn
cầu, khu vực, quốc gia, ngành, đơn vị…

- Quản lý thể hiện việc tổ chức, điều hành tập hợp ngƣời, công cụ, phƣơng
tiện, tài chính… để kết hợp các yếu tố đó với nhau nhằm đạt mục tiêu định trƣớc.
- Quản lý là một hiện tƣợng xã hội xuất hiện rất sớm trong lịch sử phát triển của
xã hội, đặc biệt từ khi con ngƣời biết tiến hành những hoạt động lao động chung.
- Quản lý là một thuộc tính lịch sử, là nội tại của quá trình lao động, nó là
hiện tƣợng xã hội xuất hiện sớm ngay từ khi xuất hiện xã hội loài ngƣời. Khi con
ngƣời xuất hiện thì xuất hiện quản lý con ngƣời và quản lý xã hội.
Cho đến nay trong các tài liệu chuyên ngành xuất hiện nhiều định nghĩa về
quản lý. Các nhà lý luận quản lý Phƣơng tây và các nƣớc Đông Âu nhƣ Henri
Fayon (1841 - 1925) hay F.Redrich Taylor (1856 - 1915)… đã nghiên cứu khoa học
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

6
về quản lý và coi đây là ngành mũi nhọn thúc đẩy sự phát triển xã hội, có thể dẫn ra
một số nhƣ:
Theo F.Taylor: Quản lý là biết đƣợc chính xác điều bạn muốn ngƣời khác
làm, và sau đó hiểu đƣợc rằng làm thế nào để họ đã hoàn thành công việc một cách
tốt nhất và rẻ nhất. Sau này ông Lerence chủ tịch hiệp hội các nhà kinh doanh Mỹ
đã khái quát quan điểm của F.Taylor và cho rằng: Quản lý là thông qua ngƣời khác
để đạt đƣợc mục tiêu của mình.
Cùng thời với F.Taylor, nhà quản lý hành chính ngƣời Pháp là H.Fayon lại
định nghĩa quản lý theo các chức năng của nó. Theo H. Fayon: Quản lý là dự đoán
và lập kế hoạch, tổ chức, điều khiển, phối hợp và kiểm tra.
Ở Việt Nam tác giả Đỗ Hoàng Toàn trong giáo trình "Quản lý kinh tế" cho
rằng: Quản lý là tác động hƣớng đích của hệ thống chủ thể tới sự hoạt động của hệ
thống đối tƣợng bằng một hệ thống các biện pháp, phƣơng pháp và các công cụ làm
cho hoạt động của hệ thống bị quản lý đó vận hành đúng theo yêu cầu của các quy
luật khách quan, phù hợp với định hƣớng và mục tiêu của hệ thống chủ thể quản lý.

Tác giả Phạm Viết Vƣợng cho rằng cần xem xét khái niệm quản lý ở hai góc
độ: chính trị - xã hội và hành động. Ở góc độ chính trị - xã hội, quản lý đƣợc hiểu là
sự kết hợp giữa tri thức với lao động. Còn ở góc độ hành động quản lý đƣợc hiểu là
chỉ huy, điều khiển, điều hành.
Đề cập đến các nhiệm vụ của quản lý, nhà quản lý học ngƣời Mỹ đƣợc coi là
tiêu biểu của thế kỷ XX, Peter Druker cho rằng có các nhiệm vụ sau:
- Xác định mục tiêu: Đó là điều cần đạt đƣợc biểu hiện bằng định lƣợng hoặc
định tính.
- Xây dựng tổ chức: Đây là một trong những điều kiện tổng hợp thiết yếu để
ổn định, phát triển bộ máy.
- Tạo động lực: Đây là đòn bẩy, sức mạnh để tổ chức đơn vị phát triển, con
ngƣời tiến bộ.
- Phát huy nhân lực, vật lực, tài lực: Đây là điều kiện cụ thể tạo nên sức mạnh
nội lực, ngoại lực thúc đẩy tổ chức mình quản lý phát triển, đồng thời tránh đƣợc
lãng phí, tiêu cực trong bộ máy.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

Luận án đầy đủ ở file: Luận án Full