Tiết 90 Phát biểu tự do

Trường THPT Tam quan Năm ọc 2008 - 2009
Ngày soạn:05- 4 - 2010 Làm văn :
Tiết:90
I. MỤCTIÊU
1. Về kiến thức: Giúp học sinh :
- Có những hiểu biết đầu tiên về phát biểu tự do (khái niệm những điểm giống khác nhau
so với phát biểu theo chủ đề).
- Nắm được một số ngun tắc và u cầu của phát biểu tự do.
2. Về kó năng:- Bước đầu vận dụng được những kiến thức và kĩ năng đó vào cơng
việc phát biểu tự do vế một chủ đề mà các em thấy hứng thú và có mong muốn được trao
đổi ý kiến với người nghe. . .
3. Về thái độ: Chú ý giữ gìn sự trong sáng cho tiếng Việt.
1.Chuẩn bò của giáo viên:
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng.
- Phương án tổ chức lớp học : Phát vấn, diễn giảng, gợi mở, thảo luận.
2. Chuẩn bò của học sinh :
+ Chn bÞ SGK, vë ghi ®Çy ®đ
+ Chn bÞ phiÕu tr¶ lêi c©u hái theo mÉu.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút)
- T¹i sao ph¶i x¸c ®Þnh giäng ®iƯu cho phï hỵp vÊn ®Ị nghÞ ln?
- Em h·y cho biÕt c¨n cø vµo ®©u ®Ĩ x¸c ®Þnh giäng ®iƯu nghÞ ln?
3. Giảng bài mới:
- Giới thiệu bài : (2 phút)
-Trong cuộc sống, có nhiều khi người ta gặp những tình huống khiến mình muốn hoặc
cần phải phát biểu khơng theo các nội dung đã chuẩn bị kĩ càng từ trước. Phát biểu trong
những tình huống như thế gọi là phát biểu tự do.
- Tiến trình bài dạy:
THỜI
GIAN

HOẠT ĐỘNG CỦA
GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG
CỦA HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
10’
Hoạt động 1 :
- ThÕ nµo lµ ph¸t
biĨu tù do ?

-Kết hợp làm việc cá
nhân và trao đổi theo
nhóm để trả lời câu
hỏi
-Anh chị hãy tìm một
vài ví dụ từ đời sống
và của bản thân để
chứng tỏ rằng : Trong
thực tế, khơng phải
lúc nào con người
Hoạt động 1:
+ Tr×nh bµy nh÷ng vÊn
®Ị vỊ cc sèng, x·
héi, vỊ lÝ tëng ®¹o ®øc,
vỊ v¨n häc mµ kh«ng ë
héi nghÞ, kh«ng chn
bÞ tríc, kh«ng s¾p xÕp
mµ trao ®ỉi tøc thêi
gäi lµ ph¸t biĨu tù do.
Trao ®ỉi víi b¹n vỊ bµi

häc nµo ®ã. Nãi
chun víi ngêi ®ång
nghiƯp. Tríc khi ®i
ngđ tËp thĨ mÊy ngêi
kĨ chun (mçi ngêi
1.Tìm hiểu về phát biểu tự
do:
Trong thực tế, khơng phải lúc
nào con người chỉ phát biểu
những ý kiến về một vấn đề mà
mình đã chuẩn bị kĩ càng, theo
những chủ đề định sẵn.
Ví dụ: Trong một buổi họp, bất
ngờ được mời phát biểu ; được
bạn bè, người thân hỏi ý kiến
về một vấn đề nào đó…
-Phát biểu tự do là một dạng
phát biểu ta thường gặp trong
đời sống; ở đó; người phát biểu
có thể hào hứng trình bày ý
Ngữ văn 12 Cơ bản - 1 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan Năm ọc 2008 - 2009
5’
5’
cũng chỉ phát biểu
những ý kiến mà mình
đã chuẩn bị kĩ càng,
theo những chủ đề
định sẵn.
- Trên cơ sở những ví

dụ tìm được, anh chị
hãy trả lời vì sao con
người lại có nhu cầu
phát biểu tự do?
- Những ví dụ trên
đây cho thấy, người
phát biểu tự do
thường khơng có đủ
thời gian để chuẩn bị
kĩ cho lời phát biểu.
Vậy phải làm thế nào
để đạt được thành
cơng? Hãy chọn mọt
trong các phương án
sau đây để có câu trả
lời đúng.
a) Khơng phát biểu
những gì mình khơng
hiểu biết hoặc thích
thú
b) Phải bám sát chủ
đề để khơng bị xa đề
hoặc lạc đề.
c) Phải tự rèn luyện
để có thể tìm ý và sắp
xếp ý.
d) Nên xây dựng lời
phát biểu thành một
bài hồn chỉnh.
e) Chỉ nên tập trung

vào những nội dung
làm cho người nghe
cảm thấy mới mẻ và
thú vị
g) Ln ln quan sát
nét mặt, cử chỉ của
gãp mét chun kh«ng
chn bÞ tríc.
- Nh÷ng t×nh hng
cÇn ph¸t biĨu kh«ng
theo c¸c néi dung ®·
chn bÞ s½n nh trong
h×nh thøc ph¸t biĨu
theo chđ ®Ị, h×nh thøc
ph¸t biĨu như thÕ
®ỵc gäi lµ ph¸t biĨu tù
do.
- Ngêi ph¸t biĨu tù do
kh«ng cã thêi gian
chn bÞ kÜ cho lêi
ph¸t biĨu:
- Nh÷ng ý kiÕn ph¸t
biĨu
thêng chØ ®Õn vµ cã
liªn quan tíi mäi
ngêi hc cc sèng
xung quanh.
- VÊn ®Ị kh«ng thĨ
kh«ng nªu ra.
- Lêi lÏ nhiỊu khi

trïng lỈp, kh«ng trau
cht
- Ph¶i b¸m s¸t vÊn ®Ị,
t×nh hng ®Ỉt ra khi
ph¸t biĨu
- RÌn lun c¸ch t×m
ý, s¾p xÕp c¸c ý sao
cho nh¹y bÐn vµ kÞp
thêi.
- Quan s¸t nÐt mỈt vµ
th¸i ®é cđa ngêi nghe
®Ĩ ®iỊu chØnh lêi ph¸t
biĨu cho phï hỵp.
- Trong ph¸t biĨu ph¶i
cã th«ng tin cơ thĨ vµ
míi mỴ, bÊt ngê, cã
søc g©y Ên tỵng, cã
thªn sù biĨu c¶m vµ
hµi híc, thĨ hiƯn sù
hµo høng cđa b¶n th©n
¸nh m¾t, giäng nãi,
®iƯu bé vµ t¹o ®ỵc c¶m
kiến của mình với người nghe.
Và đấy là những ý kiến hồn
tồn khơng theo một chủ đề nào
đã định trước.
- Sự khác biệt giữa phát biểu tự
do và các dạng phát biểu khác
nằm trong hai chữ tự do (Tự
mình tìm chủ đề cũng như nội

dung phát biểu, có khi nảy sinh
một cách bất ngờ, ngẫu nhiên,
ngồi dự định)
2-Nhu cầu được (hay phải )
phát biểu tự do:
(Xem xét thêm tình huống gợi
ý trong sách giáo khoa trích
trong Mảnh trăng cuối rừng
của Nguyễn Minh Châu ) để
tìm lời giải đáp thật xác đáng)
Con người có nhu cầu phát
biểu tự do vì ai cũng muốn nói
lên những tâm tư nguyện vọng,
suy nghĩ của bản thân trước
những sự vật, hiện tượng trong
cuộc sống. Mặt khác, việc phát
biểu còn khẳng định cái tơi của
mỗi người, vì vậy, phát biểu tự
do là một hình thức để chúng ta
tự khẳng định mình.
3-Những ví dụ trên đây cho
thấy, người phát biểu tự do
thường khơng đủ thời gian
để chuẩn bị cho lời phát biểu.
Vậy muốn đạt thành cơng
cần :
a) Khơng phát biểu những gì
mình khơng hiểu biết hoặc
thích thú
b) Phải bám sát chủ đề để

khơng bị xa đề hoặc lạc đề.
c) Phải tự rèn luyện để có thể
tìm ý và sắp xếp ý.
e) Chỉ nên tập trung vào những
nội dung làm cho người nghe
cảm thấy mới mẻ và thú vị
g) Ln ln quan sát nét mặt,
cử chỉ của người nghe để có sự
điều chỉnh kịp thời
Vì bất ngờ, ngẫu nhiên,
ngồi dự định nên bài phát biểu
Ngữ văn 12 Cơ bản - 2 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan Năm ọc 2008 - 2009
5’
5’
7’
người nghe để có sự
điều chỉnh kịp thời.
- Hãy tưởng tượng
tình huống sau:
Anh chị đang có
mặt giữa đơng đủ bạn
bè. Mọi người đang
trao đổi bàn bạc với
nhau về những vấn đề
sơi nổi trong giới
trẻ…Anh chị có
những ý kiến riêng về
một chủ đề nảy sinh
khi nghe thảo luận và

muốn phát biểu những
ý kiến đó cho các bạn
cùng nghe.
- Hãy cho biết:
a) Anh (chị) định phát
biểu về một chủ đề cụ
thể nào
b) Vì sao anh chị lựa
chọn chủ đề ấy
c)Anh chị đã phát
nhanh trong óc mình
những ý chính nào
của lời phát biểu và
đã sắp xếp lại chúng
theo thứ tự nào?
Anh chị định làm như
thế nào để thu hút sự
chú ý của người
nghe?


H oạt động 2:
GV híng dÉn HS
thùc hiƯn c¸c bµi
lun tËp trong SGK.
Bµi tËp 2 – SGK
gi¸c gÇn gòi cã sù giao
lu gi÷a ngêi nãi vµ
ngêi nghe.

H oạt động 2:
Bµi tËp 1 – SGK
+ TiÕp tơc su tÇm
nh÷ng lêi ph¸t biĨu tù
do ®Ỉc s¾c
Bµi tËp 2 – SGK
khó mà có thể hồn chỉnh thành
bài được.
Phương án (d) là khơng lựa
chọn.
4-Làm thế nào để thu hút sự
chú ý của người nghe:
-Nhấn mạnh những chỗ có ý
nghĩa quan trọng trong lời phát
biểu
-Đưa ra những thơng tin bất
ngờ, mới, gây ấn tượng.
-Lồng nội dung phát biểu vào
những câu chuyện kể lí thú, hấp
dẫn. Tìm cách diễn đạt dễ tiếp
nhận trong hồn cảnh thích
hợp, có thêm sự biểu cảm hay
hài hước.
-Thể hiện sự hào hứng của bản
thân qua ánh mắt, giọng nói
điệu bộ.
-Tạo cảm giác gần gũi, có sự
giao lưu giữa người nói và
người nghe.
5.Ghi nhớ:

-Trong cuộc sống, có nhiều khi
người ta gặp những tình huống
khiến mình muốn hoặc cần phải
phát biểu khơng theo các nội
dung đã chuẩn bị kĩ càng từ
trước. Phát biểu trong những
tình huống như thế gọi là phát
biểu tự do.
-Muốn thành cơng, người phát
biểu tự do phải hiểu biết và có
hứng thú với chủ đề mà mình
đã chọn. Người phát biểu tự do
còn cần quan tâm đến nhu cầu
của người nghe, để từ đó tìm
được nội dung và cách phát
biểu thích hợp, có khả năng
đem lại cho người nghe những
điều đúng đắn, mới mẻ và bổ
ích.
Lun tËp
Bµi tËp 1 – SGK
+ TiÕp tơc su tÇm nh÷ng lêi
ph¸t biĨu tù do ®Ỉc s¾c
Bµi tËp 2 – SGK
Ph¸t biĨu tù do vỊ cn “NhËt
kÝ §Ỉng Th Tr©m” vµ “M·i
Ngữ văn 12 Cơ bản - 3 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan Năm ọc 2008 - 2009
+ Ghi l¹i lêi ph¸t
biĨu tù do vỊ mét

cn s¸ch ®ang ®ỵc
giíi trỴ quan t©m, yªu
thÝch vµ ph©n tÝch:
- §ã ®· thËt sù lµ
ph¸t biĨu tù do hay
vÉn lµ ph¸t biĨu theo
chđ ®Ị ®Þnh s½n?
- So víi nh÷ng yªu
cÇu ®Ỉt ra cho nh÷ng
ý kiÕn ph¸t biĨu tù do
th× lêi ph¸t biĨu cđa
b¶n th©n cã nh÷ng u
®iĨm vµ h¹n chÕ g×?
Lu ý: cÇn b¸n s¸t kh¸i
niƯm, nh÷ng yªu cÇu
vµ c¸ch ph¸t biĨu tù
do ®Ĩ ph©n tÝch.
Thùc hµnh ph¸t
biĨu tù do
Cã thĨ chän mét
trong c¸c ®Ị tµi sau:
+ Dßng nh¹c nµo
®ang ®ỵc giíi trỴ a
thÝch?
+ Quan niƯm thÕ nµo
vỊ "v¨n hãa game"?
+ T×nh yªu ti häc
®êng- nªn hay kh«ng
nªn?
+ Ch¬ng tr×nh trun

h×nh mµ b¹n yªu
thÝch? v. v…
m·i víi ti 20” viÕt vỊ
Ngun V¨n Th¹c. Lêi ph¸t
biĨu ®Ỉt ra mÊy vÊn ®Ị sau ®©y.
- Thêi Êy ti trỴ chóng t«i lµ
vËy ®Êy
+ C¶ níc hµnh qu©n, c¶ níc
thµnh dòng sÜ
+ C¶ níc ®i chung mét con ®-
êng, chung mét tiÕng nãi.
+ Ngêi ®Đp nhÊt lµ ra trËn
+ LÝ tëng sơc s«i cđa ti trỴ
chóng t«i lµ ®ỵc lªn ®êng chiÕn
®Êu. Th¹c vµ Tr©m cïng løa
ti Êy. Chun cã thËt kh«ng
cã g× ®¸nh bãng, t« mµu,
phãng ®¹i.
+ T«i nghe mµ tëng nh míi
h«m qua. ThÕ mµ thÊm tho¸t
®· trªn bèn m¬i n¨m råi.
Nh÷ng ngêi lÝnh chóng t«i ®äc
l¹i ®Ịu khãc. Xin mäi
ngêi nghÜ r»ng nh÷ng ngêi nh
chóng t«i kh«ng chØ biÕt khãc
trong chiÕn tranh mµ biÕt khãc
c¶ nh÷ng ngµy hiƯn t¹i nµy.
Khãc ®Ĩ nhí mét thêi ®au
th¬ng nhng v« cïng anh dòng.
Khãc ®Ĩ quªn ®i v× nhí l¹i

nhiỊu khi chØ thÊy bn.
+ Song ®iỊu ®¸ng quan t©m ®èi
víi nh÷ng ngêi ®· tõng cÇm
sóng h«m qua lµ ®õng ®Ĩ
nh÷ng giät níc m¾t lµm u
mỊm mäi ngêi vµ c¶ b¶n th©n
chóng ta.
4. Củng cố :
- ThÕ nµo lµ ph¸t biĨu tù do, theo em ®©y cã ph¶i lµ nhu cÇu cÇn thiÕt cđa con ngêi hay
kh«ng?- C¸ch ph¸t biĨu tù do?
- H·y ph¸t biĨu tù do mét ®o¹n ng¾n nãi vỊ thêi trang häc ®êng?
5. DỈn dß:
- Häc bµi ë nhµ, hoµn thiƯn c¸c bµi thùc hµnh.
- Chuẩn bò bài Phong cách ngơn ngữ hành chính.
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
Ngữ văn 12 Cơ bản - 4 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan Năm ọc 2008 - 2009
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

Ngữ văn 12 Cơ bản - 5 - GV: Nguyễn Văn Mạnh