Giáo án Sinh học 9 bài 34: Thoái hóa do tự thụ phấn và do giao phối gần

GIÁO ÁN SINH HỌC 9
Bài 34: THOÁI HOÁ DO TỰ THỤ PHẤN
VÀ DO GIAO PHỐI GẦN
A/ Mục tiêu:
1) Kiến thức :
- Học sinh định nghĩa được hiện tượng thoái hóa giống, nêu được nguyên nhân thoái hóa
giống.
- Trình bày được phương pháp tạo dòng thuần ở cây giao phấn.
2) Kĩ năng : Rèn kỹ năng khai thác thông tin.
3) Thái độ: Ứng dụng hiện tượng trên vào thực tế
B/ Chuẩn bị :
1. GV: Tranh phóng to H 34.1 tới 34.3 SGK.
2. HS: đọc và tìm hiỂu các thông tin liên quan đến bài học
C/ Tổ chức các hoạt động học tập :
1. Giảng kiến thức mới :
I/ Hiện tượng thoái hoá
* Hoạt động 1: Tìm hiểu về hiện tượng thoái hoá
* Mục tiêu: - HS nhận biết được hiện tượng thoái hóa ở động vật và thực vật
- Từ đó hiểu khái niệm: hiện tượng thoái hóa giống, giao phối cận huyết
* Cách tiến hành :
Hoạt động GV

Hoạt động HS

- Yêu cầu HS nghiên cứu SGK mục I

- HS nghiên cứu SGK để trả lời câu hỏi,
- Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở rút ra kết luận.
cây giao phấn biểu hiện như thế nào?
*Chỉ ra được hiện tượng thoái hóa.
- Cho HS quan sát H 34.1 minh hoạ hiện *Mục đích của việc cho cây giao phấn tự

tượng thoái hoá ở ngô do tự thụ phấn.
thụ phấn là gì ?

TaiLieu.VN

Page 1


- GV thông báo cách tiến hành tạo dòng
thuần ở cây giao phấn :Tự thụ phấn qua
nhiều thế hệ để tạo ra dòng thuầnNuôi cấy
hạt phấn tạo cây đơn bội Dùng côn sixin
tác động vào tế bào đang phân chia tạo cây
lưỡng bội .
- HS tìm hiểu mục 2 và trả lời câu hỏi:

- HS quan sát H 34.1 để thấy hiện tượng
thoái hoá ở ngô.
VD: hồng xiêm, bưởi, vải thoái hoá quả
nhỏ, ít quả, khôn ngọt.
- Dựa vào thông tin ở mục 2 để trả lời.
* Khái niệm Giao phối gần

- Giao phối gần là gì? Gây ra hậu quả gì ở * Nêu được những hậu quả của giao
phối gần ở động vật
sinh vật?
VD : bê non có cột sống ngắn, gà có đầu
dị dạng
Tiểu kết:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn:

Các cá thể của thế hệ kế tiếp có sức sống dần biểu hiện các dấu hiệu như phát triển chậm,
chiều cao cây và năng suất giảm dần, nhiều cây bị chết, bộc lộ đặc điểm có hại.
2. Hiện tượng thoái hoá do giao phối gần ở động vật:
a/ Thoái hóa: là hiện tượng con cháu có sức sống kém dần bộc lộ tính trạng xấu, năng xuất
giảm…
b/ Giao phối gần (giao phối cận huyết): là sự giao phối giữa các con cái sinh ra từ 1 cặp bố mẹ
hoặc giữa bố mẹ với con cái của chúng.
c/ Thoái hóa do giao phối gần: Giao phối gần gây ra hiện tượng thoái hoá ở thế hệ con cháu:
sinh trưởng và phát triển yếu, khả năng sinh sản giảm, quái thai, dị tật bẩm sinh, chết non.
II/ Nguyên nhân của hiện tượng thoái hoá
* Hoạt động 2: Tìm hiểu nguyên nhân của hiện tượng thoái hoá
* Mục tiêu: HS giải thích nguyên nhân của hiện tượng thoái hóa là do xuất hiện thể đồng hợp
gen hoặc gây hại.
* Cách tiến hành
Hoạt động của GV
- giới thiệu H 34.3 ; màu xanh biểu thị thể đồng hợp

TaiLieu.VN

Hoạt động của HS
- HS nghiên cứu kĩ H 34.3,

Page 2


thảo luận nhóm, nêu được:
- Yêu cầu HS quan sát H 34.3 và trả lời:

+ Tỉ lệ đồng hợp tăng, tỉ lệ
- Qua các thế hệ tự thụ phán hoặc giao phối cận dị hợp giảm.

huyết, tỉ lệ thể đồng hợp và dị hợp biến đổi như thế + Các gen lặn ở trạng thái dị
nào?
hợp chuyển sang trạng thái
- Tại sao tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối đồng hợp  các gen lặn có
hại gặp nhau biểu hiện
gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hoá?
thành tính trạng có hại, gây
- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức.
hiện tượng thoái hoá.
- GV mở rộng thêm: ở một số loài động vật, thực vật
cặp gen đồng hợp không gây hại nên không dẫn đến
hiện tượng thoái hoá  có thể tiến hành giao phối gần.
Tiểu kết: Do tỉ lệ dị hợp tử giảm, tỉ lệ đồng hợp tử tăng làm xuất hiện tính trạng lặn gây hại
thoái hóa giống
III/ Vai trò của phương pháp tự thụ phấn và giao phối cận huyết trong chọn giống
* Hoạt động 3: Tìm hiểu về vai trò của phương pháp tự thụ phấn và giao phối cận huyết trong
chọn giống
* Mục tiêu: HS chỉ ra được vai trò tạo dòng thuần của phương pháp tự thụ phấn và giao phối
cận huyết trong chọn giống
* Cách tiến hành
Hoạt động của GV
- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK và
trả lời câu hỏi:

Hoạt động HS
- HS nghiên cứu SGK mục
III và trả lời câu hỏi.

- Tại sao tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần gây ra - 1 HS trả lời, các HS khác
hiện tượng thoái hoá nhưng những phương pháp này nhận xét, bổ sung.

vẫn được người ta sử dụng trong chọn giống?
Tiểu kết: - Dùng phương pháp này để:
+ Củng cố và duy trì 1 số tính trạng mong muốn.
+ Tạo dòng thuần, thuận lợi cho sự kiểm tra đánh giá kiểu gen của từng dòng.

TaiLieu.VN

Page 3


+ Phát hiện các gen xấu để loại ra khỏi quần thể.
+ Chuẩn bị lai khác dòng để tạo ưu thế lai.
2. Củng cố bài giảng:

* Khoanh tròn câu trả lời đúng nhất :

1-Thế nào là giao phối gần
a)Là hiện tượng các con vật sinh ra cùng một cặp vật nuôi bố mẹ giao phối với nhau hoặc bố mẹ
giao phối với con cái .
b)Là hiện tượng các con vật trong một vùng sống giao phối vi71i nhau .
c)Là hiện tượng các con vật có quan hệ họ hàng giao phối với nhau
d)Cả a, b, c
Đáp án : a
2-Tìm các cụm từ phù hợp điền vào chổ trống.... để hoàn thiện các câu sau :
Tự thụ phấn bắt buộc đối với ................ hoặc giao phối gần ở ..............gây ra hiện
tượng .................vì tạo ra các cặp gen lặn đồng hợp gây hại .
Trong chọn giống, người ta dùng các phương pháp này để ............... và giữ ổn định ...................
mong muốn và tạo dòng thuần .
Đáp án : giao phấn ; động vật ; thoái hóa; củng cố; tính trạng .
3. Hướng dẫn học tập ở nhà: Học bài và trả lời câu hỏi SGK. Tìm hiểu vai trò của dòng

thuần trong chọn giống
D. Rút kinh nghiệm :
...................................................................
..................................................................

TaiLieu.VN

Page 4