chuong 1 HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ

T ng quan v phát tri n h th ng thông tin qu n lý

Ch

ng I

ng quan v phát tri n h th ng thông tin qu n lý
I.1 H th ng thông tin qu n lý và phát tri n h th ng thông tin qu n lý
I.1.1 H th ng thông tin qu n lý
Tr c khi nghiên c u n i dung c a vi c phát tri n HTTT qu n lý chúng ta c n th ng nh t l i
cách hi u c b n v HTTT qu n lý.
Hi u theo y u t c u thành và ch c n ng

Ch c n ng:
Thu th p,
lý, l u
tr và phân
phát thông
tin

Con
ng i
êi

Ph n
ng
Vi n
thông
Ph n
m
mÒm

li u

th ng thông tin là t h p các y u t Ph n c ng, Ph n m m, Con ng i, D li u và Vi n
thông th c hi n các ch c n ng thu th p, x lý, l u tr và phân phát thông tin ph c v qu n lý và
ho t ng tác nghi p trong m t t ch c.
Hi u theo vai trò và v trí trong t ch c

Nhà qu n lý
Thông tin
Qu n lý

Quy t

nh

Thông tin ra ngoài

Thông tin t ngoài

H th ng thông tin qu n lý
li u

Quy t

nh

H th ng tác nghi p
u vào

Hình 2: HTTT d
th ng thông tin qu n lý

u ra

i góc

v trí và vai trò trong t ch c
Trang 1


i h c Kinh t Qu c dân

Theo cách nhìn này t ch c

c chia làm 3 kh i:

Kh i qu n lý: Là h th ng nh ng nhà ra quy t

nh

Kh i tác nghi p: Là h th ng tác nghi p, n i bi n
ch c.

u vào c a t ch c thành nh ng

u ra c a

Kh i thông tin: Là h th ng thu th p d li u t h th ng tác nghi p lên, thu nh n các thông tin
môi tr ng bên ngoài t ch c, ch u trách nhi m l u tr và x lý cung c p các thông tin

ph c v yêu c u c a các nhà qu n lý.
Theo cách hi u này H th ng thông tin qu n lý n m gi a và có ch c n ng liên k t và tr giúp
ho t ng c a h th ng qu n lý và h th ng tác nghi p.

Hi u theo các ch c n ng x lý thông tin

Ngu n
thông tin

Thu th p

X lý

Phân phát

L u tr
ích
nh n tin

Theo cách hi u c a nh ng nhà thu n tuý tin h c thì h th ng thông tin có b n y u t c u
thành bên trong là: Kh i thu th p, Kh i x lý, Kh i l u tr và kh i phân phát thông tin; có hai
u t bên ngoài là: Ngu n thông tin và ích nh n tin.
Ngu n thông tin
c hi u là m t c quan ho c m t con ng i có t cách pháp nhân liên
quan t i t ch c, cung c p thông tin n cho h th ng.
ích thông tin là m t c quan hay m t con ng i có t cách pháp nhân liên quan t i t
ch c
c nh n thông tin t h th ng. Có th xem xét ích bên trong và ích bên ngoài t ch c.
I.1.2 S phát tri n liên t c c a HTTT qu n lý
Nhi m v c a HTTT qu n lý là cung c p thông tin cho các nhà quy t

ra quy t nh và u hành tác nghi p c a t ch c.

Trang 2

Khoa Tin h c Kinh t

nh

dùng vào vi c


T ng quan v phát tri n h th ng thông tin qu n lý
T ch c kinh t xã h i luôn phát tri n và v n ng. C c u thay i, quy mô thay i,
hình th c thay i s kéo theo s thay i v c ch qu n lý và do ó kéo theo s thay i v
HTTT ph c v qu n lý t ch c ó.
c bi t là t ch c doanh nghi p trong m t n n kinh t th tr ng y bi n ng, “d ng l i là
ch t”. Ch có s n ng ng, thích ng k p th i m i t n t i và phát tri n. Nguyên lý phát tri n liên
c là nguyên lý c b n c a m i t ch c trong xã h i hi n i.
t t ch c m r ng quy mô là m t xu th t t y u vì dân s t ng lên, c a c i v t ch t t ng
lên. S m r ng v quy mô c a HTTT có t l nh h n t l phát tri n quy mô c a h th ng tác
nghi p (và l u ý r ng t l phát tri n v quy mô ban lãnh o còn nh h n n a).
m nh n
kh i l ng công vi c t ng lên c a vi c m r ng quy mô H th ng lãnh o và HTTT s phát
tri n ch yêu v ch t.
I.1.3 Nh ng nguyên nhân d n

n vi c phát tri n HTTT

c tiêu phát tri n HTTT, suy cho cùng, là nh m cung c p cho các thành viên c a t ch c
nh ng công c qu n lý t t nh t. Phát tri n m t HTTT có ngh a là phân tích h th ng c , h th ng

ang t n t i nh m xác nh nh ng b t c p c a nó so v i yêu c u m i c a t ch c, tìm ra nh ng
nguyên nhân ích th c c a s b t c p ó
a ra m t gi i pháp, thi t k m t h th ng m i theo
gi i pháp ó, th c hi n vi c xây d ng k thu t và a HTTT m i vào ho t ng trong t ch c
thay th HTTT c .
Câu h i u tiên c a vi c phát tri n HTTT m i là nh ng nguyên nhân nào b t bu c m t t
ch c ph i ti n hành phát tri n HTTT?
Câu tr l i có th là:
- Công tác qu n lý có v n

.

- L i nhu n suy gi m.
- Có c h i m i.
- S y u th trong c nh tranh.
- Hi u qu ho t

ng kinh doanh th p.

-…
Có th nguyên nhân là tích h p c a nhi u v n . nh v y thúc
HTTT. Nh ng c ng có th có m t s nguyên nhân khác n a nh s thay
lý, c a sách l c chính tr ho c áp l c c nh tranh.
Có th tóm l
1. Nh ng thay

y yêu c u phát tri n
i c a công ngh qu n

c các nguyên nhân ó nh sau:

i v qu n lý.

Nh ng yêu c u m i c a qu n lý c ng có th d n n s c n thi t c a m t d án phát tri n
t h th ng thông tin m i. Nh ng lu t m i c a chính ph m i ban hành (lu t v thu ch ng
n), vi c ký k t m t h p tác m i, a d ng hoá các ho t ng c a doanh nghi p b ng s n ph m
i ho c d ch v m i.
Nh ng thay

i c a qu n lý th hi n trong các ch c n ng qu n lý.

• Ch c n ng xây d ng m c tiêu
• Ch c n ng l p k ho ch
• Ch c n ng t ch c
•

Ch c n ng ch huy

•

Ch c n ng ki m tra và ki m soát.

th ng thông tin qu n lý

Trang 3


i h c Kinh t Qu c dân

c tiêu c a doanh nghi p, chung nh t và nh t quán, là t i a hóa l i nhu n. Nh ng trong
ng th i k m c tiêu ó có th

c c th hoá thành nh ng m c tiêu thành ph n nh chi m
nh th ph n, t o th ng hi u hay t o l p uy tín... M c tiêu th nào thì yêu c u thông tin s nh
th ó và o ó HTTT cung c p thông tin cho vi c xác nh m c tiêu s thay i theo.
2. Nh ng áp l c c nh tranh.
t hành ng m i trong HTTT c a doanh nghi p c nh tranh c ng có th tác ng m nh
bu c doanh nghi p ph i có nh ng hành ng áp ng. Ví d m t ngân hàng c nh tranh l p t
nh ng qu y giao d ch t
ng, th c t ó s b t các ngân hàng khác ph i cùng v t lên phía
tr c trong vi c t
ng hoá.
3. S thay

i c a công ngh .

Vi c xu t hi n các công ngh m i c ng có th d n n vi c m t t ch c ph i xem l i nh ng
thi t b hi n có trong h th ng thông tin c a mình. Khi các h qu n tr c s d li u ra i nhi u
ch c ph i rà soát l i các HTTT c a mình
quy t nh nh ng gì h ph i cài t khi mu n s
ng nh ng công ngh m i này.
4. Yêu c u t c p trên
Ch ng h n khi t ch c qu n lý c p trên ra l nh ph i nâng c p HTTT thì
ng nhiên các t
ch c c p d i c ng ph I xem xét và ti n hành nâng c p h th ng thông tin c a mình
5. Áp l c t c p d

i.

i khi áp l c c a c p d
qu n lý c a mình.
6. Thay

i sách l

i òi h i t ch c c p trên ph i ti n hành c i ti n, nâng c p HTTT

c chính tr .

Vai trò c a nh ng thách th c chính tr c ng không nên b qua. Nó c ng có th là nguyên
nhân d n n vi c phát tri n m t h thông tin. Ch ng h n ng i qu n lý mu n m r ng quy n
c c a mình vì ông ta bi t r ng thông tin là m t ph ng ti n th c hi n u ó.
khi nh n rõ nh ng nguyên nhân c n ph i phát tri n h thông tin cho n vi c th c hi n s
phát tri n nó là m t qu ng
ng dài. Trong nhi u t ch c thì có nh ng c ch
quy t nh
xem m t yêu c u phát tri n HTTT có nên
c th c hi n hay không.
Yêu c u phát tri n HTTT có th là m t ngh c a m t b ph n, m t phòng ban g i cho lãnh
o b ph n qu n lý CNTT c a t ch c. N u yêu c u nh thì lãnh o b ph n qu n lý CNTT s
quy t nh ch p nh n ho c không ch p nh n yêu c u. Nh ng yêu c u l n thì t ch c ph i l p ra
t h i ng xem xét và ra quy t nh. H i ng CNTT bao g m lãnh o ch u trách nhi m v
thông tin (CIO), cán b HTTT và nh ng ng i ch u trách nhi m v các ch c n ng chính c a t
ch c. H i ng có trách nhi m xem xét m i khía c nh c a yêu c u phát tri n HTTT và quy t
nh có th c hi n phát tri n HTTT hay không.
Trong tuy t

i a s các tr

ng h p vi c phát tri n HTTT

c th c hi n thông qua m t d

án.

I.2 D

án phát tri n HTTT

Phát tri n HTTT ph i

c ti n hành và tri n khai theo khuôn m u c a m t d án.

I.2.1 Khái ni m d án
Trang 4

Khoa Tin h c Kinh t


T ng quan v phát tri n h th ng thông tin qu n lý
án (Project) là m t lo t các ho t
kinh phí và th i h n nh tr c.
án bao g m 4 y u t : Các ho t
(Cost) và Th i gian (Time).
án
I.2.2

ng có m c tiêu chung,

ng (Activities), Các m c tiêu (Objectives), Chi phí

c vi t theo c u trúc sau:

c

ng d án HTTT

Nh ng ng quan v phát tri n h th ng thông tin qu n lý

Phát tri n ng d ng liên k t (Joint Application Development (JAD))
JAD [11]

c s d ng

t ng t c công vi c xác

ch c nh ng bu i làm vi c thi t k t
nh ng ng

nh yêu c u thông tin b ng cách t

ng tác tích c c chung gi a các chuyên gia HTTT v i

i s d ng cu i. Theo ti n s Dr. Walter Maner, JAD có th

u c a ti n trình RAD. Trong quy trình RAD s tham gia c a ng
cao th

ng xuyên trong các cu c h i th o khi nh ng ng

nh ng ng

c coi nh b

i s d ng

c kh i

c ánh giá r t

i tham d (Các nhà qu n lý t ch c,

i s d ng thông tin, các chuyên viên CNTT và h th ng và trong nhhieeuf tr

p có c nh ng chuyên gia t ngoài ho c khách hàng
cho h th ng

xu t) g p nhau trong m t s ngày

có th
xác

ng

óng góp nh ng ý ki n có giá tr
nh và ki m duy t nh ng yêu c u

thông tin cho HTTT . Các cu c th o lu n có kh n ng gi i quy t nh ng khó kh n và khác bi t
gi a cách nhìn c a chuyên viên HTTT và nh ng ng
không rõ ràng tr

i lao

c khi phát tri n h th ng c ng mong

th o và c ng tránh

c nh ng s truy n

i

ng trí tu v HTTT m i. M i s
c thông thoát qua các cu c h i

t sai l ch.

Các giai

n chính cho cuôc h i th o RAD bao g m:

(i)

nh m c tiêu và gi i h n c a d án (n u không s tranh cãi ch ng bao gi

Xác

i

n h i k t)
(ii)

Xác

nh các y u t

m b o thành công chính cho c d án và

ch c n ng kinh doanh

c nghiên c u.( làm thé nào

thay

c s thành công nh th nào,

i có hi u l c, o

hi u qu và ch t l
(iii) Xác

ng c a HTTT

c cài

nh các k t qu tài li u d án (th

hi u

ng th i cho các
c nh ng k ho ch

u ra nào minh ch ng cho

t....)

ng là hình dáng và

chi ti t c a các tài li u

i th o)
(iv) Chu n b l ch trình h i th o (ch ng h n l a ch n ng
ng
(v)

i tham gia v m c tiêu và gi i h n c a d án, chu n b h u c n cho h i th o…)
ch c các ho t

Trong th c t giai
công ty ã ra quy t

Ph

i tham gia, thông báo cho

ng pháp vòng

ng và v n

.

n cu i cùng c a RAD c n ph i phe chu n các v n b n cu i cùng mà

nh trong h i h p và

theo dõi thì c n có báo cáo vi t biên b n cu c h p.

i phát tri n HTTT ( System Life Cycle Development Method SDLC)

Ph ng pháp
c trình bày
ây có 7 giai
n. M i giai
n
n bao g m m t dãy các
công
n
c li t kê kèm theo d i ây. C n ph i l u ý r ng t ây tr i cu i m i giai
n
là ph i kèm theo vi c ra quy t nh v vi c ti p t c hay ch m d t s phát tri n h th ng. Quy t
nh này
c tr giúp d a vào n i dung báo cáo mà phân tích viên ho c nhóm phân tích viên
trình bày cho các nhà s d ng. Phát tri n h th ng là m t quá trình l p. Tu theo k t qu c a m t
giai
n có th , và ôi khi là c n thi t, ph i quay v giai
n tr c
tìm cách kh c ph c
nh ng sai sót. M t s nhi m v
c th c hi n trong su t quá trình; ó là vi c l p k ho ch cho

th ng thông tin qu n lý

Trang 11

i h c Kinh t Qu c dân

giai
n t i, ki m soát nh ng nhi m v
th ng và v d án.

ã hoàn thành, ánh giá d án và l p tài li u v h

ánh giá yêu
u
Phân tích chi
ti t

Thi t k lô
gíc

Xây d ng
ph ng án

Thi t k v t
lý ngoài

Th c hi n k
thu t

Cài t và
o trì

Và sau ây là mô t s l
Giai

c các giai

n c a vi c phát tri n HTTT.

n 1 : ánh giá yêu c u

ánh giá yêu c u có m c ích cung c p cho lãnh o t ch c ho c ban giám c nh ng
thông tin y
và phù h p h có c n c ra nh ng quy t nh v th i c , tính kh thi và hi u
qu c a m t d án phát tri n h th ng. Giai
n này
c th c hi n trong m t kho ng th i gian
ng i ng n và v i kinh phí nh . Nó bao g m các n i dung công vi c sau:
1.1 L p k ho ch ánh giá yêu c u.
1.2 Làm rõ yêu c u.
1.3 Vi t d án s b
1.4

ánh giá kh thi.

1.5 Chu n b và trình bày báo cáo ánh giá yêu c u
.Giai

n 2 : Phân tích chi ti t

Phân tích chi ti t
c ti n hành sau khi có s quy t nh s tri n khai d án phát tri n HTTT.

c ích chính c a giai
n phân tích chi ti t là hi u rõ các v n
c a h th ng ang nghiên
Trang 12

Khoa Tin h c Kinh t


T ng quan v phát tri n h th ng thông tin qu n lý
u, hi u rõ h th ng, xác nh nh ng nguyên nhân ích th c c a nh ng v n
ó, xác nh
nh ng òi h i và nh ng ràng bu c ph I tuân th và v ch rõ nh ng m c tiêu mà HTTT m i c n
ph i t
c. N i dung c a báo cáo phân tích chi ti t s làm c s cho vi c quy t nh ti p t c
ti n hành hay thôi phát tri n m t h th ng m i.
làm nh ng vi c ó giai

n phân tích chi ti t bao g m các n i dung công vi c sau:

2.1 L p k ho ch phân tích chi ti t.
2.2 Nghiên c u môi tr

ng c a h th ng ang t n t i.

2.3 Nghiên c u h th ng th c t i.
2.4

a ra ch n oán và xác

nh các y u t gi i pháp.

2.5 Ch nh s a và vi t d án chi ti t
2.6

ánh giá kh thi d án.

2.7 Chu n b và trình bày báo cáo phân tích chi ti t..
Giai
n 3: Thi t k lô gíc
Giai
n này nh m xác nh và mô t t t c các thành ph n lô gíc c a m t HTTT m i, cho
phép lo i b
c các v n c a h th ng th c t và t
c nh ng m c tiêu ã
c thi t l p
giai
n phân tích chi ti t. Mô hình lô gíc c a h th ng m i s bao hàm thông tin mà h th ng
i s s n sinh ra (n i dung c a Outputs), n i dung c a c s d li u (các t p, các quan h gi a
các t p), các x lý và h p th c hoá s ph i th c hi n (các x lý) và các d li u s
c nh p vào
(các Inputs). Mô hình lô gíc s ph i
c nh ng ng i s d ng xem xét và chu n y. Thi t k lô
gíc bao g m nh ng n i dung sau:
3.1 Thi t k c s d li u.
3.2 Thi t k x lý.
3.3 Thi t k các lu ng d li u vào.
3.4 Ch nh s a tài li u cho m c lô gíc.
3.5 H p th c hoá mô hình lô gíc.
Giai
n 4:

xu t các ph ng án c a gi i pháp
Mô hình lô gíc c a h th ng m i mô t cái mà h th ng này s làm. Khi mô hình này
c
xác nh và chu n y b i ng i s d ng, thì phân tích viên ho c nhóm phân tích viên ph i
nghiêng v các ph ng ti n th c hi n h th ng này. ó là vi c xây d ng các ph ng án khác
nhau c th hoá mô hình lô gíc. M i m t ph ng án là m t phác ho c a mô hình v t lý ngoài
a h th ng nh ng ch a ph i là m t mô t chi ti t. T t nhiên là ng i s d ng s th y d dàng
n khi l a ch n d a trên nh ng mô hình v t lý ngoài
c xây d ng chi ti t nh ng chi phí cho
vi c t o ra chúng là r t l n.
giúp nh ng ng i s d ng l a ch n gi i pháp v t lý tho mãn t t h n các m c tiêu ã nh
ra tr c ây, nhóm phân tích vi n ph i ánh giá các chi phí và l i ích (h u hình và vô hình) c a
i ph ng án và ph i có nh ng khuy n ngh c th . M t báo cáo s
c trình lên nh ng ng i
d ng và m t bu i trình bày s
c th c hi n. Nh ng ng i s d ng s ch n l y m t ph ng
án t ra áp ng t t nh t các yêu c u c a h mà v n tôn tr ng các ràng bu c c a t ch c. Sau ây
là n i dung công vi c c a giai
n xu t các ph ng án gi i pháp:
4.1 Xác

nh các ràng bu c tin h c và ràng bu c t ch c.

4.2 Xây d ng các ph
4.3

ánh giá các ph

ng án c a gi i pháp.
ng án c a gi i pháp.

4.4 Chu n b và trình bày báo cáo c a giai
th ng thông tin qu n lý

n

xu t các ph

Trang 13

ng án gi i pháp.


i h c Kinh t Qu c dân

Giai
n 5: Thi t k v t lý ngoài
Giai
n này
c ti n hành sau khi ã l a ch n
c m t ph ng án gi i pháp phù h p.
Thi t k v t lý s
a ra các s n ph m c th là: Tr c h t là m t tài li u mô t các c tr ng
nhìn th y
c c a h th ng m i cho vi c th c hi n k thu t; các mô t các y u t nhìn th y
c c a h th ng cho ng i s d ng và các mô t ph n th công và nh ng giao di n gi a ng i
d ng v i nh ng ph n tin h c hoá c a h th ng. Nh ng công vi c chính c a giai
n thi t k
t lý ngoài là:
5.1 L p k ho ch thi t k v t lý ngoài

5.2 Thi t k chi ti t các giao di n (vào/ ra)
5.3 Thi t k cách th c t

ng tác v i ph n tin h c hoá

5.4 Thi t k các th t c th công
5.5 Chu n b và trình bày báo cáo v thi t k v t lý ngoài
Giai
n 6: Th c hi n k thu t h th ng
c tiêu : Tao ra m h thông ho t ng
c theo yêu c u c a thi t k .K t qu quan tr ng
nh t c a giai
n th c hi n k thu t là ph n tin h c hoá c a HTTT, có ngh a là ph n m m.
Nh ng ng i ch u trách nhi m v giai
n này ph i cung c p các tài li u nh các b n h ng
n s d ng và thao tác c n nh các tài li u mô t v h th ng. Các n i d ng chính c a vi c tri n
khai th c hi n k thu t h th ng bao g m:
6.1 L p k ho ch th c hi n k thu t
6.2 Thi t k v t lý trong
6.3 Mua s m thi t b và ph n m m
6.4 Th nghi m h th ng
6.5 Chu n b tài li u h th ng
Giai
n 7: Cài t và khai thác
Cài t h th ng là Giai
n a HTTT vào ho t ng thay th h th ng thông c trong t
ch c. ây là gia
n ày khó kh n vì nó s
ng ch m gi a cái c và cái m i, ng ch m t i
quy n l i c a các thành viên trong t ch c.

vi c chuy n i này
c th c hi n m t cách
suôn s và hi u qu c n ph i l p k ho ch và th c hi n m t cách c n th n. Giai
n này bao
m các n i d ng công vi c chính:
7.1 L p k ho ch cài
7.2 Chuy n

t

i

7.3 Khai thác và b o trì
7.4 ánh giá.

Có th tóm l

c các giai

n trên ây thành b ng sau:

ng 3.1: Các giai
Giai

n phát tri n m t HTTT

n 1: ánh giá yêu c u

1.1 L p k ho ch ánh giá yêu c u
1.2 Làm rõ yêu c u

1.3 Vi t d án s b
Trang 14

Khoa Tin h c Kinh t


T ng quan v phát tri n h th ng thông tin qu n lý
1.4 ánh giá kh thi
1.5 Chu n b và trình bày báo cáo ánh giá yêu c u
Giai

n 2: Phân tích chi ti t

2.1 L p k ho ch phân tích chi ti t
2.2 Nghiên c u môi tr

ng c a h th ng th c t i

2.3 Nghiên c u h th ng th c t i
2.4 Ch n oán và xác

nh các y u t gi i pháp

2.5 Ch nh s a và chi ti t d án
2.6 ánh giá kh thi
2.7 Chu n b và trình bày báo cáo phân tích chi ti t
Giai

n 3: Thi t k lô gíc

3.1 Thi t k c s d li u
3.2 Thi t k x lý
3.3 Thi t k các dòng vào
3.4 Hoàn ch nh tài li u lô gíc
3.5 H p th c hoá mô hình lô gíc
Giai
4.1 Xác

n 4:

xu t các ph

ng án c a gi i pháp

nh các ràng bu c t ch c và tin h c

4.2 xây d ng các ph

ng án c a gi i pháp

4.3 ánh giá các ph

ng án c a gi i pháp

4.4 Chu n b và trình bày báo cáo v các ph
Giai

ng án c a gi i pháp

n 5: Thi t k v t lý ngoài

5.1 L p k ho ch thi t k v t lý ngoài
5.2 Thi t k chi ti t các giao di n vào/ra
5.3 Thi t k ph

ng th c giao tác v i ph n tin h c hoá

5.4 Thi t k các th t c th công
5.5 Chu n b và trình bày báo cáo thi t k v t lý ngoài.
Giai

n 6: Tri n khai k thu t h th ng

6.1 L p k ho ch th c hi n k thu t
6.2 Thi t k v t lý trong
6.3 L p trình
6.4 Th nghi m ki m tra
6.5 Chu n b các tài li u cho h th ng
Giai

n 7: Cài

t và baor trif

7.1 L p k ho ch cài
7.2 Chuy n

t

i

7.3 Khai thác và b o trì
7.4 ánh giá

th ng thông tin qu n lý

Trang 15


i h c Kinh t Qu c dân

I.5 Các thành viên chính c a d án phát tri n HTTT
án phát tri n HTTT ph I
c qu n lý và
u hành b i m t i ng – g i là Ban qu n
tr d án (Project Team). S l ng các thành viên tham gia vào d án phát tri n h th ng thay
i tu theo quy mô và s ph c t p c a d án. Theo Y. C. Gagnon, m t nhà phát tri n HTTT
, thì mô hình nhân s ph bi n c a d án HTTT th ng bao g m:
- Thành viên ban lãnh o t ch c (Leaders). ây là nh ng ng i có quy n ra quy t nh.
ki m soát các ngu n l c
c dùng trong h th ng. H có quy n l c tác ng vào vi c phát
tri n h th ng. H có ti ng nói quy t nh trong vi c l a ch n m c tiêu c ng nh ti n hành th c
hi n h th ng m i. ó là b ph n lãnh o cao nh t c a t ch c.
- Nh ng nhà qu n lý(Managers) trông coi quá trình phát tri n và ho c v n hành h th ng.
là i di n, th b c th p h n, c a nh ng ng i ra quy t d nh. H làm vi c, h p tác v i các
phân tích, thi t k viên.
cài

- Phân tích viên và thi t k viên (System Analists và Designers). H phân tích, thi t k và
t h th ng trong s c ng tác v i các nhà ra quy t nh và các nhà qu n lý.

- Ng i s d ng cu i( End Users). Nh ng ng i ho t ng t ng tác tr c ti p v i h th ng.
s d ng thông tin u ra c a h th ng. H ti p xúc tr c ti p v i h th ng trong nh ng kho ng
th i gian ng n. ó là nh ng ng i s d ng các t i các giao di n vào/ra c a h th ng, nh ng nhà
qu n lý mà h th ng ang
c xây d ng cho h c.
- Ng i s d ng - thao tác viên(User-Operators) là nh ng ng i mà vai trò nhi m v c a h
là g n li n v i h th ng khi nó tr thành tác nghi p
c. H t o ra nh ng u vào (Inputs) ho c
nh n các u ra t h th ng (Outputs) r i a cho nh ng ng i s d ng cu i.
- Nh ng ng i s d ng gián ti p (undirect users). ó là nh ng ng
ti p c a h th ng. Nh s d ng ngu n l c hi m, nh h ng xã h i ...

i ch u nh h

ng gián

- Các l p trình viên (programers). Nh ng ng i ch u trách nhi m chính v các ho t ng x
lý c a h th ng, các ph n m m, h th ng v t lý trong c a h th ng. H ch u trách nhi m xây
ng các chi ti t c a c u trúc h th ng.
- H ng d n viên s d ng(Tutors). Ho s
m nh n công vi c ào t o và h
nh ng ng i s d ng bi t cách thao tác v i h th ng m i.

ng d n cho

Vai trò phân tích viên h th ng
Phân tích viên h th ng nói chung không ph i là ng i duy nh t có trách nhi m trong m t
án phát tri n h th ng. Trong tr ng h p m t h th ng r t l n ng i ta có th có m t i ng
m m t ch d án, m t s phân tích viên, m t s ng i s d ng, m t s l p trình viên và tr lý

qu n tr d án.
i v i h th ng nh có th ch có m t ng i óng ng th i vai trò ch d án,
phân tích viên, l p trình viên và th ký.
h c hi n nh ng ch c n ng c a mình m t cách d
dàng phân tích viên ph i có ki n th c trong nhi u l nh v c nh qu n lý, kinh doanh, HTTT, k
thu t CNTT ...
Cán b phân tích ph i hi u rõ công vi c mà ng i s d ng ph i làm, nh ng v n và nh ng
khó kh n h g p.
làm
u ó vi c hi u bi t các ph ng pháp thu th p thông tin và các
ph ng pháp trình bày h th ng là c n thi t ... Phân tích viên c ng c n ph i bi t
xu t các gi i
pháp cho v n
g p ph i và ph i bi t thi t k lô gíc cho h th ng t ng ng. Phân tích viên
ng c n ph i bi t chuy n i các y u t lô gíc sang thành các ph ng án c th và ánh giá chi
phí và l i ích c a các ph ng án v m t tài chính c ng nh xã h i. Anh ta c ng ph i bi t chuy n
nh ng
xu t thành các d c t c th chính xác
l p trình viên có th th c hi n chúng ho c t
th c hi n l y. Nh ng hi u bi t v l p trình, th nghi m h th ng và nh ng ph ng pháp cài t
ng là c n thi t h u ích.
Ngoài ra phân tích viên ph i có m t s ph m ch t nhân b n cao liên quan ch t ch v i hoàn
nh c a d án ang ti n hành. Trong th c t , vi c a ra m t d án th ng n y sinh s không
Trang 16

Khoa Tin h c Kinh t


T ng quan v phát tri n h th ng thông tin qu n lý
an tâm nh ng ng i s d ng có liên quan. M t s ng i nhìn th y nó nh m t ph ng ti n

p trên ánh giá n ng l c, m t s khác ng i thay i thói quen, m t s khác s m t quy n l c
và c ng có ng i th y vi c làm c a mình b e do . Nh ng n i s hãi và không an tâm ó ôi
khi d n t i vi c ng i s d ng kháng c l i ngay l p t c s thay i và gi m kh n ng h p tác
có hi u qu trong vi c nghiên c u. Ch ng có gì khó ch u h n i v i ng i s d ng khi ng i
phân tích t o ra m t c m t ng là anh ta hi u bi t t t h n ng i s d ng cách th c th c hi n
nhi m v c a h .
Trong nh ng hoàn c nh nh v y, vi c phân tích viên th hi n nh ng ph m ch t nhân v n s
có nh ng hi u qu r t l n.

Câu h i ki m tra ánh giá ch

ng I

1. Nêu nh ng nguyên nhân c b n bu c m t t ch c phát tri n h th ng thông tin.
2. Có ng i cho r ng, t ch c nh th
nhi u h n. Hãy lý gi i
u ó.

ng có nh ng h th ng thông tin phi chính th c

3. Hãy li t kê và di n gi i s b các giai
thông tin.

n c a ph

ng pháp phát tri n h th ng

4. Ph ng pháp phát tri n h th ng
c d a vào ba nguyên t c gì? Hãy gi i thích
câu nói ”Ch có th hi u

c cái chi ti t khi hi u
c cái t ng th và ch hi u
c t ng
th khi hi u nh ng cái chi ti t” c a Blaise Pascal.
5. T i sao nói, các b
p?

c trong ph

ng pháp phát tri n h th ng thông tin là có tính

6. Hãy nêu nh ng thành viên c a i ng phát tri n h th ng thông tin. Vai trò c a
phân tích viên h th ng. T i sao phân tích viên và thi t k viên h th ng thông tin ph i hi u
t nhi u v các khoa h c xã h i và nhân v n?
7. T i sao phân tích viên ph i bi t l p trình máy tính?
8. T i sao công vi c phân tích h th ng thông tin là khác nhau
khác nhau?

th ng thông tin qu n lý

Trang 17

i v i nh ng t ch c