Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học chương chất khí vật lý 10 nâng cao trung học phổ thông theo định hướng phát triển năng lực tự học của học sinh (tt)

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TẠ VĂN MINH

SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC
CHƯƠNG "CHẤT KHÍ" VẬT LÝ 10 NÂNG CAO TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA HỌC SINH

Chuyên ngành: LÍ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC MƠN VẬT LÝ

Demo Version - Select.Pdf SDK

Mã số: 8140111

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THEO ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS LÊ CÔNG TRIÊM

Thừa Thiên Huế, năm 2018

i


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và
kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn này là trung thực, đƣợc các đồng tác giả cho
phép sử dụng và chƣa từng đƣợc cơng bố trong bất kỳ một cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn

Tạ Văn Minh

Demo Version - Select.Pdf SDK

ii


LỜI CẢM ƠN

Để hồn thành luận văn này, tơi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng
Đào tạo sau đại học, Khoa Vật lí trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế và quý
Thầy, Cô giáo trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ trong suốt q trình học tập.
Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến PGS.TS. Lê Cơng Triêm
đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu cùng q thầy cơ giáo tổ Vật lí
trường THPT Vĩnh Linh – Quảng Trị đã tạo mọi điều kiện thuận lợi trong suốt quá
trình thực nghiệm sư phạm.
Xin được cảm ơn tồn thể đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã quan tâm, động
viên giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn!
Huế, tháng 09 năm 2018

Demo Version - Select.Pdf SDK

Tác giả

Tạ Văn Minh

iii

MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa ............................................................................................................... i
Lời cam đoan ...............................................................................................................ii
Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii
MỤC LỤC ................................................................................................................... 1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... 4
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH...................................................... 5
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 7
1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................. 7
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu .................................................................................. 8
3. Mục tiêu đề tài .................................................................................................. 10
4. Giả thiết khoa học ............................................................................................. 10
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................ 10
6. Đối tƣợng nghiên cứu ....................................................................................... 11
7. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 11

Version
- Select.Pdf SDK
8. PhƣơngDemo
pháp nghiên
cứu ..................................................................................
11
9. Những đóng góp của đề tài ............................................................................... 12
10. Cấu trúc luận văn ............................................................................................ 12
NỘI DUNG .............................................................................................................. 13
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VỚI
SỰ HỖ TRỢ CỦA SƠ ĐỒ TƢ DUY ..................................................................... 13

1.1. Tự học ............................................................................................................ 13
1.1.1. Khái niệm tự học......................................................................................... 13
1.1.2. Vai trị tự học .............................................................................................. 14
1.1.3. Các hình thức của hoạt động tự học ........................................................... 16
1.2. Một số vấn đề về năng lực tự học .................................................................. 17
1.2.1. Khái niệm về năng lực ................................................................................ 17
1.2.2. Khái niệm về năng lực tự học ..................................................................... 18

1


1.2.3. Các năng lực thành tố của năng lực tự học ................................................. 19
1.2.4. Các biểu hiện của năng lực tự học .............................................................. 21
1.3. Sơ đồ tƣ duy và sự hỗ trợ của sơ đồ tƣ duy để tự học các kiến thức vật lý ... 24
1.3.1. Khái niệm sơ đồ tƣ duy ............................................................................... 24
1.3.2. Vai trò sơ đồ tƣ duy .................................................................................... 26
1.3.3. Cách vẽ sơ đồ tƣ duy .................................................................................. 28
1.3.4. Cách đọc sơ đồ tƣ duy ................................................................................ 30
1.3.5. Các biện pháp phát triển năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của sơ
đồ tƣ duy ............................................................................................................... 30
1.3.6. Khả năng sử dụng sơ đồ tƣ duy để tự học các kiến thức vật lý .................. 35
1.4. Đánh giá năng lực tự học ............................................................................... 37
1.4.1. Một số công cụ đánh giá năng lực .............................................................. 37
1.4.2. Một số phƣơng pháp đánh giá năng lực...................................................... 37
1.4.3. Thiết kế thang đánh giá năng lực tự học cho học sinh ............................... 39
1.5. Thực trạng của việc phát triển năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của
sơ đồ tƣ duy ở các trƣờng THPT hiện nay............................................................ 40

Demo
Version

- Select.Pdf SDK
1.6. Kết luận
chƣơng
1 ..........................................................................................
41
CHƢƠNG 2. TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH CHƢƠNG “ CHẤT KHÍ” VẬT LÝ
10 NÂNG CAO THPT VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA SƠ ĐỒ TƢ DUY ..................... 43
2.1. Cấu trúc và đặc điểm nội dung chƣơng “Chất khí ” Vật lý 10 nâng cao THPT 43
2.1.1. Cấu trúc nội dung chƣơng “ Chất khí ” Vật lý 10 nâng cao THPT ............ 43
2.1.2. Đặc điểm kiến thức ..................................................................................... 43
2.2. Các đơn vị kiến thức sử dụng sơ đồ tƣ duy để phát triển năng lực tự học cho
học sinh trong dạy học chƣơng “ Chất khí ” Vật lý 10 nâng cao THPT .............. 44
2.3. Thiết kế tiến trình dạy học một số bài dạy chƣơng “Chất khí ” Vật lý 10 nâng
cao THPT theo hƣớng tăng cƣờng phát triển năng lực tự học với sự hỗ trợ của sơ
đồ tƣ duy ............................................................................................................... 44
2.4. Một số giáo án giảng dạy chƣơng “ Chất khí ” theo định hƣớng phát triển
năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của sơ đồ tƣ duy ............................... 47

2


2.4.1. Bài 1: Định luật Bôi-lơ – Ma-ri-ốt .............................................................. 47
2.4.2. Bài 46: “Định luật sác-lơ. Nhiệt độ tuyệt đối” .......................................... 56
2.4.3. Bài 47: “Phƣơng trình trạng thái của khí lí tƣởng. Định luật Gay Luy - xác .. 66
2.5. Kết luận chƣơng 2 .......................................................................................... 73
CHƢƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM .......................................................... 74
3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sƣ phạm ......................................... 74
3.1.1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm ................................................................. 74
3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sƣ phạm ................................................................. 74

3.2. Đối tƣợng, nội dung của thực nghiệm sƣ phạm............................................. 75
3.2.1. Đối tƣợng của thực nghiệm sƣ phạm .......................................................... 75
3.2.2. Nội dung thực nghiệm sƣ phạm .................................................................. 75
3.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ............................................................... 75
3.3.1. Chọn mẫu thực nghiệm ............................................................................... 75
3.3.2. Phƣơng pháp tiến hành ............................................................................... 76
3.4. Kết quả thực nghiệm sƣ phạm ....................................................................... 77
3.4.1. Đánh giá định tính....................................................................................... 77

Demo
Version
- Select.Pdf SDK
3.4.2. Đánh
giá định
lƣợng ...................................................................................
78
3.4.3. Kiểm định giả thuyết thống kê .................................................................... 84
3.5. Kết luận chƣơng 3 .......................................................................................... 85
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 87
1. Kết luận ............................................................................................................. 87
2. Khuyến nghị ...................................................................................................... 88
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 89
PHỤ LỤC

3


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt

Viết đầy đủ

1

HS

Học sinh

2

GV

Giáo viên

3

TH

Tự học

4

NL

Năng lực

5

NLTH

Năng lực tự học

6

SGK

Sách giáo khoa

7

THPT

Trung học phổ thơng

8

SĐTD

Sơ đồ tƣ huy

9

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

10

VL

Vật lí

11

TNg

Thực nghiệm

12

ĐC

Đối chứng

13

TNSP

Thực nghiệm sƣ phạm

STT

Demo Version - Select.Pdf SDK

4


DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH
Trang

BẢNG
Bảng 1.1. Biểu hiện NLTH cấp THPT theo Bộ Giáo dục và Đào tạo ......................23
Bảng 1.2. Biểu hiện của NLTH .................................................................................23
Bảng 1.3. Thang đánh giá NLTH cho HS (PHỤ LỤC) ............................................39
Bảng 3.1. Bảng số liệu HS đƣợc chọn làm mẫu TNSP.............................................75
Bảng 3.2. Bảng thống kê điểm số (Xi) của bài kiểm tra ...........................................79
Bảng 3.3. Bảng phân phối tần suất ............................................................................79
Bảng 3.4. Bảng phân phối tần suất lũy tích của hai nhóm ĐC và TNg ....................80
Bảng 3.5. Các tham số thống kê ................................................................................81
Bảng 3.6. Kết quả ĐG bài kiểm tra 1 tiết nhóm TNg ...............................................82
Bảng 3.7. Kết quả ĐG bài kiểm tra 1 tiết nhóm ĐC .................................................82
BIỂU ĐỒ
Đồ thị 3.1. Thống kê điểm số Xi của bài kiểm tra ....................................................80
Đồ thị 3.2. Đồ thị phân bố tần suất ...........................................................................81

Demo Version - Select.Pdf SDK

Đồ thị 3.3. Đồ thị phân bố tần suất tích lũy ..............................................................81
Đồ thị 3.4. Đồ thị so sánh kết quả ĐG bài kiểm tra 1 tiết của nhóm TNg và nhóm ĐC ..83
HÌNH
Hình 1.1 Minh họa Bộ não con ngƣời ......................................................................24
Hình 1.2. Minh họa BĐTD .......................................................................................25
Hình 1.3. Vẽ chủ đề chính. ........................................................................................28
Hình 1.4. Vẽ tiêu đề phụ ...........................................................................................28
Hình 1.5. Thêm ý chính vào ......................................................................................29
Hình 1.6. Một SĐTD hồn chỉnh ..............................................................................29
Hình 1.7. Cách đọc bản đồ tƣ duy.............................................................................30
Hình 1.8. Đƣờng dẫn ánh mắt khi đọc sách ..............................................................31
Hình 1.9. SĐTD phần I “Định luật Bơi-Lơ – Ma-ri-ốt” ...........................................32
Hình 1.10. SĐTD so sánh ba định luật “Bôi-Lơ – Ma-ri-ốt” ,“Sác - Lơ” và “ Gay

Luy - Xác” ...............................................................................................33

5


Hình 1.11. SĐTD tóm tắt chƣơng trình vật lý 10 nâng cao THPT ...........................35
Hình 1.12. SĐTD tóm tắt chƣơng “Chất khí” vật lý 10 nâng cao THPT .................36
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Biểu hiện NLTH theo Candy ...................................................................21
Sơ đồ 1.2. Biểu hiện NLTH theo Taylor ...................................................................22
Sơ đồ 1.3. Quy trình thiết kế thang đo năng lực .......................................................39
Sơ đồ 2.1. Sơ đồ cấu trúc logic nội dung chƣơng “Chất khí”, Vật lí 10 nâng cao ...43

Demo Version - Select.Pdf SDK

6


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Ở nƣớc ta, khả năng, năng lực tự học đã đƣợc phát huy qua nhiều thời kì lịch
sử, tuy nhiên vẫn chỉ mang tính cá nhân. Hiện nay, với việc mở lớp học thêm tràn
lan trong khi kết quả của HS không cao và hồn tồn phụ thuộc vào GV, qua đó mất
hẳn hoặc mai một đi khả năng TH của HS. Giáo dục thế kỉ XXI đang đứng trƣớc
những cơ hội và thách thức lớn: Sự phát triển nhảy vọt của khoa học và công nghệ,
đặc biệt là công nghệ thông tin và truyền thông, đang đƣa nhân loại bƣớc đầu quá
độ sang nền kinh tế tri thức. Xu thế hội nhập, toàn cầu hóa, dân chủ hóa, đại chúng
hóa… mạnh mẽ đang diễn ra trên thế giới, tác động đến sự phát triển giáo dục của
nƣớc ta. Trƣớc bối cảnh quốc tế đó, triết lý về giáo dục cho thế kỷ XXI có những
biến đổi to lớn, đƣợc thể hiện vào tƣ tƣởng chủ đạo là lấy “học thƣờng xuyên suốt

đời” làm nền móng, dựa trên các mục tiêu tổng quát của việc học là: học để biết,
học để làm, học để chung sống cùng nhau và học để tự khẳng định (Learning to
know,learning to do, learning to gether, learning to be), hƣớng tới xây dựng một “xã

Version
Select.Pdf
hội học tập”.Demo
Trong nghị
quyết -Hội
nghị TrungSDK
ƣơng 8 khóa XI về đổi mới căn bản,
tồn diện giáo dục và đào tạo đã đề cập đến chín nhóm nhiệm vụ và giải pháp quan
trọng, trong đó có nhóm giải pháp: “ Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ PP dạy và học theo
hƣớng hiện đại ; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức,
kỹ năng của ngƣời học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy
móc.Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích TH, tạo cơ sở để ngƣời học
tự cập nhật v à đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển NL”.
Mơn Vật lí là mơn học cung cấp cho HS những tri thức vật lí phổ thơng
tƣơng đối hồn chỉnh các hiện tƣợng xảy ra trong đời sống và trong tự nhiên. Khi
HS học tốt mơn Vật Lí, HS có thể phát triển đƣợc nhiều NL cá nhân cần thiết nhƣ
NL quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp, khái qt hố, thực hành, dự đoán, lập kế
hoạch, hợp tác làm việc, lập luận, thuyết trình...và ngƣợc lại, khi HS có đƣợc những
NL cần thiết, các em có thể học tập tốt khơng chỉ mơn Vật Lí mà hầu hết các mơn
học khác. Tuy nhiên, với lƣợng kiến thức tƣơng đối nhiều mà thời gian học tập trên

7


lớp lại có hạn, HS khơng thể hồn thành mục tiêu học tập nếu khơng tích cực chủ
động học tập và nâng cao NLTH. Chính thế nên có thể khẳng định việc hình thành

và phát triển NLTH cho HS là một yếu tố quan trọng ảnh hƣởng đến việc nâng cao
chất lƣợng giáo dục. TH cũng là một phƣơng thức học tập có hiệu quả và song song
với sự đổi mới của nền giáo dục của các nƣớc trên thế giới nói chung và của Việt
Nam nói riêng. Tuy nhiên trong nhiều năm gần đây, việc đổi mới PP để nâng cao
hiệu quả DH nói chung, DH Vật lí nói riêng đã đƣợc chú ý, đầu tƣ nhiều, nhƣng
chƣa thật chú trọng nâng cao NLTH, tự nghiên cứu cho HS. Làm thế nào để học
sinh có thể hứng thú trong học tập, có thể nắm vững kiến thức một cách nhanh
chóng? Bằng cách nào rèn luyện đƣợc nếp tƣ duy sáng tạo cho học sinh trong học
tập, tự tin trình bày bài thuyết trình, có khả năng làm việc nhóm một cách hiệu quả
và đặc biệt sử dụng những kỹ năng ấy vào cuộc sống hiện tại và trong tƣơng lai?
Ngày nay học tập chăm chỉ cũng chƣa phải là một giải pháp tối ƣu mà sẽ là
ta học đƣợc gì trong quá trình học tập, ta tạo ra giá trị gì, tạo ra sản phẩm gì từ kiến
thức đƣợc học. Có nhiều phƣơng pháp dạy học đƣợc áp dụng rộng rãi, tuy nhiên
hầu nhƣ những phƣơng pháp dạy học hiện nay phần lớn là làm chức năng truyền

Version
SDK
thụ kiến thứcDemo
cho học
sinh hơn- Select.Pdf
là rèn luyện cho
học sinh những kỹ năng sống và
làm việc cần thiết trong hiện tại và tƣơng lai. Tôi xin mạnh dạn thêm vào những
phƣơng pháp dạy học trên một công cụ giúp học sinh tƣ duy sáng tạo, có một cách
nhìn tổng qt cho cơng việc, tiếp nhận và gia tăng giá trị từ kiến thức đó là Sơ đồ
tƣ duy (Mind maps).
Với những lí do nêu trên, tôi quyết định chọn đề tài: “ Sử dụng sơ đồ tư duy
trong dạy học chương "Chất khí" Vật lý 10 nâng cao trung học phổ thơng theo
định hướng phát triển năng lực tự học của học sinh”
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

Qua quá trình tìm hiểu những thơng tin khoa học có liên quan đến lĩnh vực
nghiên cứu của đề tài, chúng tôi nhận thấy:
Vấn đề tự học của HS trong dạy học Vật lý ở trƣờng THPT, đã có một số
luận văn nghiên cứu nhƣ: Nguyễn Kim Cƣơng với đề tài “ Hƣớng dẫn học sinh tự
học khi dạy học chƣơng “ Dòng điện xoay chiều” (SGK Vật lý 12 nâng cao)”,

8


Nguyễn Thị Thiên Nga với đề tài “ Nâng cao hiệu quả dạy học Vật lý ở trƣờng
THPT thông qua các biện pháp tổ chức hoạt động tự học của học sinh”, Nguyễn
Phú Đồng với đề tài “ Nghiên cứu sử dụng bài tập Vật lý theo hƣớng bồi dƣỡng
năng lực tự học cho học sinh trong dạy học phần dịng điện khơng đổi, Vật lý 11
THPT”, Võ Thị Cẩm Quyên với đề tài “ Bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh
trong dạy học chƣơng “Động học chất điểm”, Vật lý 10 qua khai thác và sử dụng
bài tập Vật lý ”, Võ Lê Phƣơng Dung với đề tài “Hình thành năng lực tự học Vật lý
cho học sinh THPT thông qua việc sử dụng sách giáo khoa” Nhìn chung, các tác giả
này đã hệ thống khá đầy đủ cơ sở lý luận về tự học và đã chỉ ra đƣợc một số biện
pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học cho HS qua hoạt động tự học.
Về vấn đề ứng dụng bản đồ tƣ duy (Mind Map) trong dạy học mới đƣợc
quan tâm đến vào năm 2006 khi dự án “Ứng dụng công cụ phát triển tƣ duy – Sơ đồ
tƣ duy” của nhóm tƣ duy mới (New Thinking Group – NTG) thuộc Đại học quốc
gia Hà Nội triển khai thực hiện. Dự án đã cung cấp công cụ phát triển tƣ duy cho
hơn 150 sinh viên là thành viên của 11 câu lạc bộ của các Khoa, Trƣờng thuộc Đại
học quốc gia Hà Nội. Các đề tài nghiên cứu khoa học nhƣ “ Ứng dụng Sơ đồ tƣ duy

Demo
- Select.Pdf
trong dạy học
nhóm Version

” của tác giả
Nguyễn Thị SDK
Hiền (Khoa Sƣ phạm, ĐHQGHN); “
Ứng dụng Sơ đồ tƣ duy nâng cao hiệu quả dạy học tiếng Anh ” của tác giả Đặng
Thị Nguyệt Hƣơng, Phạm Thu Liên (ĐHSPHN), ... đã đề cập đến việc ứng dụng
BĐTD và ý nghĩa của nó trong dạy học. Năm 2007 tại hội thảo “ Ứng dụng CNTT
vào đào tạo GV tiểu học và dạy học ở tiểu học Khoa giáo dục tiểu học, ĐHSP
Thành phố Hồ Chí Minh ”, Thạc sĩ Trƣơng Tinh Hà đã thực hiện chuyên đề “ Giảng
dạy và học tập với công cụ bản đồ tƣ duy ”.
Đối với lĩnh vực Vật lý, việc sử dụng SĐTD vào q trình dạy học đã có một
số tác giả nghiên cứu nhƣ: Phạm Công Thám với đề tài “ Tổ chức hoạt động dạy
học với sự hỗ trợ của Mind Map chƣơng dịng điện trong các mơi trƣờng Vật lý 11
nâng cao ”, Lê Thị Kiều Oanh với đề tài “ Nghiên cứu tổ chức hoạt động nhận thức
cho học sinh trong dạy học phần Cơ học Vật lý 10 nâng cao với sự hỗ trợ của Mind
Map và máy vi tính ”, Lê Thị Hà với đề tài “ Tổ chức hoạt động nhận thức cho HS
trong dạy giải bài tập Vật lý chƣơng Động học chất điểm và Động lực học chất

9


điểm Vật lý 10 nâng cao với sự hỗ trợ của Mind Map ”, Nguyễn Văn Quang với đề
tài “ Bồi Dƣỡng NLTH Vật lý cho HS THPT thông qua việc sử dụng SGK với sự
hỗ trợ của bản đồ tƣ duy ”. Nhìn chung các đề tài trên đã trình bày khá đầy đủ và cụ
thể về vấn đề sử dụng SĐTD trong dạy học vật lý.
Nhƣ vậy, đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về năng lực tự học cũng nhƣ vấn
đề sử dụng sơ đồ tƣ duy trong DHVL nhƣng chúng tơi chƣa phát hiện cơng trình
nào đề xuất đƣợc phƣơng án sử dụng Sơ đồ tƣ duy trong dạy học chƣơng "Chất khí"
Vật lý 10 nâng cao THPT theo định hƣớng phát triển NLTH cho HS.
3. Mục tiêu đề tài
Đề xuất đƣợc quy trình dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực tự học

thông qua việc sử dụng SĐTD cho HS chƣơng “Chất khí” Vật lý 10 nâng cao THPT.
4. Giả thiết khoa học
Nếu các giờ học thuộc chƣơng “ Chất khí” Vật lí 10 nâng cao THPT thực
hiện theo đúng tiến trình đã đề xuất thì sẽ phát triển đƣợc năng lực tự học cho học
sinh, góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học vật lý.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu

Demo
Version
Select.Pdf
Để thực
hiện mục
tiêu đề- ra,
đề tài thực SDK
hiện những nhiệm vụ chính sau đây:
- Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của vấn đề tự học ở trƣờng THPT;
- Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc sử dụng SĐTD trong dạy học vật lý;
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về PPDH Vật lý, chƣơng trình SGK Vật lý lớp 10
THPT (chƣơng Chất khí);
- Nghiên cứu và xác định hệ thống KNTH của HS;
- Nghiên cứu đề xuất một số biện pháp rèn luyện các KNTH cho HS với sự
hỗ trợ của SĐTD trong dạy học chƣơng “Chất khí” VL 10 nâng cao THPT;
- Xây dựng tiến trình dạy học rèn luyện KNTH cho HS với sự hỗ trợ của
SĐTD. Soạn thảo tiến trình dạy học một số bài cụ thể trong chƣơng “Chất khí” VL10
THPT theo hƣớng rèn luyện kĩ năng tự học cho HS với sự hỗ trợ của SĐTD;
- Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm với HS trƣờng THPT Vĩnh Linh- Quảng
Trị để khẳng định tính khả thi của các biện pháp đề xuất và rút ra kết luận.

10

6. Đối tƣợng nghiên cứu
Hoạt động dạy học chƣơng “Chất khí” Vật lý 10 nâng cao THPT theo định
hƣớng phát triển năng lực tự học cho HS với sự hỗ trợ của SĐTD.
7. Phạm vi nghiên cứu
Do hạn chế về thời gian quy định cho luận văn, đề tài chỉ tập trung nghiên
cứu trong phạm vi:
- Nội dung kiến thức chỉ đề cập chƣơng “ Chất khí” thuộc chƣơng Vật lý 10
nâng cao THPT;
- Địa bàn TNSP đƣợc tiến hành tại một số lớp thuộc trƣờng THPT Vĩnh
Linh, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí thuyết
- Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, chính sách của Nhà nƣớc cùng với các
chỉ thị của Bộ Giáo dục và Đào tạo về vấn đề đổi mới giáo dục phổ thông, phát triển
NLTH của HS;
- Nghiên cứu các sách, bài báo, luận văn, luận án, tạp chí chuyên ngành liên
quan;

Demo Version - Select.Pdf SDK
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về tâm lí học, giáo dục học và lý luận dạy học vật

lý của vấn đề tự học, SĐTD trong dạy học VL;
- Nghiên cứu nội dung và chƣơng trình sách giáo khoa, sách bài tập, tài liệu
tham khảo chƣơng “ Chất khí” thuộc chƣơng trình Vật lý 10 nâng cao THPT.
8.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
- Quan sát hoạt động dạy và học của giáo viên và học sinh trong giờ học vật lý
ở trƣờng THPT Vĩnh Linh- Quảng Trị. Trao đổi trực tiếp với giáo viên và học sinh;
- Dùng phiếu điều tra để tìm hiểu về thực trạng NLTH vật lý của HS.
8.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm

- Tiến hành giảng dạy TNg ở lớp 10.
- Quan sát, kiểm tra, đánh giá hoạt động học tập của HS trong giờ học TNg.
8.4. Phƣơng pháp thống kê toán học
Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học để xử lý kết quả thử nghiệm sƣ

11


phạm và kết quả điều tra để rút ra những kết luận về sự khác nhau trong kết quả học
tập của hai nhóm: nhóm ĐC và nhóm TNg.
9. Những đóng góp của đề tài
- Về mặt lí luận, luận văn bổ sung thêm về cơ sở lí luận của việc phát triển
NLTH cho HS, đồng thời làm rõ hơn vai trò của việc sử dụng SĐTD trong DHVL ở
trƣờng THPT;
- Về mặt thực tiễn, luận văn đề xuất các biện pháp và xây dựng tiến trình DH
theo hƣớng phát triển NLTH cho HS.
10. Cấu trúc luận văn
Cấu trúc luận văn gồm:
MỞ ĐẦU
NỘI DUNG
Chƣơng 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc phát triển năng lực tự học với
sự hỗ trợ của sơ đồ tƣ duy
Chƣơng 2. Tổ chức dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực tự học của học
sinh chƣơng “ Chất khí ” Vật lí 10 nâng cao THPT với sự hỗ trợ của sơ đồ tƣ duy

Demo
Version
Select.Pdf
SDK
Chƣơng

3. Thực
nghiệm- sƣ
phạm
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

12