ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC FPT TỪ CỘNG ĐỒNG DOANH NGHIỆP
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (438.92 KB, 102 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
PHẠM THỊ MỸ DUNG
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ
CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC FPT
TỪ CỘNG ĐỒNG DOANH NGHIỆP
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI, 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
PHẠM THỊ MỸ DUNG
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ
CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC FPT
TỪ CỘNG ĐỒNG DOANH NGHIỆP
Chuyên ngành: Giáo dục và Phát triển cộng đồng
Mã số: Thí điểm
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Đào Hiền Chi
HÀ NỘI, 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá
nhân tác giả.Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận văn là trung
thực. Kết quả nghiên cứu này không trung với bất cứ công trình nào đã
được công bố trước đó.
Tôi xin chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.
Hà Nội, ngày…. Tháng…. năm 2017
Tác giả luận văn
Phạm Thị Mỹ Dung
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tác giả
đã nhận được sự động viên, khuyến khích và tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt
tình từ nhiều thầy cô, đồng nghiệp, bạn bè.
Trước hết, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Đào Hiền
Chi , người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ, góp
ý, định hướng cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn Quý thầy cô Khoa Tâm lý và Phòng sau
đại học, Quý thầy cô giảng dạy bộ môn trong quá trình học thạc sĩ, Quý
thầy cô trong Hội đồng bảo vệ đề cương, Quý thầy cô trong hội đồng đã
đóng góp ý kiến cũng như truyền đạt kiến thức bổ ích về những thiếu sót,
hạn chế của luận văn giúp tôi nhận ra được những vấn đề cần khắc phục để
bài luận văn được hoàn thiện hơn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo trường Đại học FPT, các
đồng nghiệp và sinh viên của nhà trường đã tận tình giúp đỡ tác giả trong
quá trình thu thập dữ liệu phục vụ cho nghiên cứu, cùng chia sẻ kinh
nghiệm, hỗ trợ tác giả hoàn thành luận văn đúng thời hạn.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn không thể tránh khỏi
những thiếu sót. Do vậy tác giả mong nhận được sự góp ý kiến của các thầy
giáo, cô giáo và các bạn để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng
năm 2017
Tác giả
Phạm Thị Mỹ Dung
BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT
Tên viết tắt
Tên đầy đủ
1
CĐ
2
CĐR
5
ĐH
Đại học
3
DN
Doanh nghiệp
4
GVDN
Giáo viên dạy nghề
5
PTCS
Phổ thông cơ sở
6
PTCT
Phát triển chương trình
7
PTTH
Phổ thông trung học
8
QHCC
Quan hệ công chúng
Cao đẳng
Chuẩn đầu ra
MỤC LỤ
MỞ ĐẦU......................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.......................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.................................................................................2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu..........................................................2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu....................................................................3
7. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................4
8. Cấu trúc của luận văn................................................................................5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐÁNH GIÁ CỦA CỘNG ĐỒNG
DOANH NGHIỆP VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ Ở
TRƯỜNG CAO ĐẲNG..............................................................................6
1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề.................................................................6
1.1.1 Ở nước ngoài.......................................................................................6
1.1.2 Ở trong nước........................................................................................7
1.2 Một số khái niệm cơ bản của đề tài.........................................................9
1.2.1 Khái niệm nghề.....................................................................................9
1.2.2 Đào tạo nghề......................................................................................11
1.2.3 Chất lượng đào tạo nghề....................................................................12
1.2.4 Đánh giá chất lượng đào tạo nghề.....................................................15
1.2.5 Cộng đồng doanh nghiệp...................................................................16
1.3. Đào tạo nghề ở trường Cao đẳng.........................................................20
1.3.1. Mục tiêu đào tạo nghề......................................................................20
1.3.2. Nguyên tắc đào tạo:..........................................................................21
1.3.4. Phương pháp, hình thức đào tạo nghề..............................................22
1.3.5. Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ đào tạo nghề.........................23
1.3.6. Các lực lượng tham gia đào tạo nghề...............................................24
1.3.7. Đánh giá chất lượng đào tạo nghề....................................................24
1.4 Đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng đào tạo nghề ở
trường Cao đẳng..........................................................................................25
1.4.1. Mục tiêu đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng đào
tạo nghề ở trường Cao đẳng.......................................................................25
1.4.2. Nội dung đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng đào
tạo nghề ở trường Cao đẳng.......................................................................25
1.4.3. Các hình thức và phương pháp (con đường) đánh giá của cộng đồng
doanh nghiệp về chất lượng đào tạo nghề ở trường Cao đẳng..................25
1.4.4. Kết quả đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng đào tạo
nghề ở trường Cao đẳng.............................................................................26
1.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về
chất lượng đào tạo nghề ở trường Cao đẳng...............................................26
1.5.1 Yếu tố khách quan..............................................................................26
1.5.2 Yếu tố chủ quan..................................................................................27
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................29
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ CỦA CỘNG ĐỒNG
DOANH NGHIỆP VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ Ở
TRƯỜNG CAO ĐẲNG FPT POLYTECHNIC HÀ NỘI......................30
2.1 Vài nét khái quát chung về Cao đẳng thực hành FPT Polytechnic Hà Nội.....30
2.2 Khái quát về quá trình khảo sát thực trạng............................................32
2.2.1 Mục đích khảo sát: ............................................................................32
2.2.2 Nội dung khảo sát: ............................................................................32
2.2.4 Phương pháp khảo sát:......................................................................32
2.3 Thực trạng về đào tạo nghề của trường FPT Polytechnic Hà Nội..............33
2.4 Thực trạng chất lượng đào tạo nghề của sinh viên FPT Polytechnic Hà
Nội từ cộng đồng doanh nghiệp..................................................................54
2.4.1 Đánh giá mức độ quan tâm của doanh nghiệp với chất lượng đào tạo
của nhà trường............................................................................................54
2.4.2 Đánh giá chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu của doanh
nghiệp..........................................................................................................55
2.4.3 Đánh giá từ cộng đồng doanh nghiệp về kiến thức, kỹ năng của sinh
viên FPT Polytechnic..................................................................................56
2.5 Đánh giá chung về chất lượng đào tạo nghề của sinh viên Cao đẳng
FPT Polytechnic..........................................................................................58
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................62
CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐÁNH GIÁ CỦA
CỘNG ĐỒNG DOANH NGHIỆP VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO
NGHỀ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG FPT POLYTECHNIC HÀ NỘI.....63
3.1 Nguyên tắc đề xuất biện pháp...............................................................63
3.1.1 Nguyên tắc tính hệ thống....................................................................63
3.1.2 Nguyên tắc tính hiệu quả....................................................................63
3.1.3 Nguyên tắc tính đồng bộ.....................................................................63
3.1.4 Nguyên tắc tính thực tiễn và khả thi...................................................64
3.2 Định hướng phát triển chung.................................................................64
3.3 Định hướng phát triển trường................................................................64
3.4 Các biện pháp........................................................................................67
3.4.1 Tăng cường hoạt động tư vấn, định hướng nghề cho sinh viên FPT
Polytechnic Hà Nội.....................................................................................67
3.4.2 Tuyên truyền, nâng cao tầm quan trọng và đảm bảo về chất lượng
đào tạo nghề của trường FPT Polytechnic Hà Nội.....................................68
3.4.3 Phát triển mối quan hệ giữa nhà trường với doanh nghiệp trong việc đảm
bảo chất lượng đào tạo nghề của nhà trường...................................................69
3.4.4 Kiểm tra, giám sát nâng cao chất lượng đào tạo nghề của sinh viên
Cao đẳng.....................................................................................................72
3.5 Mối quan hệ giữa các biện pháp............................................................74
3.6 Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.......74
3.6.1 Khái quát về quá trình khảo nghiệm..................................................74
3.6.2 Phân tích kết quả khảo nghiệm..........................................................76
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..........................................................................77
KẾT LUẬN................................................................................................78
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................82
PHỤ LỤC
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
SƠ ĐỒ 1.1 QUAN NIỆM VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO.......................15
Hình 2.1 Đề cương chi tiết CDIO cấp độ 2.................................................34
Bảng 2.1 Đánh giá chi tiết về chuẩn đầu ra cấp độ 3 của nghề Quan hệ
Công chúng (QHCC)...................................................................................39
Bảng 2.2 Đánh giá chung về chuẩn đầu ra của nghề Quan hệ Công chúng
(QHCC).......................................................................................................41
Bảng 2.3 Đánh giá chương trình đào tạo của nghề Quan hệ Công chúng
(QHCC).......................................................................................................43
Bảng 2.4 Đánh giá chi tiết về chuẩn đầu ra cấp độ 3 của nghề Thương mại
Điện tử (TMĐT)..........................................................................................45
Bảng 2.5 Đánh giá chung về chuẩn đầu ra của nghề Thương mại Điện tử
(TMĐT).......................................................................................................47
Bảng 2.6 Đánh giá chương trình đào tạo của nghề Thương mại Điện tử
(TMĐT).......................................................................................................48
Bảng 2.7 Kết quả sinh viên đi làm theo chuyên ngành đào tạo thể hiện như
sau:..............................................................................................................53
Bảng 2.8 Mức độ quan tâm của doanh nghiệp theo các tiêu chí khi tuyển
dụng lao động (n=10)..................................................................................54
Bảng 2.9 Kết quả tổng hợp về đánh giá (n=10)..........................................56
Bảng 3.1 Tổng hợp kết quả về tính cần thiết của các biện pháp.................74
Bảng 3.2 Tổng hợp kết quả về tính khả thi của các biện pháp....................75
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Chất lượng đào tạo nghề là một vấn đề luôn được xã hội quan tâm vì
tầm quan trọng hàng đầu của nó đối với sự nghiệp phát triển đất nước nói
chung, sự nghiệp phát triển dạy nghề nói riêng. Mọi hoạt động dạy nghề được
thực hiện đều hướng tới mục đích góp phần đảm bảo, nâng cao chất lượng.
Để thực hiện được mục đích đòi hỏi cần phải có một hệ thống kiểm định,
đánh giá và đảm bảo chất lượng giáo dục và đào tạo. Tại Nghị quyết số 29NQ/TW “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" đã được hội nghị trung ương 8 (khóa
xi) thông qua tạp chí xây dựng đảng giới thiệu toàn văn nghị quyết” đã định
hướng đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đó là: Hoàn thiện hệ
thống giáo dục quốc dân theo hướng hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời
và xây dựng xã hội học tập
Có thể nói, hiện nay các chương trình dạy nghề cũng từng bước được
hoàn thiện căn cứ vào chương trình khung của Tổng cục Dạy nghề và nhu cầu
của thị trường lao động. Nhiều cơ sở dạy nghề cũng đã chủ động tham khảo
các chương trình đào tạo của các trường trong cả nước để phát triển chương
trình đào tạo trong thời gian tới. Một trong những điểm quan trọng nhằm thu
hút đối tượng học nghề của các trường dạy nghề, đó chính là vấn đề tạo việc
làm sau đào tạo cho sinh viên, sinh viên. Để giải quyết tốt vấn đề này và quan
trọng nữa là để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn về nguồn lao động chất lượng
cao của thị trường lao động trong những năm qua, công tác đào tạo của khối
Cao đẳng nghề của trường Đại học FPT đã có sự gắn kết chặt chẽ với doanh
nghiệp để có thể đào tạo được nguồn nhân lực đáp ứng theo yêu cầu. Với việc
1
liên kết với doanh nghiệp trong đào tạo sẽ giúp trường nghề khắc phục được
tình trạng thiếu các trang, thiết bị dạy học hiện đại. Hiện nay khối Cao đẳng
nghề của trường Đại học FPT đã làm việc với một số doanh nghiệp để nhận
sinh viên vào thực tập, truyền đạt kinh nghiệm để người lao động có thể đáp
ứng ngay được công việc sau khi tốt nghiệp. Cũng thông qua việc liên kết đào
tạo này, doanh nghiệp cũng sẽ đóng góp vào việc hoàn chỉnh giáo trình dạy
học của nhà trường, như vậy sau khi ra trường và được tiếp nhận về doanh
nghiệp, sinh viên có thể bắt tay ngay vào công việc mà không cần doanh
nghiệp phải đào tạo thêm hay đào tạo lại. Xuất phát từ lý do trên, tác giả chọn
đề tài: “Đánh giá chất lượng đào tạo nghề của sinh viên trường Đại học
FPT từ cộng đồng doanh nghiệp” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình để
tìm hiểu, nghiên cứu tổng quan về thực trạng chất lượng đào tạo nghề. Đồng
thời từ đó có biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề của nhà trường từ
cộng đồng doanh nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu.
Nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng về chất lượng đào tạo nghề
của sinh viên Cao đẳng FPT Polytechnic Hà Nội từ cộng đồng doanh nghiệp.
Trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề của
sinh viên Cao đẳng.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.
3.1 Khách thể nghiên cứu
Đánh giá của cộng đồng về chất lượng đào tạo nghề ở trường Cao đẳng
3.2 Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp đánh giá của cộng đồng về chất lượng đào tạo nghề ở trường
Cao đẳng FPT Polytechnic Hà Nội
4. Giả thuyết khoa học.
2
Theo cộng đồng doanh nghiệp thì hiện nay chất lượng đào tạo nghề của
sinh viên Cao đẳng được nâng cao. Tuy nhiên, vẫn chưa đáp ứng được yêu
cầu của thị trường lao động về tay nghề và các kỹ năng mềm như tác phong
công nghiệp, khả năng làm việc theo nhóm…. Vì vậy, nếu nghiên cứu và đề
xuất được các biện pháp khả thi phù hợp thì có thể nâng cao chất lượng đào
tạo nghề của sinh viên Cao đẳng.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.
5.1 Hệ thống hóa cơ sở lý luận về đánh giá của cộng đồng đối với chất
lượng đào tạo nghề của sinh viên Cao đẳng
5.2 Khảo sát thực trạng đánh giá của cộng đồng về chất lượng đào tạo
nghề ở trường Cao đẳng FPT Polytechnic Hà Nội
5.3 Đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả đánh giá của cộng
đồng về chất lượng đào tạo nghề ở trường Cao đẳng FPT Polytechnic Hà Nội
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.
6.1 Giới hạn về nội dung nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng
đào tạo nghề ở trường Đại học FPT
Nghiên cứu nội dung và biện pháp đánh giá của cộng đồng doanh
nghiệp về chất lượng đào tạo nghề ở trường Đại học FPT
6.2 Giới hạn về địa bàn nghiên cứu:
Nghiên cứu, đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội
về chất lượng đào tạo nghề ở trường Đại học FPT
6.3 Giới hạn về khách thể nghiên cứu
Chỉ nghiên cứu, đánh giá chất lượng đào tạo nghề hệ Cao đẳng FPT
Polytechnic Hà Nội của trường Đại học FPT
3
7. Phương pháp nghiên cứu.
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Tổng quan các tài liệu lý luận, hệ thống hoá các khái niệm, các lý
thuyết có liên quan đến đánh giá chất lượng đào tạo, cộng đồng, công đồng
doanh nghiệp và đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng đào tạo
nghề để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Xây dựng hệ thống câu hỏi để điều tra cộng đồng doanh nghiệp, giảng
viên và sinh viên…. nhằm tìm hiểu thực trạng về chất lượng đào tạo nghề và
đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng đào tạo nghề cũng như
thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp
về chất lượng đào tạo nghề
7.2.2. Phương pháp quan sát
Quan sát hoạt động nghề nghiệp của SV, giảng dạy của giảng viên và các hoạt
động đào tọa nghề của cơ sở đào tạo cũng như sử dụng LĐ của các doanh
nghiệp nhằm bổ sung tài liệu cho điều tra thực tiễn.
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn
Tiến hành phỏng vấn, trao đổi với SV, GV và doanh nghiệp nhằm làm rõ hơn
những kết quả thu được qua phiếu hỏi, đồng thời bổ sung thêm những thông
tin định tính cần thiết phục vụ cho quá trình nghiên cứu đề tài.
7.2.4. Phương pháp chuyên gia
Thu thập các thông tin từ các chuyên gia về những vấn đề có liên quan đến
đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng đào tạo nghề để có thêm
căn cứ khoa học đề xuất các biện pháp đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp
về chất lượng đào tạo nghề
7.2.5. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
4
Trên cơ sở thực tế đào tạo tại truồng FPT và thực hành, thực tế cũng như sử
dụng lao động của các doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội, chúng tôi tìm hiểu,
tổng kết kinh nghiệm đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng đào
tạo nghề và kinh nghiệm sử dụng các biện pháp đánh giá của cộng đồng
doanh nghiệp về chất lượng đào tạo nghề
7.2.6. Phương pháp khảo nghiệm
Đề tài sử dụng phương pháp khảo nghiệm để xác định mức độ cần thiết
và khả nghi của các biện pháp đã đề xuất.
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Chúng tôi sử dụng phương pháp thống kê toán học cơ bản, chương trình SPSS
để xử lý các tài liệu nghiên cứu nhằm rút ra những nhận xét, kết luận có giá trị
khách quan.
8. Cấu trúc của luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo. Nội dung chính của
luận văn gồm 03 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất
lượng đào tạo nghề ở trường Cao đẳng
Chương 2: Thực trạng đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất
lượng đào tạo nghề ở trường Cao đẳng FPT Polytechnic Hà Nội
Chương 3: Biện pháp đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp về chất
lượng đào tạo nghề ở trường Cao đẳng FPT Polytechnic Hà Nội
5
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐÁNH GIÁ CỦA CỘNG ĐỒNG DOANH NGHIỆP
VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG
1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1 Ở nước ngoài
Ở các nước trên thế giới, nghiên cứu về đào tạo nghề, chất lượng đào
tạo được nhiều tổ chức quốc tế, các trường Đại học, các Viện nghiên cứu, các
tổ chức Chính phủ, các tổ chức Phi chính phủ quan tâm.
Tổ chức giáo dục – khoa học và văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO)
là tổ chức quốc tế lớn nhất dành sự quan tâm, sâu sắc đến giáo dục đào tạo,
hiệu quả và chất lượng của giáo dục và đào tạo. Các nghiên cứu, cẩm nang
hướng dẫn, chương trình hợp tác, dự án phát triển của UNESCO khá nhiều,
đa dạng về thể loại, phong phú về nội dung. Trên cơ sở nghiên cứu hệ thống,
chất lượng và hiệu quả giáo dục và đào tạo. Theo UNESCO, lĩnh vực giáo
dục và đào tạo nghề dường như quá rộng lớn và phức tạp nếu muốn phân tích
nó. Năm 2013, UNESCO xuất bản cuốn “Cẩm nang phân tích chính sách và
kế hoạch hóa giáo dục” Cẩm nang này đề xuất phương pháp hệ thống và cấu
trúc nhằm hỗ trợ việc phân tích các chính sách giáo dục và đào tạo cũng như
kế hoạch hóa lĩnh vực này để tăng cường khả năng tiếp cận, nâng cao chất
lượng và hiệu quả quản lý, giải quyết các vấn đề liên ngành, liên lĩnh vực đối
với mọi cấp trình độ cũng như loại hình giáo dục, đào tạo của mỗi quốc gia.
Cẩm nang cung cấp khung lý thuyết cho việc phân tích chính sách, hoạch
định kế hoạch, khuyến khích sự đối thoại chính sách giữa các cơ quan chính
phủ với các đối tác phát triển, từ đó đưa ra các hướng dẫn từng bước phân tích
chính sách và hoạch định chương trình giáo dục và đào tạo.
Hiệp hội phát triển giáo dục Vương quốc Anh là một tổ chức nghề
nghiệp, hoạt động vì mục tiêu phát triển hệ thống giáo dục và đào tạo, nâng
6
cao năng lực của các thành viên hiệp hội, thúc đẩy việc nâng cao chất lượng
và hiệu quả của giáo dục và đào tạo nghề
Hiệp hội nghiên cứu và công bố xuất bản tác phẩm với tên gọi
“Measuring effectiveness in development education” (Đo lường hiệu quả
trong giáo dục phát triển). Nghiên cứu này đưa ra các nguyên tắc khi phân
tích, đánh giá một hệ thống giáo dục, các mục tiêu đánh giá, đo lường hiệu
quả, định nghĩa các khái niệm về đánh giá, hiệu quả, tác động lan tỏa, các chỉ
số đo lường hiệu quả, các cấp độ hiệu quả, cấp độ cá nhân người học, cấp độ
cơ sở giáo dục, đào tạo, cấp độ đầu tư của nhà nước, cấp độ hiệu quả trên toàn
bộ bình diện nền kinh tế và bình diện xã hội.
Ngoài ra, còn có các hướng nghiên cứu kết hợp đánh giá tới chất lượng
của các mô hình, cơ sở đào tạo nghề khác nhưng có thể nhận thấy đều đề cập
đến nội dung cơ bản của việc đào tạo nghề như tầm quan trọng kế hoạch,
phương pháp đào tạo....và được các tổ chức cá nhân nghiên cứu dưới các góc
độ và khía cạnh khác nhau để phù hợp gắn liền với bối cảnh xã hội thực tiễn.
1.1.2 Ở trong nước
Đào tạo nghề trong nước trong những năm qua đã có nhiều công trình
nghiên cứu về đào tạo nghề nói chung và nâng cao chất lượng đào tạo nghề
nói riêng. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X đề ra phương hướng, nhiệm vụ
phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2006 – 2010 là: ‘Đẩy nhanh tốc độ tăng
trưởng kinh tế, đạt được bước chuyển biến quan trọng về nâng cao hiệu quả
và tính bền vững của sự phát triển, sớm đưa nước ta a khỏi tình trạng kém
phát triển. Cải thiện rõ rệt đời sống vật chất, văn hoá và tinh thần của nhân
dân. Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển kinh tế tri thức,
tạo nền tảng để đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo
hướng hiện đại vào năm 2020…”. Để giữ vững và phát huy những thành tựu
7
đạt được theo định hướng trên, trong những năm tới, Việt Nam còn phải đối
mặt với nhiều khó khăn, thử thách để phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất
lượng đời sống nhân dân.
Là một bộ phận trong hệ thống giáo dục Quốc dân, dạy nghề có nhiệm
vụ đào tạo nguồn nhân lực trực tiếp trong sản xuất, kinh doanh và dịch vụ.
Trong những năm qua, dạy nghề đã phát triển mạnh cả về quy mô và chất
lượng, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu nhân lực của thị trường lao động,
những thay đổi nhanh chóng của kỹ thuật công nghệ và nhu cầu đa dạng của
người lao động học nghề, lập nghiệp.
Tác giả Nguyễn Viết Sự đã có một nghiên cứu về “giáo dục nghề
nghiệp - những vấn đề và giải pháp”. Trong nghiên cứu này, tác giả đã nhận
diện những vấn đề tồn tại phổ biến trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp của
Việt Nam từ chương trình, phương pháp, nội dung, đội ngũ giáo viên, chất
lượng giảng dạy, khả năng thích ứng với môi trường làm việc, tác phong nghề
nghiệp để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của hệ thống
giáo dục nghề nghiệp.
Tác giả Phan Chính Thức nghiên cứu về “ Những giải pháp phát triển
đào tạo nghề góp phần đáp ứng nhu cầu nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa” đã đi sâu nghiên cứu, đề xuất những khái niệm, cơ sở lý
luận mới của đào tạo nghề, lịch sử đào tạo nghề và giải pháp phát triển đào
tạo nghề góp phần đáp ứng nhu cầu nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa ở nước ta.
Ngoài ra, còn một số công trình nghiên cứu, các bài báo, đề tài nghiên
cứu khác được nêu trong tài liệu tham khảo của luận văn. Những nghiên cứu
trên có các cách tiếp cận khác nhau về đánh giá chất lượng đào tạo nghề trong
đó có đánh giá chất lượng đào tạo nghề của nước ta.
8
Tuy nhiên, để có nghiên cứu sâu, đánh giá về thực trạng đào tạo nghề
thông qua cộng đồng doanh nghiệp khi mà sinh viên ra trường thì sẽ làm việc
tại nơi doanh nghiệp và chinh nơi làm việc là cái nơi mà doanh nghiệp có thể
kiểm định được hoặc có thể đánh giá được chất lượng sinh viên ra trường làm
việc một cách rõ nhất thì chưa có nghiên cứu nào về đánh giá chất lượng đào
tạo nghề của sinh viên FPT Polytechnic từ cộng đồng doanh nghiệp.
1.2 Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1 Khái niệm nghề
Nghề là một tập hợp lao động do sự phân công lao động xã hội quy
định mà giá trị của nó trao đổi được.Nghề mang tính tương đối, nó phát sinh,
phát triển hay mất đi do trình độ của nền sản xuất và nhu cầu xã hội
Nghề là một lĩnh vực hoạt động lao động mà trong đó, nhờ được đào
tạo, con người có được những tri thức, những kỹ năng để làm ra các loại sản
phẩm vật chất hay tinh thần nào đó, đáp ứng được những nhu cầu của xã hội.
Nghề là một khái niệm trừu tượng, khó có một cách hiểu cụ thể và rõ
ràng. Nhiều định nghĩa nghề được đưa ra xong chưa được thống nhất, chẳng
hạn: Nghề là một tập hợp lao động do sự phân công lao động xã hội quy định
mà giá trị của nó trao đổi được. Nghề mang tính tương đối, nó phát sinh, phát
triển hay mất đi do trình độ của nền sản xuất hay do nhu cầu xã hội. Mặc dù
khái niệm nghề được hiểu dưới nhiều góc độ khác nhau song chúng ta có thể
thấy một số nét đặc trưng nhất định.
Nghề là hoạt động, là công việc lao động của con người lặp đi lặp lại.
Nghề là sự phân công lao động xã hội, phù hợp với yêu cầu xã hội. Nghề là
phương tiện để sinh sống. Nghề là lao động kỹ năng, kỹ xảo chuyên biệt có
giá trị trao đổi trong xã hội, đòi hỏi phải có quá trình đào tạo nhất định.
9
Nghề biến đổi một cách mạnh mẽ và gắn chặt với xu hướng phát triển
kinh tế xã hội của đất nước.
Theo giáo trình Kinh tế lao động của trường Đại học Kinh tế quốc dân
thì Nghề được hiểu là: Nghề là một dạng xác định của hoạt động trong hệ
thống phân công lao động của xã hội, là toàn bộ kiến thức và kỹ năng mà một
người lao động cần có để thực hiện các hoạt động xã hội nhất định trong một
lĩnh vực lao động nhất định.
Thuật ngữ “nghề” được hiểu và định nghĩa theo nhiều cách khác nhau
và theo quan niệm của mỗi quốc gia đều có sự khác nhau nhất định. Ở Pháp,
“Nghề là một loại lao động có thói quen và kỹ năng, kỹ xảo của một người để
từ đó tìm được một phương tiện sinh sống”, ở Đức “Nghề là hoạt động cần
thiết cho xã hội ở một lĩnh vực lao động nhất định, đòi hỏi phải được đào tạo
ở một trình độ nào đó”. Ở Việt Nam, một định nghĩa được nhiều người sử
dụng “Nghề là công việc chuyên làm theo sự phân công lao động xã hội” (Từ
điển Tiếng Việt NXB KHXH 1989). Mặc dù khái niệm nghề được hiểu dưới
nhiều góc độ khác nhau song chúng ta có thể nhận thấy một số nét đặc trưng
nhất định sau:
Đó là công việc chuyên môn
Là phương tiện để sinh sống
Là hoạt động lao động của con người
Có thể làm thuê cho người khác hoặc làm cho bản thân
Phù hợp với yêu cầu xã hội và nhu cầu của bản thân
Tóm lại, nghề được hiểu trong luận văn này là “Nghề là một tập hợp
lao động do sự phân công lao động xã hội quy định mà giá trị của nó trao đổi
được.Nghề mang tính tương đối, nó phát sinh, phát triển hay mất đi do trình
độ của nền sản xuất và nhu cầu xã hội”
10
1.2.2 Đào tạo nghề
Tại Điều 3 trong Luật Giáo dục nghề nghiệp năm 2014 “đào tạo nghề
nghiệp là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ
nghề nghiệp cần thiết cho người học để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo
việc làm sau khi hoàn thành khóa học hoặc để nâng cao trình độ nghề
nghiệp”. Hay nói theo cách khác, đào tạo nghề là quá trình tác động có mục
đích, có tổ chức đến người học nghề để hình thành và phát triển một cách có
hệ thống những kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết nhằm đáp
ứng nhu cầu của xã hội, trong đó có nhu cầu quốc gia, nhu cầu doanh nghiệp
và nhu cầu bản thân người học nghề.
Đào tạo nghề gồm có các nội dung cơ bản:
- Mục tiêu đào tạo nghề: Việc xác định mục tiêu đào tạo nghề là hết sức
cần thiết và quan trọng, bởi hiện nay bất cứ một công việc, ngành nghề nào
cũng đều có những yêu cầu nhất định về kiến thức, kỹ năng thao tác, khả năng
hoàn thành của người thực hiện
- Xác định nhu cầu đào tạo: là cơ sở để lập kế hoạch đào tạo, xác định
nhu cầu về số lượng và chất lượng của từng ngành nghề, cấp bậc chuyên môn
cần đào tạo.
- Xác định chương trình đào tạo nghề: Xác định chương trình đào tạo
nghề cho người lao động là xác định trình độ cần đào tạo, ngành nghề cần đào
tạo, khối lượng kiến thức, kỹ năng thực hành cần cung cấp cho người lao
động để phù hợp với yêu cầu thực tiễn
- Phương pháp đào tạo: Chương trình bắt đầu học lý thuyết, sau đó học
viên được hướng dẫn thực hành tại trường hoặc đưa đến nơi làm việc dưới sự
hướng dẫn của giáo viên, nhân viên lành nghề
11
- Đánh giá kết quả đào tạo: Để đánh giá kết quả cần phải đánh giá
chương trình đào tạo để xác định xem nó có đáp ứng được với yêu cầu mục
tiêu đưa ra, hiệu quả làm việc với người lao động sau khi được đào tạo nghề
có đáp ứng được với yêu cầu công việc thực tế.
Trong luận văn này “đào tạo nghề là hoạt động dạy và học nhằm trang
bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học để có
thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa học hoặc
để nâng cao trình độ nghề nghiệp”
1.2.3 Chất lượng đào tạo nghề
1.2.3.1 Chất lượng
Chất lượng là một khái niệm quá quen thuộc với loài người ngay từ
những thời cổ đại, tuy nhiên chất lượng cũng là một khái niệm gây nhiều
tranh cãi. Tùy theo đối tượng sử dụng, từ "chất lượng" có ý nghĩa khác nhau.
Người sản xuất coi chất lượng là điều họ phi làm để đáp ứng các qui định và
yêu cầu do khách hàng đặt ra, để được khách hàng chấp nhận. Chất lượng
được so sánh với chất lượng của đối thủ cạnh tranh và đi kèm theo các chi
phí, giá cả. Do con người và nền văn hóa trên thế giới khác nhau, nên cách
hiểu của họ về chất lượng và đảm bảo chất lượng cũng khác nhau.. Nói như
vậy không phải chất lượng là một khái niệm quá trừu tượng đến mức người
ta không thể đi đến một cách diễn giải tương đối thống nhất, mặc dù sẽ còn
luôn luôn thay đổi.
Tổ chức Quốc tế về tiêu chuẩn
hóa ISO,
trong dự thảo DIS
9000:2000, đã đưa ra định nghĩa sau: “Chất lượng là khả năng của tập hợp
các đặc tính của một sản phẩm, hệ thống hay quá trình để đáp ứng các yêu
cầu của khách hàng và các bên có liên quan".
12
Từ định nghĩa trên ta rút ra một số đặc điểm sau đây của khái niệm
chất lượng:
Chất lượng được đo bởi sự thỏa mãn nhu cầu. Nếu một sản phẩm vì lý
do nào đó mà không được nhu cầu chấp nhận thì phải bị coi là có chất lượng
kém, cho dù trình độ công nghệ để chế tạo ra sản phẩm đó có thể rất hiện đại.
Đây là một kết luận then chốt và là cơ sở để các nhà chất lượng định ra chính
sách, chiến lược kinh doanh của mình.
Do chất lượng được đo bởi sự thỏa mãn nhu cầu, mà nhu cầu luôn luôn
biến động nên chất lượng cũng luôn luôn biến động theo thời gian, không
gian, điều kiện sử dụng.
Khi đánh giá chất lượng của một đối tượng, ta phi xét và chỉ xét đến
mọi đặc tính của đối tượng có liên quan đến sự thỏa mãn những nhu cầu cụ
thể. Các nhu cầu này không chỉ từ phía khách hàng mà còn từ các bên có
liên quan, ví dụ như các yêu cầu mang tính pháp chế, nhu cầu của cộng
đồng xã hội.
Nhu cầu có thể được công bố rõ ràng dưới dạng các qui định, tiêu
chuẩn nhưng cũng có những nhu cầu không thể miêu tả rõ ràng, người sử
dụng chỉ có thể cảm nhận chúng, hoặc có khi chỉ phát hiện được trong chúng
trong quá trình sử dụng.
Chất lượng không phi chỉ là thuộc tính của sản phẩm, hàng hóa mà
ta vẫn hiểu hàng ngày. Chất lượng có thể áp dụng cho một hệ thống, một
quá trình.
1.2.3.2 Chất lượng đào tạo nghề
Chất lượng đào tạo nghề là khái niệm đa chiều, không thể trực tiếp đo
đếm và cảm nhận được, luôn luôn biến đổi theo thời gian và không gian. Chất
lượng đào tạo nghề phản ánh trạng thái đào tạo nghề nhất định và trạng thái
đó thay đổi phụ thuộc vào các yếu tố tác động đến nó. Sẽ không thể biết được
13
