Hoàn thiện công tác quản lý nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh phú thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH
DOANH

TRẦN THỊ LÊ HOA

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ
NGUỒN NHÂN LỰC CHO CÁC KHU CÔNG NGHIỆP
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH
DOANH

TRẦN THỊ LÊ HOA

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ
NGUỒN NHÂN LỰC CHO CÁC KHU CÔNG NGHIỆP
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ
Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. PHẠM QUÝ LONG

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn kinh tế này do chính tôi nghiên cứu và thực
hiện. Các thông tin, số liệu được sử dụng trong Luận văn là hoàn toàn chính
xác và có nguồn gốc rõ ràng.
HỌC VIÊN

TRẦN THỊ LÊ HOA

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ii

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài:"Hoàn thiện công tác quản lý nguồn
nhân lực cho các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”, tôi đã nhận
được sự giúp đỡ, hướng dẫn, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin
được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã
tạo

điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, Phòng Đào tạo
của Trườ

ế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên

đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn
thành luận văn này.
Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, ý kiến đóng góp quý báu của các nhà khoa
học, các thầy, cô giáo trong Trườ

ế và Quản trị Kinh doanh -

Đại học Thái Nguyên.
Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn
PGS.TS. PHẠM QUÝ LONG.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng
tác của các đồng chí tại địa điểm nghiên cứu.
Tôi xin cảm ơn tới Ban Giám đốc, các phòng nghiệp vụ tỉnh Phú Thọ,
đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài.
Tôi xin gửi lời biết ơn đến gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã động
viên, khích lệ và ủng hộ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành đề tài.
Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.
Ngày 10 tháng 6 năm 2015
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ii
TRẦN THỊ LÊ HOA

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

3

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii MỞ
ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................
1
2. Mục tiêu nghiên cứu......................................................................................
2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 2
4. Những đóng góp và ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu .......................
3
5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 3
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGUỒN NHÂN
LỰC ..................................................................................... 4
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp.......... 4
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về nguồn nhân lực và quản lý nguồn
nhân lực .......................................................................................................... 4
1.1.2. Vai trò của nguồn nhân lực.................................................................. 6

1.1.3. Nội dung và yêu cầu của công tác quản lý nguồn nhân lực ................ 9
1.2. Cơ sở thực tễn về quản lý nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp ........
18
1.2.1. Kinh nghiệm của một số nước trong việc quản lý nguồn nhân
lực cho các khu công nghiệp ....................................................................... 18
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN
/>

4

1.2.2. Kinh nghiệm của một số địa phương trong việc quản lý nguồn
nhân lực cho các khu công nghiệp............................................................... 21
1.2.3. Bài học rút ra cho Tỉnh Phú Thọ ....................................................... 25

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

4

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 26
2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 26
2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 26
2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ............................................................ 26
2.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin ......................................... 31
2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................
31
2.2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 31
Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGUỒN NHÂN
LỰC CHO CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH PHÚ THỌ ........................................................................................... 36
3.1. Đặc điểm kinh tế xã hội Tỉnh Phú Thọ và các khu công nghiệp
trên địa bàn Tỉnh ............................................................................................. 36
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến công tác
quản lý nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp trên địa bàn
của
tỉnh Phú Thọ................................................................................................. 36
3.1.2. Giới thiệu về Ban quản lý các khu công nghiệp Tỉnh Phú Thọ ..............
40
3.2. Phân tch thực trạng công tác quản lý nguồn nhân lực trong các
khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ .................................................... 41
3.2.1. Quá trình hình thành và phát triển của các khu công nghiệp
trên địa bàn tỉnh Phú Thọ............................................................................. 41
3.2.2. Thực trạng nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp trên
địa bàn tỉnh Phú Thọ .................................................................................... 48
3.2.3. Thực trạng công tác quản lý nguồn nhân lực trên địa bàn tỉnh
Phú Thọ ........................................................................................................ 61
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

5

3.3. Một số nhận xét rút ra ..............................................................................
70
3.3.1. Những kết quả đạt được..................................................................... 70
3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân.................................................................... 73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

6

Chương 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGUỒN
NHÂN LỰC CHO CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA
BÀN TỈNH PHÚ THỌ .................................................................................... 76
4.1. Quan điểm, mục têu phát triển nguồn nhân lực cho các khu công
nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn 2014 - 2020 ...................... 76
4.1.1. Quan điểm phát triển nguồn nhân lực cho các khu công
nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn 2014 - 2020 ...................
76
4.1.2. Mục tiêu phát triển nguồn nhân lực và công tác quản lý
nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú
Thọ đến
năm 2020...................................................................................................... 78
4.1.3. Dự báo nhu cầu sử dụng lao động các KCN giai đoạn 2012 - 2020 ........
83
4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nguồn nhân lực cho
các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ .............................................. 84
4.2.1. Giải pháp về hoàn thiện quy hoạch phát triển nguồn nhân lực
gắn với quy hoạch phát triển các KCN trên địa bàn tỉnh ............................ 84
4.2.2. Giải pháp về hoàn thiện thể chế......................................................... 87
4.2.3. Giải pháp về đào tạo và sử dụng lao động......................................... 89
4.2.4. Tăng cường tuyên truyền giáo dục, kiểm tra kiểm soát việc
thực hiện quy hoạch kế hoạch phát triển nguồn nhân lực và
pháp
luật về lao động ............................................................................................ 93
4.3. Kiến nghị .................................................................................................. 94
KẾT LUẬN .................................................................................................... 94

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 97
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 99
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

7

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BQL

Ban Quản lý

CCN

Cụm Công nghiệp

CLNNL

Chất lượng nguồn nhân lực CNH,

HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa DN

Doanh nghiệp
GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

GRDP

Tổng sản phẩm trong tỉnh

KCN

Khu công nghiệp

KCX

Khu chế xuất

KT - XH

Kinh tế - Xã hội NNL

Nguồn nhân lực TNHH

Trách

nhiệm hữu hạn UBND

Ủy ban

nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Đối tượng điều tra ....................................................................... 29

Bảng 3.1.

Các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ........................ 42

Bảng 3.2.

Tổng hợp vốn đăng ký đã đầu tư tính đến hết tháng
12.2013 ....................................................................................... 43

Bảng 3.3.

Kết quả hoạt động của các KCN tỉnh Phú Thọ .......................... 45

Bảng 3.4.
47

Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong tỉnh năm 2010-2014.......

Bảng 3.5.

Số lượng lao động các khu công nghiệp Phú Thọ ...................... 48

Bảng 3.6.

Quy mô và tốc độ tăng nguồn nhân lực các KCN giai đoạn
2012 -2014 .................................................................................. 49

Bảng 3.7.

Đánh giá của các DN về chất lượng nhân lực hiện có ............... 52

Bảng 3.8.

Đánh giá của các DN về sự cần thiết của một số loại hình
đào tạo nguồn nhân lực ...............................................................
53

Bảng 3.9.
55

Số lượng và tỷ lệ lao động bị xử lý kỷ luật giai đoạn 2012 -2014. .....

Bảng 3.10. Chất lượng nhân lực trong các KCN của tỉnh Phú Thọ theo
trình độ đào tạo giai đoạn 2012 -2014 ........................................
58
Bảng 3.11. Cơ cấu lao động theo tnh chất công việc giai đoạn 2012
đến 2014...................................................................................... 60
Bảng 3.12. Hệ thống cơ sở đào tạo, dạy nghề trên địa bàn tỉnh Phú Thọ..... 67
Bảng 3.13. Đánh giá của các trường đào tạo, đơn vị dạy nghề .................... 69
Bảng 4.1.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

2012 -2020.......... 83

/>

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nước ta đang nỗ lực tiến hành sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước để đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp.
Trong quá trình đó, tất có nhiều khu công nghiệp (KCN), khu chế xuất (KCX)
được hình thành và phát triển, đòi hỏi sử dụng một lực lượng lao động có
kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp lớn. Vì thế, việc phát triển nguồn nhân lực đủ
về số lượng hợp lý về cơ cấu, có chất lượng cao tương xứng với cấp bậc và
trình độ đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu công việc trong điều kiện nền kinh
tế thị trường cạnh tranh và hội nhập quốc tế, đồng thời quản lý tốt nguồn
nhân lực này hiện nay đang là đòi hỏi bức thiết của mỗi doanh nghiệp,
mỗi khu công nghiệp, của xã hội cũng như của ban quản lý (BQL) các KCN ở
các địa phương trên phạm vi cả nước. Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp
thuộc các KCN tập trung, quy mô cả lớn, có vốn đầu tư nước ngoài, việc
quản lý nguồn nhân lực gặp nhiều khó khăn, phức tạp, thì công tác quản lý
nguồn nhân lực các KCN này có ý nghĩa, tầm quan trọng lớn và việc nghiên
cứu để làm tốt công tác quản lý nguồn nhân lực ở đây càng trở nên cấp thiết.
Nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác quản lý
nguồn nhân lực các khu công nghiệp, trong những năm qua, các doanh
nghiệp trong các khu công nghiệp cùng BQL các KCN trên địa bàn tình
Phú Thọ đã có nhiều cố gắng để phát triển và quản lý tốt nguồn nhân
lực tại các KCN ở địa phương và đã đạt được những hiệu quả nhất định, Tuy
nhiên, công tác quản lý nguồn nhân lực ở đây vẫn còn nhiều hạn chế, bất
cập như: chất lượng nguồn nhân lực chưa cao; một số chủ doanh nghiệp

chưa quan tâm đầy đủ, thậm chí còn vi phạm quyền lợi người lao động;
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

2

việc quản lý của cơ quan chức năng còn có phần buông lỏng… nên kết
quả quản lý nguồn nhân lực chưa được như mong muốn.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

3

Xuất phát từ ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác quản lý nguồn nhân
lực các KCN, từ thực tế công tác này ở tỉnh Phú Thọ nêu trên, tôi chọn nghiên
cứu đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý nguồn nhân lực cho các khu công
nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ” làm Luận văn tốt nghiệp Thạc Sỹ của
mình, với hy vọng góp phần tích cực vào việc quản lý tốt hơn nguồn nhân lực
các KCN ở địa phương nghiên cứu.
2. Mục têu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Đánh giá đúng thực trạng công tác quản lý nguồn nhân lực cho các khu
công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, từ đó đề xuất giải pháp nhằm hoàn
thiện công tác quản lý nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp trên địa bàn
tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể
1- Nghiên cứu một số vấn đề lý luận cơ bản lien quan tới công tác

quản lý nguồn nhân lực nói chung và cho các khu công nghiệp nói riêng.
2- Phân tch, đánh giá thực trạng công tác quản lý nguồn nhân lực cho
các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong thời gian từ năm 2010 2014.
3- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nguồn
nhân lực cho các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đến năm 2020.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
- Công tác quản lý nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp trên địa
bàn tỉnh Phú Thọ.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Thời gian: Số liệu nghiên cứu được khảo sát từ năm 2011 - 2014.
- Về không gian: Tỉnh Phú Thọ.


4

- Nội dung: Công tác quản lý nguồn nhân lực trên địa bàn tỉnh gồm
nhiều nội dung trên nhiều lĩnh vực, ngành nghề. Đề tài này chỉ tập
trung nghiên cứu công tác quản lý nguồn nhân lực: Bao gồm công tác quản
lý nhân


5

lực của tổ chức - doanh nghiệp trong các khu công nghiệp và công tác quản lý
nhà nước về nguồn nhân lực đối với các doanh nghiệp tại các khu công
nghiệp tỉnh Phú Thọ.
4. Những đóng góp và ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu
* Những đóng góp của đề tài nghiên cứu
- Hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về công tác quản

lý nguồn nhân lực nói chung và cho công tác quản lý nguồn nhân lực cho các
khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nói riêng.
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nguồn nhân lực cho các khu
công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân.
- Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý
nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
* Ý nghĩa khoa học
- Về mặt lý luận: Hệ thống hóa lý luận cơ bản về quản lý nguồn nhân
lực cho các khu công nghiệp .
- Về thực tiễn: Tổng kết rút ra bài học kinh nghiệm và đưa ra các giải
pháp cho việc quản lý nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp trên địa bàn
Tỉnh Phú Thọ.
5. Kết cấu của luận văn
Đề tài:"Hoàn thiện công tác quản lý nguồn nhân lực cho các khu
công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nguồn nhân lực.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng công tác quản lý nguồn nhân lực cho các khu
công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.


6

Chương 4: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nguồn nhân lực cho
các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.


7

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGUỒN
NHÂN LỰC
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về nguồn nhân lực và quản lý nguồn nhân
lực
- Khái niệm nhân lực
Nhân lực là sức lực con người, nằm trong mỗi con người và làm cho
con người hoạt động. Sức lực đó ngày càng phát triển cùng với sự phát triển
của cơ thể con người và đến một mức độ nào đó, con người đủ điều kiện
tham gia vào quá trình lao động - con người có sức lao động.
Có rất nhiều quan niệm khác nhau về nhân lực.
Theo Đại từ điển Kinh tế thị trường thì nhân lực được hiểu là lực lượng
và năng lực những người làm lao động sản xuất (bao gồm cả lao động thể lực
và lao động trí tuệ) cũng tức là sức lao động.
Theo TS Đỗ Minh Cương và PGS.TS Nguyễn Thị Doan thì: "Nhân lực là
những cá nhân có nhân cách, có khả năng lao động sản xuất”.
Nhân lực bao gồm tất cả các tiềm năng của con người trong một tổ
chức hay xã hội ( kể cả những thành viên trong ban lãnh đạo doanh nghiệp)
tức là tất cả các thành viên trong doanh nghiệp sử dụng kiến thức, khả năng,
hành vi ứng xử và giá trị đạo đức để thành lập, duy trì và phát triển doanh
nghiệp.
Nhân lực còn được hiểu là lực lượng lao động với kỹ năng tương ứng
sử dụng các nguồn lực khác nhau tạo ra sản phẩm phù hợp với yêu cầu của
thị trường và của xã hội.
Tóm lại nhân lực là năng lực mà các cá nhân sử dụng trong quá trình
hoạt động, bao gồm số lượng các cá nhân của một con người sẵn sàng

8

hoạt động trong một tổ chức hay xã hội. Nói cách khác nhân lực là tổng hợp
tất cả các cá nhân, cùng kiến thức kỹ năng, hành vi ứng xử và giá trị đạo đức
của họ để thành lập, duy trì đóng góp cho sự phát triển của tổ chức, của xã
hội.


9

- Khái niệm nguồn nhân lực
Nguồn nhân lực là nguồn lực con người. Nguồn lực đó được xem xét ở
hai khía cạnh. Trước hết, với ý nghĩa là nguồn gốc, là nơi phát sinh ra nguồn
lực. Nguồn nhân lực nằm trong bản thân con người, đó cũng là sự khác nhau
cơ bản giữa nguồn lực con người và các nguồn lực khác. Thứ hai, nguồn nhân
lực được hiểu là tổng thể nguồn nhân lực của từng cá nhân con người. Với tư
cách là một nguồn nhân lực của quá trình phát triển, nguồn nhân lực là
nguồn lực con người có khả năng sáng tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho
xã hội được biểu hiện là số lượng và chất lượng nhất định tại một thời điểm
nhất định.
Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về nguồn nhân lực.
Theo Liên Hợp Quốc thì “Nguồn nhân lực là tất cả những kiến thức, kỹ
năng, kinh nghiệm, năng lực và tính sáng tạo của con người có quan hệ tới sự
phát triển của mỗi cá nhân và của đất nước”.
Ngân hàng thế giới cho rằng: nguồn nhân lực là toàn bộ vốn con người
bao gồm thể lực, trí lực, kỹ năng nghề nghiệp… của mỗi cá nhân. Như vậy, ở
đây nguồn lực con người được coi như một nguồn vốn bên cạnh các loại vốn
vật chất khác: vốn tiền tệ, công nghệ, tài nguyên thiên nhiên.
Theo tổ chức lao động quốc tế thì: Nguồn nhân lực của một quốc gia là
toàn bộ những người trong độ tuổi có khả năng tham gia lao động.

Nguồn nhân lực được hiểu theo hai nghĩa: Theo nghĩa rộng, nguồn
nhân lực là nguồn cung cấp sức lao động cho sản xuất xã hội, cung cấp
nguồn lực con người cho sự phát triển. Do đó, nguồn nhân lực bao gồm toàn
bộ dân cư có thể phát triển bình thường. Theo nghĩa hẹp, nguồn nhân lực là
khả năng lao động của xã hội, là nguồn lực cho sự phát triển kinh tế xã hội,
bao gồm các nhóm dân cư trong độ tuổi lao động, có khả năng tham gia vào


10

lao động, sản xuất xã hội, tức là toàn bộ các cá nhân cụ thể tham gia vào
quá


11

trình lao động, là tổng thể các yếu tố về thể lực, trí lực của họ được huy
động vào quá trình lao động.
Kinh tế phát triển cho rằng: nguồn nhân lực là một bộ phận dân
số trong độ tuổi quy định có khả năng tham gia lao động. nguồn nhân lực
được biểu hiện trên hai mặt: về số lượng đó là tổng số những người trong
độ tuổi lao động làm việc theo quy định của Nhà nước và thời gian lao
động có thể huy động được từ họ; về chất lượng, đó là sức khoẻ và trình độ
chuyên môn, kiến thức và trình độ lành nghề của người lao động.
Theo giáo sư Phạm Minh Hạc, nguồn nhân lực cần phải hiểu là tổng thể
các tiềm năng lao động của một nước hay một địa phương sẵn sàng tham gia
một công việc nào đó. Như vậy, nguồn nhân lực là tổng thể những tiềm
năng của con người (trước hết & cơ bản nhất là tiềm năng lao động), gồm:
thể lực, trí lực, nhân cách của con người nhằm đáp ứng yêu cầu của một tổ
chức hoặc một cơ cấu kinh tế - xã hội nhất định.

- Khái niệm quản lý nguồn nhân lực
Quản lý nhân lực là quản lý con người. Quản lý nhân lực là một quá
trình tuyển mộ, lựa chọn, duy trì, phát triển và tạo mọi điều kiện cho nguồn
nhân lực trong tổ chức nhằm đạt được mục tiêu đặt ra của tổ chức.
Trước tiên quản lý nguồn nhân lực vừa là nghệ thuật vừa là khoa
học làm cho những mong muốn của doanh nghiệp và mong muốn của nhân
viên tương hợp với nhau và cùng đạt đến mục têu. Ở môi trường này
nhân viên trông đợi từ phía nhà quản lý một công việc và thu nhập thoả
đáng, điều kiện làm việc an toàn, sự gắn bó với tổ chức, những nhiệm vụ có
tính thách thức, trách nhiệm và quyền hạn.
1.1.2. Vai trò của nguồn nhân lực
Quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả và hợp lý các nguồn lực của đất


12

nước góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã
hội của mỗi quốc gia. Trong các nguồn lực đó thì nhân lực là nguồn lực có vai
trò


13

quyết định sự tồn tại và phát triển của đất nước. Do đó việc đào tạo và không
ngừng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là vấn đề quan tâm hàng đầu
của xã hội. Nguồn lực con người chính là nguồn nội lực quý giá, nếu biết
cách khai thác và phát huy tốt là yếu tố quan trọng để tạo ra các nguồn lực
khác. Để không ngừng thỏa mãn những nhu cầu về vật chất, tinh thần
ngày càng
được nâng cao, trong điều kiện các nguồn lực khác đều có hạn, con người

ngày càng hướng tới việc khai thác tối đa khả năng tiềm ẩn của mình để dần
thay thế các nguồn lực khác. Sự phát triển của nền kinh tế - xã hội không thể
thiếu đội ngũ lao động lành nghề, các chuyên gia giỏi, những nhà khoa học kĩ
thuật với trình độ cao, những nhà lãnh đạo năng động, tháo vát biết nhìn xa
trông rộng. Thực tế phát triển của các quốc gia đều đã khẳng định vai trò của
nguồn lực có tính chất quyết định đến phát triển kinh tế - xã hội và đặc
biệt với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cùng với quá trình
chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường
theo định hướng xã hội chủ nghĩa, xuất hiện các thị trường mới hình thành
trong đó có thị trường sức lao động- nguồn cung lao động chủ yếu cho các
doanh nghiệp. Sự phát triển của thị trường sức lao động, quan hệ lao
động bị chi phối bởi quy luật cung cầu và quy luật khác của thị trường
hàng hóa. Cũng chính từ sự chi phối này thì quan hệ lao động và cơ cấu
lao động cũng thay đổi nhanh chóng cho phù hợp với xu thế phát triển.
Mối quan hệ giữa nguồn lao động với phát triển kinh tế thì nguồn lao
động luôn luôn đóng vai trò quyết định đối với mọi hoạt động kinh tế
trong các nguồn lực để phát triển kinh tế.
Theo nhà kinh tế người Anh, William Petty cho rằng lao động là
cha, đất đai là mẹ của mọi của cải vật chất; C.Mác cho rằng con người là yếu
/>Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN