Giáo án Sinh học 10 bài 13: Khái quát về năng lượng và chuyển hóa vật chất

GIÁO ÁN SINH HỌC 10
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA
VẬT CHẤT
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài này, học sinh cần phải:
1. Kiến thức:
- Phân biệt được thế năng và động năng, lấy được các vị dụ
- Mô tả được cấu trúc, cơ chế truyền năng lượng và vai trò của ATP trong hoạt động
sống của tế bào.
- Trình bày được khái niệm chuyển hoá vật chất.
2. Kỹ năng:
- Rèn kĩ năng phân tích hình vẽ, tư duy so sánh- phân tích – tổng hợp.
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
- Khả năng làm việc độc lập với SGK.
3. Thái độ hành vi:
Thấy được sự chuyển hoá vật chất luôn kèm theo chuyển hoá năng lượng:
II. ĐỒ DÙNG VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
Đồ dùng:
Các sơ đồ, hình vẽ SGK phóng to.
- Hình ảnh của các cơ chế truyền năng lượng của ATP
- Phiếu học tập và các bài tập nhận thức kiến thức mới hoặc củng cố
Phương pháp: trực quan, nêu vấn đề, nghiên cứu thông tin SGK, TLNN.
Trọng tâm:
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC
1. Ổn định: (1')
2. Kiểm tra: (8')
3. Bài mới: (1')

TaiLieu.VN

Page 1

NVĐ: Cơ thể chúng ta luôn trao đổi chất với môi trường , vậy các chất hữu cơ được cơ thể lấy
vào sẽ được chuyển hoá như thế nào ?
HĐ của GV

HĐ của HS

Nội dung cần đạt

GV:Phát phiếu học - HS đọc sách giáo I. Khái quát về năng lượng và các dạng
tập
khoa hoàn thành phiếu năng lượng
? Năng lượng là gì trong 2 phút
1.Khái niệm:
? Trong tế bào có - Một đại diện HS trả - Định nghĩa : NL là khả năng sinh công
lời.
mấy dạng năng
- Các dạng năng lượng trong tế bào :
lượng ?
các HS khác nhận xét,
+ Hoá năng (chủ yếu)
bổ sung
? Hãy kể tên các
+ Nhiệt năng
dạng năng
-Tổng hợp kiến thức,
đưa ra đáp án đúng
+ Điện năng
lượng đó?

? Năng lượng tồn
tại ở những trạng
thái nào?

HĐ của GV

- Các trạng thái tồn tại của năng lượng
+Thế năng: Dạng NL sẵn sàng sinh công
+ Động năng: Dạng NL dự trữ có tiềm
năng sinh công
HĐ của HS

Nội dung cần đạt

GV: Cho bài tập củng cố

Quan sát, theo dõi
Quan sát hình người bắn tên và đặt tên trạng và một HS lên đặt
tên
thái NL cho các hình
GV: Nêu đáp án đúng
Chuyển ý: GV yêu cầu HS trả lời câu lệnh 
SGK và nêu vấn đề kích thích khám phá kiến
thức mới ở HS
- Chiếu hình ảnh cấu trúc ATP
? Mô tả cấu trúc của phân tử ATP

HS khác theo dõi và
nhận xét bổ sung

2. ATP - đồng tiền
năng lượng
- Cấu trúc gồm
+ Một phân tử
đường 5C
+ Một bazơ nitric

? Tại sao ATP được coi là đồng tiền năng
+ Ba gốc phốt phát,
lượng?
HS: Quan sát hình liên kết giữa 2 gốc
GV: Hỏi tiếp : Tai sao liên kết giữa các nhóm suy nghĩ + nghiên (Pi) cuối dễ bị bẻ

TaiLieu.VN

Page 2


phôtphát lại dễ bị bẻ gẫy
GV: tổng hợp kiến thức và chốt kiến thức.

cứu SGK để trả lời

gãy để giải phóng
- HS khác nhận năng lượng
xét bổ sung

Chuyển ý: Trong tế bào ATP truyền năng HS: Trả lời
lượng như thế nào?

- Cơ chế truyền
Chiếu phim cơ chế truyền năng lượng của - Yêu cầu các nhóm năng lượng
ATP
HS quan sát + - ATP chuyển 1 gốc
GV: Chiếu đáp án chuẩn , thống nhất kiến nghiên cứu SGK lên (Pi) cho hợp chất
bảng thiết kế sơ đồ khác để trở thành
thức:
truyền năng lượng ADP
Chuyển ý: Năng lượng ATP được sử dụng của ATP
- Ngay lập tức ADP
như thế nào trong tế bào
- Đại diện một nhóm + (Pi) để trở thành
GV: - Chiếu sơ đồ cơ chế sử dụng năng lên viết sơ đồ - ATP
lượng trong tế bào
Nhóm khác nhận
xét, bổ sung
BÀI TẬP 1:
Vai trò của ATP là
a. Vận chuyển các chất

- Vai trò của ATP

b. Thành phần cấu tạo tế bào

Cung cấp năng
lượng cho quá
-Yêu
cầu
HS: trình:
Sinh công

Nghiên cứu SGK + - Tổng hợp
GV: Thống nhất kiến thức thông qua phân
Quan sát hình làm
tích lại cơ chế động
- Vận chuyển
bài tập số 1
Mở rộng : Tại sao những người lao động
Nghiên cứu SGK + - Sinh công
nặng quá trình trao đổi chất cao hơn nhiều
Quan sát hình chọn
so với những người lao động trí óc?
đáp án
Chuyển ý: Quá trình chuyển hoá chất hữu cơ
HS khác nhận xét
tạo năng lượng diễn ra như thế nào?->
nêu ý kiến
Chuyển sang nội dung II
c. Tổng hợp các chất

Hoạt động của GV
GV: Chiếu sơ đồ 13.2 SGK

TaiLieu.VN

HĐ của HS

Nội dung cần
đạt

- Các nhóm HS II. Chuyển hoá

Page 3


hoàn thành phiếu vật chất
học tập số 2
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
trong 2 phút
? Thế nào là chuyển hoá vật chất?
- Khái niệm:
HS: - Nghiên cứu
? Bản chất của chuyển hoá vật chất?
SGK + quan sát Là tập hợp các
hình + thảo luận phản ứng sinh
? Vai trò của chuyển hoá vật chất?
nhóm thống nhất học xảy ra trong
GV: - Nêu đáp án đúng
tế bào
kiến thức
GV:- Chiếu
sơ đồ chuyển hoá prôtêin
Enzim
- Đại diện một - Bản Chất
thức ăn
aa
TB Đồng hóa
nhóm trả lời
Gồm 2 giai đoạn:
Tiêu hóa
Máu

- Nhóm khác - Tổng hợp các
ATP
Chất
nhận xét, bổ sung chất ( đồng hoá )
+ O2 đặc trưng
Dị hóa
HS : chỉ rõ giai - Phân giải các
đoạn đồng hoá và chất (dị hoá)
dị hoá
- Vai trò
Co cơ Vận chuyển Sinh nhiệt
HS: Quan sát sơ + Giúp tế bào
- Nêu câu hỏi tại sao chuyển hoá vật chất luôn đồ để trả lời
thực hiện được
kèm theo chuyển hoá năng lượng.
HS: Quang năng các đặc tính cơ
GV: Căn cứ vào hình phân tích tổng hợp, khắc sâu
bản
QH
kiến thức cho HS
+ Chuyển hoá vật
Hóa
năng
Mở rộng: Tại sao ăn uống hợp lý có lợi cho sức
chất luôn kèm
(TV)
khoẻ?
theo chuyển hoá
HH
năng lượng

- Nếu ăn quá nhiều thức ăn giầu năng lượng mà
không được cơ thể sử dụng thì dễ dẫn đến những
ATP
chứng bệnh béo phì, tiểu đường
SDNL
- Trình bày sự chuyển hóa NL trong sinh giới? Vai
Nhiệt năng
trò của cây xanh trong sự chuyển hóa năng lượng.
4 Củng cố:
Câu hỏi cuối SGK.
5. Hướng dẫn về nhà:
- Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài.
- Đọc mục “ Em có biết “

TaiLieu.VN

Page 4


- Chuẩn bị bài sau - bài14
IV. TỰ RÚT KINH NGHIỆM

TaiLieu.VN

Page 5