Giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, giáo viên các trường trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh (Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN THỊ MINH NGUYỆT

GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ,
GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

HÀ NỘI, năm 2018


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN THỊ MINH NGUYỆT

GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ,
GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Ngành: Chính trị học
Mã số: 8310201

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

GS.TS NGUYỄN VĂN TÀI

HÀ NỘI, năm 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan mọi kết quả của đề tài: “Giáo dục lý luận chính trị

cho cán bộ, giáo viên các trường trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí
Minh” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi và chưa từng được công bố
trong bất cứ công trình khoa học nào khác cho tới thời điểm này.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 19 tháng 8 năm 2018
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Minh Nguyệt


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC LÝ LUẬN

CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ, GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG ........................................................................................ 9
1.1. Giáo dục lý luận chính trị và giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, giáo
viên trung học phổ thông ............................................................................... 9
1.1.1. Khái niệm giáo dục lý luận chính trị ................................................ 9
1.1.2. Giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, giáo viên trung học phổ
thông.......................................................................................................... 12
1.1.3. Vai trò của giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, giáo viên trung
học phổ thông............................................................................................ 14
1.2. Các yếu tố tác động tới quá trình giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ,
giáo viên trung học phổ thông ..................................................................... 19

1.2.1. Chủ thể và đối tượng giáo dục lý luận chính trị ............................. 19
1.2.2. Chương trình, nội dung, phương thức giáo dục lý luận chính trị .. 21
1.2.3. Điều kiện, môi trường giáo dục lý luận chính trị ........................... 26

Tiểu kết Chƣơng 1 ......................................................................................... 28
Chƣơng 2: ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH VÀ THỰC TRẠNG GIÁO DỤC

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ, GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH............. 30
2.1. Đặc điểm tình hình tác động đến giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ,
giáo viên các trường trung học phổ thông ở thành phố Hồ Chí Minh hiện

nay ................................................................................................................ 30
2.1.1. Tình hình kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội Thành phố Hồ Chí
Minh .......................................................................................................... 30


2.1.2. Tình hình đội ngũ cán bộ, giáo viên các trường trung học phổ thông
ở thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................... 32

2.2. Thực trạng giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, giáo viên các trường
trung học phổ thông ở thành phố Hồ Chí Minh........................................... 35
2.2.1. Các kết quả đạt được và nguyên nhân của các kết quả đã đạt được
................................................................................................................... 36
2.2.2. Những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại
................................................................................................................... 44
Tiểu kết Chƣơng 2 ......................................................................................... 49
Chƣơng 3: GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG

GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ, GIÁO VIÊN CÁC

TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ

MINH.............................................................................................................. 51
3.1. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể và đối tượng giáo dục
lý luận chính trị ............................................................................................ 51
3.1.1. Nâng cao vai trò lãnh đạo, quản lý đối với công tác giáo dục lý

luận chính trị cho cán bộ, giáo viên các trường trung học phổ thông ở
Thành phố Hồ Chí Minh ........................................................................... 51
3.1.2. Nâng cao vai trò nhân tố chủ quan của cán bộ, giáo viên các
trường trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh .......................... 57
3.2. Đổi mới công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, giáo viên các
trường trung học phổ thông ở thành phố Hồ Chí Minh ............................... 62

3.2.1. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giảng dạy, báo cáo viên lý
luận chính trị ............................................................................................. 62
3.2.2. Đổi mới nội dung giáo dục lý luận chính trị .................................. 66
3.2.3. Đổi mới phương thức giáo dục lý luận chính trị:........................... 67


3.2.4. Tăng cường điều kiện vật chất – kỹ thuật đảm bảo cho công tác

giáo dục lý luận chính trị .......................................................................... 70
3.3. Tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật và xây dựng môi trường thuận
lợi cho công tác giáo dục lý luận chính trị ................................................... 71
3.3.1. Tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật cho công tác giáo dục lý
luận chính trị ............................................................................................. 71
3.3.2. Xây dựng môi trường thuận lợi cho công tác giáo dục lý luận chính
trị ............................................................................................................... 73
Tiểu kết Chƣơng 3 ......................................................................................... 74

KẾT LUẬN .................................................................................................... 76
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC VIẾT TẮT
CNXH

: Chủ nghĩa xã hội

LLCT

: Lý luận chính trị

THPT

: Trung học phổ thông

TPHCM

: Thành phố Hồ Chí Minh


MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngay từ khi thành lập Đảng, công tác giáo dục LLCT luôn được xác
định là một bộ phận cơ bản quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng.
Sớm nhìn thấy vai trò của công tác giáo dục LLCT, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
khẳng định: “Không có lý luận cách mệnh, thì không có cách mệnh vận
động… Chỉ có theo lý luận cách mệnh tiền phong, đảng mới làm nổi cách

mệnh tiên phong” [42, tr. 259] Vì vậy cho đến nay, Đảng ta luôn quan tâm
đến công tác giáo dục LLCT, nghiêm túc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4
khoá XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phòng chống những biểu
hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển
hoá”, mà trước hết là trong cán bộ, đảng viên ở các cấp, các ngành.
Với vai trò là những người thực hiện công tác giáo dục toàn diện cho
thế hệ trẻ, đội ngũ cán bộ, giáo viên THPT cần phải đi đầu trong việc học tập
nâng cao trình độ lý luận chính trị, mỗi thầy cô giáo phải là một tấm gương
sáng. Việc học tập lý luận chính trị giúp mỗi cán bộ, giáo viên hình thành thế
giới quan khoa học, phương pháp luận biện chứng, từ đó vận dụng vào thực
tiễn công tác, thực hiện thắng lợi đường lối, nhiệm vụ cách mạng của Đảng đề

ra.
Hiện nay, TPHCM là một trong những nơi đóng vai trò đặc biệt quan
trọng, là trung tâm kinh tế - chính trị hàng đầu của cả nước. Với những diễn
biến phức tạp của xu thế toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế, đòi hỏi công tác giáo
dục lý luận chính trị cho cán bộ, giáo viên THPT ở TPHCM càng cần được
đẩy mạnh. Mặc dù đa số cán bộ, giáo viên có lập trường tư tưởng chính
trị vững vàng, tin tưởng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội của Đảng
và Nhà nước nhưng vẫn còn nhiều biểu hiện tiêu cực. Tình trạng suy thoái về
tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện quan liêu, tham những, lãng

1


phí, tiêu cực, lợi ích nhóm… còn tồn tại. Một bộ phận cán bộ, giáo viên có
biểu hiện coi thường học tập lý luận chính trị, cho rằng chỉ cần có chuyên
môn là đủ, việc tham gia học tập còn hình thức, chiếu lệ. Mặt khác, tình trạng
lý luận xa rời thực tiễn đang diễn ra khá phổ biến, nhiều cán bộ, giáo viên am
hiểu lý luận nhưng không có khả năng vận dụng vào thực tiễn công tác. Điều

này cho thấy công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, giáo viên THPT
còn nhiều hạn chế cần khắc phục.
Trên thực tế, chất lượng và hiệu quả của công tác giáo dục chưa tương
xứng với yêu cầu, nhiệm vụ của từng địa phương, đơn vị; Các chương trình
còn mang tính hình thức, nội dung còn nặng về lý luận chung, phần bồi dưỡng
nghiệp vụ công tác còn hạn chế; Phương pháp giảng dạy, truyền đạt chậm đổi
mới; Chế độ chính sách đối với người dạy, người học chưa phù hợp. Do đó ,
để hạn chế những biểu hiện tiêu cực, công tác giáo dục lý luận chính trị cho
cán bộ, giáo viên các trường THPT ở TPHCM cần phải được đổi mới sao cho
phù hợp với thực tiễn hiện nay. Điều này đặt ra yêu cầu cần phải làm rõ cơ sở
lý luận và thực trạng của vấn đề này. Trên cơ sở đó, đề xuất giải pháp góp

phần nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, giáo
viên THPT ở TPHCM.
Vì những lý do trên, tôi lựa chọn vấn đề: “Giáo dục lý luận chính trị
cho cán bộ, giáo viên các trường trung học phổ thông ở thành phố Hồ Chí
Minh” làm đề tài nghiên cứu.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Vấn đề giáo dục LLCT được rất nhiều nhà khoa học tham gia nghiên
cứu và tìm hiểu, nhưng ở mỗi góc độ, mỗi nhà khoa học lại có cách nhìn và
tiếp cận vấn đề khác nhau. Với một số công trình tiêu biểu sau:
- “Đổi mới nội dung, chương trình đào tạo giảng viên LLCT các
trường đại học cao đẳng” của Tô Huy Rứa [48] đã phân tích thực trạng và có

2


đánh giá khái quát năng lực đào tạo lý luận Mác - Lênin của một số trường

Đại học tại Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Từ đó, tác giả
đã đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng một khung chương trình mang tính

hệ thống để đào tạo giảng viên các môn lý luận Mác - Lênin.
- “Đổi mới quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ giảng dạy và
nghiên cứu khoa học Mác - Lênin - Kiến nghị và giải pháp” của Phạm Tất
Dong [12] đã đánh giá thực trạng đào tạo và giảng dạy của cán bộ giảng dạy
và nghiên cứu khoa học Mác – Lênin từ đó đưa ra những giải pháp nhằm phát
triển đội ngũ này.
- “Đổi mới phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin ở
Việt Nam- Những vấn đề chung” của Nguyễn Hữu Vui [49] đã phân tích thực
trạng sử dụng phương pháp trong giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin
hiện nay. Từ đó để đổi mới phương pháp giảng dạy các môn khoa học này tác
giả đã đưa ra những giải pháp cơ bản có ý nghĩa thực tiễn cao.
- “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên
ở cơ sở của Đảng trong giai đoạn hiện nay” của Vũ Ngọc Am [2] đã làm rõ

mối quan hệ giữa công tác giáo dục chính trị tư tưởng với việc nâng cao tính
tự giác cách mạng cho cán bộ, đảng viên và phân tích quá trình đổi mới, nâng
cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên
nhằm chống lại âm mưu "diễn biến hoà bình" của các thế lực thù địch.
- “Hồ Chí Minh với công tác giáo dục lý luận chính trị” của Nhà xuất
bản Chính trị quốc gia [26] đã giới thiệu các bài viết của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về chủ nghĩa Mác - Lênin với con đường cách mạng Việt Nam, trong
đó, Người nhấn mạnh đến nhiệm vụ xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị,
tư tưởng, tổ chức, đến việc rèn luyện phẩm chất đạo đức của người đảng viên.

- “Phương pháp giảng dạy lý luận chính trị (Chương trình bồi dưỡng
chuyên đề dành cho giảng viên giảng dạy các chương trình lý luận chính trị

3


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn Full