Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn huyện quảng xương tỉnh thanh hóa

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT
NAM

LÊ VŨ TUẤN ANH

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG
NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN QUẢNG XƯƠNG –
TỈNH THANH HÓA

Chuyên ngành:

Quản lý đất đai

Mã số:

60.85.01.03

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. Nguyễn Tất Cảnh

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này
đã được cám ơn và các thông tn trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ
rõ

nguồn gốc.
Hà Nội, ngày tháng

năm 2016

Tác giả luận văn

Lê Vũ Tuấn Anh

i


LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự hướng dẫn,
giúp đỡ nhiệt tình, chu đáo của các Thầy, Cô giáo và các nhà khoa học, đến nay tôi đã
hoàn thành chương trình đào tạo Cao học và làm luận văn này.
Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất và chân thành cảm ơn
PGS.TS. Nguyễn Tất Cảnh đã trực tiếp chỉ bảo và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình
thực hiện luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo khoa Quản lý đất đai, Viện đào
tạo Sau Đại học – Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, các nhà khoa học đã giúp đỡ tôi
trong quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn Uỷ ban nhân dân huyện Quảng Xương và các phòng,
ban, cá nhân đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong thời gian thu thập thông tin, tài
liệu, nghiên cứu làm luận văn.
Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn./.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2016

Tác giả luận văn

Lê Vũ Tuấn Anh

ii


MỤC LỤC
Lời cam đoan ................................................................................................................ i
Lời cảm ơn ................................................................................................................... ii
Mục lục ...................................................................................................................... iii
Danh mục các chữ viết tắt ........................................................................................... vi
Danh mục bảng .......................................................................................................... vii
Danh mục hình ............................................................................................................ ix
Trích

yếu

luận

văn

.........................................................................................................x

Thesis

abstract............................................................................................................ xii Phần

1. Mở đầu ...........................................................................................................1
1.1.
Tính
cần
...................................................................................1

thiết

1.2.
Mục
........................................................................................2

của

tiêu

đề

tài

nghiên

cứu

1.3.

Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................2

1.4.

Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học và thực tễn........................................2

Phần
2.
Tổng
quan
..........................................................................................3
2.1

tài

liệu

Khái niệm về đất đai và đánh giá đất................................................................3

2.1.1.
Khái
niệm
........................................................................................3

về

đất

đai

2.1.2.

Khái niệm về đánh giá đất................................................................................3

2.2.

Các loại hình sử dụng đất.................................................................................7

2.2.1.
Khái
niệm
về
..................................................................7
2.2.2.
Nguyên tắc
vững........................................8

xác

định

loại
loại

hình
hình

sử
sử

dụng

dụng

đất

đất

bền

2.3.
Cơ sở lý luận về hiệu quả và đánh giá hiệu quả sử dụng đất
.............................9
2.3.1.
Hiệu
tế.............................................................................................10
2.3.2.

quả

kinh

Hiệu quả xã hội..............................................................................................12

2.3.3.
Hiệu
quả
......................................................................................12
3

môi

trường

2.4.

Kết quả nghiên cứu đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ở Việt
Nam...............................................................................................................13

2.4.1.

Lịch sử đánh giá đất ở Việt Nam....................................................................13

2.4.2.
Những kết
.......................................14

quả

nghiên

Phần
3.
Nội
dung
và
........................................................18

cứu

về

phương

loại

hình

pháp

sử

dụng

nghiên

đất
cứu

3.1.

Đối tượng và phạm vi thời gian nghiên cứu ...................................................18

3.1.1.

Địa điểm nghiên cứu......................................................................................18

4


3.1.2.

Thời gian nghiên cứu .....................................................................................18

3.1.3.

Đối tượng nghiên cứu ....................................................................................18

3.2.

Nội dung nghiên cứu......................................................................................18

3.2.1.

Điều tra, đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Quảng
Xương - tỉnh Thanh Hóa ................................................................................18

3.2.2.

Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp huyện Quảng Xương..............................18

3.2.3

Đánh giá hiệu quả của các loại hình sử dụng đất về mặt kinh tế, xã hội và
môi trường .....................................................................................................19

3.2.4 . Đề xuất các loại sử dụng đất nông nghiệp hiệu quả và hợp lý trên địa bàn
huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh hóa.............................................................19
3.3.

Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................19

3.3.1.

Phương pháp thu thập số liệu .........................................................................19

3.3.2.

Phương pháp đánh giá hiệu quả của các loại hình sử dụng đất........................20

3.3.3.

Phương pháp thống kê, tổng hợp số liệu.........................................................22

3.3.4.

Phương pháp so sánh .....................................................................................22

Phần 4. Kết quả và thảo luận
....................................................................................23
4.1.

Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ................................................................23

4.1.1.

Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên..................................................23

4.1.2.

Điều kiện kinh tế - xã hội...............................................................................32

4.1.3.

Đánh giá chung những thuận lợi và hạn chế trong phát triển nông nghiệp
huyện Quảng Xương......................................................................................52

4.2.

Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Quảng Xương ..........56

4.2.1.

Hiện trạng và cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp huyện Quảng Xương ..............56

4.2.2.

Hiện trạng một số cây trồng chính và các loại hình sử dụng đất nông
nghiệp của huyện Quảng Xương
....................................................................57

4.3.

Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp của huyện Quảng Xương ...........62

4.3.1.

Đánh giá hiệu quả kinh tế ..............................................................................62

4.3.2.

Đánh giá hiệu quả xã hội của các loại hình sử dụng đất trên địa bàn
huyện.............................................................................................................6

5

4


4.3.3.

Đánh giá hiệu quả môi trường của các loại hình sử dụng đất trên địa bàn
huyện.............................................................................................................6
7

4.3.4.

Đánh giá hiệu quả chung của các LUT ...........................................................76

5


4.4.

Đề xuất sử dụng đất cho từng tểu vùng .........................................................77

4.4.1

Định hướng sử dụng đất cho tểu vùng I.........................................................78

4.4.2

Định hướng sử dụng đất cho tểu vùng II .......................................................79

Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................80
5.1.

Kết luân .........................................................................................................80

5.2.

Kiến nghị .......................................................................................................81

Tài liệu tham khảo.......................................................................................................82
Phụ lục ......................................................................................................................85

5


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

ATTP

An toàn thực phẩm

BVTV

Bảo vệ thực vật CLB

Câu lạc bộ

CLĐ

Công lao động CPTG

Chi phí trung gian ĐBSH

Đồng

bằng sông Hồng
GDTX - DN

Giáo dục thường xuyên - dạy nghề

GTNC

Giá trị ngày công

GTSX

Giá trị sản xuất

HTX

Hợp tác xã

KHKT

Khoa học kỹ thuật

KT - XH

Kinh tế - Xã hội

LUT

Loại hình sử dụng đất

NN & PTNN

Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

NTTS

Nuôi trồng thuỷ sản

QP - AN

Quốc phòng – An ninh

TDTT

Thể dục thể thao THCS

Trung học cơ sở THPT

Trung

học phổ thông TT

Thị trấn

TTCN

Tiểu thủ công nghiệp

TX

Thị xã

UBND

Ủy ban nhân dân

6


DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1.

Phân cấp hiệu quả kinh tế của các kiểu sử dụng đất ..................................20

Bảng 3.2.

Phân cấp các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả xã hội (tnh cho 1 ha)..................21

Bảng 3.3.

Phân cấp các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả môi trường .................................22

Bảng 4.1.

Phân loại đất ............................................................................................26

Bảng 4.2.

Một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu ....................................................32

Bảng 4.3.

Một số chỉ tiêu phát triển nông lâm nghiệp và thuỷ sản ............................35

Bảng 4.4.

Một số chỉ tiêu phát triển sản xuất nông nghiệp ........................................36

Bảng 4.5.

Một số chỉ tiêu phát triển ngành trồng trọt ................................................37

Bảng 4.6.

Một số chỉ tiêu phát triển ngành chăn nuôi ...............................................39

Bảng 4.7.

Hiện trạng sản xuất thuỷ sản huyện Quảng Xương ...................................41

Bảng 4.8.

Hiện trạng phát triển công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp .........................43

Bảng 4.9.

Dân số và lao động huyện Quảng Xương giai đoạn 2011– 2015 ...............46

Bảng 4.10. Hiện trạng sử dụng đất năm 2015 .............................................................56
Bảng 4.11. Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp năm 2015 .........................................57
Bảng 4.12. Chủng loại, diện tích, năng suất, sản lượng cây trồng của huyện
Quảng Xương năm 2015 ..........................................................................58
Bảng 4.13. Diện tích gieo trồng một số loại cây trồng chính trong các vụ sản
xuất..............59
Bảng 4.14. Các loại hình sử dụng đất huyện Quảng Xương........................................59
Bảng 4.15. Các loại hình sử dụng đất tại tiểu vùng I...................................................61
Bảng 4.16. Các loại hình sử dụng đất tại tiểu vùng II .................................................62
Bảng 4.17. Hiệu quả kinh tế các cây trồng tiểu vùng I................................................62
Bảng 4.18. Đánh giá hiệu quả kinh tế các loại hình sử dụng đất tiểu vùng I................63
Bảng 4.19 Hiệu quả kinh tế các cây trồng tiểu vùng II ..............................................64
Bảng 4.20. Đánh giá hiệu quả kinh tế các loại hình sử dụng đất tiểu vùng II ..............64
Bảng 4.21. Hiệu quả xã hội các loại hình sử dụng đất tại tiểu vùng I ..........................66
Bảng 4.22. Hiệu quả xã hội các loại hình sử dụng đất tại tiểu vùng II.........................67
Bảng 4.23. So sánh mức đầu tư phân bón thực tế tại tểu vùng I với hướng dẫn
của Sở NN và PTNT ................................................................................68
Bảng 4.24. So sánh mức đầu tư phân bón thực tế tại tiểu vùng II với hướng dẫn
vii


của Sở NN và PTNT ................................................................................69

vii

Bảng 4.25. Bảng so sánh tình hình sử dụng thuốc BVTV thực tế tại tiểu vùng II
với khuyến cáo của Sở NN và PTNT........................................................71
Bảng 4.26. Bảng so sánh tình hình sử dụng thuốc BVTV thực tế tại tiểu vùng II
với khuyến cáo của Sở NN và PTNN .......................................................72
Bảng 4.27. Tổng hợp hiệu quả môi trường của các loại hình sử dụng đất tiểu
vùng I (điểm) ...........................................................................................74
Bảng 4.28. Tổng hợp hiệu quả môi trường của các loại hình sử dụng đất tiểu
vùng II (điểm) ..........................................................................................74
Bảng 4.29. Tổng hợp hiệu quả của các loại hình sử dụng đất huyện Quảng
Xương......................................................................................................77

8


DANH MỤC HÌNH

Hình 4.1.

Bản đồ hành chính huyện Quảng Xương ..................................................23

Hình 4.2.

Cảnh quan cánh đồng trồng lúa huyện Quảng Xương ...............................37

Hình 4.3.

Cảnh quan cánh đồng trồng khoai tây huyện Quảng Xương .....................38

Hình 4.4.

Cảnh quan cánh đồng trồng ngô huyện Quảng Xương ..............................38

Hình 4.5.

Cảnh quan mô hình chăn nuôi gia súc huyện Quảng Xương .....................39

Hình 4.6.

Cảnh quan mô hình chăn nuôi gia cầm huyện Quảng Xương....................40

Hình 4.7.

Cảnh quan ao tôm huyện Quảng Xương ...................................................42

9


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Tên tác giả: Lê Vũ Tuấn Anh
Tên đề tài: Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn huyện
Quảng Xương – tình Thanh Hóa.
Chuyên ngành: Quản lý đất đai

Mã số: 60.85.01.03

Giáo viên hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Tất Cảnh.
Cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam.
1. Mục đích nghiên cứu

- Đánh giá hiệu quả của các loại hình sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn
huyện phù hợp với các điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội của huyện (từ
tháng
01/2015
05/2016).

đến

- Đề xuất các loại hình sử dụng đất có hiệu quả cao phục vụ cho công tác
quy hoạch sử dụng đất nhằm phát triển kinh tế - xã hội của huyện.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về đất nông nghiệp huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh
Hoá. Các số liệu được điều tra, tnh toán tại thời điểm năm
2015.
3. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
- Dựa vào sự khác biệt về địa hình, hệ thống cây trồng để phân chia thành
2 tểu vùng nghiên cứu. Tôi tến hành điều tra tình hình sử dụng đất của các
hộ gia đình. Số lượng hộ điều tra là 120 hộ được phân đều cho 4 xã đại diện
cho 2 tiểu vùng điều tra là các xã: Quảng Lưu, Quảng Lợi, Quảng Phúc, Quảng
Vọng (gồm các đối tượng sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân).
- Thu thập tài liệu, số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội tại Chi cục
Thống kê huyện Quảng Xương. Số liệu về hiện trạng sử dụng đất, tình hình quản
lý sử dụng đất tại Phòng Tài nguyên – Môi trường huyện Quảng Xương.
- Phương pháp thống kê: Thống kê sắp xếp các số liệu theo thời gian
từ năm 2011 – 2015.
10


- Phương pháp đánh giá: Phân tích đánh giá hiệu quả của các loại hình sử
dụng đất.

11


- Sử dụng phần mềm Microsoft Office Excel để tổng hợp các số liệu về
điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, hiện trạng sử dụng đất, tình hình quản lý sử
dụng đất và tổng hợp kết quả hoạt động của địa bàn nghiên cứu.
- Trên cơ sở điều tra thực tế, số liệu được tổng hợp theo các têu chí
đã xây dựng và thành lập bảng.
4. Kết quả nghiên cứu chính và kết luận
- Đánh giá được điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội ảnh hưởng tới sản xuất
nông nghiệp trên địa bàn huyện Quảng Xương. Qua nghiên cứu cho thấy Quảng
Xương được thiên nhiên ưu đãi về tài nguyên thiên nhiên, điều kiện khí hậu, thủy
văn, vị trí địa lý, con người thuận lợi cho phát triển kinh tế xã hội toàn diện.
Tổng diện tích đất tự nhiên là 20.040,0 ha, diện tích đất nông nghiệp là 11.907,71
ha, chiếm 59,07% tổng diện tch tự nhiên. Trong nhóm đất nông nghiệp,
đất trồng lúa 8.318,46 ha, chiếm 41,27% tổng diện tích đất tự nhiên, đất
trồng cây lâu năm 616,96 ha chiếm 3,06% tổng diện tích tự nhiên, đất lâm
nghiệp 339,32 ha chiếm 1,68% tổng diện tích tự nhiên, đất nuôi trồng thuỷ
sản 1.049,86 ha chiếm 5,21% tổng diện tích tự nhiên, đất cây trồng hàng năm
khác 1.455,83 ha chiếm 7,22% tổng diện tích tự nhiên, đất nông nghiệp khác
127,28 ha chiếm
0,63% tổng diện tch đất tự nhiên.
- Hiện trạng một số cây trồng chính và các loại hình sử dụng đất nông
nghiệp của huyện Quảng Xương. Kết quả cho thấy huyện Quảng Xương có 7 loại
hình sử dụng đất chính là chuyên lúa, 2 lúa màu, chuyên cây ăn quả, lúa cá, 2
màu – lúa, cói, tôm. Trong đó LUT chuyên lúa vẫn là chủ yếu.
- Về hiệu quả kinh tế: Các LUT có hiệu quả kinh tế cao là LUT lúa, LUT
cây ăn quả, LUT tôm, LUT cói.
- Về hiệu quả xã hội: Một số LUT có hiệu quả xã hội cao do mang lại thu

nhập cao cho người lao động và giải quyết việc làm như: LUT chuyên lúa – rau
màu, LUT chuyên cói, LUT tôm.
- Về hiệu quả môi trường: LUT lúa – rau màu có hiệu quả môi trường cao
nhất, LUT lúa – rau màu có hiệu quả môi trường thấp nhất.
Cần đầu tư thâm canh tăng năng suất, chất lượng sản phẩm: chú trọng
xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật (hệ thống giao thông, thủy lợi...) áp dụng khoa
học kỹ thuật tên tến để phục vụ sản xuất theo hướng hàng hóa, nghiên cứu
đưa ra các giống cây trồng, vật nuôi mới có ưu thế vào sản xuất. Mở các lớp tập
12


huấn về khoa học kỹ thuật và kiến thức sản xuất cho người nông dân, từ đó
ứng dụng thực tế vào sản xuất nâng cao hiệu quả.

13


THESIS ABSTRACT
Author Name: Le Vu Tuan Anh
Project ttle: “Evaluation of the efect of agricultural land use of in Quang
Xuong district - Thanh Hoa province”.
Specializaton: Land Management

Code: 60.85.01.03

Instructor: Dr. Nguyễn Tất Cảnh.
Training insttutions: Institute of Agriculture Vietnam.
1. Purpose of the study
- Assessing the effectveness of diferent types of use of agricultural land
in the district in accordance with the natural conditons, economic and social

aspects of the district (from 01/2015 to 05/2016 months).
- Proposed land use types with high efficiency in service planning land
use to economic development - society of the district.
2. Object and scope of research
Research projects on agricultural land Quang Xuong District, Thanh Hoa
Province. The survey figures, calculated at the time of 2015.
3. Research Methodology of topics
- Based on the differences in topography, cropping systems to split into 2
sub-study area. I surveyed the land use situation of the household. Number of
households surveyed 120 households were equally divided for 4 communes
representing 2 subregion investgation is the communes of Quang Luu
Commune, Quang Loi commune, Quang Phuc, Quang Vong (Including land use
objects as households and individuals).
- Collect documents and data on natural conditons, economic and social
departments in Quang Xuong district statistics. Data on the current use of
the land, the situaton of land use management in the resource room - Quang
Xuong district environment.
- Statistical Methods: Statstcs data sorted by tme in 2011 – 2015.
- Assessment Method: Analysis and assessment of the effectveness of
diferent types of land use.

xii


- Use Microsoft Ofice Excel software to aggregate data on natural
conditons, economic - social, land use status, the status of management of
land use and aggregate operatng results of field site lamb.
- On the basis of the actual survey, data are aggregated according
to criteria developed and established the table.
4. The main findings and conclusions

- Assessing the natural conditions, economic and social impact on
agricultural producton in Quang Xuong district. Past research shows that Quang
Xuong be blessed in natural resources, climate, hydrology, geography, people
favorable to economic and social development across the board. The total
land area is 20.404,0 hectares of natural, agricultural land area is 11,907.71
hectares, accountng for 59.07% of the total natural area. In the group of
agricultural land, paddy land 8318.46 hectares, accounting for 41.27% of total
natural land area, perennial crops account for 3.06% of the total 616.96 ha of
natural area, forest land 339. 32 ha accounted for 1.68% of the total natural
area, aquaculture land
1049.86 hectares, accountng for 5.21% of the total natural area, other
annual crop land 1455.83 hectares, accountng for 7.22% of the total natural
area, 127.28 hectares of agricultural land accounts for 0.63% of total natural
land area.
- The status of a number of major crops and types of use of
agricultural land of Quang Xuong district. Results showed Quang Xuong district
has 7 main types of land use are specialized rice, colored rice 2, specialized fruit,
fish rice, 2 colors - rice, rush, shrimp. In which specializes LUT is still mainly rice.
- In terms of economic efficiency: The LUT has high economic efficiency is
rice LUT, LUT fruit, shrimp LUT, LUT rush.
- On the social efects: Some social LUT effectively bringing high due to
higher income for workers and jobs such as specialized LUT rice - vegetable,
specializing rush LUT, LUT shrimp.
- In terms of environmental efficiency: LUT rice - vegetables with the
highest environmental performance, LUT rice - vegetables with the lowest
environmental performance.
Intensive investment needed to increase productivity, product quality:
focus

xiii

on building technical infrastructure (transport systems, irrigation ...) to apply
advanced science and technology to serve the producers under commodity
oriented, research released crop varieties and animal breeds are advantages
in

production. Open training courses on science and technology and

manufacturing knowledge to farmers, which in practical applications to improve
the eficiency of producton.

xiii


PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Đất đai là nguồn tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, cơ sở không gian
của mọi quá trình sản xuất, là tư liệu sản xuất đặc biệt trong nông nghiệp, thành
phần quan trọng của môi trường sống và là địa bàn phân bố dân cư. Dân số
thế giới ngày càng tăng lên trong khi nguồn tài nguyên đất đai có hạn, áp lực về
việc sử dụng đất cho phát triển các ngành kinh tế - xã hội và môi trường đòi
hỏi các nhà quản lý phải tổ chức tốt khâu phân bổ quỹ đất và sử dụng đất một
cách hợp lý, hiệu quả nhất.
Việt Nam là một nước đang phát triển, nền kinh tế còn dựa vào nông
nghiệp là chính. Trong những năm qua, nước ta đã thực hiện chuyển từ nền
kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ
nghĩa và đạt được nhiều thành quả to lớn trong quá trình phát triển kinh tế xã
hội. Bên cạnh đó nền nông nghiệp cũng đã từng bước chuyển từ tự cấp, tự
túc sang sản xuất hàng hoá. Kinh tế nông nghiệp có sự tăng trưởng khá, sức sản

xuất ở nông thôn được giải phóng, tiềm năng đất nông nghiệp dần được khai
thác. Ở nước ta hiện nay, với gần 70% dân số đang sống ở vùng nông thôn
vì thế nền nông nghiệp vẫn có một vai trò rất quan trọng trong những năm tới.
Vậy nên cùng với việc phát triển kinh tế xã hội theo hướng công nghiệp hoá, hiện
đại hoá thì vấn đề sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả, đồng thời phải bền vững
theo thời gian và phù hợp với quy hoạch là nhiệm vụ cấp bách đặt ra cho các nhà
quản lý đất đai nói riêng và của toàn xã hội nói chung. Công tác đánh giá hiệu quả
các loại hình sử dụng đất không những cho thấy các mặt ưu điểm, nhược điểm
của các loại hình sử dụng đất hiện tại mà còn tạo ra định hướng về sử dụng đất
trong tương lai để có thể đạt được mục têu sử dụng đất bền vững.
Như vậy, việc đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất nông nghiệp
hiện tại là rất quan trọng để lựa chọn các loại hình sử dụng đất có hiệu quả nhất
theo hướng phát triển bền vững (kinh tế, xã hội, môi trường).
Quảng Xương là huyện nằm trong vùng đồng bằng ven biển tỉnh Thanh
Hoá, Trên địa bàn huyện có các tuyến Quốc lộ 1A, Quốc lộ 45, Quốc lộ 47, Tỉnh
lộ 4 chạy qua đã tạo điều kiện rất thuận lợi cho huyện Quảng Xương trong
1


việc giao lưu kinh tế, văn hoá, xã hội với các huyện trong tỉnh và với các tỉnh bạn
trên

2


cả 2 miền Nam Bắc. Ngành sản xuất nông nghiệp chiếm chủ đạo trong cơ cấu
kinh tế của huyện. Trong vài năm gần đây, theo xu thế phát triển kinh tế - xã hội
chung của toàn tỉnh thì diện tch đất nông nghiệp của huyện đã bị thu hẹp do
chuyển sang mục đích phi nông nghiệp. Trước tình trạng đó, việc đánh giá hiệu
quả các loại hình sử dụng đất nông nghiệp hiện tại có ý nghĩa quan trọng đối với

đánh giá sử dụng đất thích hợp phục vụ cho công tác quy hoạch và chuyển đổi cơ
cấu cây trồng, vật nuôi của huyện, nâng cao giá trị sử dụng đất nông nghiệp.
Xuất phát từ tình hình thực tế trên, được sự phân công của khoa Quản lý
đất đai – Học viện Nông nghiệp Việt Nam, sự đồng ý của UBND huyện Quảng
Xương, cùng sự hướng dẫn của thầy giáo PGS. TS. Nguyễn Tất Cảnh tôi tến
hành thực hiện đề tài: “Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên
địa bàn huyện Quảng Xương - tỉnh Thanh Hóa”.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
- Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất nông nghiệp trên phương
diện kinh tế, xã hội và môi trường.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
của địa phương.
1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đề tài nghiên cứu về đất nông nghiệp huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh
Hoá. Các số liệu được điều tra, tnh toán tại thời điểm năm
2015.
1.4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI, Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN
- Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần bổ sung phương pháp luận
trong đánh giá đất, nghiên cứu sâu về các loại hình sử dụng đất.
- Góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất nông nghiệp của huyện
Quảng Xương.

3


PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 KHÁI NIỆM VỀ ĐẤT ĐAI VÀ ĐÁNH GIÁ ĐẤT
2.1.1. Khái niệm về đất đai
Đất đai trong đánh giá đất theo FAO được hiểu theo nghĩa rộng. Nó là
một khoanh đất được xác định về mặt địa lý (có diện tch, có toạ độ) với những

thuộc tnh tương đối ổn định hoặc thay đổi nhưng có tnh chất chu kỳ có thể dự
đoán được của môi trường ở bên trên, bên trong và bên dưới nó như: Không khí,
điều kiện khí hậu thời tết, điạ chất, thuỷ văn, loại đất, động thực vật, những tác
động của con người vào đất đai ở mức độ mà các thuộc tính này có ảnh
hưởng đáng kể đến việc sử dụng khoanh đất đó ở hiện tại và tương lai.
Như vậy đất đai trong đánh giá đất theo FAO được nhìn nhận là
một nhân tố sinh thái bao gồm tất cả các thuộc tính sinh học và tự nhiên của
bề mặt trái đất có ảnh hưởng nhất định đến tềm năng và hiện trạng sử dụng
đất. Đất theo nghĩa đất đai bao gồm: khí hậu, dáng đất, địa hình địa mạo,
thổ nhưỡng, thuỷ văn, thảm thực vật tự nhiên bao gồm cả rừng, cỏ dại trên
đồng ruộng, động vật tự nhiên, những biến đổi của đất do các hoạt động của
con người.
Theo điều 13 Luật Đất đai Việt Nam năm 2003 thì đất tự nhiên được chia
thành 3 nhóm lớn là: Nhóm đất nông nghiệp, nhóm đất phi nông nghiệp,
nhóm đất chưa sử dụng Trong đó, nhóm đất nông nghiệp bao gồm: Đất sản xuất
nông nghiệp (đất trồng cây hàng năm, đất trồng cây lâu năm), đất trồng rừng, đất
nuôi trồng thủy sản, đất làm muối, đất nông nghiệp khác.
2.1.2. Khái niệm về đánh giá đất
2.1.2.1 Khái niệm về đánh giá đất
Sử dụng các kết quả nghiên cứu của các nhà thổ nhưỡng học về đặc tnh,
tính chất đất, các yếu tố khí hậu, địa hình, chế độ nước, mức độ quản lý…kết
hợp
với việc khảo sát thực tế sản xuất trên đồng ruộng để tến hành đánh giá
khả năng và mức độ sử dụng đất thích hợp. Từ đó đã dẫn tới khái niệm đánh giá,
phân hạng đất đai:
Theo A.Young: Đánh giá đất đai là quá trình đoán định tềm năng của đất
cho một hoặc một số loại sử dụng đất được đưa ra để lựa chọn.(Đất Việt Nam).
4

FAO đã đề xuất định nghĩa về đánh giá đất đai (1976): Đánh giá đất là
quá trình so sánh, đối chiếu những tnh chất vốn có của vạt đất cần đánh giá với
những tính chất đất đai mà loại sử dụng đất cần phải có.

5