Phương pháp dạy trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua bộ môn văn học

Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 5 TUỔI HỌC TỐT
MÔN VĂN HỌC
I.PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong những
năm gần đây Đảng và nhà nước ta quan tâm chú trọng đến công tác giáo dục, coi “giáo
dục là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của toàn đảng, tồn dân”. Muốn xây dựng đất
nước giàu mạnh cần có những con người tài năng, để được như vậy chúng ta phải bồi
dưỡng nhân tài ngay từ bước đầu tiên, bắt đầu từ bậc học mầm non. Mục đích của giáo
dục mầm non là hình thành cơ sở ban đầu về nhân cách con người góp phần cho con
người phát triển toàn diện. Đây là bước đầu tiên, là nền tảng cho việc xây dựng nhân cách
con người, giúp con người phát triển về mọi mặt: đạo đức, trí tuệ, thể lực, thẩm mỹ, lao
động. Đối với trẻ 5 tuổi chúng ta cần chăm sóc, giáo dục trẻ có các kỹ năng cơ bản để trẻ
có thể nhận biết các mặt của xã hội như: tốt – xấu, ngoan – hư, …. Biết nhường nhịn và
yêu thương những người xung quanh, thật thà, lễ phép, mạnh dạn, yêu thích cái đẹp, ham
hiểu biết, có khả năng phân tích, suy luận…. Trẻ có được các kỹ năng này ở trường mầm
non thông qua các hoạt động vui chơi, học tập qua các mơn học hàng ngày, điển hình như
mơn Làm quen văn học có vai trị quan trọng giúp trẻ phát triển tồn diện các kỹ năng đó.
Thường ngày trẻ thường xuyên tiếp xúc với ông, bà, cha, mẹ, cô giáo và bạn bè trẻ đã có
được những kinh nghiệm đơn giản nhất về đối nhân xử thế giữa người với người nhưng
chưa nhận biết được rõ ràng về tốt – xấu, hay – dở. Vì vậy chúng ta cần có các biện pháp
để giảng dạy cụ thể, phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ, biến những điều quen thuộc
thành những ấn tượng sâu sắc, hình thành những kiến thức ban đầu về xã hội cho trẻ.
Chính vì vậy nên tôi chọn đề tài: một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
a/ Mục tiêu:
Nhằm xây dựng một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học để năng cao mức độ
nhận thức của trẻ.

b/ Nhiệm vụ của đề tài:
* Cơ sở lý luận: Trẻ 5 – 6 tuổi nhận biết mỗi quan hệ trong giao tiếp bằng kinh nghiệm
sống, những kinh nghiệm sống của trẻ ngày càng nhiều nhờ các mỗi quan hệ giao tiếp
trong gia đình, ở lớp và ngoài xã hội, sự hướng dẫn, chỉ bảo của ông bà, cha, mẹ, cô giáo
và tiếp xúc với bạn bè. Qua các mỗi quan hệ đó trẻ dần dần nhận thức được các biểu hiện
tích cực và tiêu cực của xã hội. Tuy nhiên trẻ không phân biệt được rõ ràng để bản thân
biết học tập, noi gương, vì vậy học mơn làm quen văn học ở nhà trường là chìa khố giúp
trẻ mở cánh cửa lớn để nhận thức rõ về xã hội, sẽ học tập và noi gương những người tốt,
1


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
làm điều thiện, điều nhân nghĩa cao cả mà chúng ta vẫn thường thấy trong xã hội hiện
nay.
Sự phát triển về nhân cách của trẻ là một quá trình phức tạp, trẻ nắm được các chuẩn
mực của xã hội cho thấy mức độ phát triển trí tuệ của trẻ của trẻ mầm non rất rõ rệt. Việc
phát triển ở trẻ khả năng nhận biết, phân tích, so sánh, suy luận về các sự vật, hiện tượng
xung quanh, về các mỗi quan hệ trong xã hội và khả năng vận dụng các chuẩn mực đạo
dức xã hội để phân biệt cái tốt – xấu, thiện – ác, hình thành ở trẻ tình yêu thương giữa
người với người,
tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương – đất nước. Góp phần tích cực cho việc hình thành
nhân
cách, chuẩn bị cho trẻ bước vào môi trường xã hội mới, trường tiểu học.
Việc cho trẻ làm quen với môn văn học giúp trẻ thấy được sự phong phú, đa dạng của
các mối quan hệ trong thế giới quanh trẻ. Hơn nữa các kiến thức về văn học là phương
tiện giúp trẻ định hướng rõ ràng hơn về các chuẩn mực đạo đức xã hội như: là con, cháu
thì khơng được cãi lời ơng, bà, cha, mẹ, phải chăm sóc, yêu thương người già, …
* Cơ sở thực tiến: Qua các tác phẩm văn học của bộ mơn làm quen văn học hình thành ở
trẻ khả năng phân biệt cái tốt, cái xấu, có tấm lòng hướng thiện, làm điều thiện, yêu cái

đẹp. Trong quá trình tìm hiểu về tác phẩm văn học trẻ đã tích cực phân tích, suy luận và
đã biết kết luận về vẫn đề đã phân tích, vì vậy trẻ đã thấm nhuần một số chuẩn mực đạo
đức quen thuộc như con cái hiếu thảo với cha mẹ, vâng lời cha, mẹ, cô giáo mới là con
ngoan…
* Một số biện pháp: Từ cơ sở lý luận và thực tiến trên tôi đã xây dựng một số biện pháp
tác động vào việc cảm thụ tác phẩm văn học của bộ môn “Làm quen văn học” giúp trẻ dễ
dàng cảm nhận, nắm được nội dung, nhớ từng đoạn và có thể thuộc cả tác phẩm, ghi nhớ
sâu sắc, ấn tượng, từ đó trẻ noi gương những nhân vật chính diện trong văn học để hồn
thiện bản than. Đó là:
- Truyền thụ tác phẩm lơi cuốn trẻ bằng tranh, mơ hình, ….
- Sử dụng các câu hỏi sáng tạo.
- Giúp trẻ ghi nhớ câu chuyện bằng thực hành (kểlại truyện, đóng kịch).
- Cho trẻ tự sáng tác truyện bằng tranh vẽ của chính trẻ.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Trẻ 5-6 tuổi, số lượng 37 trẻ.
4. Giới hạn nghiên cứu:
- Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học.
- Thời gian nghiên cứu: từ ngày 1/9/2013 đến ngày 15/ 1/ 2014.
- Địa điểm: trường mẫu giáo ...
5. Phương pháp nghiên cứu:
2


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
- Sách tìm hiểu tổ chức hoạt động nhận thức của trẻ theo hướng tích hợp, phân phối
chương trình giáo dục trẻ 5 – 6 tuổi, tạp trí giáo dục mầm non, sách, báo, ….để xây dựng
cơ sở cho đề tài.
- Dự giờ, trao đổi với đồng nghiệp về các phương pháp giảng dạy có hiệu quả, tập huấn
tăng cường tiếng việt cho trẻ, thực nghiệm sư phạm các biện pháp đã xây dựng, sử dựng

phương pháp thống kê để kiểm chứng kết quả.
II. NỘI DUNG
1. Cơ cở lý luận:
Để góp phần giải quyết những khó khăn trong đời sống tiếp xúc hàng ngày của trẻ thông
qua môn làm quen văn học trong trường mầm non sẽ giúp trẻ phát triển ngơn ngữ nói,
giúp trẻ phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức và óc thẩm mỹ cho trẻ. Nổi bật ở đặc điểm
nhận thức về cảm thụ văn học, trong trường mầm non đã xây dựng một chương trình dạy
phù hợp và đề ra hệ thống phương pháp giảng dạy, các nguyên tắc dạy phù hợp với trẻ.
Để chuyển tải được nội dung của môn văn học trong chương trình theo phương pháp và
các nguyên các đó địi hỏi người giáo viên phải dựa vào vốn kinh nghiệm để từ đó khai
thác sự hứng thú hoạt động ở trẻ, tạo cơ hội cho trẻ mọi lúc, mọi nơi để từ đó trẻ phát
triển các khả năng tìm tịi, khám phá, thực hành và trải nghiệm. Song song với điều này
giáo viên cũng cần phải đồng cảm, tơn trọng nhu cầu, lợi ích cá nhân trẻ, ln tạo ra cho
trẻ những cơ hội để trẻ phát triển, thích ứng, hịa nhập với thế giới xung quanh. Tìm hiểu
về đặc điểm nhận thức của trẻ theo lứa tuổi để từ đó lựa chọn biện pháp giáo dục phù
hợp, trẻ ở lứa tuổi này tìm hiểu và nhận thức về xã hội rất đơn giản, trẻ chỉ cảm nhận và
phân biệt sự vật, hiện tượng theo dấu hiệu bên ngồi nhưng đã rất chính xác và đầy đủ.
Biết phân biệt tốt – xấu, yêu – ghét rõ ràng qua cảm thụ tác phẩm văn học và trong cuộc
sống hàng ngày.
Ở giai đoạn này tư duy trực quan hành động, tư duy hình tượng và tư duy trìu tượng
đều phát triển nhưng ở mức độ khác nhau.
Tư duy trực quan hành động vẫn tiếp tục phát triển trẻ ngày càng biết suy nghĩ, xem
xét phương pháp và lựa chọn phương tiện để giải quyết nhiệm vụ nhận thức, tư duy. Tuy
vẫn cịn nhiều tình huống thực hiện theo phương thức phán đốn.
Tư duy trực quan hình tượng phát triển mạnh mẽ và chiếm ưu thế nhờ có sự tích lũy
được nhiều kinh nghiệm về mỗi quan hệ trong giao tiếp hàng ngày, nhận thức rõ hơn về
sự vật, hiện tượng, tuy nhiên mức độ khái quát của trẻ vẫn chưa cao, chỉ dừng lại ở các
hiện tượng bề ngoài mà chưa đi sâu được vào bản chất dẫn đến một số kết luận cịn ngây
ngơ, ngộ nghĩnh.
Tư duy trìu tượng ở trẻ lứa tuổi này đã xuất hiện các khái niệm quen thuộc qua giao

tiếp hàng ngày được biểu hiện rõ nét ở khả năng phán đoán và suy luận.
Nhờ có sự phát triển hoạt động tạo hình mà khả năng tưởng tượng của trẻ được nâng
lên, trí tưởng tượng phong phú, vừa gắn liền với tình huống hiện thực vừa mang tính chủ
quan nên hình ảnh của tưởng tượng vừa ngây thơ vừa có chút sáng tạo phù hợp với thực
3


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
tế. Trong trị chơi trẻ đã biết liên tưởng, tưởng tượng dựa vào những nhân vật trong văn
học khơng giống, thậm chí khác hẳn nhau để làm vật thay thế và tưởng tượng nhập vai
khá tốt.
2. Thực trạng:
a/ Những thuận lợi và khó khăn:
* Thuận lợi: Giao thông đi lại thuận tiện, độ tuổi trẻ đồng đều, đa số trẻ ngoan, chăm học,
đi học đều, nhà trường và cha mẹ học sinh cũng quan tâm mua sắm đồ dùng phục vụ học
tập cho trẻ.
- Tận dụng được nhiều nguyên vật liệu phế thải để làm đồ dùng ngộ nghĩnh.
- Số lượng đồ dùng đồ chơi do các công ty sản xuất để phục vụ cho môn làm quen văn
học phong phú, đa dạng, đẹp mắt.
* Khó khăn: 94,6% trẻ đều là con em nơng dân nên ít được sự quan tâm, chăm sóc, bồi
dưỡng của bố mẹ, trẻ còn nhút nhát, khả năng nhận thức còn kém. Cơ sở vật chất không
đảm bảo, chưa đáp ứng được 50% yêu cầu của ngành, lớp học mượn tiểu học khơng đúng
quy cách của lớp mẫu giáo, khơng có nhà vệ sinh, chỗ cất đồ dùng đồ chơi không đảm
bảo vệ sinh, đồ dùng phục vụ mơn văn học cịn hạn chế nên việc học tập của các cháu
chưa đảm bảo.
- Khi làm đồ dùng đồ chơi, giáo viên hạn chế về năng khiếu thẩm mỹ.
- Trong lớp còn một số trẻ học yếu nên việc nhận thức còn hạn chế.
b/ Những thành công và hạn chế:
* Thành công: Tận dụng được các phụ liệu sẵn có tại địa phương phục vụ cho hoạt động

học, trẻ tiếp thu bài nhanh, gây được sự chú ý từ những đồ dùng dạy học vốn là những cái
quen thuộc mà nay lại trở nên sinh động, đẹp mắt.
Ví dụ: Lọ sữa trẻ hay uống thường dùng xốp cắt làm tai, mắt, mũi gắn vào đã thành một
con vật ngộ nghĩnh để sử dụng trong các câu chuyện kể về loài vật (ảnh 1). Hoặc là làm
thành bộ ấm chén trong chủ đề gia đình, hộp thạch rau câu làm nồi, lọ nước ngọt, hộp sữa
chưa làm máy xay sinh tố (ảnh 2), …Những thứ này vừa là đồ dùng vừa là đồ chơi mà lại
giúp trẻ hứng thú với môn học, nắm được bài học nhanh, kỹ càng.

4


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học

Ảnh 1

Ảnh 2
* Hạn chế: Những đồ dùng, đồ chơi làm từ phế thải khó giữ gìn và khó vệ sinh chúng.
5


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
c/ Mặt mạnh, mặt yếu:
* Mặt mạnh: Đa số trẻ đã nhìn thấy và có thể cịn được tiếp xúc với các con vật, mọi
người xung quanh nên trí tưởng tượng rất phong phú, từ bài học dễ liên tưởng đến thế
giới xung quanh và từ thế giới xung quanh dễ liên tưởng đến bài học.
* Mặt yếu: Ở gia đình trẻ hay nói tiếng địa phương nên trẻ chậm phản ứng với những đồ
dùng tuy quen thuộc nhưng khi cơ nói bằng tiếng phổ thơng đầu tiên trẻ vẫn tỏ ra ngỡ
ngàng.

d/ Nguyên nhân và yếu tố tác động:
- Do ảnh hưởng của môi trường xung quanh với điều kiện là vùng nông thôn nên trẻ được
tiếp xúc với môi trường xung quanh sớm và phạm vi rộng nên mức độ nhận thức về thế
giới xung quanh phong phú, đa dạng.
- Đa số trẻ là con em nơng dân cha mẹ ít quan tâm chăm sóc, đặc biệt là những ngày mùa
bận rộn nên trẻ ít được giúp đỡ về mặt học tập từ phía gia đình và sức khỏe cũng khơng
đảm bảo để trẻ đi học đều đặn.
- Đa số là con em người dân tộc và ở nhà trẻ cũng nói tiếng địa phương nên ảnh hưởng
rất nhiều đến mức độ nhận thức do khó khăn về vốn từ phổ thơng. Trẻ tỏ ra ngỡ ngàng
trước những tình huống cơ đưa ra mặc dù nó rất hấp dẫn.
- Điều kiện học tập của trẻ không đảm bảo cả về phương tiện học tập lẫn cơ sở vật chất,
các
đồ dùng phục vụ học tập rất hạn chế đa số là do cô giáo tự làm nên chưa đảm bảo về mặt
thẩm mỹ.
e/ Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra:
Với những thuận lợi về giao thông đi lại dễ dàng, toàn bộ trẻ trong lớp cùng một lứa tuổi,
trẻ mạnh dạn, lanh lợi nên việc chuyển tải kiến thức đến trẻ đã đạt được những thành
công nhất định. Phần vì là trẻ em nơng thơn được tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên với
các đồ vật, con vật, đồ dùng sinh hoạt và dụng cụ lao động của cha mẹ tạo cho trí tưởng
của trẻ rất phong phú nên giáo viên dễ tận dụng các phụ liệu sẵn có để làm đồ dùng, đồ
chơi. Trẻ cũng có thể biết sử dụng các phụ liệu đó sáng tạo ra đồ chơi mới theo ý thích
của trẻ. Tuy nhiên những đồ chơi này khó vệ sinh hơn, khó bảo quản hơn, vì thế khơng
thể sử dụng được chúng lâu dài mà phải thường xuyên thay chúng như thế sẽ mất nhiều
thời gian trong việc làm đồ dùng, đồ chơi, việc soạn giảng sẽ không được kỹ càng cũng
ảnh hưởng không nhỏ đến việc truyền thụ kiến thức cho trẻ. Phần vì con em đa số ở gia
đình sử dụng tiếng địa phương tiếp xúc với từ mới bằng tiếng phổ thơng cũng mất nhiều
thời gian để trẻ nhớ chính xác, điều này cũng đã ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình
chuyển tải kiến thức của giáo viên tới trẻ.
3. Giải pháp, biện pháp:
a/ Mục tiêu của giải pháp, biện pháp:

- Nhằm giúp trẻ nhận thức được các chuẩn mực, đạo lý, đạo đức xã hội.
6


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
- Thơng qua các các nhân vật trong văn học giúp trẻ phát triển ngơn ngữ, trí tuệ, tình cảm
xã hội và tích lũy thành kinh nghiệm sống.
- Biết sử dụng các từ ngữ chuẩn xác về sự vật, hiện tượng, các mối quan hệ xung quanh
trẻ.
- Nắm được quy luật của thế giới tự nhiên, cách giao tiếp, xử sự với mọi người xung
quanh.
b/ Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp:
* Nội dung: Như chúng ta đã biết nội dung dạy trẻ nhận thức về tình cảm xã hội, phát
triển ngơn ngữ, trí tuệ, …qua mơn văn học được phân bố đồng đều trong chương trình
giảng dạy trẻ ở 3 độ tuổi và phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
- Nguyên tắc dạy học phát triển.
- Nguyên tắc học đi đôi với hành, giáo dục gắn liền với cuộc sống.
- Nguyên tắc trực quan.
- Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và tính trình tự.
- Ngun tắc đảm bảo tính vừa sức.
- Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học.
- Nguyên tắc đảm bảo tính ý thức và tính tích cực của trẻ.
Đối với trực quan để dạy trẻ cảm thụ văn học yêu cầu giáo viên cần tổ chức ở không
gian rộng rãi, trẻ dễ quan sát đồ dùng trực quan, cô kể diễn cảm, tuy nhiên trong qua trình
tổ chức, hướng dẫn giáo viên thường mắc phải những hạn chế sau: Đồ dùng trực quan cô
không thể sử dụng cho chuyển động liên hồn được do có nhiều nhân vật trong chuyện
nên đã giảm bớt phần hấp dẫn, lôi cuốn trẻ dẫn đến kết quả giờ học không đạt như mong
muốn, chưa phát huy được tính tích cực của trẻ. Một trong những yếu tố ảnh hưởng
không nhỏ đến nhận thức của trẻ là đặc điểm riêng của lớp mẫu giáo cịn hạn chế về tiếng

phổ thơng, trẻ ở vùng sâu, vùng xa đều kiện kinh tế của nhân dân còn gặp nhiều khó
khăn, trẻ em chưa được quan tâm đúng theo yêu cầu chăm sóc của trẻ nhỏ, sự phát triển
về thể chất của trẻ chênh lệch nhiều.
Là một giáo viên được học tập và nắm vững chuyên môn với tấm lịng u nghề, mến
trẻ, nhiệt tình, tích cực trong công việc nghiên cứu các biện pháp tôi luôn học hỏi đồng
nghiệp những cơ giáo đã có nhiều thành tích cơng tác giảng dạy. Tơi đã hiểu được mục
đích, u cầu, tầm quan trọng, tính cấp thiết để hình thành một nhân cách con người mới
qua môn văn học đối với trẻ Mầm non, nên tơi đã cố gắng tìm ra những biên pháp tốt
nhất phù hợp nhất với đặc điểm của địa phương và của lớp để đạt được kết quả cao trong
việc dạy trẻ. Tôi thường xuyên tham gia dự giờ, thao giảng về môn văn học ở trong nhà
trường. Để đạt được những phương pháp, hình thức đổi mới chúng tôi đã lên kế hoạch cụ
thể cho từng tiết học và có tài liệu để cho cơ dạy tốt, giúp trẻ học tốt.
* Cách thức thực hiện: Sử dụng đồ dùng, đồ chơi trực quan hấp dẫn.
7


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
- Tơi sử dụng mơ hình kể về câu chuyện “Những giọt mồ hôi đáng khen” trong chủ đề
bản thân, dẫn dắt trẻ hướng vào nội dung câu chuyện bằng lời giới thiệu: Trong thế giới
động vật có một con vật hiền lành, đáng yêu và thường được các nhà văn cho trở thành
nhân vật chính trong chuyện, đó là con thỏ. Con thỏ là động vật sống ở đâu các cháu ?
Thỏ có ích lợi gì đối với đời sống con người ? Bây giờ cô sẽ kể cho các cháu chuyện nói
về chú thỏ út trong chuyện “Những giọt mồ hôi đáng khen”, các cháu cùng lắng nghe
xem chuyện diễn biến như thế nào nhé !
Cô kể kể chuyện 2 lần, lần 1 kể bằng mơ hình, lần 2 kể bằng hình ảnh trên máy tính, kể
xong giảng giải từ khó, trích dẫn xong bắt đầu đàm thoại. Khi đàm thoại hướng trẻ chú ý
vào từng đoạn chuyện qua mơ hình trẻ khơng phân tán sự chú ý, các câu hỏi có thể trả lời
cả lớp hoặc cá nhân, các câu trả lời bằng lời thoại của nhân vật trong chuyện nên cho cả
lớp trả lời đồng thanh và nhắc lại nhiều lần trẻ sẽ dễ nhớ lời thoại và dễ thuộc đoạn

chuyện. Đặc biệt chú ý đến câu hỏi sáng tạo bởi câu hỏi sáng tạo giúp trẻ suy luận, liên
tưởng có chủ đích. Ví dụ câu hỏi:
+ Theo cháu những giọt mồ như thế nào là đáng khen ?
+ Chúng ta cần làm gì để có được những giọt mồ hơi đáng khen ?
Khi gợi mở cho trẻ trả lời câu hỏi theo trình tự câu chuyện có xen lẫn các câu hỏi sáng
tạo cũng sẽ giúp cả lớp chú ý hơn đến bài học và tích cực suy nghĩ hơn khi giả sử tình
huống đó là bản thân trẻ. Như vậy kết quả đạt được của tiết học sẽ cao hơn.
Việc gây hứng thú ngay từ đầu tiết học bằng đồ dùng trực quan không những tạo được
sự chú ý cho trẻ ngay từ đầu mà còn tạo cho trẻ một tâm lý thoái mái để trẻ dễ dàng tiếp
thu nội dung trọng tâm của tiết học.
- Lựa chọn và sử dụng trực quan đúng lúc, đúng chỗ.
Xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ mẫu giáo là tư duy trực quan hình tượng
nhưng
do nhiều trẻ tiếp thu chậm, nên trong q trình dạy trẻ tơi thường kết hợp giữa vật thật,
tranh ảnh và mơ hình với nhau.
Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với từng tiết học, đúng chủ điểm.
Thao tác cô đưa ra trực quan phải rõ ràng, liên hồn, dứt khốt để thu hút sự chú ý, lôi
cuốn trẻ vào nội dung bài học.
Đối với trực quan có nhược điểm riêng biệt, đặc biệt tơi sử dụng câu đố để đưa trực
quan ra.
Ví dụ: Vào tiết kể chuyện “Gà trống và vịt” cô sẽ đưa ra câu đố về gà trống và vịt, cho
trẻ giải câu đố rồi trò chuyện dẫn dắt vào tiết học.
Câu đố: Con gì mào đỏ
Gáy ị ó o
Từ sáng tinh mơ

Trên bờ lạch bạch chậm ghê
Ao hồ nhẹ lướt hả hê quên ngày
(Là con gì ?)
8

Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
Gọi người thức dậy
(Là con gì ?)
Cơ hỏi:

Gà trống và vịt là những con vật sống ở đâu ?
Chúng có ích lợi gì đối với đời sống con người ?

Có một câu chuyện nói về đơi bạn thân là vịt và chú gà trống khoác lác, các cháu cùng
lắng nghe xem diễn biến câu chuyện như thế nào nhé !, ......
Để liên kết các nội dung trong một tiết học được liên hoàn, chuyển sang nội dung mới
một cách linh hoạt và hướng trẻ vào đồ dùng đưa trực quan ra một cách hợp lý khơng có
động tác thừa, ngắt quãng giữa các câu thoại quá lâu hay các câu hỏi lặp đi lặp lại nhàm
chán, ngoài sử dụng câu đố ra tôi thường sử dụng các câu chuyện ngắn, tạo các tình
huống nhỏ, các bài hát, ...
Ví dụ: Cơ bắt nhịp cả lớp hát bài “Đố biết con gì” và hỏi trẻ đó là bài hát gì ? Trong bài
hát nói đến những con vật nào ? Những con vật đó là động vật sống ở đâu ? Con vật nào
hung giữ, con vật nào hiền lành ?
Có một câu chuyện nói về bạn hươu hiền lành, dễ thương, biết nhận lỗi khi có lỗi, đó là
chuyện “Hươu con biết nhận lỗi” các con cùng chú ý lắng nghe cô kể chuyện nhé ! .....
Khi giới thiệu bài là nội dung tích hợp của các mơn học khác vào hoạt động truyền thụ
tác phẩm bằng câu hỏi nhẹ nhàng, hợp lý điều đó đã phát huy được tính tích ở trẻ.
Ví dụ: Để khắc sâu kiến thức về chủ đề thì gợi nhớ và cho trẻ nhắc lại, ra câu đố liên
quan đến chủ đề và bài học cho trẻ suy nghĩ, cuối tiết học cho hoạt động tạo hình nặn
hoặc vẽ các nhân vật trẻ u thích hay đóng kịch để khắc sâu cột chuyện, ...
Khi trẻ thực hiện hoạt động tạo hình cuối tiết học như nặn hoặc vẽ các nhân vật trẻ
yêu thích trẻ sẽ biết liên tưởng, tưởng tượng đến hình tượng đẹp của nhân vật, biết thổi

hồn cho tác phẩm của mình, biết nhận xét và nói lên cảm xúc, suy nghĩ của mình về nhân
vật và nên học tập gì ở nhân vật đó.
Khi thực hiện đóng kịch trẻ nhập vai các nhân vật trẻ sẽ biết được đặc điểm, tính cách
nổi bật của các nhân vật trong các câu chuyện, phản diện và chính diện là 2 nhân vật đối
lập nhau về tính cách, trẻ ln u thích và nhận mình là nhân vật chính diện. Qua đây trẻ
biết được rằng sống tốt sẽ được mọi người yêu mến, để được mọi người yêu mến thì phải
biết yêu thương, giúp đỡ mọi người, phải hiền lành, siêng năng, chăm chỉ, hiếu thảo, ... kẻ
ác luôn bị mọi người ghét bỏ, không được mọi người yêu quý, giúp đỡ. Trẻ được giáo
dục về đạo đức, giáo dục thẩm mỹ, phát triển ngôn ngữ, làm giàu vốn từ, rèn luyện khả
năng phát âm, cách diễn đạt mạch lạc. Các bài thơ, câu chuyện mà trẻ nắm được nội dung
là cô biết chuyển tải nội dung tác phẩm và cảm xúc nghệ thuật của tác giả qua các hình
thức nghệ thuật hấp dẫn, phong phú, đa dạng. Giúp trẻ phát huy được tính tích cực cá
nhân, tự tin, độc lập, sáng tạo.
Với việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng trực quan hợp lý, hấp dẫn trẻ tơi đã tạo ra các
tình huống liên tục trong suốt quá trình trẻ tham gia các hoạt động “Làm quen với văn
học” giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách nhanh, sâu sắc và bền vững.
9


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
- Sưu tầm một số đồ chơi mới:
Trị chơi là một trong những trực quan vơ cùng quan trọng trong hoạt động học của trẻ
mẫu giáo, trẻ được “Học mà chơi – chơi mà học” là một đặc điểm nổi bật của trẻ mẫu
giáo thông qua các hình thức chơi, trẻ sẽ nhận thức bài học một cách tự nhiên, nhẹ nhàng
khơng căng thẳng, khơng gị ép, trẻ hào hứng chơi khi trong trò chơi xuất hiện những trực
quan hấp dẫn, bất ngờ.
Ví dụ:: Trị chơi “Hoạ sỹ tài ba”.
Củng cố lại bài vào cuối tiết học trẻ vẽ nhân vật trẻ yêu thích trong chuyện “Qủa bầu
tiên”. Khi nghe kể chuyện trẻ đã được thấy tranh ảnh các nhân vật trong chuyện, khi thực

hiện nhiệm vụ của trị chơi có trẻ chỉ vẽ nhân vật trẻ u thích nhưng cũng có trẻ vẽ tất cả
các nhân vật và vẽ sáng tạo thêm các chi tiết theo tưởng tượng của cá nhân trẻ cho nhân
vật đấy là người tốt, nhân vật đáng yêu hay đáng ghét, .....
Tuy nhiên các trị chơi của các tiết học khơng nên lặp đi lặp lại một trò chơi sẽ dẫn đến
trẻ bị nhàm chán, không hứng thú tham gia hoạt động. Các trị chơi phải phát huy tính
sáng tạo tính tích cực, sáng tạo, khơi dậy hứng thú của trẻ, chính vì vậy tơi đã nghiên cứu,
xác định nội dung bài dạy để chọn trò chơi cho phù hợp, tuỳ từng trị chơi mà tơi tổ chức
cho trẻ chơi theo nhóm, tổ, cá nhân và tập thể.
Qua việc sử dụng đồ chơi để tạo nên các hình ngộ nghĩnh vui mắt trong các giờ làm quen
với với văn học, tiết học trở nên sôi nổi, trẻ tập trung chú ý theo dõi, lắng nghe tình tiết
nội dung thơ – truyện, tinh thần thoải mái nên trẻ rất hào hứng khi vào tiết học. Điều này
đã tạo cho trẻ hứng thú hăng say trong quá trình tham gia hoạt động học tập.
- Xây dựng mơi trường học tập trong và ngồi lớp: Môi trường học tập cũng là một yếu
tố trực quan trực tiếp tác động đến trẻ, chính vì vậy việc xây dựng cảnh quan môi trường
xung quanh cũng cần được đặc biệt quan tâm.
+ Trang trí, sắp xếp lớp học phịng học hài hồ hợp lý sẽ tạo được sự chú ý, sẽ hấp dẫn lôi
cuốn trẻ vào giờ học theo giai đoạn, theo chủ điểm và theo nội dung từng bài.
+ Tuỳ vào nội dung của từng bài để bố trí trực quan xung quanh lớp như giá đồ chơi,
tranh treo tường hợp lý để trẻ quan sát, trẻ sẽ có những trao đổi, bình luận với bạn cũng
như liên tưởng đến thế giới xung quanh.
Ví dụ: Chủ điểm trường Mầm non
+ Treo tranh về ngôi trường mới với những đu quay, cầu trượt, nhà banh xinh sắn các bé
ăn mặc đẹp đứng ở cổng trường chào ba mẹ, chào cô giáo, .... giáo dục lễ giáo cho trẻ.
+ Đồ dùng trong lớp sắp xếp ngăn nắp, gọn gàng đập vào mắt trẻ để trẻ thường thấy và cô
thường xuyên gợi hỏi để trẻ nhớ cũng là một cách học, học mọi lúc, mọi nơi.
c/ Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp:
- Xây dựng các biện pháp, các giải pháp mới.
- Nắm rõ tình hình lớp học và mức độ nhận thức, cảm thụ văn học.
10

Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
- Khảo sát kết quả trước khi áp dụng các thủ thuật trực quan mới xây dựng.
- Áp dụng biện pháp trực quan mới đủ đồ dùng phục vụ học tập, đẹp mắt, lôi cuốn trẻ.
- Tạo điều kiện cho trẻ được thực hành tư duy, liên tưởng đến các câu chuyện đã học.
d/ Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
- Đối với trẻ quá trình cảm thụ văn học để đi đến hình thành nhân cách cho chính trẻ là 1
q trình lâu dài, các biện pháp giải pháp áp dụng trong quá trình dạy trẻ có mối quan hệ
chặt chẽ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau. Ví dụ: Xây dựng trị chơi mới như đóng kịch
phải tuân thủ các nguyên tắc dạy học, phải lơi cuốn trẻ, bổ ích cho trẻ. Trong khi chơi vừa
thoải mái tinh thần, vừa tiếp thu được bài, vừa được rèn luyện sức khỏe, ......
- Trẻ mầm non vui chơi là chính, nhưng đằng sau cái vui chơi đó là bài học kinh nghiệm,
trẻ học mà chơi, chơi mà học, từ những trò chơi đơn giản như nhập vai đóng kich, ....trẻ
được hóa thân làm nhân vật trong chuyện, trẻ đã được luyện tập làm người có ích, biết
làm việc có ích, có ý nghĩa từ việc vui. Từ đây ngôn ngữ của trẻ sử dụng rõ ràng, mạch
lạc cả câu dài, biết sáng tạo thêm tình tiết cho câu chuyện thêm hấp dẫn, có chính kiến
của bản thân. Các trò chơi đều phải tuân thủ và đảm bảo các nguyên tắc dạy học, nguyên
tắc này tác động đến nguyên tắc kia, nếu thiếu một trong các ngun tắc đó sẽ khơng đảm
bảo được tính khoa học và tính thực tiến. Với trẻ phải đi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến
phức tạp, từ thực tế đến trìu tượng, từ đó trẻ biết liên tưởng bài học sang thực tế cuộc
sống quanh trẻ, là nền tảng cho trẻ nhận biết các mỗi quan hệ, các chuẩn mực đạo đức xã
hội giúp trẻ học làm việc tốt, người tốt, ...
e/ Kết quả khảo nghiệm:
- Trẻ hứng thú hoạt động chung, hăng hái phát biểu ý kiến và câu hỏi nhưng ý kiến cịn
rời rạc, chưa có tính sáng tạo.
- Trẻ có nề nếp, thói quen học tập tốt và trật tự.
- Về xúc cảm, tình cảm: Trẻ hào hứng hoạt động và tiếp thu kiến thức thoải mái thơng
qua hoạt động nhóm, tập thể, .....
- Về ý trí: Trẻ tập trung vào vấn đề được hướng dẫn và nhận thức tốt vấn đề.

- Trẻ hào hứng tập trung ý trí 81% (30/37 trẻ), trả lời đúng câu hỏi 72% (27/37 trẻ), mức
độ hồn nhiên của trẻ 89% (33/37 trẻ).
- Cô giáo tạo môi trường học tập và vui chơi cho trẻ trong và ngồi lớp có khoa học
nhưng đồ dùng, đồ chơi chưa phong phú.
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
* Kết quả thu được qua khảo nghiệm:
- Kết quả trên trẻ:
+ Về thái độ: Trẻ hào hứng hoạt động, tiếp thu bài tốt, hăng hái phát biểu. Có nề nếp thói
quen học tập tốt, tiếp thu bài thoải mái thơng qua hoạt động nhóm, tập thể, ...
11


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
+ Về ý trí: Trẻ chú ý, tập trung cao vào nội dung được hướng dẫn, thời gian tập trung dài
hơn và nhận thức vấn đề tốt hơn.
+ Kết quả: Mức độ tập trung chú ý và hào hứng học tập: 100% (37/37 trẻ), trả lời đúng
câu hỏi của cô: 95% (35/37 trẻ), mức độ hồn nhiên của trẻ: 100% (37/37 trẻ).
+ Cô giáo đã tạo được môi trường học tập và vui chơi cho trẻ trong và ngồi lớp có khoa
học, bổ xung được nhiều đồ dùng cho tiết dạy.
* Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
- Bảo đảm được các nguyên tắc trong quá trình nghiên cứu và thu được kết quả khả quan.
- Nhận thức được vấn đề quan trọng là luôn phải có biện pháp mới để kịp thời định
hướng cho trẻ học tập tốt và có hứng thú.
- Qua quá trình nghiên cứu giáo viên ln phải tìm tịi, học hỏi nâng cao tay nghề, linh
động trong quá trình dạy học, nhất là làm đồ dùng đồ chơi đẹp, hấp dẫn trẻ. Từ đó giáo
viên tự khơi dậy trong mình sự sáng tạo từ cách thức giảng dạy đến vấn đề làm đồ dùng
đồ chơi.
III/ KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận:

Ngành giáo dục mầm non là ngành học đầu tiên, ngành học đặc biệt quan trọng trong
sự nghiệp đào tạo con người mới, là cơ sở hình thành nhân cách và phát triển con người.
Chính vì vậy là một giáo viên mầm non luôn phải sáng tạo và cần nắm vững những nội
dung chương trình, thường xuyên mở rộng nội dung chương trình. Khơng chỉ cung cấp
cho trẻ những kiến thức, kỹ năng mới mà còn phải thường xuyên tổ chức cho trẻ luyện
tập bằng các biện pháp phù hợp nhằm phát triển vốn từ, mức độ nhận thức, củng cố và
mở rộng sự hiểu biết, nâng cao chất lượng giáo dục nhân cách con người.
Tôi xây dựng các biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học nhằm giúp trẻ nhận thúc
đúng đắn về các chuẩn mực đạo đức xã hội hình thành ở trẻ nhân cách con người phát
triển tồn diện về đức, trí, thể mỹ, lao động. Trẻ biết tốt – xấu, yêu lao động, có tính
hướng thiện, sáng tạo trong giải quyết các tình huống trong giao tiếp với ông, bà, bố, mẹ,
bạn bè, cô giáo, ... Trẻ biết dùng ngơn ngữ của chính trẻ để giao tiếp, bày tỏ tình cảm,
chính kiến của mình về các vấn đề xung quanh từ những câu hỏi đơn giản đến những câu
phức tạp, câu dài. Qua các câu trả lời của người lớn giúp trẻ hiểu biết hơn về thế giới
quanh. Các biện pháp sử dụng đồ dùng trực quan hấp dẫn để chuyển tải nội dung tác
phẩm văn học, kết quả thu được phù hợp với giả thuyết khoa học mà tôi đã đưa ra. Trong
quá trình nghiên cứu thực trạng, tơi nhận thấy kết quả nhận thức của trẻ ở mức cao hơn,
về ý trí và thái độ học tập có một kết quả mới.
Tuy nhiên sự trả lời câu hỏi sáng tạo của trẻ cịn nghèo nàn, hạn chế, ngun nhân hồn
tồn khơng phụ thuộc vào phía trẻ. Khơng phải là do trẻ khơng có khả năng lĩnh hội
những kiến thức, kỹ năng cơ bản và mở rộng nhận thức sơ đẳng nói chung mà do chúng
ta chưa giúp trẻ ghi nhớ sâu sắc và mở rộng những ấn tượng về người tốt, việc tốt, những
tấm gương hiền lành, chăm chỉ, dũng cảm trong các tác phẩm văn học đó.
12


Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn
văn học
Chính vì vậy cơng việc nghiên cứu tìm tịi những biện pháp dạy học có hiệu quả để hỗ
trợ giúp trẻ học tốt hơn môn văn học là rất cần thiết.

2. Kiến nghị:
Để thực hiện tốt đề tài này chúng tôi là những người làm công tác giáo dục trực tiếp
giảng dạy ở nơi có hồn cảnh khó khăn, phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến tình hình
học tập của các cháu. Để trẻ tiếp thu môn học này ngày càng tốt hơn, hứng thú hơn rất
mong muốn lãnh đạo cấp trên quan tâm nhiều hơn nữa trong việc bổ sung thêm phòng
học, thiết bị dạy học mơn văn học nói riêng và đồ dùng phục vụ các môn học khác. Tổ
chức nhiều hoạt động cho giáo viên học hỏi kinh nghiệm như:
- Tổ chức các nội dung thi dạy để các giáo viên có điều kiện phát huy trao đổi, rút kinh
nghiệm về khả năng tổ chức cũng như sử dụng các biện pháp dạy học phù hợp.
- Tạo điều kiện cho giáo viên tham quan, học hỏi dự giờ những tiết dạy mẫu, dạy giỏi để
nâng cao trình độ.
- Khuyến khích giáo viên đăng ký thi đua dạy tốt môn văn học, viết sáng kiến kinh
nghiệm để giáo viên trong trường học hỏi lẫn nhau.
- Tổ chức bồi dưỡng thường xuyên cho các giáo viên Mầm non tiếp cận những vấn đề đổi
mới về giáo dục mầm non.
Bản thân giáo viên chúng tôi sẽ luôn cố gắng và cố gắng hơn nữa làm thêm đồ dùng đồ
chơi, tạo mọi điều kiện để trẻ tiếp thu bài được tốt hơn.
Trên đây là toàn bộ quá trình nghiên cứu và một số kiến nghị của tơi mong được quý
cấp lãnh đạo và đồng nghiệp đóng góp ý kiến để sáng kiến ngày càng tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn.

13