Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

PHẦN I: MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

1. Lý do khách quan
Đất nước trên đường hội nhập, phát triển Giáo dục & Đào tạo được Đảng
và Nhà nước xác định là nhiệm vụ hàng đầu, có tính chiến lược, trong đó đặc
biệt nhấn mạnh việc nâng cao chất lượng giáo dục, chất lượng đội ngũ giáo viên
và cán bộ quản lý giáo dục. Tại Đại Hội Đảng toàn quốc lần thứ X đã nhấn
mạnh: “Đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất
lượng cao, đổi mới phương pháp dạy và học thực hiện chuẩn hoá – hiện đại hoá
– xã hội hoá. Chấn hưng nền giáo dục Việt Nam”. Công tác tổ chức bồi dưỡng
cho đội ngũ nhà giáo về nhận thức, về tay nghề cần phải thực hiện có chất lượng
và hiệu quả.
Trong nền giáo dục quốc dân, giáo dục phổ thông là nền tảng cho sự phát
triển trí tuệ, nhân cách người học. Trường Trung học phổ thông (THPT) có vị trí
hết sức quan trọng, là nơi tổ chức quá trình dạy và học, giáo dục cho học sinh
trở thành những công dân có đủ phẩm chất, năng lực, trí tuệ và sức khoẻ để phục
vụ cho đất nước. Hoàn thành nhiệm vụ này trước tiên trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ của đội ngũ thầy cô đóng vai trò quyết định.
Đảng ta có chủ trương trong Giáo dục & Đào tạo: “Bảo đảm đủ về số
lượng, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, khắc phục lối truyền thụ một
chiều, hoàn thành cải cách giáo dục về chương trình, kiểm tra, thi cử đúng trình
độ tiếp thu tri thức, khả năng học tập của học sinh, khắc phục những yếu kém
trong Giáo dục & Đào tạo”. Để thực hiện chủ trương này, yêu cầu về nâng cao
nghiệp vụ sư phạm của người giáo viên trở thành bức thiết. Xây dựng, bồi
dưỡng đội ngũ nhà giáo vừa hồng vừa chuyên, về chất lượng phải đạt và vượt
chuẩn, tay nghề không ngừng được nâng cao phù hợp với xu thế phát triển của
đất nước và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, vì vậy việc phát triển và nâng
cao chất lượng đội ngũ làm công tác giáo dục phải có kế hoạch lâu dài, xây dựng
tầm nhìn sâu rộng.
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

1


Theo quan điểm chỉ đạo của Nghị Quyết 29-NQ/TW ngày 4.11.2013 về đổi
mới căn bản Giáo dục và Đào tạo: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu,
là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu
tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển
kinh tế-xã hội. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới
những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục
tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện;
đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản
trị của các cơ sở giáo dục-đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã
hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học. Trong quá
trình đổi mới, cần kế thừa, phát huy những thành tựu, phát triển những nhân tố
mới, tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của thế giới; kiên quyết chấn chỉnh
những nhận thức, việc làm lệch lạc. Đổi mới phải bảo đảm tính hệ thống, tầm
nhìn dài hạn, phù hợp với từng loại đối tượng và cấp học; các giải pháp phải
đồng bộ, khả thi, có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình, bước đi phù hợp”.
2. Lý do chủ quan
Đối với trường THPT, tôi thiết nghĩ bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực
là hoạt động để duy trì và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên, công
nhân viên là điều kiện quyết định để nhà trường phát triển. Bởi vậy Ban giám
hiệu cần lựa chọn phương pháp, hình thức phù hợp để bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trong nhà trường, đáp ứng yêu cầu cần thiết
của người làm công tác giảng dạy và giáo dục hiện nay.
Với trường THPT, việc xây dựng trường lớn mạnh cả về quy mô và chất
lượng là điệu kiện cần, để tạo dựng uy tín của trường, nhằm thu hút học sinh đến
trường và tạo sự tin tưởng trong phụ huynh học sinh và trong xã hội được xác
định là nhiệm vụ rất quan trọng nên yêu cầu đối với trình độ tay nghề của người

giáo viên càng phải cao. Biện pháp bồi dưỡng, nâng cao chất lượng tay nghề đội
ngũ giáo viên, tạo điều kiện cho giáo viên tiếp cận phương pháp dạy học mới,
tiên tiến phù hợp với xu thế phát triển của giáo dục. Bồi dưỡng, nâng cao trình

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

2


độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên là nhu cầu cần thiết của tất cả giáo viên
và là nhiệm vụ rất quan trọng của người cán bộ quản lý.
Trước yêu cầu đổi mới sự nghiệp giáo dục, không ít những giáo viên không
biết bắt đầu đổi mới từ đâu, thay đổi từ phương pháp, quan điểm dạy học và giáo
dục từ cũ sang mới như thế nào để có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu chung của
người giáo viên trong thời đại mới. Hoạt động nâng cao tay nghề cho đội ngũ ở
tổ, nhóm chuyên môn còn nhiều bất cập, hạn chế. Giáo viên giàu kinh nghiệm,
có tay nghề vững, lực lượng nòng cốt ở các tổ chưa phải đã nhiều, nên khi phân
công giảng dạy cho đội ngũ, cán bộ quản lý còn nhiều điều phân vân, chưa thật
sự yên tâm khi giao nhiệm vụ. Bản thân của các giáo viên chưa nắm chắc, biết
tận dụng được điều kiện của trường để có thể khai thác, giúp mình vươn lên về
mọi mặt. Sự chưa đồng đều, có độ chênh lệch chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm
khá lớn giữa các giáo viên cùng một môn, cùng một khối, làm cho cán bộ quản
lý có những phân tâm nhất định trong phân công chuyên môn phát huy được
năng lực, sở trường của đội ngũ giáo viên.
Là cán bộ quản lý của trường THPT, được phân công quản lý chuyên môn,
bản thân tôi thấy để xây dựng uy tín cho trường, nhiệm vụ cơ bản đầu tiên là
phải xây dựng, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ giáo viên. Các biện pháp dưới
đây không phải là tuyệt đối mới, nhưng trong cái cũ ta vẫn có cách làm mới, có
hiệu quả thiết thực nhất định. Hiệu quả tương đối cao và ổn định về chất lượng
giảng dạy, giáo dục có sự góp phần không nhỏ của sự trưởng thành về chất

lượng tay nghề của đội ngũ giáo viên trong trường. Công tác bồi dưỡng cho đội
ngũ là nâng cao chất lượng nhân tố nội lực, sẽ tạo nên những kết quả, chất lượng
cao cho nhà trường. Tôi xin được đưa ra đề tài giải pháp hữu ích như sau:" Một
số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT”.
II. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI
1. Nghiên cứu cơ sở pháp lý và lý luận của hoạt động bồi dưỡng giáo viên.
2. Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở
trường THPT các năm học 2015-2016, 2016-2017; 2017-2018.
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

3


3. Một số biện pháp nâng cao hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên.
4. Một số bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý.
III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên có rất nhiều phương pháp và hình
thức, nhưng theo văn bản hướng dẫn của Sở Giáo dục & Đào tạo Lâm Đồng với
thực tế của trường THPT và với nội dung của một số giải pháp, tôi chỉ trình bày
một số giải pháp bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trong năm học gần đây với các
biện pháp như:
1. Bồi dưỡng qua dự giờ (dự giờ kiểm tra, dự giờ thao giảng, dự giờ đột
xuất, dự giờ học tập kinh nghiệm);
2. Bồi dưỡng thông qua hội thi giáo viên giỏi cấp cơ sở, nghiệp vụ sư phạm
trẻ;
3. Bồi dưỡng giáo viên thông qua ứng dụng công nghệ thông tin bằng giáo
án điện tử elearning, trường học kết nối.
4. Bồi dưỡng thông qua sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn.
5. Bồi dưỡng thông qua dạy học theo chủ đề phối hợp với các trường
THPT khác.

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

4


PHẦN II: NỘI DUNG
Chương I. CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
I. CƠ SỞ PHÁP LÝ
Chỉ thị 40 CT/TW của ban chấp hành trung ương Đảng ngày 15/06/2004
về việc xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục chỉ rõ: “Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc
biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay
nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có
hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực,
đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá – hiện đại
hoá đất nước”.
Luật giáo dục 2005 nêu rõ: Nhà giáo có quyền được giảnh dạy theo chuyên
ngành đào tạo; được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp
vụ (điều 73); Nhà nước có chính sách bồi dưỡng nhà giáo về chuyên môn nghiệp
vụ để nâng cao trình độ (điều 80).
Điều lệ Trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ
thông có nhiều cấp học, ban hành kèm theo Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT
ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định: Tổ chuyên
môn có nhiệm vụ tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh
giá, xếp loại các thành viên của tổ theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo
(điều 16). Nhiệm vụ của giáo viên rèn luyện đạo đức, học tập văn hoá, bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và
giáo dục (điều 31).

Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 4.11.2013 về đổi mới căn bản Giáo dục và
Đào tạo: Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức
sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành;
lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

5


giáo dục xã hội. Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế để phát triển giáo dục và
đào tạo, đồng thời giáo dục và đào tạo phải đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế để
phát triển đất nước.
Các văn bản hướng dẫn nhiệm vụ năm học của Bộ Giáo dục và Đào tạo,
của sở Giáo dục và Đào tạo đều chỉ rõ: Tập trung phát triển đội ngũ giáo viên và
cán bộ quản lý giáo dục về năng lực chuyên môn, kỹ năng xây dựng và thực
hiện kế hoạch giáo dục theo định hướng phát triển năng lực học sinh; năng lực
đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá, tổ chức soạn và dạy học theo
chủ đề, các hoạt động trải nghiệm sáng tạo; quan tâm phát triển đội ngũ tổ
trưởng chuyên môn, giáo viên cốt cán, giáo viên chủ nhiệm lớp; chú trọng đổi
mới sinh hoạt chuyên môn; nâng cao vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp, của tổ
chức Đoàn, Hội, Đội, gia đình và cộng đồng trong việc quản lý, phối hợp giáo
dục toàn diện cho học sinh
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1. Khái niệm
- Bồi dưỡng: + Làm cho tốt hơn, giỏi hơn (từ điển tiếng Việt)
+ Làm tăng năng lực và phẩm chất (từ điển từ và ngữ Việt Nam)
- Bồi dưỡng giáo viên là các hoạt động học tập, làm tăng thêm trình độ hiện
có về kiến thức, kỹ năng, thái độ nhằm giúp cho cán bộ, giáo viên, công nhân
viên thực hiện công việc đạt kết quả tốt hơn.

2. Mục đích của hoạt động bồi dưỡng giáo viên
Đối với nhà trường đơn vị trực tiếp quản lý và sử dụng đội ngũ giáo viên,
thì công tác bồi dưỡng phải được nhận thức sâu sắc và tổ chức thực hiện tốt.
Chúng ta đặc biệt chú trọng đến hoạt động bồi dưỡng của nhà trường.
Việc bồi dưỡng giáo viên mang tính chiến lược, đây là công việc phải làm
thường xuyên, liên tục và lâu dài để xay dựng một đội ngũ giáo viên đủ về số
lượng, phù hợp về cơ cấu và có chất lượng cao, phục vụ cho chiến lược phát
triển lâu dài của nhà trường. Mặt khác, công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên
còn mang tính cấp bách bởi nhà trường phải thực hiện ngay những yêu cầu của
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

6


từng năm học, những chỉ đạo của ngành nhằm nâng cao chất lượng giáo dục như
đổi mới chương trình, sách giáo khoa (SGK), phương pháp dạy học, …
Công tác bồi dưỡng sẽ đẩy mạnh sự phát triển về chuyên môn, nghiệp vụ
của tất cả giáo viên, nâng cao chất lượng hoạt động dạy và học trong nhà trường.
Tham gia hoạt động bồi dưỡng sẽ giúp cho giáo viên thuận lợi khi làm việc với
chương trình mới, có thái độ tích cực và thích ứng với những thay đổi nhanh và
thách thức của yêu cầu mới.
Hoạt động bồi dưỡng được thực hiện bằng nhiều hình thức phong phú đặc
biệt là hình thức bồi dưỡng tại cơ sở, tại trường góp phần xây dựng tinh thần
cộng tác, làm việc theo tổ, nhóm trong nhà trường. Đẩy mạnh công tác đào tạo,
bồi dưỡng sẽ khuyến khích giáo viên làm việc chăm chỉ, tích cực để thực hiện
tốt nhiệm vụ của mình.
Khi tham gia bồi dưỡng thường xuyên sẽ góp phần nâng cao ý thức,
phương pháp, kỹ năng, thói quen tự học của giáo viên.

Công tác bồi dưỡng

còn giúp giáo viên có cảm nhận, tự đánh giá tốt hơn khi hoàn thành công việc có
sự tiến bộ trong công tác.
Bồi dưỡng giáo viên phải là nhu cầu của mỗi giáo viên.
3. Nguyên tắc bồi dưỡng giáo viên
Nhu cầu bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là công việc rất cấp bách trước yêu
cầu đổi mới giáo dục và hội nhập quốc tế. Trong quá trình đổi mới nội dung và
phương pháp bồi dưỡng giáo viên các cấp, một số nguyên tắc đã được đúc kết
và là sự vận dụng nguyên lý giáo dục của Đảng, Nhà nước trong nhà trường.
Nhưng nguyên tắc đó là:
Nguyên tắc đảm bảo sự thống nhất giữa bồi dưỡng tư tưởng, chính trị, đạo
đức với chuyên môn, nghiệp vụ và các nhiệm vụ đặt ra từ thực tiễn.
Trong thời đại của nền văn mình tri thức, hoạt động bồi dưỡng không bao
giờ kết thúc. Mỗi giáo viên cần phải xác định chúng ta là những người học tập
thường xuyên và suốt đời.
Công tác bồi dưỡng nên được triển khai liên tục và phải thiết thực để đem
lại sự cải thiện cụ thể, thường xuyên trong hoạt động dạy và học của nhà trường.
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

7


Trong công tác bồi dưỡng cố gắng sử dụng tất cả các nguồn lực có sẵn trong nhà
trường. Có thể kết hợp với các trường khác để thực hiện chương trình bồi dưỡng
và chia sẻ nguồn lực với trường bạn.
Bồi dưỡng thường xuyên giúp nhà trường luôn đổi mới và có thể đối mặt
được với những thử thách mới.
4. Nội dung bồi dưỡng giáo viên
Trước yêu cầu đối với người giáo viên như trên, chúng ta thấy nội dung bồi
dưỡng giáo viên rất đa dạng, phong phú. Nhiều kiến thức ở các lĩnh vực khác

nhau cần được trang bị để nâng cao trình độ giáo viên về mọi mặt. Vì vậy,
những nội dung cần bồi dưỡng là:
- Bồi dưỡng về tư tưởng chính trị, đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng,
đạo đức lối sống.
- Bồi dưỡng những kiến thức pháp luật.
- Bồi dưỡng những kiến thức về quản lý.
- Bồi dưỡng về chuyên môn – nghiệp vụ: Bồi dưỡng theo chu kỳ thường
xuyên, bồi dưỡng chuẩn hoá, trên chuẩn, bồi dưỡng thay sách, bồi dưỡng
chuyên đề nâng cao, đổi mới phương pháp dạy học, những kiến thức tâm lý học,
giáo dục học, …
- Bồi dưỡng về văn hoá, ngoại ngữ, tin học.
- Bồi dưỡng sức khoẻ, thể dục thể thao, văn nghệ, …
5. Phương pháp bồi dưỡng giáo viên
Trong xu hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, nhiều đề tài
nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tế đã đưa ra rất nhiều phương pháp nhằm
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên có đủ phẩm chất, năng động, sáng tạo, có năng lực
giải quyết những vấn đề trong dạy học và trong cuộc sống xã hội.
Ở phạm vi này, tôi chỉ đề cập đến những phương pháp bồi dưỡng nhằm
nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên trong nhà trường. Một số phương pháp sử
dụng là:
5.1 Phương pháp bồi dưỡng thông qua hoạt động thực tiễn
Phương pháp dự giờ.
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

8


Phương pháp thao giảng.
Phương pháp thảo luận.
Phương pháp thực hành.

Phương pháp minh họa.
Phương pháp tham quan học tập kinh nghiệm ở đơn vị bạn.
Phương pháp kèm cặp.
Phương pháp luân chuyển công việc.
Phương pháp hội thảo.
Phương pháp tham gia các câu lạc bộ.
Phương pháp tham gia thi giáo viên dạy giỏi, …
Phương pháp phối hợp với các đơn vị dạy học theo chủ đề
5.2 Phương pháp tự học
Xu thế chung của thời đại và kinh nghiệm công tác bồi dưỡng những năm
qua ở Việt Nam đã khẳng định bồi dưỡng nâng cao trình độ giáo viên phải lấy tự
học làm chủ yếu. Điều này cho thấy bất kể người giáo viên nào cũng đều có khả
năng tự học nếu như hiểu thấu đáo nhiệm vụ và nội dung bồi dưỡng, có điều
kiện tối thiểu để học tập.
Tự học là hình thức rất thú vị để khích lệ sự học tập độc lập và học suốt
đời. Đối với giáo viên, những người đã được đào tạo sư phạm, có trình độ học
vấn nhất định thì hình thức học mà do tự mình điều khiển thì sâu sắc hơn và lâu
dài hơn là hình thức học tập do người khác điều khiển. Tuy nhiên, để việc tự học
của cá nhân có hiệu quả cần chú ý:
Mỗi giáo viên lựa chọn một chủ đề mà họ muốn được học một cách độc
lập.
Khuyến khích từng giáo viên lập kế hoạch học tập một cách kỹ lưỡng gồm
các nội dung:
Các mục tiêu học tập cần phải đạt.
Các kiến thức và kỹ năng cần nắm vững.
Các hoạt động học tập sẽ thực hiện.
Cách đánh giá kết quả đạt được.
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

9

Thời gian hoàn thành, …
Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm, hạn chế riêng và đòi hỏi những
điều kiện thực hiện khác nhau. Vì thế, tuỳ theo điều kiện thực tế ở mỗi đơn vị,
mỗi cá nhân sẽ lựa chọn những phương pháp bồi dưỡng và tự bồi dưỡng phù
hợp. Điều cốt lõi bồi dưỡng phải là nhu cầu của mỗi giáo viên thì công tác bồi
dưỡng mới có hiệu quả thật sự.
Chương II. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG
CHUYÊN MÔN NGHIỆP VỤ CHO GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG THPT
I. ĐẶC ĐIỂM NHÀ TRƯỜNG THPT
1. Tình hình đội ngũ giáo viên
Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào
tạo. Đội ngũ giáo viên ở các trường THPT hiện nay hầu hết là đạt chuẩn và trên
chuẩn, nhu cầu về số lượng ở từng đơn vị, từng bộ môn đều có chuyên môn
được đào tạo bài bản từ các trường Đại học.
Hầu hết giáo viên các trường và đặc biệt hơn là giáo viên trẻ luôn năng
động, sáng tạo và cập nhật tốt kiến thức khoa học, kỹ thuật. Đổi mới cách tuyển
dụng, sử dụng lao động đã qua đào tạo theo hướng chú trọng năng lực, chất
lượng, hiệu quả công việc thực tế. Trước nhu cầu đổi mới, đội ngũ giáo viên
nhận thức tốt về việc cần phải nâng cao nghiệp vụ tay nghề, đáp ứng với xu thế
hội nhập và phát triển.
2. Về cơ sở vật chất
Mấy năm gần đây Tỉnh đã chú trọng yêu cầu xây dựng cơ sở vật chất,
thiết bị trường học đảm bảo điều kiện để thực hiện chương trình giáo dục và
định hướng xây dựng trường chuẩn quốc gia. Tỉnh đã có dự kiến nhu cầu vốn
đầu tư theo từng nguồn vốn, dự báo khả năng huy động các nguồn vốn đầu tư,
cơ chế và chính sách thu hút các nguồn vốn đầu tư cho giáo dục và phương
hướng, giải pháp thực hiện.

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

10


Các trường THPT được đầu tư mạnh về xây dựng cơ sở vật chất và trang
thiệt bị phục vụ cho day học theo hướng đổi mới. Trang bị các phòng học và
phòng thực hành khá đầy đủ, đáp ứng được nhu cầu dạy và học hiện nay.
3. Những thuận lợi và khó khăn
* Thuận lợi
- Được sự quan tâm chỉ đạo sâu sắc của UBND tỉnh, Sở GD&ĐT; sự phối
hợp của chính quyền địa phương.
- Đội ngũ giáo viên có tinh thần trách nhiệm cao, có nghiệp vụ tay nghề khá
vững; số giáo viên trẻ vừa mới vào nghề nhiệt tình, năng động, đặc biệt là dễ
tiếp cận với đổi mới, với công nghệ thông tin.
- Đội ngũ giáo viên đoàn kết, cộng đồng trách nhiệm. Các tổ chức đoàn thể
trong trường phối hợp nhịp nhàng trong mọi hoạt động của nhà trường.
- Học sinh ngoan, thực hiện nội quy tốt, sẵn sàng hợp tác với bạn bè và thầy
cô giáo trong học tập, sinh hoạt.
- Ban Đại diện cha mẹ học sinh nhà trường quan tâm, phối hợp trong việc
giáo dục và quản lý học sinh.
* Khó khăn
- Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, một số trường đã xuống cấp, không phù hợp
với hướng dạy học đổi mới hiện nay
- Bản thân một số học sinh chưa xác định động cơ, thái độ học tập đúng đắn
nên không nỗ lực vượt khó học tập.
- Giáo viên trẻ và mới, chưa có nhiều kinh nghiệm, nên gặp nhiều khó khăn
về phương pháp sư phạm.
- Một số học sinh yếu nên việc tiếp thu kiến thức và kỹ năng vận dụng còn
nhiều yếu kém; học sinh mất kiến thức cơ bản nên khi thay đổi môi trường học,

thay đổi phương pháp dạy và học phù hợp với yêu cầu đổi mới gặp rất nhiều khó
khăn.

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

11


II. PHÂN TÍCH MỘT SỐ GIẢI PHÁP BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN,
NGHIỆP VỤ CHO GIÁO VIÊN CỦA TRƯỜNG THPT
1. Giải pháp bồi dưỡng giáo viên thông qua dự giờ
1.1. Cách thực hiện của trường THPT
Biện pháp bồi dưỡng giáo viên qua dự giờ là hoạt động trực tiếp nhằm
kiểm tra, đánh giá, tư vấn, thúc đẩy nâng cao nghiệp vụ sư phạm. Kế hoạch dự
giờ giáo viên là một bộ phận hữu cơ của kế hoạch năm học. Bộ phận chuyên
môn và tổ trưởng xây dựng kế hoạch dự giờ giáo viên ngay từ đầu năm học với
các hình thức: dự giờ kiểm tra; dự giờ học tâp, rút kinh ngiệm; dự giờ đăng ký
tiết dạy tốt; dự giờ thao giảng; dự giờ học tập ở các trường trên địa bàn, tạo điều
kiện tốt cho các giáo viên học tập, chia sẻ kinh nghiệm.
Dự giờ qua kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên là một công cụ đánh
giá trong rất quan trọng, trong đó có dự giờ của giáo viên trên lớp, kết hợp kiểm
tra toàn diện với kiểm tra chuyên đề, lấy tổ chuyên môn làm đơn vị cơ sở để tiến
hành kiểm tra, sử dụng tổ trưởng chuyên môn với đội ngũ giáo viên giỏi nòng
cốt làm lực lượng kiểm tra. Nội dung kiểm tra được cụ thể thành chương trình
công tác hàng tháng cửa Ban giám hiệu, được triển khai và đánh giá thường kỳ
qua phiên họp toàn thể hội đồng sư phạm.
Dự giờ thông qua thao giảng, sau khi dự giờ các giáo viên được nghe phân
tích những ưu điểm và nhưng hạn chế, rút ra những bài học kinh nghiệm cho
giáo viên dạy và giáo viên dự giờ. Các vấn đề cần trao đổi là: Sự chuẩn bị của
giáo viên và học sinh, kế hoạch thiết kế bài giảng và giao nhiệm vụ chủ động

tiếp thu kiến thức cho học sinh. Tính chính xác, khoa học, nội dung, kiến thức
tinh giản, phương pháp sử dụng, quản lý lớp học, rèn luyện kỹ năng, thái độ, tích
cực giáo dục đạo đức cho hoc sinh, mục tiêu bài dạy giúp học sinh chủ động,
năng động, sáng tạo trong tiếp thu kiến thức. Cách tổ chức lớp, việc sử dụng đồ
dùng dạy học như thế nào để có hiệu quả.
Dự giờ thông qua giảng dạy theo chuyên đề. Trong các năm học Ban giám
hiệu chỉ đạo, tổ chức thao giảng trong hội đồng, môn thao giảng phù hợp chuyên
đề với từng thời điểm như: Chuyên đề đổi mới phương pháp; đổi mới sinh hoạt
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

12


chuyên môn bằng cách nghiên cứu bài học, tổ chức học tập theo nhóm, rèn
luyện kỹ năng hợp tác; sử dụng phương tiện và đồ dùng dạy học trong đó có ứng
dụng công nghệ thông tin có hiệu quả; tích cực giáo dục học sinh qua tiết giảng
dạy trên lớp. Thành phần tham dự thao giảng hội đồng là tất cả giáo viên trong
trường, giao cho tổ chuyên môn chuẩn bị nội dung và lựa chọn giáo viên có tay
nghề khá, giỏi thực hiện. Sau thao giang hội đồng có góp ý, trao đổi, rút kinh
nghiệm trong hội đồng sư phạm. Đây là hoạt động nhằm nhân rộng tay nghề cao
của các giáo viên, thực hiện mục tiêu giáo dục của trường.
Dự giờ không thông báo trước, đối tượng dự giờ được lãnh đạo chọn trước,
thường là giáo viên có tay nghề chưa ổn định hoặc là giáo viên có chủ nghĩa
trung bình, không có tư tưởng cầu thị. Trong các năm học Ban giám hiệu dự đột
xuất xây dựng kế hoạch dự giờ kiểm tra một số giáo viên, nhằm tạo cho giáo
viên tính chủ động trong việc chuẩn bị bài lên lớp.
1.2. Nhận xét, đánh giá
Ưu điểm
Biện pháp dự giờ là hoạt động bồi dưỡng trực tiếp, hữu hiệu nhất, dễ dàng
thực hiện, nó có tác dụng hai chiều cho người dạy và người dự trong việc bồi

dưỡng tay nghề cho đội ngũ giáo viên. Biện pháp này giúp giáo viên nâng cao
chất lượng giảng dạy và giáo dục; giúp ban giám hiệu thấy được tính tích cực và
những sai sót của giáo viên và tính cập nhật được những tri thức mới. Qua dự
giờ phân tích, đánh giá chỉ ra những ưu điểm, khuyết điểm, nguyên nhân, giúp
giáo viên phát huy mặt tích cực, khắc phục những hạn chế, giải quyết những
vướng mắc trong chuẩn bị, trong soạn bài, các bước lên lớp.
Quan niệm “Nghề dạy nghề” là hoạt động bồi dưỡng từ thực tiễn, thể hiện
qua biện pháp dự giờ, được giáo viên trẻ thực hiện tích cực, qua đó các giáo viên
có nghiệp vụ còn yếu học tập được nhiều điều bổ ích, tương tác nâng cao năng
lực chuyên môn, năng lực sư phạm là sự tương tác tương hỗ.
Dự giờ thao giảng, giáo viên dạy được chọn là giáo viên có tay nghề khá
giỏi, giáo viên dự giờ là tất cả giáo viên trong hội đồng sư phạm, hoặc các giáo
viên tự nhiên hoặc xã hội.
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

13


Tiết đăng ký dạy tốt của giáo viên, được đầu tư nhiều thời gian và công
sức, thể hiện được kỹ năng nghề nghiệp, tư duy đổi mới. Qua tiết dạy, giáo viên
dự giờ học tập được nhiều kinh nghiệm trong đổi mới phương pháp, cách tổ
chức lớp học gây sự hứng thú, chủ động cho học sinh trong lĩnh hội kiến thức.
Khi được dự giờ có báo trước, đối với giáo viên dạy có chuẩn bị chu đáo,
từ dụng cụ cho giảng dạy, kế hoạch dạy học, nội dung và phương pháp, cách tổ
chức lớp học. Đối với giáo viên dự cũng được nghiên cứu trước bài dạy và tiêu
chuẩn đánh giá, xếp loại và học hỏi được nhiều kinh nghiệm. Qua dự giờ làm
cho giáo viên nâng cao được ý thức, tinh thần trách nhiệm với học sinh, xây
dựng kỷ cương nề nếp trong giảng dạy. Thông qua dự giờ, Ban giám hiệu nắm
được năng lực của đội ngũ giáo viên, từ đó xây dựng kế hoạch bồi dưỡng cho
đội ngũ sát với yêu cầu, đúng nhu cầu, sát với thực tiễn của đơn vị mang lại hiệu

quả tích cực và có tính khả thi cao.
Dự giờ không thông báo trước giúp Ban giám hiệu nắm được sự chuẩn bị
của giáo viên trước khi đến lớp như thế nào? Lớp học ra sao? Để kịp thời điều
chỉnh, uốn nắn những sai lệch của giáo viên.
Công tác dự giờ có tác dụng bồi dưỡng hai chiều, ngoài giáo viên dạy thì
giáo viên đi dự giờ cũng học tập được rất nhiều điều trong giảng dạy.
Hạn chế và nguyên nhân
Trong thảo luận và góp ý, đánh giá, xếp loại, một số ít giáo viên ngại va
chạm nên thiếu sự thắng thắn, chân tình làm cho nhiệm vụ tư vấn, thúc đẩy
không được như mong đợi. Số giờ dự của các giáo viên này thường đủ theo chỉ
tiêu, mang tính đối phó nhiều hơn là học tập, bồi dưỡng và tự bồi dưỡng.
Do đào tạo ở các trường sư phạm, sinh viên được thực hành giảng dạy rất
ít, một số sinh viên học các trường đại học khác chỉ cần có chứng chỉ sư phạm là
được tuyển dụng vào trường dạy học nên số giáo viên mới hợp đồng rất lúng
túng trong giảng dạy, góp ý trao đổi sau dự giờ, đặc biệt hơn là một số giáo viên
không được học từ các trường sư phạm.
Trong dự giờ không thông báo trước cho thấy giáo viên thiếu chuẩn bị, đặc
biệt là một số tiết có đồ dùng dạy học mà giáo viên vẫn “dạy chay”, tính tự giác
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

14


của giáo viên trong việc chấp hành quy chế chuyên môn chưa cao, tính tự bồi
dưỡng tay nghề chưa được giáo viên coi trọng.
Việc đăng ký giờ dạy tốt là tự chọn của giáo viên, việc làm thường xuyên
trong các năm nên có sự đăng ký trùng lặp về tiết, về nội dung bài dạy của năm
này với năm trước.
Số học sinh trong một lớp khá đông (thường trên 40 học sinh) và khả năng
hợp tác, thảo luận nhóm của học sinh thường tập trung vào những học sinh có

học lực từ trung bình trở lên, các học sinh yếu kém thiếu tích cực, chủ động. Vì
vậy việc tổ chức, quản lý học sinh theo nhóm của giáo viên có nhiều hạn chế và
rất khó khắc phục về tổ chức, quản lý lớp.
2. Giải pháp bồi dưỡng thông qua hội thi giáo viên giỏi cấp cơ sở
2.1 Cách thực hiện của trường THPT
Giáo viên giỏi cấp cơ sở, cấp tỉnh là danh hiệu được các giáo viên đăng ký
đầu năm, hội thi giáo viên giỏi là hoạt động nâng cao tay nghề cho đội ngũ mà
mỗi tiết dạy được đánh giá khá chi tiết, đúng với năng lực của giáo viên, tạo môi
trường học tập tích cực của các giáo viên khác. Ngoài ra trường còn phối hợp
với chi đoàn giáo viên, tổ chức thi nghiệp vụ sư phạm trẻ cho giáo viên.
Hội thi giáo viên giỏi hàng năm nhằm tuyển chọn, công nhận và suy tôn
giáo viên đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp cơ sở, tạo điều kiện để giáo viên
thể hiện năng lực, học tập, trao đổi kinh nghiệm về giảng dạy; tổ chức lớp học;
khai thác sử dụng sáng tạo, hiệu quả phương tiện, đồ dùng dạy học; thực hiện linh
hoạt Chương trình giáo dục phổ thông. Tạo điều kiện cho giáo viên dự giáo viên
giỏi cấp tỉnh. Hội thi là một trong những căn cứ để đánh giá thực trạng đội ngũ,
từ đó xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao trình độ chuyên
môn, nghiệp vụ cho giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện của giáo dục.
Giáo viên đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi phải đạt các yêu cầu sau:
a) Sáng kiến kinh nghiệm (SKKN) hoặc báo cáo nghiên cứu khoa học sư
phạm ứng dụng đạt 6,0 điểm trở lên;
b) Bài thi kiểm tra năng lực đạt từ 8,0 điểm trở lên;

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

15


c) Các bài thi giảng đạt loại khá trở lên, trong đó phải có ít nhất 1 bài thi
giảng đạt loại giỏi.

Danh hiệu giáo viên giỏi được đưa vào chỉ tiêu thi đua, cộng điểm khuyến
khích trong đánh giá xếp loại tay nghề và xếp loại toàn diện cuối năm học. Hội
đồng đánh giá là những giáo viên có kinh nghiệm và có trình độ chuyên môn
giỏi, trong đó có Ban giám hiệu.
2.2 Nhận xét, đánh giá
Ưu điểm
Hội thi giáo viên giỏi là biện pháp bồi dưỡng nâng cao tay nghề của giáo
viên thấy được khá rõ, được coi là phương pháp bồi dưỡng, nhân rộng tư thực
tiễn trong nội bộ, giáo viên dạy muốn được thể hiện mình, khẳng định mình;
giáo viên dự học tập được nhiều kinh nghiệm cho bản thân về đổi mới phương
pháp, cách tổ chức, tính hiệu quả của tiết dạy.
Đối với giáo viên dạy, họ chuẩn bị rất kỹ, đầu tư nhiều và có sự giúp đỡ,
góp ý của các thành viên trong tổ chuyên môn. Giáo viên dạy thể hiện được
năng lực, các kỹ năng cần thiết khi lên lớp.
Ưu điểm nổi bật của phương pháp này là bồi dưỡng cho đội ngũ về kỹ
năng cơ bản đổi mới về phương pháp giảng dạy, cách tổ chức lớp học, tạo cho
học sinh hứng thú, tích cực chủ động trong việc lĩnh hội kiến thức.
Hạn chế và nguyên nhân
Kết quả thi giáo viên giỏi còn phụ thuộc kết quả học tập của học sinh nên
không ít giáo viên có năng lực lại không đăng ký hoặc ngại không đăng ký dự
thi.
Sự khuyến khích về vật chất không phải là quyết định, nhưng cũng chưa
đủ lớn làm động lực thúc đẩy giáo viên tham gia. Trong khi đó để có một tiết
dạy tốt, một SKKN khá thì đòi hỏi giáo viên phải đầu tư vào nghiên cứu rất
nhiều, mất rất nhiều công sức và thời gian.
Một số gio viên dễ bằng lòng với chính mình, nên khi đạt danh hiệu giáo
viên giỏi cấp cơ sở vài lần thì sau đó không đăng ký tham gia nữa.

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

16


3. Giải pháp bồi dưỡng giáo viên thông qua ứng dụng công nghệ thông
tin bằng giáo án điện tử elearning, trường học kết nối
3.1. Cách thực hiện của trường THPT
- Việc đưa ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào giảng dạy đã được
thực hiện nhằm tạo ra sự đổi mới về phương pháp giảng dạy, nhằm trang bị cho
giáo viên những kiến thức cơ bản về tin học, giáo viên không còn ngại khi soạn
giáo án điện tử như những năm trước. Ứng dụng CNTT vào giảng dạy đã được
giáo viên tích cực hưởng ứng ngay trong phát động thi đua đầu năm. Để thực
hiện tốt biện pháp bồi dưỡng này, nhà trường xây dựng kế hoạch, tổ chức và chỉ
đạo thực hiện khá cụ thể và chi tiết.
Chuẩn bị cơ sở vật chất như phòng máy, phòng nghe nhìn, nối mạng
internet cho việc thưc hiện kế hoạch, phát động phong trào thi đua về ứng dụng
CNTT trong giảng dạy và đưa ra chỉ tiêu soạn và giảng dạy giáo án điện tử cho
mỗi giáo viên.
Tổ chức dạy thao giảng một tiết trong hội đồng về ứng dụng CNTT, để rút
kinh nghiệm, sau đó tổ chức hướng dẫn rộng rãi phần mềm Power Point trong
đội ngũ giáo viên ở tất cả các tổ chuyên môn.
Thực hiện theo chỉ tiêu, bài dạy mà giáo viên đã đăng ký, có dự giờ, đánh
giá và rút kinh nghiệm cho các giáo viên sau khi dự giờ.
Với “Trường học kết nối” sau khi triển khai đã trở thành địa chỉ sinh hoạt
chuyên môn thu hút giáo viên tích cực tham gia. Với việc ứng dụng công nghệ
thông tin thống nhất, xuyên suốt từ trung ương đến địa phương, hệ thống đã kết
nối giữa các trường học, giáo viên, để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, góp phần
thực hiện tích cực công đổi mới phương pháp dạy và học, đồng hành cùng công
cuộc đổi mới của ngành giáo dục.Việc đưa hệ thống “Trường học kết nối” vào
hoạt động được xem là bước đi chủ động, sáng tạo, của ngành giáo dục trong nỗ
lực từng bước triển khai vào cuộc sống Nghị quyết số 29-NQ/T.Ư về đổi mới

căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Kể từ khi đi vào triển khai, nguồn học liệu mở (thư viện học liệu) về câu
hỏi, bài tập, đề thi, kế hoạch bài học, tài liệu tham khảo trên "Trường học kết
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

17


nối" đã liên tục được tăng cường. Theo đánh giá của Bộ GD-ĐT, thông qua
“Trường học kết nối” các hoạt động chuyên môn đã thu hút đông đảo giáo viên,
học sinh, cán bộ quản lý giáo dục tham gia. Các thành viên đã tích cực tham gia
các hoạt động chuyên môn tại đây về xây dựng các chuyên đề dạy học tích hợp,
liên môn; đổi mới phương pháp, hình thức dạy học và kiểm tra, đánh giá theo
định hướng phát triển năng lực học sinh.
Với giáo viên, "Trường học kết nối" giúp cho việc đổi mới hình thức tổ
chức và quản lý các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng giáo viên và hoạt động sinh
hoạt tổ/nhóm chuyên môn trong nhà trường. Mỗi giáo viên được nhận một tài
khoản trên mạng, kê khai đầy đủ thông tin cá nhân và được quản lý theo đơn vị
công tác.
Đến thời điểm này, trên hệ thống "Trường học kết nối" có 100% giáo viên
tham và có sản phẩm; Hoạt động sinh hoạt chuyên môn trên “Trường học kết
nối” cũng được giáo viên trong trường THPT tham gia sôi nổi.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm đề ra đối với giáo dục trung học là
tăng cường ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý. Trong đó, “Trường học
kết nối” tiếp tục được sử dụng trong công tác tổ chức tập huấn cho các cơ sở
giáo dục trung học và giáo viên thực hiện việc ra đề kiểm tra, đánh giá theo quy
trình ra đề chuẩn hóa.
3.2 Nhận xét, đánh giá
Ưu điểm
Qua phong trào ứng dụng CNTT vào giảng dạy đã được 100% giáo viên

hưởng ứng và thực hiện. Kiến thức, kỹ năng về ứng dụng tin học vào giảng dạy
của giáo viên được nâng lên rất rõ.
Các tiết dạy bằng giáo án điện tử được giáo viên chuẩn bị rất kỹ và công
phu, có tính sáng tạo, qua đó giáo viên học được nhiều kinh nghiệm hay góp
phần nâng cao tay nghề, các giờ có hình ảnh đẹp nên không có sự nhàm chán,
tránh được tình trạng “chiếu chép”, tạo tính chủ động, tích cực, gây hứng thú
cho học sinh khi học.

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

18


Lượng kiến thức được khai thác mở rộng, nội dung trình bày đẹp, rất
chính xác, tránh được sai sót. Kiến thức truyền tải đến học sinh trong thời gian
ngắn nên có thời gian cho việc quản lý, tổ chức học nhóm, rèn luyện kỷ năng tư
duy cho học sinh.
Các thí nghiệm ảo minh họa một số môn được trình bày hấp dẫn, sinh
động, chính xác bằng những hình ảnh động. Các tiết dạy bằng giáo án điện tử
khai thác tốt hoạt động giáo dục thái độ, tình cảm, kỹ năng cho học sinh thông
qua các hình ảnh trong bài học.
Hạn chế và nguyên nhân
So với một số tiết soạn giáo án bình thường thì tiết soạn giáo án điện tử,
giáo viên đầu tư rất nhiều thời gian và công sức, sử dụng rất nhiều kênh thông
tin để thu thập kiến thức liên quan đến bài dạy.
Cơ sở vật chất đáp ứng cho giảng dạy bằng giáo án điện tử chưa được đầu
tư thích đáng, kinh phí gặp khó khăn nhất định. Phòng học của trường hầu hết
xây dựng theo kiểu phòng học bình thường, nên trang bị trong phòng để giảng
dạy ứng dụng CNTT rất khó, thiếu hợp lý về bố cục không gian.
Một số giáo viên ngại khai thác thông tin trên mạng internet, đầu tư thời

gian ít, nên không tránh được sự sao chép các bài dạy để thực hiện đủ chỉ tiêu.
Một số giáo viên do không tinh lựa kiến thức cơ bản, đã mở rộng và đưa
vào quá nhiều kiến thức nên sa vào thuyết giảng, “chiếu chép” là chính không
phù hợp với bài dạy, với đối tượng học sinh. Phương pháp này làm cho học sinh
thiếu tính chủ động, hứng thú mà thụ động trong học tập.
Về “trường học kết nối” rất khó khăn cho các trường vùng sâu, vùng xa do
thiếu đầu tư về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học; Bên cạnh đó, theo phản
ảnh của một số giáo viên, học sinh, nhiều bài giảng chưa đạt chất lượng được
đăng tải lên hệ thống đã gây khó khăn khi tham khảo, đồng thời đặt ra vấn đề
kiểm định về chất lượng các nội dung đăng tải.
4. Giải pháp bồi dưỡng giáo viên thông qua sinh hoạt tổ, nhóm
chuyên môn
4.1. Cách thực hiện của trường THPT
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

19


Trong các năm học Ban giám hiệu chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt
tổ, nhóm chuyên môn, coi đây là biện pháp bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ cho
giáo viên và tạo sự đồng đều trong chuyên môn, san lấp khoảng chênh lệch về
trình độ tay nghề giữa các giáo viên trong cùng tổ nhóm.
Các trường THPT đã tổ chức hội nghị chuyên đề về nâng cao chất lượng
sinh hoạt tổ và nhóm chuyên môn và có rất nhiều giải pháp được nêu lên, nhưng
mục đích chung vẫn là nâng cao tay nghề cho đội ngũ giáo viên, tạo kỷ cương,
nề nếp trong sinh hoạt tổ, trong hoạt động giảng dạy.
Kế hoạch tổ chuyên môn được xây dựng từ đầu năm học. Trong kế hoạch
tổ, các giáo viên đăng ký danh hiệu thi đua, đề tài viết sáng kiến kinh nghiệm
(SKKN), Giải pháp hữu ích (GPHI), chỉ tiêu phấn đấu về chất lượng giảng dạy.
Ban giám hiệu quán triệt khá chi tiết về quy chế chuyên môn, có quy định về

thời gian sinh hoạt tổ chuyên môn, lề lối và nội dung sinhn hoạt. Một trong
những nội dung cơ bản được các tổ thực hiện là bồi dưỡng nhận thức, bồi dưỡng
chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên và hướng dẫn, giúp đỡ giáo viên.
Trong một năm Ban giám hiệu thường xuyên và định kỳ kiểm tra hồ sơ sổ
sách của các tổ, nội dung kiểm tra chủ yếu là việc thực hiện kế hoạch tổ, trong
đó kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ. Sự trao đổi kinh
nghiêm, thống nhất mục tiêu, nội dung, phương pháp của từng bài dạy được giáo
viên trong nhóm chuyên môn rất coi trọng. Những nội dung, kiến thức khó,
những sai phạm học sinh thường mắc phải được giáo viên trao đổi rất cụ thể, chi
tiết. Sự trao đổi này làm cho tay nghề của giáo viên không ngừng được bồi
dưỡng, củng cố, tạo uy tín của người giáo viên trước đồng nghiệp, trước học
sinh. Qua kiểm tra Ban giám hiệu nắm được tình hình hoạt động của tổ và có chỉ
đạo sâu sát hơn.
Những vấn đề thuận lợi, khó khăn trong việc thực hiện chương trình, trong
đổi mới phương pháp, đổi mới kiểm tra, đánh giá học sinh được chia sẻ trong
sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, được mọi thành viên trong tổ nhóm thảo luận
và đi đến thống nhất cách thực hiện. Tổ chuyên môn có nhiệm vụ phân công
giáo viên có tay nghề cao kèm cặp giáo viên có tay nghề yếu.
Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

20


Quy định sinh hoạt tổ chuyên môn 2lần/1tháng. Tổ trưởng chuyên môn
chịu trách nhiệm về nội dung sinh hoạt tổ: nhận xét, đánh giá hoạt động của tổ,
triển khai công việc trong thời gian tới. Thời gian sinh hoạt tổ chuyên môn một
phần dành cho tổ chức, phân công thực hiện những chỉ đạo của lãnh đạo trường,
trao đổi, bàn bạc những công việc chung, tổ chức hội thảo vấn đề đào sâu, mở
rộng; phần thời gian còn lại dành cho sinh hoạt nhóm chuyên môn để thống
nhất: mục tiêu, nội dung, phương pháp, sự chuẩn bị … các tiết dạy trên lớp mà

nhóm thực hiện trong thời gian tới và trao đổi kinh nghiệm những thành công,
hạn chế việc giảng dạy tiết đó của những năm học trước. Tổ chuyên môn hoàn
chỉnh chương trình, kế hoạch dạy tự chọn, tăng cường các hoạt động ngoại khóa,
thực hiện giáo dục ngoài giờ lên lớp khi có phân công, tăng cường giúp nhau
học tập, nghiên cứu đề tài SKKN và GPHI, nhằm nâng cao chất lượng đề tài,
nâng cao tay nghề cho đội ngũ giáo viên.
Hằng tuần tổ trưởng và tổ phó chuyên môn ký duyệt giáo án của các giáo
viên trong tổ cho tuần sau dạy, đây hoạt động nhằm yêu cầu giáo viên phải có sự
chuẩn bị chu đáo trước khi đến lớp.
Tổ chuyên môn có nhiệm vụ đánh giá trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của
các giáo viên trong tổ ở cuối mỗi kỳ học, ngoài ra còn giúp đỡ, tư vấn, đánh giá
SKKN, GPHI, đồ dùng dạy học tự làm của giáo viên và đề nghị lên hội đồng
chuyên môn trường kiểm định, xếp loại và công nhận.
Thực hiện đổi mới sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn góp phần nâng cao kỷ
cương nề nếp sinh hoạt tổ nhóm tốt hơn, tay nghề giáo viện xếp loại tốt cao hơn.
4.2 Nhận xét và đánh giá
Ưu điểm
Qua kiểm tra hoạt động của tổ nhóm chuyên môn, giúp cho Ban giám hiệu
thấy được toàn bức tranh hoạt động sư phạm của tập thể giao viên, trong đó bộc
lộ tất cả các khâu của quá trình giảng dạy, sự tiến bộ, trưởng thành của từng giáo
viên về chuyên môn, nghiệp vụ. Từ kiểm tra, lãnh đạo nắm được thực trạng tay
nghề của đội ngũ.

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

21


Sinh hoạt của tổ chuyên môn phát huy tính dân chủ, trí tuệ tập thể, ngày
càng đi sâu vào chất lượng hơn, khắc phục được tính hình thức, làm cho giáo

viên có chỗ dựa vững chắc để chia sẻ và học tập trình độ nâng cao tay nghề. Các
giáo viên có chuyên môn, tay nghề yếu sau một năm được giúp đỡ đã trưởng
thành về mọi mặt.
Qua sinh hoạt tổ chuyên môn, giáo viên được góp ý trên tinh thần xây dựng
để nhận ra những ưu điểm và hạn chế, thiếu sót của mình để kịp thời có hướng
sửa chữa, khắc phục.
Các tổ thực hiện tốt chuyên đề ngoại khóa như: Ôn tập thi trung học phổ
thông cho học sinh lớp 12; giáo dục giới tính; giáo dục về bảo vệ giữ gìn bản sắc
văn hóa dân tộc… Các tổ góp phần rất lớn giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục
hướng nghiệp, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Hạn chế và nguyên nhân
Hoạt động của một số ít tổ, nhóm chuyên môn còn mang tính hành chính,
hình thức, nội dung đơn điệu mang tính sự vụ. Sinh hoạt của một số tổ chưa hiệu
quả, chưa đi sâu vào bàn bạc chuyên môn, chưa duy trì được nề nếp tốt, chưa
phát huy tính tích cực của tập thể trong bồi dưỡng chuyên môn cho các thành
viên trong tổ.
Một số tổ trưởng chuyên môn còn hạn chế về năng lực điều hành hoạt
động của tổ, chưa khẳng định được uy tín của mình trong tổ, chưa là hạt nhân
của tổ, chưa là chỗ cho các giáo viên chia sẻ, học tập, làm giảm mức phấn đấu
vươn lên của họ.Trong khi đó đội ngũ tổ trưởng ở trường ít được thay thế, bổ
nhiệm lại, không có luân chuyển giữa các thành viên khác có năng lực thật sự
trong tổ.
Các tổ ghép việc bồi dưỡng trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho các giáo
viên khó khăn, ở một số nhóm chưa sâu sát, thiếu tính thiết thực. Một số môn
còn thiếu giáo viên nòng cốt, nhiều kinh nghiệm.
Một số ít giáo viên chưa xác định được động lực phấn đấu, học tập và tự
học tập để nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, thái độ còn bảo thủ, trì trệ, với tư

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

22


tưởng thờ ơ, xuôi chiều, số giáo viên có tuổi cao thường ngại với đổi mới và sử
dụng các phương tiện mới.
Một số sáng kiến kinh nghiệm và giải pháp hữu ích, đồ dùng dạy học tự
làm chất lượng còn thấp, sự vận dụng còn hạn chế, chưa được đầu tư về thời
gian nghiên cứu, thực hiện cho xong theo đăng ký đầu năm.
5. Giải pháp bồi dưỡng thông qua phối hợp với các trường THPT
khác trong huyện về dạy học theo chủ đề
5.1. Cách thực hiện của trường THPT
Dạy học theo chủ đề là một mô hình mới cho hoạt động lớp học thay thế
cho lớp học truyền thống (với đặc trưng là những bài học ngắn, cô lập, những
hoạt động lớp học mà giáo viên giữ vai trò trung tâm) bằng việc chú trọng
những nội dung học tập có tính tổng quát, liên quan đến nhiều lĩnh vực, với
trung tâm tập trung vào học sinh và nội dung tích hợp với những vấn đề, những
thực hành gắn liền với thực tiễn. Với mô hình này, học sinh có nhiều cơ hội làm
việc theo nhóm để giải quyết những vấn đề xác thực, có hệ thống và liên quan
đến nhiều kiến thức khác nhau.
Theo công văn hướng dẫn của Bộ GD-ĐT và sở GD-ĐT trường THPT
triển khai đầy đủ những yêu cầu xây dựng chuyên đề, mức độ đánh giá chuyên
đề theo các tiêu chí cụ thể.
Đối với chủ đề có nhiều bài dạy, giáo viên tự bố trí thời gian hợp lý cho
từng nội dung nhưng phải đảm bảo cung cấp cho học sinh những kiến thức, kỹ
năng và những năng lực cần phát triển như đã yêu cầu ở phần mục tiêu và
không được ít hơn hoặc nhiều hơn thời gian dành để dạy cho một chương hoặc
cho nhiều bài (đã gộp lại thành 1 chủ đề) theo tổng số tiết đã được quy định
trong phân phối chương trình.
Sau mỗi chủ đề giáo viên có thể kiểm tra học sinh dưới dạng đề kiểm tra
15 phút. Nếu sau chương hoặc sau các bài không nằm trong một chương nhưng

giáo viên đã gộp lại để dạy dưới dạng một chủ đề mà có bài kiểm tra 1 tiết theo
quy định của phân phối chương trình thì giáo viên xây dựng đề kiểm tra 1 tiết.

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

23


Trong năm qua các trường THPT trên địa bàn Đức Trọng đã thống nhất
một số chủ đề trong môn Ngữ văn yêu cầu các đơn vị xây dựng chủ đề và dạy
thực hiện ở một trường THPT với nhiều giáo viên cùng tham dự học tập chia sẻ,
đây là một mô hình tốt. Qua dạy học theo chủ đề và hương pháp thực hiện này
góp phần rất lớn trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao nghiệp
vụ, tay nghề cho đội ngũ giáo viên.
5.2 Nhận xét và đánh giá
Ưu điểm
Dạy học theo chủ đề cũng như một số mô hình tích cực khác, giáo viên
không đựoc coi học sinh là chưa biết gì trước nội dung bài học mới mà trái lại,
luôn phải nghĩ rằng các em tự tin và có thể biết nhiều hơn ta mong đợi, vì thế
dạy học cần tận dụng tốt đa kiến thức, kinh nghiệm, kĩ năng có sẵn của các em
và khuyến khích khả năng biết nhiều hơn thế của học sinh về một vấn đề mới để
giảm tối đa thời gian và sự thụ động của học sinh
Dạy học theo chủ đề nhắm tới việc sử dụng kiến thức, hiểu biết vào thực
tiễn các nhiệm vụ học tập nhắm tới sự lĩnh hội hệ thống kiến thức có sự tích hợp
cao, tinh giản và tính công cụ cao, đồng thời hướng tới nhiều mục tiêu giáo dục
tích cực khác
Trong dạy học theo chủ đề kiến thức mới được học sinh lĩnh hội trong quá
trình giải quyết các nhiệm vụ học tập, đó là kiến thức tổ chức theo một tổng thể
mới khác với kiến thức trình bày trong tất cả các nguồn tài liệu. Có thề hướng
tới, bồi dưỡng các kĩ năng làm việc với thông tin, giao tiếp, ngôn ngữ, hợp tác.

Hạn chế và nguyên nhân
Hướng dẫn học sinh chiếm lĩnh nội dung kiến thức khoa học, hiểu biết
tiến trình khoa học và rèn luyện các kĩ năng tiến trình khoa học như: quan sát,
thu thập thông tin, dữ liệu còn hạn chế vì đã từ lâu, trong các tiết học lý luận,
hình ảnh người thầy thuyết trình một cách say sưa từ đầu đến cuối buổi, học sinh
thì nghe giảng và chép bài một cách thụ động đã thành một dấu ấn trong mỗi
người.

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

24


Hạn chế từ nội tại, giáo viên phải tìm hiểu sâu hơn những kiến thức thuộc
các môn học khác. Với tâm lý quen dạy theo chủ đề đơn môn nên khi dạy theo
chủ đề tích hợp, liên môn, các giáo viên sẽ vất vả hơn. Người dạy phải xem xét,
rà soát nội dung chương trình SGK hiện hành để loại bỏ những thông tin cũ, lạc
hậu, đồng thời bổ sung, cập nhật những thông tin mới, phù hợp. Nó cũng yêu
cầu cấu trúc, sắp xếp lại nội dung dạy học trong chương trình hiện hành theo
định hướng phát triển năng lực học sinh nên không tránh khỏi làm cho giáo viên
có cảm giác ngại thay đổi.
Điều kiện cơ sở vật chất (thiết bị thông tin, truyền thông) phục vụ cho
việc dạy học trong nhà trường còn nhiều hạn chế chưa đáp ứng với đổi mới giáo
dục hiện nay.
6. Một số thống kê kết quả trong 3 năm học ở trường THPT Lương
Thế Vinh- Đức Trọng
Năm học

Tổng
số

giáo

2015- 2016
2016-2017
2017-2018

viên
73
71
71

Tỉ lệ % xếp loại
chuyên môn
Tốt khá TB
19
38
43

61
53
57

20
9
0

Số tiết

Giáo án

Số tiết

Giáo

dạy ứng

elearning

dự giờ

viên giỏi

dụng
CNTT
1252
1589
1895

cơ sở
5
12
20

1245
1678
1926

Một số giải pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trường THPT

9

12
18

25