Sachvui com danh bai pho wall peter lynch

MỤCLỤC
CÁCQUYTẮCVÀNGVỀĐẦUTƯCHỨNGKHOÁNCỦAPETER
LYNCH
LỜITỰA
Thoátkhỏisựlệthuộc
Chương1ĐiềukỳdiệucủatrườngST.AGNES
Chương2Nhữngngườimắcchứnglosợcuốituần
Chương3Khámpháthếgiớiquỹtươnghỗ
Chương4QuátrìnhquảnlýquỹMagellan
Chương5MagellanNhữngnămtiếptheo
Chương6MagellanNhữngnămcuối
Chương7Chứngkhoán:Nghệthuật,khoahọcvànghiêncứu
Chương8Đimuasắmđểtìmhiểucổphiếu
Chương9Tăngtrưởngbấtchấptinxấu
Chương10LầncắttócđángnhớcủatôitạiSupercuts
Chương11Hoatrênsamạc
Chương12Loạicổphiếutuyệtvờiđểmua
Chương13QuansátkỹhơncáccổphiếuS&L
Chương14Nhữngcôngtyhợpdanhtráchnhiệm
Chương15Cáccổphiếutheochukỳ


Chương16Nhữngcôngtysảnxuấthạtnhântrongcảnhnguykhốn
Chương17ThươngvụbánthanhlýcủachúSam
Chương18Nhậtkývềfanniemaecủatôi
Chương19Khobáungaysaunhà
Chương20Cổphiếutronglĩnhvựckinhdoanhnhàhàng
Chương21Kiểmtrađịnhkỳsáutháng
25QUYTẮCVÀNGTRONGĐẦUTƯCHỨNGKHOÁN

CÁCQUYTẮCVÀNGVỀĐẦUTƯ
CHỨNGKHOÁNCỦAPETERLYNCH
PeterLynchđượcmệnhdanhlà“nhàquảnlýtiềnsốmộttrênthếgiới”.
LàgiámđốcQuỹFidelityMagellantừnăm1977,ôngđãpháttriểnFidelity
Magellantừ20triệuđô-lalênđến14tỷđô-lanăm1990.Trong13nămđó,
ôngkhôngthualỗnămnào,vàtới11nămthắngchỉsốS&P500Index.
Dựatrên13nămkinhnghiệmquảnlýthànhcôngquỹđầutưFidelity
Magellanvàtừnglựachọnhàngnghìncổphiếu,Lynchđãđúckếtnêntác
phẩmĐánhbạiPhốWall.
Trongcuốnsáchnày,PeterLynchtổngkếtlạiquátrìnhlàmviệctạiquỹ
đầutưcủamìnhđểrútranhữngkinhnghiệmquýbáuchođộcgiả.Đồng
thời,ôngtổngkếtcáchthứclựachọn21cổphiếuđượckhuyếnnghịmua
trongnăm1991,cáccổphiếunàythuộcnhữngngànhvàlĩnhvựckhácnhau.
từđóđưaracáchthứchữuhiệuchocácnhàđầutưthamkhảo.
PeterLynchsosánhviệcđầutưchứngkhoánvớicácloạiđầutưkhác,
vídụtráiphiếu,vàôngđiđếnkếtluậnlàđầutưvàochứngkhoánmanglại
lợinhuậnhơnhẳnnhữnghìnhthứcđầutưkhác.
Theoông,trongđầutưchứngkhoán,thôngminhchưaphảilàyếutố
quyếtđịnhhàngđầu,vấnđềlànhàđầutưphảikiêntâm,vữngvàng.Sẽcó
rấtnhiềuđợttrồisụtcủagiácổphiếu,nhiềukhủnghoảng,vìthếnhàđầutư
giỏiphảilàngườicókhảnăngvữngvàngnắmgiữcổphiếuvàkhôngbán
tháochúng.
Lynchkhuyênrằng,khimuacổphiếucầntìmhiểukỹcôngtymìnhđầu
tư,vídụthườngxuyêngọiđiệnlấythôngtinvàđíchthânđiđếntừngcông
tyđểtìmhiểu,điềutra.Đầutưmàkhôngtìmhiểusẽlàliềulĩnh.Mộtnhà
đầutưnghiệpdưchịukhónghiêncứutìmhiểusẽđạtđượcthànhtíchkhông
thuakémgìcácnhàđầutưchuyênnghiệp.Ngoàiranhàđầutưphảiluôn
quantâmkiểmtrađịnhkỳcáccổphiếumìnhđangđầutư.
Điểmđặcsắcnhấttrongcuốnsáchnàylà21quytắcđầutưmàLynch

đãđúcrúttừthựctiễnhoạtđộngcủabảnthânđượcôngđặttênlànhững
“QuytắcvàngcủaPeter”.NhữnglờikhuyêncủaLynchsẽkhiếncácnhàđầu


tưthấykỳlạbởinóthậtsựrấtđơngiản,đếnmứchầuhếtnhữngnhàđầutư
khôngchuyêncũngcóthểvậndụnghiệuquả.Tuynhiên,nếubạnlàmtheo
những“QuytắcvàngcủaPeter”,chắcchắnbạnsẽthuđượclợinhuậncao
khiđầutưchứngkhoán.
ChúngtôitinrằngĐánhbạiPhốWallCùngvớicáccuốnsáchđầutư
chứngkhoánkhácmàAlphaBooksxuấtbảnsẽmanglạichođộcgiảnhiều
thôngtincógiátrị.
Xintrântrọnggiớithiệutớibạnđọccuốnsáchnày!
Tháng1/2010
CÔNGTYSÁCHALPHA


LỜITỰA

N

gày31/5/1990,sau13nămchínhthứclàmviệcởFidelity
Magellan,tôinghỉviệctạiquỹ.Sauđó,JimmyCarterđãthaytôi
đảmnhiệmvịtríChủtịchquỹ,vàôngcũngthừanhậnrằngtrong
thâmtâm,ôngđãrấtkhaokhátvịtrínày.Trongthâmtâmtôicũng
cómộtniềmkhaokhát–khaokhátcổphiếu.Tínhtổngcộng,tôiđãmuahơn
15.000cổphiếuchocácnhàđầutưcủaMagellan.Khôngcógìđángngạc
nhiênkhitôicótiếnglàchưabaogiờgặpphảimộtcổphiếumàtôikhông
thích.
Sựthayđổinàykháđộtngột,chứkhôngnằmtrongtínhtoáncủatôi.
Côngviệctheodõiquánhiềucôngtycủatôiđãdầnbộclộhạnchếtừgiữa

thậpniên1980,khichỉsốDowđạtmức2000vàtôiđếntuổi43.Cũngvìsa
đàvàohoạtđộngquảnlýdanhmụcđầutưmàtôikhôngthườngxuyênởnhà
đểchứngkiếnbọntrẻtrưởngthànhrasao.Chúngthayđổithậtnhanh.Cứ
vàocuốituần,chúnglạitựliênlạcvớitôi,còntôithìlạidànhnhiềuthờigian
vớiFannieMae(QuỹThếchấpnhàởLiênbang),FreddieMac(Côngtythế
chấpchovaymuanhàLiênbang)vàTậpđoànchovaySallieMae,hơnlà
vớicácconmình.
KhibạnbắtđầucảmthấylẫnlộngiữaFreddieMac,SallieMaevà
FannieMaevớicácthànhviêntronggiađình,vàbạnnhớmãcủa2.000loại
cổphiếunhưnglạiquênngàysinhnhậtcủaconmình,cónghĩalàbạnđang
dànhquánhiềuthờigianchocôngviệc.
Năm1989,khiCuộckhủnghoảngnăm1987đãlùivàoquákhứvàcon
tàuthịtrườngchứngkhoánvẫnchèoláimộtcáchêmả,tôitổchứcsinhnhật
lầnthứ46cùngvớivợtôi,Carolyn,vàcáccongáitôilàMary,Annievà
Beth.Đếngiữabuổitiệc,bấtchợttôinhớralàchatôiđãquađờikhi46tuổi.
Trongtôilúcđólàcảmgiáccủamộtngườibắtđầuthấyghêsợkhinhậnra
mìnhđãsốnglâuhơnbốmẹ.Conngườiấycũngbắtđầunhậnramìnhsẽchỉ
sốngtrongchốclát,trongkhilạichếttrongkhoảngthờigianrấtdài.Con
ngườiấybắtđầuướcgiámìnhđãxemđượcnhiềuvởkịchtrườnghọc,trò
chơitrượttuyếtvàđábóngbuổichiềucủacácconhơn.Conngườiấytự
nhắcnhởbảnthânrằngchưatừngcóaivàogiờphútcuốicùngcủacuộcđời
lạinóirằng:“Ướcgìtôiđãdànhnhiềuthờigianhơnchocôngviệc”.
Tôicốgắngtựthuyếtphụcmìnhrằngcácconkhôngcòncầntôiquan


tâmtớichúngnhiềunhưkhicònnhỏ.Nhưngtrongthâmtâm,tôibiếtthựctế
hoàntoànngượclại.Khicònlànhữngđứatrẻlênba,chúngchạyquanhnhà,
đậpphámọithứ,vàbốmẹphảichạytheođểthudọnđồđạc.Nhưngthudọn
đồđạcchomộtđứatrẻmớibiếtđimấtítthờigianvàcôngsứchơnlàkhi
chúngđếntuổithiếuniênvớinhữngbàitậpngoạingữhoặctoánhọchócbúa

cầntagiúp,hoặcnhữnglầnđưachúngđếnsântậpthểthaohayđimuasắm,
hoặctrấnanchúngmỗikhichúngvấpngã.
Vàonhữngngàycuốituần,muốnhiểuđượcconmìnhvàsuynghĩcủa
chúng,cácbậcchamẹsẽphảilắngngheloạinhạcchúngnghe,cốnhớtên
củacácnhómnhạcrockvàcùngchúngxemnhữngbộphimmàbảnthân
ngườilớnkhôngaimuốnxem.Tôiđãtừnglàmtấtcảnhữngđiềuđó,nhưng
rấthãnhữu.ThườngvàothứBảy,tôihayngồilìởbànlàmviệc,trướcmột
đốngcôngviệcgiấytờcaongậpđầu.Trongnhữngdịphiếmhoiđưabọntrẻ
đixemphimhoặcđiănấy,tôiđãdànhthờigianđểtìmkiếmmộtquanđiểm
vềđầutư.Chínhvàonhữngdịpnhưvậy,tôibiếtđếnPizzaTimeTheater,
mộtloạicổphiếumàtôiướcgìmìnhđãkhôngmua,vàChi-Chi’s,loạicổ
phiếutôiaoướcmìnhtừngsởhữu.
Năm1990,Mary,AnnievàBethlầnlượtlên15,11và7tuổi.Maryvào
họctạimộttrườngnộitrúvàchỉvềnhàvàonhữngngàycuốituầnrảnhrỗi.
Đếnmùathu,conbéthamgiachơitớibảytrậnbóngđánhưngtôichỉxem
đượcmộttrận.ĐócũngchínhlànămthiếpmừnglễGiángsinhcủagiađình
Lynchbịchậmmấtbatháng.
Nhữngđêmkhônglàmviệcmuộntạicôngty,tôilạithamdựcuộchọp
củamộttrongsốcáctổchứctừthiệnvàtổchứccôngdânmàtôitìnhnguyện
thamgiabanquảntrị.Thôngthường,cáctổchứcnàysắpxếpchotôilàm
việctạicácuỷbanđầutưcủahọ.Lựachọncổphiếuvìnhữngđộngcơcóý
nghĩalàđiềutốtđẹpnhấttrongtấtcảnhữngđiềucóthể,thếnhưngnhucầu
hoạtđộngcôngíchcủatôikhôngngừngtăngnhanh,songsongvớinhucầu
củaQuỹMagellanFund,vàtấtnhiên,cũngnhưcủacáccongáitôivớilượng
bàitậpvềnhàngàycàngkhóhơnvàhàngngàyphảithamgianhiềuhoạt
độnghơn.
Khikiểmtrasứckhỏeđịnhkỳhàngnăm,tôiđãphảithúnhậnvớibácsĩ
rằngbàitậpthểdụcduynhấtmàtôithựchiệnlàđánhrăng.Tôicũngnhận
thứcđượclàtrongvòng18thángtrướcđó,tôikhônghềđọccuốnsáchnào.
Tronghainăm,tôiđãxembavởkịchopera,TheFlyingDutchman,LaBohème,vàFaust,màkhônghềxemmộttrậnđấubóngđánào.Chínhđiềunày

đãgiúptôinghiệmraQuytắcthứnhấtcủamình:


Khisốvởkịchoperanhiềuhơnsốtrậnđấubóngđávớitỷlệ3-0,bạn
cầnbiếtrằngđãcóđiềugìđóbấthợplýtrongcuộcsốngcủamình.
Đếngiữathậpniên1990,mộtýnghĩlóeratrongđầutôi.Tôinhớrằng
ngườicóhọgiốngvớitênquỹcủatôi,FerdinandMagellan,cũngđãnghỉ
hưusớmvàchuyểnđếnmộtvùngđảoxaxôiởTháiBìnhDương,mặcdù
nhữnggìxảyravớiôngấysaunày(bịnhữngngườibảnxứbấtđồngxua
đuổi)cũngđủđểtôidừnglại.Vớihyvọngtránhđượcsốmệnhtươngtựkhi
đốimặtvớisựtứcgiậncủacáccổđông,tôiđãgặpgỡNedJohnson,làsếp
củatôiởFidelity,vàGaryBurkhead,giámđốcnghiệpvụ,đểthảoluậnvề
mộtgiảipháptốiưu.
Cuộcgặpmặtgiữachúngtôidiễnrathẳngthắnvàcởimở.NedJohnson
đềnghịtôitiếptụcgiữchứcvụlãnhđạonhómcủatoànbộquỹcổphầncủa
Fidelity.Ôngđềnghịcấpchotôimộtphầnvốnnhỏhơnđểthựchiệncông
việckinhdoanhvớimộtsốtàisảntrịgiá100triệuđô-lathayvìsốtiền12tỷ
đô-lamàtôitừngphảixửlý.Thếnhưng,ngaycảkhisốtiềnnàyđãgiảmđi
haiconsốthìvớitôi,dườngnhưnguồnvốnmớivẫnđòihỏimộtkhốilượng
côngviệcngangvớinguồnvốncũ,vànhưthếtôilạitiếptụcphảilàmviệc
vàothứBảy.TôitừchốilờimờihấpdẫncủaNed.
Cómộtđiềumàkhôngmấyaibiết,đólàtôicũngtừngđiềuhànhmột
quỹlươnghưuquymô1tỷđô-lachonhiềutậpđoànlớn,baogồmKodak,
FordvàEaton,trongđóKodakchiếmtỷlệlớnhơncả.Quỹlươnghưunày
đạtđượcthànhtíchtốthơnsovớiMagellanbởitôicóthểđầutưvốnmà
khôngbịnhiềuhạnchế.Vídụ,quỹlươnghưuđượcphépchuyểnđổitrên
5%tàisảncủamìnhthànhmộtcổphiếuđơn,trongkhiquỹtươnghỗthì
khôngthể.
MọingườiởKodak,FordvàEatonmuốntôitiếptụcquảnlýquỹlương
hưucủahọ,nhưngtôicũngtừchốilờimờihấpdẫnnày.NgoàiFidelity,tôi

nhậnđượcrấtnhiềulờiđềnghịđểbắtđầuquảnlýQuỹLynchFund,một
loạiquỹtươnghỗđóngđượcniêmyếttrênthịSàngiaodịchchứngkhoán
NewYork.Nhữngngườicótiềmnăngtrởthànhngườisánglậpchorằnghọ
cóthểbáncổphầntrịgiáhàngtỷđô-lacủaLynchFundchỉtrongmộtgiao
dịchlưuđộngnhanhchóngởmộtsốthànhphố.
Theoquanđiểmcủanhàquảnlý,điểmthuhútcủamộtquỹtươnghỗ
đónglàquỹnàykhôngbaogiờđểmấtnguồnkháchhàngcủamình,chodù
kếtquảlàmviệccủagiámđốcquỹcókémthếnào.Đólàvìcổphiếuquỹ


tươnghỗđóngđượcgiaodịchtrênsàngiaodịchchứngkhoán,cũngnhư
MerkhayPolaroidhaybấtkỳloạicổphiếunàokhác.Ngườibáncổphiếu
quỹmôhìnhđóngđồngthờiphảilàngườimua,vìvậysốcổphầnkhôngbao
giờthayđổi.
ĐiềunàykhônggiốngvớimộtquỹmởnhưMagellan.Trongmộtquỹ
mở,khimộtcổđôngmuốnrútkhỏiquỹthìquỹsẽphảithanhtoánchocổ
đôngđógiátrịbằngtiềnmặtcủasốcổphầnmàcổđôngđónắmgiữ,vàquy
môcủaquỹbịgiảmđimộtlượngtươngđươngvớigiátrịđó.Mộtquỹmở
khôngmấydanhtiếngcóthểbịsuyyếunhanhchóngkhikháchhàngcủa
quỹchuyểnsangđầutưvàocácquỹkháccótínhcạnhtranhhơnhoặcđầutư
vàothịtrườngtiềntệ.Đâylàlýdovìsaongườiquảnlýcủaquỹmởkhông
được“angiấc”nhưngườiquảnlýcủamộtquỹđóng.
MộtLynchFundtrịgiá2tỷđô-lađượcniêmyếttrênsàngiaodịchNew
Yorksẽvĩnhviễnlàmộtdoanhnghiệptrịgiá2tỷđô-la(trừphitôiđưara
nhữngquyếtđịnhđầutưsailầmnghiêmtrọngdẫnđếnthualỗ).Vànămnào
cũngvậy,tôivẫntiếptụcđượcnhậnkhoảnphíthườngniênlà75điểmcơ
bản(tươngđương15triệuđô-la).
Xéttừgócđộtàichínhthìđólàmộtgợiýhấpdẫn.Tôicóthểthuêmột
nhómphụtáđểlàmcôngviệclựachọncổphiếu,giảmlượngthờigiancho
côngviệcđểnghỉngơi,chơigôn,dànhnhiềuthờigianhơnchogiađìnhvà

quênđiviệctheodõicácloạicổphiếunhưRedSox,CelticsvàLaBohème.
Chodùtôichiếnthắngthịtrườnghaykhông,tôivẫnthuđượcmộtkhoản
tiềnlờirấtlớn.
Chỉcóhaivấnđềtrongkếhoạchnày.Vấnđềthứnhấtđólàkhátkhao
chiếnthắngcủatôilạilớnhơnnhiềusovớikhảnăngchịuđựngthấtbạitrên
thịtrườngcủamình.Vấnđềthứhailàtôiluônluôntinrằngcácnhàquảnlý
quỹnêntựlựachọncổphiếucủariêngmình.Nếuvậy,mộtlầnnữa,tôilại
quaytrởlạixuấtphátđiểm,vùiđầuvàocôngviệctạivănphòngcủaLynch
FundvàonhữngngàythứBảy,saysưavớinhữngchồngbáocáothường
niên,vớimộtnguồnvốnngàycànglớnnhưnglượngthờigianthìngàycàng
ítỏihơnbaogiờhết.
Quaylưnglạivớimộtmónhờinhưvậylàmộtđiềuxaxỉmàrấtítngười
cóthểlàmđược.Tuynhiên,nếubạnvẫncóthểmaymắnđượccuộcsống
banthưởnggiốngnhưtôi,khiđósẽnảysinhmộtvấnđềlàbạnphảiquyết
địnhxemcónêntrởthànhnôlệcủatàisảnbằngcáchdànhhếtphầnđờicòn
lạiđểlàmchosốtàisảnđólớnhơnhayđểnhữnggìbạnđãtíchluỹđược


phụcvụbạn.
CómộtcâuchuyệncủaTolstoykểvềmộtngườinôngdânnhiềutham
vọng.Mộtvịthầnhứasẽchoôngtatấtcảkhuđấtmàôngtađihếttrongmột
ngày.Saukhichạyhếttốclựcvàigiờ,ôngtacóđượcmộtdiệntíchđấtrất
lớn,mộtlượngtàisảnmàphảimấtcảđờiôngcũngkhôngthểcóđược,một
lượngcủacảidưthừađểcảôngvàgiađìnhgiàucótrongnhiềuđời.Người
nôngdânnghèoướtđẫmmồhôivàthởhổnhển.Ôngtanghĩđếnviệcdừng
lại–đitiếpđểlàmgìchứ?–nhưngônglạikhôngthểvượtquachínhmình.
Ôngtalạitiếptụcchạyvớithamvọngtậndụngđốitacơhộicủamình,để
đếncuốicùngchếtvìkiệtsức.
Đócũngchínhlàkếtcụcmàtôihyvọngkhônggặpphải.
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Thoátkhỏisựlệthuộc

N

gàynay,tồntạimộtthựctếkhiếnmộtnhàquảnlýquỹđãvềhưu
nhưtôiphảilấylại“bụcgiảng”,đólàđạiđasốmọingườivẫntiếp
tụcsaymêtráiphiếuhơncổphiếu.Rõrànglàhọđãngủquêntrong
bàigiảnggầnđâynhấtcủatôi−OneuponWallStreet(Trênđỉnh
PhốWall)(1),trongđótôiđãcốgắngchứngminhrằngđầutưvàocổphiếu
cólãihơnnhiềusovớiđầutưvàotráiphiếu,chứngchỉtiềngửihaycácgiao
dịchthịtrườngtiềntệ.Thếnhưngvìlýdogìmàcótới90%lượngtiềncủa
nướcMỹvẫnđượcđầutưvàonhữngđốitượngítsinhlờinày?
Trongsuốtthậpniên1980−thậpniênthứhaimàcổphiếupháttriển
mạnhnhấttronglịchsửhiệnđại(lầnđầulàvàothậpniên1950),tỷlệtàisản
củacáchộgiađìnhđầutưvàocổphiếulạigiảmsút.Trênthựctế,tỷlệnày
đãgiảmdần−từgần40%trongthậpniên1960xuống25%trongnăm1980
vàcòn17%năm1990.KhichỉsốbìnhquânDowJonesvàcácchỉsốcổ
phiếukháctănggiátrịgấpbốnlần,mộtlượnglớncácnhàđầutưđãquay
lưnglạivớicổphiếu.Ngaycảtàisảnđầutưvàocácquỹtươnghỗvốncổ
phầncũnggiảmsúttừ70%năm1980xuốngcòn43%năm1990.
Khôngthểkhônggiảiquyếtmốinguycơđốivớitươnglaicủasựgiàu
cócủanướcMỹcũngnhưcáccánhânnày.Vậyhãyđểtôibắtđầutừmột
quanđiểm:nếubạnhyvọngkiếmđượcnhiềutiềnhơntrongtươnglai,bạn
phảiđầutưmộtphầntàisảnvàocổphiếu.ThếkỷXXđãchứngkiếnrất
nhiềulầnthịtrườnggiáxuốngvàcảnhữngđợtsuythoái,mặcdùvậy,có
mộtđiềuchắcchắnlà:sớmhaymuộn,danhmụcđầutưcổphiếuhoặccác
quỹtươnghỗcổphiếusẽchứngtỏchúngcógiátrịhơnnhiềusovớidanh
mụctráiphiếuhaythươngphiếuhayquỹthịtrườngtiềntệ.

Cóthểtìmthấybằngchứngthuyếtphụcchoquanđiểmnàycủatôi
trongphần“Doanhthutrungbìnhnămtrongcácthậpniêntừ1926-1989”
củacuốnNiêngiámSBBI1993củaIbbotson.Đâylàbảntómtắtcácmứclợi
nhuậncóthểthuđượcmỗinămbằngcáchđầutưvàocổphiếuS&P500,cổ
phiếucủacáccôngtynhỏ,tráiphiếuchínhphủdàihạn,tráiphiếudoanh
nghiệpngắnhạn,vàtráiphiếuBộtàichínhngắnhạn.Kếtquảđượctrìnhbày
tạiBảng1-1.
Nhữngthiêntàiđầutưcóthểđầutưtoànbộvốncủamìnhvàocổphiếu


S&P500trongthậpniên1920,chuyểnsangđầutưvàotráiphiếudoanh
nghiệpdàihạnvàonăm1929vànắmgiữcáctráiphiếunàychođếnhếtthập
niên1930vàchuyểnsangcổphiếucủacáccôngtynhỏvàonhữngnăm
1940,rồiquaytrởlạivớicổphiếuS&P500vàonhữngnăm1950,quaylại
đầutưvàocổphiếucủacáccôngtynhỏtronghaithậpkỷ1960và1970,sau
đólạiquaytrởlạivớicổphiếuS&P500vàonhữngnăm1980.Giờđây,tất
cảnhữngngườitheođuổichiếnlượcđúngđắnấyđềuđãtrởthànhtỷphú.
Hẳntôicũngđãtựkhuyênmìnhlàmtheochiếnlượcđónếutôiđủthông
minhđểbiếttrướcnhữnggìsẽxảyra.Nhưngkhitôinhậnthấyđiềuđó,mọi
việcđềuđãanbài.
Cóthểthấylàtừthậpniên1920đếnthậpniên1980,chỉcómộtthập
niêntráiphiếuưuviệthơncổphiếu,đólànhữngnăm1930(thậpkỷ1970là
giaiđoạnhailoạithươngphiếunàypháttriểnngangnhau).Bằngcáchđầutư
toànbộthờigianchocổphiếu,lợithế6-1nghiêngvềchúngtôichứngtỏ
chúngtôiđãhànhđộngtốthơnnhữngngườiđầutưvàotráiphiếu.
Hơnthế,mứclợinhuậnmànhữngngườimuatráiphiếuthuđượctrong
thậpkỷhiếmhoikhitráiphiếuưuviệtsovớicổphiếulạikhócóthểsánh
vớikhoảnlợinhuậnkhổnglồmàcổphiếumanglạitrongnhữngthờikỳnhư
thậpkỷ1940và1960.Trongtoànbộ64nămliệtkêtạibảngdướiđây,một
khoảntiềntrịgiá100.000đô-lađầutưvàotráiphiếuchínhphủdàihạnbây

giờcógiátrịlà1,6triệuđô-la,trongkhicùngmộtlượngtiềnnhưvậyđầutư
vàocổphiếuS&P500cóthểmanglại25,5triệuđô-la.ĐiềunàydẫntớiQuy
tắc2củaPeter:

Cácquýôngthíchtráiphiếukhôngbiếthọ
đangbỏlỡđiềugì.
TuynhiênnướcMỹvẫnlàquốcgiacủađầutưtráiphiếu.Hàngtriệu
ngườidànhtoànbộthờigian,tâmtrívàoviệcthulãitráiphiếu,mộtmứclãi
suấtkhôngđảmbảosẽđủbùlạmphát.Hãymuacổphiếu!Nếuđâylàbài
họcduynhấtmàbạnhọcđượctừcuốnsáchnàythìviệcviếtranócũngđáng
công.
Nhữngbănkhoănvềviệcnênđầutưvàocổphiếunhỏhaycổphiếulớn,
hoặclựachọnquỹtươnghỗcổphiếutốtnhấtrasao(tấtcảđềulàchủđềcủa
cácchươngsaucủacuốnsáchnày),đềuxoayquanhmộtvấnđềchính,đólà


chodùbạnmualoạicổphiếunào,cổphiếulớn,cổphiếunhỏhaycổphiếu
trungbình,thìhãymuacổphiếu!Tấtnhiên,ởđâytôiđanggiảđịnhrằngbạn
chắcchắnsẽchọncổphiếuhoặcquỹđầutưtheocáchthôngminh,vàrằng
bạnkhôngquálolắngđếnmứcbáncổphiếucủamìnhkhicóbiếnđộng.
Nguyênnhânthứhaikhiếntôiviếtcuốnsáchnàylàđểcổvũnhữngnhà
đầutưkhôngchuyêntiếptụcviệcmuacổphiếu.Theotôi,mộtngườichơicổ
phiếunghiệpdưdànhítthờilượngđểnghiêncứuvềnhữngcôngtythuộc
mộtngànhnghềnhấtđịnhmàngườiđóbiếtđôichútvẫncóthểthựchiệntốt
hơnđến95%sovớinhữngchuyêngiađượctrảtiềnđểquảnlýcácquỹ
tươnghỗ.
Bảng1-1
Doanhthutrungbìnhnăm
Thập
niên

1920

Thập
niên
1930

Thập
niên
1940

Thập
niên
1950

Thập
niên
1960

Thập
niên
1970

Thập
niên
1980

S&P500

19,2%

0,0%

9,2%

19,4%

7,8%

5,9%

17,5%

Cổphiếucủa
cáccôngtynhỏ

-4,5%

1,4%

20,7%

16,9%

15,5%

11,5%

15,8%

Tráiphiếu

Chínhphủdài
hạn

5,0%

4,9%

3,2%

-0,1%

1,4%

5,5%

12,6%

Tráiphiếu
doanhnghiệp
ngắnhạn

5,2%

6,9%

2,7%

1,0%

1,7%

6,2%

13,0%

TráiphiếuBộ
tàichính

3,7%

0,6%

0,4%

1,9%

3,9%

6,3%

8,9%

Lạmphát

-1,1%

-2,0%

5,4%

2,2%

2,5%

7,4%

5,1%

BiểuđồI-1
SựtăngtrưởngcủacổphiếuthườngS&P500,từ1926đếnnay


Khánhiềunhàquảnlýquỹtươnghỗchoquanđiểmnàycủatôilàtầm
phào,vàmộtsốngườithậmchícòngọiđólà“mộtquanđiểmvôgiátrịcủa
Lynch.”Tuynhiên,khoảngthờigianhainămrưỡikhônglàmviệccho
Magellankhiếntôitinchắcrằngnhàđầutưnghiệpdưlạicólợithếhơn.Tôi
sẽđưarathêmmộtvàichứngcứbổsungđểchứngminhchoquanđiểmnày.
ĐiềunàycóthểtìmthấytrongChương1,“ĐiềukỳdiệucủatrườngSt.
Agnes”.Nộidungchươngnàynóivềcáchmộtnhómhọcsinhlớp7củamột
trườngThánhởBostontronghainămđãđạtđượcmộtthànhtíchđầutưmà
cácchuyêngiaPhốWallchỉcóthểmơước.
Thêmvàođó,cũngcórấtnhiềunhàđầutưnghiệpdưkhẳngđịnhrằng
họđãthắngcácđốithủchuyênnghiệptrongnhiềunăm.Nhữngngườiđầutư
cổphiếuthànhcôngnàylàthànhviêncủahàngtrămcâulạcbộđầutưdo
HộicácnhàđầutưQuốcgiaMỹ(NationalAssociationofInvestors)tàitrợ,
vàtỷsuấtlợinhuậnhàngnămcủahọcũngngangngửamứclợinhuậnđáng
ngưỡngmộcủacáchọcsinhtrườngThánhAgnes.
Cảhainhómđốitượngnghiệpdưtrênđềucómộtđiểmchung:phương
pháplựachọncổphiếucủahọđơngiảnhơnnhiềuvànhìnchungthuđược

nhiềuhơnsovớinhữngphươngphápcầukỳcủanhữngnhàquảnlýquỹ
chuyênnghiệplươngcaongất.
Chodùbạnsửdụngbấtkỳphươngpháplựachọncổphiếuhoặcquỹ
tươnghỗcổphiếunàothìthànhbạicuốicùngvẫnphụthuộcvàoviệcliệu
bạncóđủkiêntrìphớtlờnhữngbấtancủathếgiớixungquanhchođếnkhi
khoảnđầutưcủabạnthànhcônghaykhông.Chínhkhảnăngchịuđựng,chứ
khôngphảitríóc,mớilàyếutốquyếtđịnhvậnmệnhcủangườichơichứng
khoán.Chodùcóthôngminhđếnđâu,nhàđầutưkhisốcnổivẫnrấtdễbị
thấtbạitrênthịtrườngdokhôngthắngnổisốphận.
Mộtnhómnhà“tiêntri”tronggiớiđầutưchúngtôiquytụvàotháng1
hàngnămđểthamgiamộtcuộcthảoluậndotạpchíBarron’stàitrợ.Nếu
bạnmuanhiềucổphiếuchúngtôikhuyếnnghịtrongcáccuộcthảoluậnđó
thìbạnđãkiếmđượctiền,nhưngnếubạntậptrungvàoquanđiểmvềchiều
hướngthịtrườngvànềnkinhtếcủachúngtôi,bạnsẽthấyrấthoảngsợkhi
nắmgiữcổphiếutrongbảynămvừaqua.Chương2củacuốnsáchnàybàn
vềvấnđềcạmbẫycủa“mốilongạingàycuốituần”nàyvàlàmthếnàođể
khôngđểýđếnnó.
TrongChương3,“KhámpháthếgiớiQuỹtươnghỗ”,tôicốgắnglập
mộtchiếnlượcđầutưquỹtươnghỗ.Mặcdùvềbảnchấttôiluônlàmột
ngườichơicổphiếu,nhưngthờigiannghỉhưulạitạochotôicơhộithảo
luậnvềmộtchủđềmàthờicònlàmquảnlýquỹtôiđãtrìhoãnkhôngbàn
tới.
Gầnđây,tôihỗtrợmộttổchứcphilợinhuậnởNewEnglandlậpchiến
lượcdanhmụcđầutưmới.Trướctiên,chúngtôiphảiquyếtđịnhđầutưbao
nhiêuvốnvàocổphiếuvàbaonhiêuvốnvàotráiphiếu,vàđầutưvàomỗi
danhmụcnhưthếnào.Nhữngquyếtđịnhnàycũngtươngtựnhưnhững
quyếtđịnhmàrấtnhiềungườichủgiađìnhphảiđưara.Vàđâycũngchính
làlýdotôicungcấpthôngtincụthểvềviệcchúngtôitiếpcậnvấnđềnày
nhưthếnào.

CácChương4,5và6nóivềviệctôiđãquảnlýMagellannhưthếnào
trongsuốt13nămvàchínđợtđiềuchỉnhgiácổphiếulớn.Cácchươngnày
giúptôinhìnlạivàtổngkếtchínhxácnhữngthànhtốlàmnênmọithành
côngtôiđãđạtđược.Mộtsốkếtluậnkhiếnngaycảbảnthântôicũngphải
ngạcnhiên.
TừChương7đến20,nghĩalàhơnmộtnửacuốnsách,nóivềcáchtôi


lựachọn21loạicổphiếumàtôiđãkhuyếnnghịvớiđộcgiảcủatạpchí
Barron’svàotháng1/1992.Tôicốgắngphântíchthóiquenchọncổphiếu
củamìnhmộtcáchchitiếtnhấtcóthể,trongđóbaogồmcảcáchthứcxác
địnhvànghiêncứunhữngtìnhhuốngtriểnvọng
21cổphiếumàtôisửdụngđểchứngminhchoPhươngphápLynchnày
liênquanđếnrấtnhiềuphânloạivànhómngànhquantrọng(ngânhàngvà
cáctổchứctíndụngvàtiếtkiệm,doanhnghiệpkinhdoanhtheochukỳ,
doanhnghiệpbánlẻ,sảnxuất,kinhdoanhcácmặthàngthiếtyếu),lànhững
đốitượngđầutưquenthuộc.Tôicũngđãsắpxếpcácchươngsaochomỗi
chươngđềcậpđếnmộtloạicôngtycụthể.Chương21,“Kiểmtrađịnhkỳ
sáutháng”,cungcấpquytrìnhđánhgiáthườngxuyênđốivớihoạtđộngcủa
từngcôngtytrongmộtdanhmụcđầutư.
Tôikhôngđưaramộtcôngthứcchínhxácnàocả.Khôngcódấuhiệu
nàorõràngbáochobạnbiếtbạnđãchọnđúngcổphiếu,vàchodùbiếtthấu
đáomộtcôngtyđếnđâu,bạncũngkhôngbaogiờcóthểchắcchắnđượcliệu
đầutưvàonócóđemlạilợinhuậnkhông.Nhưngnếubiếtrõnhữngyếutố
làmchomộtnhàbánlẻ,mộtngânhànghaymộthãngchếtạoôtôkinh
doanhcólãihoặckhôngcólãi,bạncóthểcảithiệntìnhhìnhkinhdoanhcủa
mình.Rấtnhiềuyếutốtrongsốđóđượctrìnhbàytrongcuốnsáchnày.
Cuốnsáchcònđượccủngcốbởibộ“NhữngquytắccủaPeter”,(haiquy
tắctrongsốđóbạnđãgặpởphầnđầusách).Đasốnhữngquytắcnàyđược
đúcrúttừngườithầytuyệtvờicủatôi−thựctế.

(Giácổphiếucủa21côngtymàtôiđềcậptrongnửacuốicủacuốnsách
nàyliêntụcthayđổitrongquátrìnhnghiêncứucủatôi.Chẳnghạn,khitôi
bắtđầunghiêncứuPier1thìcổphiếunàyđượcbánvớigiá7,50đô-la,
nhưngđếnlầnkhuyếnnghịmuagầnđâynhấtcủatôitrênBarron’sthìgiácổ
phiếunàyđãlà8đô-la.Vìvậygiácổphiếucủacáccôngtytôiđềcậpcóthể
sẽcósựchênhlệchgiữacáctrang,phầnkhácnhautrongcuốnsách.


Chương1
ĐiềukỳdiệucủatrườngST.AGNES
Chơicổphiếunghiệpdưlàmộtbộmônnghệthuậtđangtànlụi,cũng
giốngnhưviệcnướngbánhđangngàycàngbịđồănđónggóisẵnthaythế.
Mộtđộiquânhùnghậucácnhàquảnlýquỹtươnghỗđượctrảlươnghậuhĩ
đểquảnlýdanhmụcđầutư.Tôirấtlấylàmtiếcvềđiềunày.Nókhiếntôiáy
náykhicònlàmộtnhàquảnlýquỹ,vàngaycảbâygiờkhitôiđãnghỉhưu,
đượcxếpvàonhómcácnhàđầutưnghiệpdư,nghĩalàchỉđầutưkhicóthời
gianrảnh.
Tìnhtrạngsuygiảmhoạtđộngđầutưnghiệpdưnàycàngtăngtrong
thờikỳthịtrườnggiálênlớnnhữngnăm1980,khiếnsốlượngcácnhàđầu
tưcánhânsởhữucổphiếugiảmsovớithờikỳđầu.Mộtnguyênnhânlàdo
báochíngànhtàichínhđãthổiphồngdanhtiếnggiớichuyêngiaPhốWall
chúngtôi.Các“ngôisao”vềcổphiếuđượctrọngvọngnhưnhữngngôisao
nhạcrock,khiếncácnhàđầutưnghiệpdưhìnhthànhmộtcảmgiácsailầm
rằnghọkhôngbaogiờcóthểcạnhtranhđượcvớibiếtbaothiêntàivớitấm
bằngcửnhânquảntrịkinhdoanhtrongtay,tấtcảđềukhoáchànghiệu
BurberryvàtrangbịhệthốngmáytínhQuotrons.
Thayvìcạnhtranhvớinhữngthiêntàiđó,rấtnhiềunhàđầutưtrung
bìnhđãquyếtđịnhgianhậphàngngũnàybằngcáchđầutưtiềnvàoquỹ
tươnghỗ.Nhưngthựctếchothấycótới75%sốquỹtươnghỗnhưvậy
khôngđạtđượckếtquảbằngmứctrungbìnhcủathịtrường.

Tuynhiên,nguyênnhânchínhdẫnđếntìnhtrạngsuygiảmcủahoạt
độngđầutưcổphiếunghiệpdưchínhlàtìnhtrạngthualỗ.Bảnchấtcủacon
ngườilàsẽtiếptụclàmmộtviệcgìđóchừngnàocònhứngthúvàgặthái
thànhcôngvớinó.Cũngnhưvậy,conngườitiếptụcsưutậpthẻbóngchày,
đồcổ,tiềnxu,tem,v.v...vàkhôngngừngsửasangnhàcửarồibánlại
chúng,đơngiảnlàvìtấtcảnhữnghoạtđộngnàyđềucóthểmanglạilợi
nhuậncũngnhưkhiếnhọthấythíchthú.Vìvậy,chỉkhithấymệtmỏivìbị
mấttiền,ngườitamớikhôngcònchơicổphiếunữa.
Thôngthườngnhữngngườigiàucó,thànhcônghơn(vàcũngthường
đạtđiểm10khihọcởtrườngvàthăngtiếnkhilàmviệc)trongxãhộimớicó
tiềnđểđầutưvàocổphiếu.Thịtrườngcổphiếuthườnglàsânchơicủa


nhữngngườithànhcông.Rấtdễbịđiểmkémởđây.Nếubạnmuacácgiao
dịchtươnglaivàquyềnchọnvàcốgắngtínhtoánthờigianvàothịtrường,
bạnrấtdễnhậntoàn“điểm”xấu−mộtkếtcụcchắcchắnsẽxảyravớirất
nhiềungườiđãđổtiềnvàocácquỹtươnghỗ.
Điềunàykhôngcónghĩalànhữngnhàđầutưnghiệpdưhoàntoànchấm
dứtmuacổphiếu.Thỉnhthoảngkhiđitrênđườnghọnhậnđượclờikhuyên
củaaiđó,haytìnhcờngheđượcmộtcuộcnóichuyệntrênxebuýt,hoặcđọc
đượcvàithứtrongtạpchívàđưaraquyếtđịnhtrongtìnhtrạngkhôngchắc
chắnvớisốvốn“nghiệpdư”củamình.Sựtáchbiệtgiữatiền“chuyên
nghiệp”đượcđầutưvàocácquỹvàsốtiền“nghiệpdư”đầutưchocácloại
cổphiếuriêngbiệttrongthờigiangầnđây,càngkhuyếnkhíchtínhthất
thườngcủanhữngngườichơicổphiếu.
Khihoạtđộngkinhdoanhcổphiếuvớitưcáchmộtsởthíchnghiêmtúc
biếnmất,nhữngkỹthuậtđánhgiámộtcôngty,thunhập,mứctăngtrưởng…
sẽbịlãngquêncùngvớinhữngphươngphápgiađìnhcổđiển.Dosốkhách
hànglẻquantâmđếnthôngtinnhưvậyngàycànggiảm,cáccôngtymôi
giớisẽkhôngcònmặnmàthamgiahoạtđộngnàynữa.Giớichuyêngia

phântíchthìquábậnrộntraođổivớicáctổchứcvềvấnđềđàotạocông
chúng.
Trongkhiđó,hệthốngmáytínhcủacáccôngtymôigiớiđangkhẩn
trươngthuthậprấtnhiềuthôngtinbổíchvềnhữngcôngtyđểcóthểđưara
dướibấtkỳhìnhthứcnàođốivớibấtkỳkháchhàngnàoyêucầu.Cáchđây
khoảngmộtnăm,giámđốcphòngnghiêncứucủaFidelitylàRickSpillane,
đãtiếnhànhphỏngvấnmộtsốnhàmôigiớikinhdoanhcóhiệuquảnhấtvề
cơsởdữliệuvànhữngcáiđượcgọilàsànglọc(chứngkhoán).Sànglọclà
mộtdanhmụcnhữngcôngtycóchungcácđặcđiểmcơbảndomáytínhlập
ra,vídụnhữngcôngtycócổtứctăngtrongvòng20nămliêntiếp.Đâylà
mộtthôngtinrấtbổíchchocácnhàđầutưmuốntrởthànhchuyêngiavề
loạihìnhcôngtynày.
TạihãngmôigiớiSmithBarney,AlbertBernazaticólưuýrằngcôngty
củaôngcóthểđưaratừ8đến10trangthôngtinvềtàichínhcủahầuhết
2.800côngtymàSmithBarneynghiêncứu.MerrillLynchcóthểthựchiện
sànglọctrên10biếnsốkhácnhau,KhảosátĐầutưcủaValueLinecómột
“sànglọcgiátrị”,vàCharlesSchwabcómộtdịchvụsốliệuhấpdẫngọilà
“Bộđiềuchỉnh”.Tuynhiên,chưadịchvụnàotrongsốnàyđạtđượcmức
cầulớn.TomReillycủaMerrillLynchướctínhchưađến5%sốkháchhàng
củaôngtậndụnglợithếcủasànglọccổphiếu.CònJonathanSmithcủa


ngânhàngLehmanBrothersthìchorằngnhữngnhàđầutưcánhântrung
bìnhkhôngtậndụngđượclợithếcủa90%nhữngđềxuấtmàLehmancóthể
đưara.
Trongcácthậpkỷtrướcđây,khicónhiềungườitựthựchiệnviệcmua
cổphiếuhơnthìnhàmôigiớicổphiếuthựcchấtlàmộtcơsởdữliệuhữu
ích.Rấtnhiềunhàmôigiớikiểucũlànhữngngườinghiêncứumộtngànhcụ
thể,hoặcmộtnhómcôngtynhấtđịnh,vàcóthểhướngdẫnkháchhàngvề
nhữngvấnđềcụthể.Tấtnhiên,ngườitacóthểrấthăngháituyêndươngnhà

môigiớikiểucũgiốngnhưcác“bácsỹkhámbệnhtạinhà”trênPhốWall.
Quanđiểmlạcquannàyđốilậpvớicácđợtkhảosátdưluậnvềmứcđộ
đượccôngchúngyêuthích,trongđónhàmôigiớicổphiếuthườngđượcxếp
hạngthấphơnmộtchútsovớicácchínhtrịgiavànhânviênbánxehơiđã
quasửdụng.Ngoàira,nhàmôigiớitrướcđâythựchiệnnghiêncứuđộclập
hơnsovớicácnhàmôigiớingàynay−nhữngngườithườngchỉdựavào
nguồnthôngtinlấytừhãngcủahọ.
Cácnhàmôigiớithờinaycónhiềuthứđểbánngoàicổphiếu,baogồm
cáckhoảnniênkim,côngtyhợpdanh,nhữngthủthuậttránhđánhthuếhợp
pháp,hợpđồngbảohiểm,thươngphiếu,quỹtráiphiếuvàquỹcổphiếu.Ít
nhấthọphảihiểubiếtvềtấtcảnhững“sảnphẩm”nàyđủđểthựchiệnviệc
muabán.Họkhôngcóthờigiancũngnhưkhôngcóýđịnhđểtheodõicác
dịchvụhaynhữngdoanhnghiệpbánlẻhoặclĩnhvựcôtô,vàvìrấtítkhách
hàngđầutưvàonhữngloạicổphiếuriênglẻ,dẫnđếnnhucầutưvấnmuacổ
phiếucũngkhônglớn.Dùsaođinữathìnhàmôigiớivẫncóđượckhoản
tiềnhoahồnglớnnhấtởcáclĩnhvựckhác,nhưquỹtươnghỗ,baotiêuphát
hànhchứngkhoán,vàgiaodịchquyềnchọn.
Vìcóítnhàmôigiớicungcấpdịchvụtưvấncánhânchomộtsốít
ngườikinhdoanhcổphiếu,vàvớixuhướngkhuyếnkhíchsựđầucơthất
thườngbằngsốvốn“nghiệpdư”vàsựtônsùngquámứcđốivớinhữngkỹ
năngchuyênmôn,khôngcógìđángngạcnhiênkhicóquánhiềungườikết
luậnrằngchọncổphiếucủachínhmìnhlàđiềuvôvọng.Tuynhiên,xin
đừngnóiđiềunàyvớihọcsinhtrườngSt.Agnes.

DANHMỤCĐẦUTƯCỦATRƯỜNGST.
AGNES


MườibốnloạicổphiếutrìnhbàytrongBảng1-1dướiđâylànhữngcổ
phiếuđượclựachọnnhiềunhấtcủamộtnhóm“nhàquảnlýquỹđầutư”lớp

bảytạiTrườngSt.AgnesởArlington,ngoạiôthànhphốBoston,bang
Massachusetts,vàonăm1990.Giáoviênvàcũnglà“Giámđốcđiềuhành”
củanhómnày,bàJoanMorrisey,rấtthíchthúvớiviệckiểmchứnglýthuyết
chorằngbạnkhôngcầnphảicóhệthốngmáytínhQuotronhaybằngMBA
củamộttrườngkinhdoanhdanhtiếng,mớiđầutưcổphiếuđược.
Bạnsẽkhôngthấynhữngkếtquảnàyđượcliệtkêtrongmộtbáocáocủa
Lipper(2)haycủaForbes,nhưngđầutưvàodanhmụcmẫucủatrườngSt.
Agnesđãgiúpthulãitới70%trongkhoảngthờigianhainăm,mộtkếtquả
vượtxasovớiđầutưvàocổphiếuS&P500vớikếtquảchỉđạt26%trong
cùngmộtkhoảngthờigian.Đâythậtsựlàmộtmứcchênhlệchkhálớn.
Đồngthời,nhómhọcsinhtrườngSt.Agnescònđạtkếtquảvượttrộivới
99%củatấtcảcácquỹtươnghỗchứngkhoán,trongkhinhữngngườiquản
lýcủacácquỹnàyđượctrảmộtsốtiềnkhálớnđểđưaranhữnglựachọn
chuyênmôn.
Bảng1-1
DanhmụcđầutưcủaSt.Agnes
Côngty

Kếtquảnăm1990−1991(%)

Wal-Mart

164,7

Nike

178,5

WaltDisney

3,4

Limited

68,8

L.A.Gear

-64,3

Pentech

53,1

Gap

320,3

PepsiCo

63,8

FoodLion

146,9

Topps

55,7

SavannahFoods

-38,5

IBM

3,6

NYNEX

-,22

Mobil

19,1


TổngdoanhthucủaDanhmụcđầutư

69,6

ChỉsốS&P500

26,08

Tổngdoanhthutừ1/1/1990đến31/12/1991
Tôiđọcđượckếtquảkhảquannàyquamộtcuốnsổlưuniệmđượcgửi
đếnvănphòngcủatôi,trongđónhómhọcsinhlớpbảykhôngchỉliệtkê
nhữngcổphiếulựachọnhàngđầucủamình,màcònvẽtranhvềmỗiloạicổ
phiếu.ĐiềunàydẫnđếnQuytắc3củaPeter:

Đừngbaogiờđầutưvàobấtkỳýtưởngnào
màbạnkhôngthậtsựhiểurõ.
Quytắcnàycầnđượcápdụngđốivớirấtnhiềunhàquảnlýtiền,cả
chuyênnghiệplẫnnghiệpdư,nhữngngườicóthóiquenbỏquanhữngdoanh
nghiệpkinhdoanhsinhlờihợplý,trongkhilạilaovàonhữngvụlàmăn
mạohiểmvôlýcóthểdẫnđếnthualỗ.Mộtđiềuchắcchắnlàquytắcnàysẽ
giúpcácnhàđầutưtránhxakhỏiDense-PacMicrosystems,mộthãngsản
xuất“mô-đunbộnhớ,”cócổphiếubịtụtdốcđángkinhngạctừ16đô-la
xuốngcòn25xu.VậyaicóthểvẽbứctranhvềDense-PacMicrosystems?
Đểchúcmừng“quỹ”St.Agnesvàcũngđểhọchỏibíquyếtthànhcông
của“quỹ”,tôiđãmờilớpđếnăntrưatạiphòngăncủabanquảntrịQuỹ
Fidelity.Trongbữaăn,côMorrisey,ngườiđãdạyhọctạitrườngSt.Agnes
suốt25năm,giảithíchvềviệchàngnăm,lớphọccủacôđượcchiathành
nhiềunhóm,mỗinhómgồm4họcsinh,từngnhómđượccấpmộtsốvốnđầu
tưảolà250.000đô-la,sauđócạnhtranhxemnhómnàotậndụngđượctốt
nhấtsốvốnđó.
Mỗinhómcómộtbiệthiệuriêng,vídụnhưRagstoRiches(Từnghèo
trởnêngiàucó),TheWizardsofWallStreet(NhữngthầyphùthủyPhố
Wall),WallStreetWomen(PhụnữởPhốWall),TheMoneyMachine(Cỗ
máytiền),StocksRUs(Cổphiếulàchúngtôi),vàthậmchícócảtênLynch
Mob(NhữngthườngdâncủaLynch),đồngthờilựachọnmộtloạicổphiếu
theosởthíchcótêntrongcuốnsổlưuniệm.Đólàcáchtạolậpdanhmụcđầu
tưmẫucủacácemhọcsinh.
CáchọcsinhhọccáchđọctờbáotàichínhInvestor’sBusinessDaily


(Nhậtbáokinhdoanhcủanhàđầutư).Cácemcócảmộtdanhsáchnhững
côngtycósứchấpdẫntiềmẩnvàsauđónghiêncứutừngcôngtymột,xem
xét,kiểmtrathunhậpvànhữngđiểmmạnhcủamỗicôngty.Sauđó,cácem

nghiêncứuvàthẩmđịnhsốliệurồiquyếtđịnhxemlựachọncổphiếunào.
QuytrìnhnàycũngtươngtựnhưquytrìnhmànhiềunhàquảnlýquỹởPhố
Wallthựchiện.
“Tôicốgắngnhấnmạnhýtưởngrằngmỗidanhmụcđầutưnêncóít
nhất10côngty,trongđóphảicómộthoặchaicôngtyđưaramứccổtức
tươngđốihấpdẫn,”côMorriseygiảithích.“Nhưngtrướckhicáchọcsinh
củatôicóthểchọnđượccổphiếubấtkỳtrongdanhmụcnày,cácemphải
giảithíchđượcchínhxáclàcôngtyđóhoạtđộngtronglĩnhvựcnào.Nếu
cácemkhôngthểnóivớicảlớpvềsảnphẩmhoặcdịchvụcủacôngtyđóthì
cácemsẽkhôngđượcphépmua.Chỉmuanhữngcổphiếumàbạnbiếtrõlà
mộttrongnhữngđềtàicủachúngtôi.”Chỉmuanhữngcổphiếumàbạnbiết
rõlàmộtchiếnlượcrấtphứctạpmànhiềunhàchuyênmônkhôngchúýáp
dụngvàothựctế.
MộttrongnhữngcôngtymàhọcsinhtrườngSt.Agnesbiếtrõlà
PentechInternational,mộtcôngtysảnxuấtbútmàuvàbútđánhdấu.Cô
giáoMorriseygiớithiệuvớilớpmộtsảnphẩmđượcưachuộngcủaPentech
−chiếcbútcómộtđầulàbútđánhdấuvàmộtđầulàbútnhớdòng.Loạibút
nàyđượcsửdụngrấtrộngrãi,thậmchímộtsốemcòndùngnóđểđánhdấu
nhữnglựachọncổphiếucủamình.Trướcđókhônglâucácemđãnghiên
cứuvềbảnthâncôngtyPentech.
Tạithờiđiểmđó,cổphiếucủaPentechđangbánởmức5đô-la,và
nhómhọcsinhpháthiệnracôngtynàykhônghềcókhoảnnợdàihạnnào.
CácemcũngbịhấpdẫnbởisựthậtlàPentechđãchếtạomộtloạisảnphẩm
chấtlượng,rấtphổbiến,gầnnhưtấtcảcáclớphọcởMỹđềusửdụngloại
bútnày.Cácemcònnhậnthấycómộtkhíacạnhtíchcựcnữa,đólàPentech
khôngnổitiếngbằngGillette,hãngsảnxuấtcácloạibútthươnghiệuPaper
MatevàsảnphẩmdaocạorâunhãnhiệuGoodNewsmàcácemnhìnthấy
trongphòngtắmcủachamình.
Các“nhàquảnlýquỹ”củaSt.Agnesđãgửichotôimộtchiếcbút
Pentechvàđềnghịtôixemxétcôngtyxuấtsắcnày,nhưngđángtiếclàtôi

đãtừchối.Saukhitôinhậnđượclờiđềxuấtđóvàthờơvớinó,cổphiếucủa
Pentechgầnnhưtănglêngấpđôi,từ51/8lên91/2.
Cáchnhìnnontrẻđốivớiviệcchơicổphiếunàyđãkhiếncác“nhàquản


lýquỹ”St.Agnesnăm1990tiếpcậnvớiHãngWaltDisney,haihãngsản
xuấtgiầyđếmềm(NikevàL.A.Gear),côngtyGap(hầuhếtcácthànhviên
trongnhómđềumuaquầnáocủahãngnày),PepsiCo(làhãngcóbốnsản
phẩmvớicácthươnghiệukhácnhaulàPepsi-Cola,bánhPitsaHut,Gàquay
KentuckyvàbimbimFrito-Lay),vàTopps(mộtdoanhnghiệpsảnxuấtthẻ
bóngchày).CôMorriseychobiết:“Lúcđóchúngtôirấtquantâmđếnviệc
kinhdoanhthẻbóngchàytrongphạmvikhốilớpbảy.Vìvậy,việcmuacổ
phiếucủaToppslàđiềuchắcchắn.Thêmnữa,Toppssảnxuấtnhữngthứmà
cácemhọcsinhhoàntoàncókhảnăngmuađược.Bằngviệcmuacổphiếu
củaTopps,cácemcảmthấynhưđangđượcđónggópvàodoanhthucủamột
trongsốcáccôngtycủamình.”
Tiếpđó,cácemtiếptụcvớicáccổphiếukhác:Wal-Mart,vìcácem
đượcxemmộtchươngtrìnhtrongloạtchươngtrìnhtruyềnhình“Phongsách
sốngcủanhữngngườiGiàuvàNổitiếng”(LifestylesoftheRichand
Famous)nóivềnhàsánglậpWal-Mart,SamWalton,trongđóthảoluậnvấn
đềviệcđầutưlàmlợichonềnkinhtếnhưthếnào;NYNEXvàMobil,vìhai
hãngđềucómứccổtứchấpdẫn;FoodLion,Inc.,vìđâylàmộtcôngtyđược
vậnhànhtốtvớimứcdoanhthutrênvốncổphầncaovàcònvìlýdohãng
nàycũngxuấthiệntrongchươngtrìnhgiớithiệuSamWaltonmàcácemđã
xem.CôMorriseygiảithích:
“Chươngtrìnhkểvề88côngdâncủaSalisbury,bắcCarolina,mỗi
ngườimuamườicổphầncủaFoodLionvớimứcgiá100đô-la/1cổphần
khicôngtynàycổphầnhóanăm1957.Mộtnghìnđô-lađầutưkhiấygiờ
đâyđãtănglên14triệuđô-la.Bạncótinnổiđiềuđókhông?Tấtcả88con
ngườinàyđềutrởthànhtriệuphú.Câuchuyệnnàythậtsựhấpdẫnvàvô

cùngấntượngđốivớicácemhọcsinh”.
ThấtbạiduynhấttrongdanhmụccủacácemtrườngSt.Agneslàcổ
phiếuIBM,loạicổphiếuưathíchcủanhiềunhàquảnlýtiềntrongsuốt20
năm(cácnhàđầutưthìliêntụcmuavàcũngkhôngngừngướcrằnghọđã
khôngmua).Điềunàykhôngkhólýgiải:IBMlàmộtcổphiếuđãđượckiểm
chứngmàtấtcảmọingườiđềubiếtđếnvàmộtnhàquảnlýquỹsẽkhôngthể
gặprắcrốinếumấttiềnkhiđầutưvàonó.Vìthế,cáchọcsinhcủaSt.Agnes
cóthểđượcthathứkhidạidộtcốgắnglàmtheonhữngngườiđitrướcmình
ởPhốWall.
Hẳngiớichuyênmônsẽbìnhluậnvềkếtquảcủanhómhọcsinhtrường
St.Agnesrằng:(1)“Tiềnđầutưcủacácemchỉlàtiềnảo.”Đúng,nhưng
nhưvậythìsao?Dẫusao,cácchuyêngianênthởphàovìcáchọcsinhcủa


St.Agneskhôngđầutưbằngtiềnthật−dựavàokếtquảlàmviệccủacác
em,hàngtỷđô-lacóthểđượclấytừcácquỹtươnghỗthườngxuyênvà
chuyểnchonhómcác“nhàquảnlýquỹ”lớpbảynày.(2)“Bấtkỳaicũngcó
thểlựachọnnhữngcổphiếuđó.”Nếuthếthìtạisaothựctếlạikhôngnhư
vậy?(3)“Nhómhọcsinhđãmaymắnvớilôcổphiếuưathíchcủacácem.”
Cũngcóthểlànhưvậy,nhưngmộtsốdanhmụcđầutưnhỏmàcácnhóm
bốnthànhviêntronglớpcủacôMorriseyđãđemlạihiệuquảbằnghoặc
thậmchítốthơnlàdanhmụcmẫumàcảlớpđóchọn.Năm1990,nhómbốn
thànhviênthắngcuộc(AndrewCastiglioni,GregBialach,PaulKnisellvà
MattKeating)đãlựachọncáccổphiếudướiđâyvớilýdođượcchúthích
bêncạnh:
100cổphầncủaDisney(“Mọiđứatrẻđềucóthểhiểu
điềunày.”)
100cổphầncủaKellogg(“Cácemthíchsảnphẩm
củahãng.”)
300cổphầncủaTopps(“Cóđứatrẻnàolạikhôngtraođổicácthẻ

bóngchàychứ?”)
200cổphầnMcDonald’s(“Mọingườiđềuphảiăn.”)
100cổphầncủaWal-Mart(“Sựtăngtrưởngđộtbiến.”)
100cổphầnSavannahFoods(“CácemchọnnónhờđọcInvestor’s
Daily.”)
5.000cổphầncủaJiffyLube(“Giárẻtạithờiđiểmmuacổphiếu.”)
600cổphầncủaHasbro(“Chẳngphảiđólàmộtcôngtyđồchơihay
sao?”)
1.000cổphầncủaTycoToys(Lýdonhưtrên.)
100cổphầncủaIBM(“Trưởngthànhsớm.”)
600cổphầncủaNationalPizza(“Khôngaicóthểtừchốimộtchiếc
bánhpizza.”)


1.000cổphầncủaNgânhàngNewEngland(“Cònmứcgiánàocóthể
thấphơn?”)
Chínhtôicũngđãsởhữuvàthualỗvớiloạicổphiếucuốicùngtrong
danhsáchnày,vìvậytôicóthểhiểurõquyếtđịnhsailầmnàycủacácem.
Hơnnữanócũngđượcbùđắpbởihailoạicổphiếutốtnhấtcủanhóm,đólà
NationalPizzavàTycoToys.Nhómbốnthànhviênchơicổphiếunàyđã
làmnênđiềukỳdiệuđốivớibấtcứdanhmụcđầutưnào.Andrew
CastiglionikhámpháraNationalPizzanhờtìmhiểudanhsáchcủa
NASDAQ,sauđócậutiếptụckếtquảkhámphácủamìnhbằngcáchnghiên
cứucôngtyđó−bướcquyếtđịnhthứhaimàrấtnhiềunhàđầutưcókinh
nghiệmvẫnbỏqua.
Năm1991,nhómbốnthànhviênthắngcuộc(KevinSpinale,Brian
Hough,DavidCardillovàTerenceKiernan)phânbổsốvốnảocủamìnhcho
cáchãngPhilipMorris,Coca-Cola,Texaco,Raytheon,Nike,Merck,
BlockbusterEntertainmentvàPlayboy.HaicôngtyMerckvàTexacođã
giànhđượcsựquantâmcủanhómnhờlợithếvềcổtức.Playboythìđược

quantâmvìnhữnglýdokhônghềliênquanđếncácthànhtốcơbảncủatạp
chí,mặcdùcácemcũngcóchúýthấytạpchínàyđượcpháthànhrấtrộng
rãivàPlayboysởhữumộtkênhtruyềnhìnhcápriêng.
CảlớpđượcgiớithiệulàmquenvớiTậpđoànsảnxuấtvũkhíRaytheon
trongthờikỳChiếntranhVùngVịnh,khihọcsinhcủacôMorriseygửithư
tớiquânđộiMỹđóngởA-rậpXê-út.Ngaykhinhững“nhàquảnlý”danh
mụcđầutưbiếtchínhRaytheonlàtậpđoànchếtạoratênlửaPatriot,cácem
đãrấthàohứngnghiêncứuvềcổphiếucủacôngtynày.

DÀNHỢPXƯỚNGTRƯỜNGST.AGNES
SauchuyếnviếngthămFidelity,các“chuyêngianghiêncứu”cổphiếu
củaSt.Agnesđãmờitôitớithămtrườngcácemvàthamquanphòngnghiên
cứudanhmụcđầutưvàcũngchínhlàmộtlớphọccủatrường.Trong
chuyếnthamquanđó,tôiđãđượccácemhọcsinhtặngmộtcuốnbăngcátxétdocácemthu.
Trongcuốnbăngđặcbiệtnày,cómộtsốýtưởngvàkếhoạchlựachọn
cổphiếudochínhcácemhọcsinhlậpra,cùngvớimộtsốýtưởngtôiđãgợi
ývàcácemquyếtđịnhnhắclạichotôi,đểđảmbảochắcchắnrằngtôisẽ