Giáo án Sinh học 11 bài 3: Thoát hơi nước

Bài 3 : THOÁT HƠI NƯỚC Ở LÁ
I. MỤC TIÊU
Học sinh :
- Nêu được vai trò của quá trình thoát nước đối với đời sống của thực vật.
- Mô tả được cấu tạo của lá thích nghi với chức năng thoát hơi nước
- Trình bày được cơ chế điều tiết độ mở của khí khổng và các tác nhân ảnh hưởng
đến quá trình thoát hơi nước.
- Rèn luyện kĩ năng quan sát và phân và so sánh.
- Giải thích cơ sở khoa học các biện pháp kỉ thuật tạo điều kiện cho cây điều hoà
thoát nước dễ dàng.
- Tích cực trồng cây và bảo vệ cây xanh ở trường học, nơi ở và đường phố.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
- Tranh vẽ hình 3.1, 3.2, 3.3 3.4 sách giáo khoa
- Máy chiếu qua đầu nếu dùng bản trong (máy overheah)
- Bảng kết quả thực nghiệm của Garô
- Thí nghiệm chứng minh cây xan thoát hơi nước.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
- Động lực nào giúp dòng nước và các muối khoáng di chuyển được từ rễ lến lá ?
2. Bài mới
- Đặt vấn đề : Động lực đầu trên giúp dòng nước và các ion khoáng di chuyển được từ rễ lênlá là sự
thoát hơi nước ở lá. Vậy quá trình thoát hơi nước ở lá diễn ra như thế nào ? Chúng ta cùng nghiên cứu
cơ chế thoát hơi nước ở lá.

TaiLieu.VN

Page 1


Hoạt động của thầy và trò
* Hoạt động 1

Cho học sinh đọc mục I.1 và
? nước có vai trò gì trong cây ?

Nội dung kiến thức
I. VAI TRÒ CỦA THOÁT HƠI
NƯỚC
1.Lượng nước cây sử dụng và vai
trò của nó trong cây
-Khoáng 2% lượng nước cây hấp thụ
được sử dụng để tạo vật chất hữu cơ,
bảo vệ cây khỏi hư hại bởi nhiệt độ
bảo vệ cây khỏi hư hại bởi nhiệt độ
không khí, tạo môi trường trong …

*Hoạt động 2

2. Vai trò của thoát hơi nước đối
với đời sống của cây

Giáo viên : cho học sinh quan sát thí
nghiệm (TN) đã chuẩn bị sẵn về hiện +Tạo lực hút đầu trên
tượng thoát hơi nước ở thực vật

? hãy cho biết thoát hơi nước là gì ? vai
+Hạ nhiệt độ của lá cây vào những
trò của thoát hơi nước ?
ngày nắng nóng
Học sinh : Đó là hiện tượng mất nước
qua bề mặt lá và các bộ phận khác của
cây tiếp xúc với không khí và nêu được

+Khí khổng mở cho CO2 vào cung
vai trò của thoát hơi nước.
cấp cho quá trình quang hợp.
Hoạt động 3
II. THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ
Giáo viên : Cho học sinh đọc số liệu ở
1.Cấu tạo của lá thích nghi với
bảng 3.1, quan sát hình 3.1 đến 3.3
chức năng thoát hơi nước
? em có nhận xét gì về tốc độ thoát hơi
nước ở mặt trên và mặt dưới của lá cây ?
? Từ đó cho biết có mấy con đường thoát

TaiLieu.VN

Page 2


hơi nước ?
Học sinh : nêu được

-Thoát hơi nước chủ yếu qua khí
khổng phân bố ở mặt dưới của lá

+Sự thoát hơi nước ở mặt dưới cao hơn
mặt trên của lá
-Con đường thoát hơi nước

+Có hai con đường thoát hơi nước là : +Tầng cutin (không đáng kể)
qua tầng cutin và qua khí khổng

+Khí khổng
* Hoạt động 4

2.Cơ chế điều tiết sự thoát hơi nước
qua cutin và qua khí khổng

Giáo viên : cho học sinh đọc mục II.3,
quan hình 3.4
-Sự đóng mở khí khổng phụ thuộc
vào hàm lượng nước trong tế bào khí
? hãy giải thích cơ chế đóng mở của khí khổng.
khổng ?
+Khí nc nước khí khổng mở.
Học sinh : Giải thích, sau đó giáo viên bổ
sung.
+Khi mất nước khí khổng đóng.
*Hoạt động 5 :
Giáo viên : Cho học sinh nghiên cứu mục III.CÁC TÁC NHÂN ẢNH
III.
HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH
THOÁT HƠI NƯỚC
? Quá trình thoát hơi nước của cây chịu
ảnh hưởng của những nhân tố nào ?
-Các nhân tố ảnh hưởng
Học sinh : Nêu được các yếu tố nước, ánh +Nước
sáng, nhiệt độ …
+Aùnh sáng
+Nhiệt độ, gió và các ion khoáng.

TaiLieu.VN

Page 3


IV. CỦNG CỐ
* Hãy điền thông tin thích hợp vào dấu “?”
*Cơ sở khoa học của các biện pháp kỉ thuật tưới nước hợp lí cho cây ? giải thích ?
* Em hiểu ý nghĩa tết trồng cây mà bác hồ phát động như thế nào ?
*Theo em những cây sống ở vùng đất có độ ẩm cao với cây mọc nơi đồi núi khô
hạn khác nhau về cường độ thoát hơi nước như thế nào ? vì sao ?
V. BÀI TẬP VỀ NHÀ
- Chuẩn bị câu hỏi từ 1, 2, 3, 4 sách giáo khoa.
- Quan sát các cây (cùng loại) trong vườn nhà khi ta bón phân với liều lượng khác
nhau.
Phần bổ sung kiến thức :
1. Ở một vùng ruộng lầy, sau một thời gian trồng bạch đàn vùng đó trở nên khô
hạn. Em hãy giải thích tại sao bạch đàn vừa có khả năng làm lô hạn đầm lầy, lại
vừa có khả năng sống ở vùng khô hạn. Hãy giải thích vì sao bạch đàn có được khả
năng kì diệu đó ?
2. Vì sao khi trồng cây người ta thường ngắt bớt lá ?
3. Từ hoạt động hấp thụ. Vận chuyển nước và khoáng, hãy chứng minh cây là một
cơ thể thống nhất ?

TaiLieu.VN

Page 4