Giáo án Sinh học 12 bài 18: Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

Giáo án sinh học 12 full

BÀI 18 : CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG
DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
I. Mục tiêu
- Sau khi học xong bài này học sinh có khả năng:
1.Kiến thức
- Giải thích được cơ chế phát sinh và vai trò của biến dị tổ hợp trong quá
trình tạo dòng thuần
- Nêu được khái niệm ưu thế lai và trình bày được các phương pháp tạo
giống lai cho ưu thế lai
- Giải thích được tại sao ưu thế lai thưêng cao nhất ở F1 và giảm dần ở đời
sau
2. Kỹ năng
- Phát triển kỹ năng phân tích trên kênh hình, kỹ năng so sánh, phân tích,
khái quát tổng hợp
- Kỹ năng làm việc độc lập với sgk
- Nâng cao kỹ năng phân tích hiện tượng đẻ tìm hiểu bản chất của sự việc
qua chọn giống mới từ nguồn biến dị tổ hợp
3. Thái dộ
- Hình thành niềm tin vào khoa học , vào trí tuệ con người qua những thành
tựu tạo giống bằng phương pháp lai
II. Thiết bị dạy học
- Hình 18.1, 18.2, 18.3, tranh ảnh minh hoạ giống vật nuôi cây trồng năng
suất cao ở việt nam
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1 Kiểm tra bài cò
- Quần thể là gì ? thế nào là vốn gen , thành phần kiểu gen
- Các gen di truyền lien kết với giới tớnh có thể đạt được trạng thái cân bằng
hacđivanbec hay không, nếu tần số alen ở 2 giới là khác nhau
2. Bài mới

Để tạo được giống mới trước tiên chúng ta phải có nguồn nguyên liệu chọn
lọc. đúng là gì ? ( biến dị tổ hợp )
Bài hôm nay chúng ta sẽ cựng nhau nghiên cứu 1 số kỹ thuật tạo giống mới
dựa trên cách thức tạo nguồn biến dị di truyền khác nhau
Hoạt động của thầy và trò
* Hoạt động 1 : Tìm hiểu cách thức
tạo giống thuần dựa trên nguồn biến
dị tổ hợp
Gv dẫn dắt : từ xa xưa loài người đó biết

Nội dung
I.Tạo giống thuần dựa trên nguồn
biến dị tổ hợp
1. Cơ chế tạo dòng thuần dựa trên
nguồn biến dị tổ hợp


Giáo án sinh học 12 full

cải tạo thiên nhiên, săn bắt các ĐV
hoang dại về nuôi, sưu tầm các cây
hoang dại về trồng
?Vậy các vật liệu tự nhiên thu thập về
ban đầu có thể trở thành giúng vật nuôi
cây trồng dc ngay chưa
? Tại sao lai tạo lại là phương pháp cơ
bản tạo sự đa dạng các vật liệu di truỳên
cho chọn giống
Nêu vấn đề? tại sao BDTH có vai trò
đặc biệt quan trọng trong việc tạo giống

mới→ gv cho hs quan sát hình 18.1
-? từng thế hệ có những tổ hợp gen nào
? Mối quan hệ di truyền giữa các tổ hợp
gen
? Để tạo ra các tổ hợp gen mong muốn
người ta dựng pp nào
?* Vậy cơ chế phát sinh các biến dị tổ
hợp trong quá trình tạo dòng thuần là gì
Gv: từ nguuồn biến dị di truyền bằng
pp lai tạo chon ra các tổ hợp gen mong
muốn→ đưa chúng về trạng thái đồng
hợp tử nhằm tạo ra dòng thuần
*? ưu nhược điểm của phương pháp tạo
giống thuần dựa vào nguồn biến dị tổ
hợp
* Gv chiếu sơ đồ hình 18.2 minh hoạ
tạo giống mới dặ rên nguồn biến dị tổ
hợp
* Hoạt động 2 : tìm hiểu phương thức
tạo giống lai có ưu thế lai cao
Chiếu sơ đồ lai minh hoạ về lai kớnh tế
giữa lợn múng cái và lợn landrat tạo con
F1 và phân tích
? ưu thế lai là gì
? Giải thích cơ sở của ưu thế lai, hóy
nhắc lại các giả thuyết đẫ học ở lớp 9
 trong các giả thuyết trên thì giả
thuyểt siêu trội được nhiều người
nhắc đến

- Các gen nằm trên các NST khác nhau
sẽ phân li độc lập với nhau nên cõc tổ
hợp gen mới luôn được hình thành trong
sinh sản hữu tớnh
- Chọn lọc ra những tổ hợp gen mong
muốn
- Tự thụ phấn hoặc giao phối cận huyết
sẽ tạo ra tổ hợp gen mong muốn ( dòng
thuần )
2. Vớ dụ minh hoạ
SGK

II.Tạo giống lai có ưu thế lai cao
1. Khái niệm
Là hiện tượng con lai có năng suất, sức
chống chịu ,khả năng sinh trưởng phát
triển cao vượt trội so với các dạng bố
mẹ
2. Cơ sở di truyền của hiện tượng
ưu thế lai


Giáo án sinh học 12 full

Gv chiếu sơ đồ hình 18.3 yêu càu hs
phân tích
Lấy thờm vớ dụ:
ở lợn sự có mạt của gen trội A,B,C,D
đều cho tăng trọng 30 kg, gen lặn tương
ứng cho 10 kg

P (t/c) AAbbCCDD aaBBccdd
F1 như thế nào? tớnh KL của P, F1
→ Sự có mặt của nhiều gen trội trong
KG sẽ đem lại kết quả như thế nào ?
? Phân tích vai trò của tế bào chất trong
việc tạo ưu thế lai thông qua phộp lai
thuận nghịch
?Dựa vào cơ sở di truyền học muốn tạo
ưu thế lai chúng ta phải có nguyên liệu
gì
? Trong các phộp lai đó học ở lớp 9 thì
pp nào cho ưu thế lai cao nhất
?Làm thế nào để tạo ra dòng thuần
( tự thụ phấn, giao phối cận huyết )
? Ưu và nhược điểm của pp tạo giống
bằng ưu thế lai
 Nếu lai giông thì ưu thế lai sẽ
giảm dần vậy để duy trì ưu thế lai
thì dựng biện pháp nào ?
( lai luõn chuyển ở ĐV và sinh sản
sinh dưìng ở TV )
Hóy kể tên các thành tựu tạo giống vật
nuụi cây trồng có ưu thế lai cao ở việt
nam

- Giả thuyết siêu trội:
kiểu gen AaBbCc có kiểu hình vượt trội
so với AABBCC, aabbcc ,AAbbCC,
AABBcc
1. Sự tác động giữa 2 gen khác nhau

về chức phận của cựng 1 lụcut→
hiệu quả bổ trợ mở rộng phạm vi
bểu hiện của tớnh trạng
3. Phương pháp tạo ưu thế lai
- Tạo dòng thuần : cho tự thụ phấn qua
5-7 thế hệ
- Lai khác dòng: lai các dòng thuần
chủng để tìm tổ hợp lai có ưu thế lai cao
nhất
 Ưu điểm: con lai có ưu thế lai cao
sử dông vào mục đích kinh tế
 Nhược điểm: tốn nhiều thời gian
biểu hiện cao nhất ở
F1 sau đú giảm dần qua các thế hệ

4. Một vài thành tựu
- Viện lúa quốc tế IRRI người ta lai khác
dòng tạo ra nhiều giống lúa tốt có giống
lúa đó trồng ở việt nam như : IR5. IR8

IV. Củng cố
1 Cõu nào sau đõy giải thích về ưu thế lai là đúng:
a. Lai 2 dòng thuần chủng với nhau sẽ luôn cho ra con lai có ưu thế lai cao
b. Lai các dòng thuần chủng khác xa nhau về khu vực địa lớ luôn cho ưu thế lai
cao


Giáo án sinh học 12 full

c. Chỉ có 1 số tổ hợp lai giữa các cặp bố mẹ nhất định mới có thể cho ưu thế lai cao

d. Người ta ko sử dông con lai có ưu thế lai cao làm giống vì con lai thưêng ko
đồng nhất về kiểu hình
_________________________________