Giáo án điện tử sinh học: Sinh học 12-CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP docx

Chương IV: ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Chương IV: ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG
DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP
Tiết 19:




Nghiên cứu phần đầu
tiên của SGK trang 75,
Em hãy cho biết các
bước của qui trình tạo
giống mới?
QUI TRÌNH TẠO GIỐNG GỒM:
- Tạo nguồn biến dị làm nguyên liệu cho chọn lọc
- Tạo và duy trì dòng thuần có tổ hợp gen mong muốn
- Đánh giá kiểu hình để chọn ra kiểu gen mong muốn
Phương pháp nào đã
ra được biến dị tổ
hợp?
Tại sao biến dị tổ hợp
lại có vai trò đặc biệt
trong quan trọng trong
việc tạo giống mới?
lai h÷u tÝnh t¹o
Nguån biÕn dÞ tæ hîp

T¹o gièng
thuÇn chñng
T¹o gièng
cã u thÕ lai cao




Nhóm 1: Quan sát sơ đồ hình 18.(1 và2), nêu cách tiến hành
của phương pháp tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tỏ hợp?
Nhóm 2: Ưu, nhược điểm của phương pháp tạo
giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp?
Nhóm 3: Ưu thế lai là gì? Lấy ví dụ minh hoạ?
Cơ sở di truyền học của hiện tượng ưu thế lai?
Nhóm 4: Trình bày phương pháp tạo ưu thế lai?
Kể một vài thành tựu tạo giống vật nuôi và cây trồng có ưu thế
lai cao ở Việt Nam mà trên thế giới mà em được biết?
Nhóm 5: Ưu, nhược điểm của phương pháp tạo giống có ưu
thế lai?




1. TẠO GiỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN BỊ TỔ HỢP
Cách tiến hành:
-Tạo dòng thuần chủng khác nhau
- Lai các dòng thuần với nhau rồi chọn lọc ra tổ hợp gen mong
muốn
- Cho tổ hợp gen “đã chọn” tự thụ phấn hoặc giao phối gần để
tạo ra giống thuần

*
*
Ưu, nhược điểm của phương pháp tạo giống
Ưu, nhược điểm của phương pháp tạo giống
dựa trên nguồn biến dị tổ hợp:
dựa trên nguồn biến dị tổ hợp:
•
Kỹ thuật không phức tạp nhưng mất rất
nhiều thời gian, công sức để đánh giá từng
tổ hợp gen cũng như tìm cách để duy trì
được tổ hợp gen mong muốn ở dạng thuần
chủng vì các gen thường phân li trong quá
trình giảm phân, nên chỉ có những tổ hợp
gen đặc biệt mới có thể duy trì ổn định.




II. Tạo giống lai có ưu thế lai cao
II. Tạo giống lai có ưu thế lai cao
•
Giả thuyết “siêu trội”cho rằng; ở trạng thái dị hợp tử
về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có kiểu hình
vượt trội về nhiều mặt so với các dạng bố mẹ thuần
chủng.
1. Khái niệm ưu thế lai

Là hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu, khả
năng sinh trưởng và phát triển cao vượt trội so với các dạng
bố mẹ.
2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai
AABB < AaBb > aabb
Nhóm 3: Ưu thế lai là gì?
Lấy ví dụ minh học?
Cơ sở di truyền học của
hiện tượng ưu thế lai?




•
Tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau.
•
Lai các dòng thuần chủng với nhau để tìn ra
tổ hợp lai cho ưu thế lai cao.
2- Phương pháp tạo ưu thế lai
2- Phương pháp tạo ưu thế lai
- Lai thuận nghịch
+ Lai khác dòng đơn: dòng A x dòng B → dòng C
+Lai khác dòng kép: dòng A x dòng B → dòng C
dòng D x dòng E → dòng F
dòng C x dòng F → dòng G
- Lai khác dòng:
Trình bày phương pháp tạo
ưu thế lai?
Kể một vài thành tựu tạo
giống vật nuôi và cây trồng

có ưu thế lai cao ở Việt
Nam mà trên thế giới mà
em được biết?




-
Việc tìm kiếm tổ hợp gen cho ƯTL tốn rất nhiều
Việc tìm kiếm tổ hợp gen cho ƯTL tốn rất nhiều
công sức, thời gian và kinh phí.
công sức, thời gian và kinh phí.
- Khó có thể tiên đoán được trước tổ hợp lai nào
- Khó có thể tiên đoán được trước tổ hợp lai nào
cho ƯTL, tổ hợp lai nào không cho ƯTL.
cho ƯTL, tổ hợp lai nào không cho ƯTL.
- Việc duy trì ƯTL rất khó thực hiện vì ƯTL chỉ
- Việc duy trì ƯTL rất khó thực hiện vì ƯTL chỉ
biểu hiện cao nhất ở F
biểu hiện cao nhất ở F
1
1


và giảm dần qua các thế
và giảm dần qua các thế
hệ
hệ

Ưu, nhược điểm
của phương
pháp tạo giống
có ưu thế lai?
* Ưu điểm:
* Ưu điểm:
Con lai có năng suất cao
* Nhược điểm:
* Nhược điểm:
 không sử dụng F
1
để làm giống




4. Một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong
4. Một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong
sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam
sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam
•
Lúa:
•
Ngô: VN10, VN5, Biôxit, nếp,
•
Lạc, Đỗ tương,
•
Vật nuôi: Lợn, gà, dê, bò (bò vàng Thanh
hoá với bò Hônsten Hà Lan), vịt lai:vịt Bầu
với vịt cỏ)

NGUỒN NGUYÊN LIỆU CHO TẠO GIỐNG
Nguồn gen tự nhiên Nguồn gen nhân tạo
+ Là nguồn gen được sưu tập
trong tự nhiên về một giống
vật nuôi cây trồng nào đó
→ bộ sưu tập giống
+ Ở cây trồng, bộ sưu tập là
các chủng địa phương hoặc
các dạng ở các trung tâm
phát sinh giống cây trồng
+ Việc lai giống và gây đột biến
tạo ra nguồn nguyên liệu cho
chọn giống- nguồn gen nhân
tạo hay ngân hàng gen

+ Ngân hàng gen về lúa là Viện
nghiên cứu lúa quốc tế IRRI
Qua nghiên cứu phần I
và II, em hãy cho biết
nguồn nguyên liệu cho
tạo giống được lấy từ
đâu?

a. Lai 2 dòng thuần chủng với nhau sẽ luôn cho
ra con lai có ưu thế lai cao.
b. Lai 2 dòng thuần chủng khác xa nhau về khu
vực địa luôn cho ưu thế lai cao.
c. Chỉ có một số tổ hợp lai giữa các cặp bố mẹ
nhất định mới có thể cho ưu thế lai.
d. Người ta không sử dụng con lai có ưu thế lai
cao làm giống vì con lai thường không đồng
nhất về kiểu hình.
Câu 1: Câu nào dưới đây giải thích về ưu thế lai
Câu 1: Câu nào dưới đây giải thích về ưu thế lai
là đúng?
là đúng?