Phân tích các tố chất và kỹ năng để trở thành một nhà lãnh đạo thành công

PHÂN TÍCH CÁC TỐ CHẤT VÀ KỸ NĂNG ĐỂ TRỞ
THÀNH MỘT NHÀ LÃNH ĐẠO THÀNH CÔNG
1-

Lời mở đầu:

Trong thời đại hiện nay, thời đại của toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế thế
giới ngày càng được mở rộng và phát triển sâu rộng, tốc độ phát triển nhanh của
khoa học kỹ thuật, cùng với việc khủng hoảng kinh tế thế giới mở đầu từ đầu tư
bất động sản tại Mỹ năm 2008 đến nay đã lan ra toàn thế giới, ảnh hưởng đến
những đất nước, khu vực tưởng chừng khó có thể gặp khủng hoảng như Châu
Âu, Nhật Bản. Năm 2011 thế giới cũng đã chứng kiến các cuộc biểu tình, bạo
loạn của nhiều nước thuộc khối Ả Rập, dẫn đến sự sụp đổ của nhiều chính phủ,
nguyên thủ các quốc gia này, thì người ta càng nói nhiều đến vai trò của người
lãnh đạo, bao gồm cả lãnh đạo chính trị, lãnh đạo doanh nghiệp, cùng với việc ra
đi đột ngột của một con người tài năng tạo nên thương hiệu Apple là Steve Jobs
(1955-2011), thì tố chất và kỹ năng của người lãnh đạo được coi là thành công,
càng được mọi người chú trọng và cùng nhau phân tích, đánh giá.
2-

Phân tích những tố chất và kỹ năng của người lãnh đạo được

coi là thành công.
Trên cơ sở những kiến thức thực tế đã tích lũy được và sau khi đã tham
gia học tập môn học Phát triển khả năng lãnh đạo của chương trình Mba, tôi xin
được phân tích những tố chất và kỹ năng của người lãnh đạo được nhận định là
thành công.
Theo tài liệu môn học, lãnh đạo được định nghĩa như sau: “ Lãnh đạo là
quá trình gây ảnh hưởng đối với người khác để hiểu và nhất trí về những việc
cần phải làm và cách thức thực hiện hiệu quả, và quá trình hỗ trợ nỗ lực tập
thể, cá nhân để hoàn thành các mục tiêu chung”.

Cũng theo tài liệu môn học, thuật ngữ lãnh đạo thường được gợi ra hình
ảnh về những cá nhân đầy quyền lực, năng động làm thủ lĩnh những đội quân
thiện chiến, cả đế chế các công ty tại những tòa nhà cao chọc trời, hoặc thậm chí
tạo dựng cả một đất nước. Thành tích chói lọi của nhiều nhà lãnh đạo thông
minh, dũng cảm đã trở thành chủ đề của nhiều câu chuyện và giai thoại. Hầu hết
những câu chuyện trong lịch sử đều được tái hiện qua những câu chuyện về
người lãnh đạo, những vị thủ lĩnh quân đội, chính trị, tôn giáo, mặc dù không
phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân thực sự của những sự kiện đó là gì và mức độ
ảnh hưởng thực sự của người lãnh đạo đối với sự kiện đó là như thế nào. Quả
thật , sự lãnh đạo có sức lôi cuốn vô hình đối với mọi người vì sự bí ẩn và mức
độ ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi người.
Để làm rõ những tố chất và kỹ năng của người lãnh đạo thành công, tôi
xin làm rõ một số điểm sau:
Thuật ngữ tố chất nói lên đặc điểm cá nhân khác nhau, bao gồm các đặc
điểm cá tinh, tính khí, nhu cầu và các giá trị. Cá tính là những đặc điểm về tính
khí khi thực hiện cách cư xử, ví dụ sự tự tin, sự hướng ngoại, sự chin chắn và
mức độ nhiệt tình.
Theo Stogdill (1974, trang 810) cho rằng một số tố chất sau đây là đặc
trưng của người lãnh đạo thành công: “ Người lãnh đạo được miêu tả với đặc
trưng là người có mong muốn mạnh mẽ được gánh vác trách nhiệm, hoàn thành
nhiệm vụ, mạnh mẽ và kiên trì trong việc thực hiện mục tiêu, quyết đoán và
sang tạo trong giải quyết vấn đề, chủ động trong các tình huống, tự tin, mong
muốn tự khẳng định mình, sẵn sang chấp nhận hậu quả của quyết định và hành
động của mình, sẵn sang chấp nhận áp lực trong các mối quan hệ, sẵn sang chịu
đựng sự thất bại và chậm chễ, khả năng gây ảnh hưởng đối với hành vi của
người khác, năng lực xây dựng hệ thống giao tiếp xã hội phục vụ mục đích cấp
bách.”.

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra các phẩm chất và kỹ năng phân biệt giữa
người lãnh đạo và người không phải lãnh đạo như sau:
Phẩm chất

Kỹ năng

Thích ứng tốt với tình hình

Thông minh (lanh lợi)

Tỉnh táo trong môi trường xã hội

Có kỹ năng dựa trên khái niệm

Tham vọng, luôn định hướng thực hiện Sáng tạo
mục tiêu
Quyết đoán

Giỏi ngoại giao và tế nhị

Hợp tác

Nói năng lưu loát

Có thể tin cậy

Hiểu biết về công việc

Thể hiện quyền lục

Có đầu óc tổ chức (khả năng quản lý)

Năng động ( mức độ hoạt động cao)

Có sức thuyết phục

Kiên trì

Có kỹ năng giao tiếp

Tự tin
Chịu đựng được áp lực, căng thẳng
Sẵn sang chịu trách nhiệm

Theo tài liệu môn học, các nhà ngiên cứu cũng đã chỉ ra 3 nhóm kỹ năng
lãnh đạo, đó là:
-

Kỹ năng nghiệp vụ: Kiến thức về phương pháp, các quá trình, quy

trình và kỹ thuật để thực hiện một hoạt động mang tính chuyên môn, và khả
năng sử dụng công cụ, thiết bị để thực hiện hoạt động đó.
-

Kỹ năng giao tiếp: Kiến thức về hành vi của con người, các quá

trình giao tiếp giữa con người với nhau, khả năng hiểu cảm xúc, thái độ và động
cơ của người khác dựa trên những gì họ nói và làm (sự thấu cảm, tính nhạy cảm

trong giao tiếp); khả năng truyền đạt rõ rang và hiệu quả ( sự lưu loát và tính
thuyết phục của lời nói), khả năng thiết lập các mối quan hệ hiệu quả và hợp tác
(sự tế nhị, kỹ năng lắng nghe, kiến thức về hành vi xã hội chấp nhận được).
-

Các kỹ năng nhận thức: Khả năng phân tích chung, tư duy logic,

sự thong hiểu về các hình thành khái niệm, khái niệm hóa các mối quan hệ phức
tạp và mập mờ, tính sang tạo trong việc đưa ra ý tưởng và giải quyết vấn đề, khả
năng phân tích các sự kiện và xu hướng lường trước sự thay đổi và nhận ra cơ
hội và các vấn đề tiềm tàng (cách tư duy qui nạp và suy diễn).
Các nhà nghiên cứu sử dụng kết hợp các phẩm chất, kỹ năng và tố chất
khác 9vis dụ: khả năng xaay dựng và lãnh đạo nhóm, khả năng thích ứng với
thay đổi) để miêu tả và phân tích số liệu mà họ thu được. Kết quả các nghiên
cứu được tóm tắt bằng cách miêu tả các phẩm chất và các kỹ năng cụ thể có vẻ
như đặc biệt phù hợp để dự báo một người quản lý sẽ thăng tiến hay thất bại.
1.

Sự ổn định về tâm lý: Những người quản lý thất bại thường không

thể đối mặt với áp lực. Họ thường rơi vào trạng thái u sầu, nổi giận cáu gắt, có
những hành động không nhất quán phá hoạt các mối quan hệ với cấp dưới, đồng
sự và cấp trên. Ngược lại, những người quản lý thành công thường bình tĩnh, tự
tin và vững vàng trong các cuộc khủng hoản.
2.

Tính bảo thủ: Những người quản lý thất bại thường có thái độ và

hành động bảo thủ về thất bại của mình. Họ phản ứng bằng cách cố gắng bưng

bít sai lầm của mình và đổ lỗi cho người khác. Những người quản lý thành công
thường thừa nhận sai lầm, chịu trách nhiệm và có biện pháp để giải quyết vấn đề
do mình gây ra. Hơn nữa, sau khi giải quyết vấn đề, họ không tiếp tục vương
vấn với vấn đề đó mà hướng sự quan tâm sang những công việc khác. Trong
những nghiên cứu mới đây, sự thiếu năng lực học hỏi và thích ứng với thay đổi
là một nguyên nhân đặc biệt quan trọng dẫn đến thất bại, trong đó có cả tính bảo
thủ không thừa nhận thất bại.


3.

Tính liêm trực: Người quản lý thành công thường chú trọng đến

nhiệm vụ cấp thiết và nhu cầu cấp dưới hơn là việc cạnh tranh với đối thủ hoặc
là gây ấn tượng đối với cấp trên.
4.

Kỹ năng giao tiếp: Người quản lý thất bại thường yếu kém hơn về

kỹ năng giao tiếp. Lý do chung nhất của sự thất bại là sự thiếu nhạy cảm. Ngược
lại, những người quản lý thành công thường nhạy cảm hơn, tế nhị hơn và quan
tâm hơn. Họ có khả năng hiểu và hòa nhập với mọi đối tượng và họ xây dựng
mạng lưới rộng rãi các mối quan hệ hợp tác.
5.

Kỹ năng nghiệp vụ và nhận thức: Đối với hầu hết những người

quản lý thất bại, năng khiếu bẩm sinh của họ là công cụ ban đầu để giải quyết
thành công các vấn đề và đạt được những thành tích về chuyên môn ở những cấp
quản lý thấp nơi mà tài năng chuyên môn của họ thường nổi trội hơn hẳn so với

chuyên môn của cấp dưới. Những người quản lý thành công thường giàu kinh
nghiệm hơn trong nhiều hoàn cảnh khác nhau trong đó họ có được tầm nhìn và
kỹ năng mới nhờ những trải nghiệm trong việc giải quyết các vấn đề khác nhau.
Các nhà nghiên cứu cũng đã chỉ ra các tố chất dự báo hiệu quả quản lý, đó
là:
-

Mức độ sinh lực và sức chịu đựng cao.

-

Tự tin.

-

Luôn chú trọng vào các vấn đề.

-

Ổn định và vững vàng về mặt tâm lý.

-

Tính liêm trực.

-

Có động cơ quyền lực hòa nhập xã hội.

-

Định hướng thành tích ở mức độ hợp lý.


-

Nhu cầu phụ thuộc thấp.

Ngoài ra, theo một số nhà nghiên cứu thì người lãnh đạo cần có những tố
chất và kỹ năng cụ thể như sau:
Một người lãnh đạo thực sự không chỉ hội tụ những tố chất lãnh đạo vốn có mà
còn phải trau dồi những kỹ năng cần thiết để lãnh đạo hiệu quả. Thế nhưng,
nhiều người trong chúng ta xem nhẹ điều đó và cứ giữ mãi quan niệm chủ quan
khi cho rằng họ sinh ra là để làm người đứng đầu. Hãy tự hỏi mình vì sao những
người khác cần phải lắng nghe, tôn trọng và thực hiện theo sự điều động, hướng
dẫn của bạn.
Vì vậy nhà lãnh đạo phải biết được đâu là tố chất và kỹ năng cần có cho mình để
xây dựng và phát huy chúng một cách hiệu quả. Những phẩm chất và kỹ năng
này ảnh hưởng trực tiếp tới hình ảnh người lãnh đạo và nền tảng thành công của
doanh nghiệp.
Tố chất cần có của nhà lãnh đạo
Doanh nghiệp thành công không thể không nói đến yếu tố nhà lãnh đạo với
những tố chất cần thiết đó là có sự hiểu biết và ham học hỏi, có tầm nhìn và sự
quyết đoán, dũng cảm và kiên trì
Sự hiểu biết và ham học hỏi: Người lãnh đạo không thể điều hành tốt nếu họ
không hiểu biết gì về lĩnh vực hoạt động của họ. Ngoài những kiến thức cơ bản
trong lĩnh vực hoạt động của mình, người lãnh đạo còn phải đọc nhiều và luôn
có tinh thần học hỏi để không ngừng nâng cao kiến thức, nhận biết và cập nhật
những thông tin và tri thức mới. Điều này giúp cho nhà lãnh đạo có một vốn
kiến thức sâu rộng vừa hoàn thiện bản thân lại vừa có cái nhìn tổng thể để phát

triển doanh nghiệp.


Tầm nhìn và sự quyết đoán: Sự thành bại của doanh nghiệp phụ thuộc tài năng
của nhà lãnh đạo bởi sự quyết đoán và tầm nhìn xa trông rộng của người lãnh
đạo.Bởi xã hội có nhiều biến chuyển, xu thế phát triển có nhiểu mới mẻ đòi hòi
nhà lãnh đạo phải có tầm nhìn chiến lược thực tế, vạch địch rõ ràng mục tiêu và
những khó khăn, thuận lợi trước mắt để đưa ra kế hoạch tiến triển công việc.
Nếu không có khả năng phán đoán tương lai thì sẽ rất khó để đưa ra tầm nhìn,
chiến lược phát triển lâu dài của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tính quyết đoán
trong mọi công việc sẽ giúp cho họ có những quyết định kịp thời và sáng suốt.
Dũng cảm và kiên trì: Một nhà lãnh đạo tốt không bao giờ đầu hàng khó khăn,
thất bại mà quan trọng là họ biết đối mặt và dũng cảm vượt qua sự khó khăn,
thất bại đó đồng thời để trải nghiệm thêm cho mình vốn tích lũy thiết thực về
quản lý hay chiến lược kinh doanh. Mọi thứ không phải lúc nào cũng dễ dàng và
nhất là người đứng đầu nên biết chấp nhận thử thách và kiên trì, giữ vững ý chí
cho đến khi nào thành công thì thôi. Niềm hy vọng và lòng kiên trì, không ngại
khó khăn là động lực lớn để phát triển doanh nghiệp.
Kỹ năng cần có của nhà lãnh đạo
Để trở thành một nhà lãnh đạo ưu tú, ngoài yếu tố ngoại hình thì họ cần trang bị
cho mình những kiến thức, kỹ năng không thể thiếu như: kỹ năng quản lý và lập
kế hoạch, kỹ năng giao quyền hiệu quả, kỹ năng truyền cảm hứng và kỹ năng
giao tiếp.
Kỹ năng quản lý và lập kế hoạch: Đây là một kỹ năng không thể thiếu của nhà
lãnh đạo. Họ xây dựng tầm nhìn chiến lược cho công ty, đồng thời cũng phải
quản lý và lập kế hoạch cho các mục tiêu mà công ty cần đạt tới. Có khả năng
quản lý và lập kế hoạch, thì nhà lãnh đạo mới có thể duy trì, phát triển và thay
đổi được tầm nhìn chiến lược khi cần thiết.

Kỹ năng giao quyền hiệu quả: Nhà lãnh đạo phải biết phát hiện nhân tài –
người có khả năng bổ sung những khiếm khuyết của bạn thay vì biết cách khen
ngợi mà hãy phân quyền và phân bổ công việc một cách hợp lý. Bên cạnh đó,
người lãnh đạo cần phải có chính sách đãi ngộ đặc biệt cho những con người
giỏi, những người dám đặt những mục tiêu vô cùng thách thức và tìm cách để
thực hiện nó.
Kỹ năng truyền cảm hứng: Biết cách truyền cảm hứng cho người khác và bạn
sẽ nhận được những điều mà bạn mong đợi khi bạn quan tâm nhiều đến họ.
Muốn trở thành nhà lãnh đạo giỏi, bạn cần phải hiểu nhân viên của mình, biết
lắng nghe và chia sẻ với cấp dưới chứ không phải chỉ biết ra lệnh và quát tháo.
Khi có vấn đề rắc rối, phải đặt mình vào hoàn cảnh cụ thể để từ đó có hướng giải
quyết hợp tình hợp lý.
Kỹ năng giao tiếp: Nhà lãnh đạo phải có một kỹ năng giao tiếp tốt bằng cả văn
nói và văn viết, vì điều đó sẽ bộc lộ được khả năng nhiều mặt của bạn và có ảnh
hưởng không nhỏ tới sự thành công của công ty. Muốn thuyết phục được nhân
viên tin mình, theo mình, nhà lãnh đạo phải biết cách truyền đạt thông tin. Muốn
thúc đẩy tinh thần làm việc của nhân viên, nhà lãnh đạo phải biết cách khuyến
khích, động viên, hay muốn có các bản hợp đồng, nhà lãnh đạo cũng phải biết
cách thương thuyết.”.
3-

Phân tích người lãnh đạo được nhận định là thành công:

Trong lịch sử của nhân loại, đã có rất nhiều nhà lãnh đạo được nhận định
là thành công và chính họ đã góp phần tạo nên một thế giới loài người văn minh
như ngày hôm nay. Họ có thể là các nhà lãnh đạo về chính trị hoặc về kinh tế,
nhưng những thành công của họ, những đóng góp của họ đều được mọi người
ghi nhận và tôn vinh. Nhưng với cá nhân tôi, trong năm 2011 vừa qua tôi đặc
biệt ấn tượng và tôn trọng đối với một con người đã được cả thế giới dành cho

sự ngưỡng mộ khi ra đi ở tuổi 56 đó là Steve Jobs, một nhà khoa học người Hoa
kỳ.
Steve Jobs (1955-2011) có thể nói là một nhà lãnh đạo vừa uy tín và vừa
cải cách, nhưng những phẩm chất của Ông thì thực sự là nhà lãnh đạo cải cách
nhiều hơn. Bằng tài năng của mình Ông đã làm cho xã hội loài người có nhiều
biến đổi.
Cá tính của Jobs được phản ánh trong chính những sản phẩm của Ông.
Triết lý cốt lõi của Apple, từ thời chiếc Macintosh đầu tiên cho đến thế hệ iPad
là sự tích hợp toàn bộ giữa phần mền và phần cứng và tất cả đều liên quan đến
Steve Jobs ; niềm đam mê, chủ nghĩa hoàn hảo, sự tinh quái, niềm khát khao,
tính nghệ thuật, sự liều lĩnh và cả nỗi ám ảnh kiểm soát, được kết nối trọn vẹn
với phương thức kinh doanh cũng như chế tạo sản phẩm của ông… Vì thế Steve
Jobs trở thành nhà điều hành doanh nghiệp vĩ đại nhất thời đại, người sẽ được
công chúng ghi nhớ lâu nhất và nhiều nhất trong suốt một thế kỷ nữa tính từ thời
điểm này. Hơn bất kỳ ai khác trong thời đại của mình, Jobs đã tạo ra những sản
phẩm hoàn toàn cải tiến, kết hợp sức mạnh của chất thi vị, thẩm mỹ với hệ điều
hành. Một chút dữ tợn nơi ông khiến việc làm việc cùng ông cũng đáng lo như
những gì mà ông đã gợi cảm hứng cho họ, nhưng cũng chính vì thế ông đã xây
dựng nên một công ty sáng tạo nhất thế giới.
Để là nhà lãnh đạo thành công Steve Jobs đã đề ra 7 nguyên tắc đổi mới,
đó là:
1.

Làm những gì bạn đam mê.

2.

Tạo nên sự khác biệt.

3.

Vận động bộ não.

4.

Bán ước mơ, không bán sản phẩm.

5.

Nói “không” với 1.000 thứ bảy.


6.

Tạo ra những kinh nghiệm điên rồ mới.

7.

Làm chủ thông điệp.

Khuyến khích người khác theo đuổi ước mơ của mình là một thông điệp
rất bình thường ở hầu hết mọi nơi trên thế giới. Thay vào đó, điều khiến Jobs
thành công đến vậy là việc ông tìm ra rất nhiều cách để tiếp thị công nghệ máy
tính như một cách sống cá nhân hơn. Tóm lại, ông đã tìm được cách cho thấy
rằng những công nghệ hiện đại nhất có thể được sử dụng để phục vụ mục đích
xa xưa nhất của loài người, nghĩa là tương tác với nhau và tìm cách để người
khác chú ý đến mình.
Khi Steve Jobs qua đời, tài sản ròng của ông ước tính khoảng 8,3 tỷ USD,
một con số khó tin với một người chưa học xong đại học, và một người trẻ khởi

đầu với gần như hai bàn tay trắng. Tuy nhiên, Jobs là một con người khá đặc
biệt. Và mặc dù ông còn đang lang bạt ở đâu đó tại Ấn Độ vào năm 20 tuổi,
nhưng đến năm 25 tuổi, ông đã vững chắc trên con đường trở thành triệu phú.
Nói gọn lại, ông có một năng lực phi thường để thành công.
Để kết thúc phần đánh giá về Steve Jobs, tôi xin trích dẫn ý kiến của đánh
giá của GS David Pickus (ĐH Arizona, Hoa Kỳ) viết riêng cho Diễn đàn kinh tế
Việt Nam VEF.VN về những bài học từ cuộc đời đầy đam mê và sáng tạo của
Steve Jobs như sau: “ Chừng nào xã hội và công nghệ còn tiếp tục phát triển,
cuộc cách mạng tương tác mà Jobs giúp mở ra sẽ càng thêm phát triển. Con
người tiếp tục tìm ra những phương thức mới để liên lạc với nhau, và những
cách mới để cộng tác với nhau. Sẽ không nhiều người làm được như Steve Jobs,
nhưng ít nhất chúng ta có thể học được nhiều điều từ cuộc sống của ông.”.
4-

Kết luận:

Để trở thành một người lãnh đạo thành công thì ngoài tố chất sẵn có thì kỹ
năng của người lãnh đạo cần phải liên tục được rèn luyện, trau dồi và không
ngừng học tập. Bản thân mỗi chúng ta, ai cũng mong muốn được làm việc cùng


với những người lãnh đạo giỏi và thành công, đồng thời chúng ta ở mỗi vị trí
công việc khác nhau ai cũng mong muốn mình hoàn thành tốt nhiệm vụ. Với
những kiến thức đã được học tại chương trình Mba và qua tham khảo một số tài
liệu liên quan, trong phạm vi bài viết của mình chắc chắn, tôi mới chỉ nêu được
một phần những tố chất, kỹ năng của một người lãnh đạo được nhận định là
thành công và một người lãnh đạo mà tôi nhận định là thành công: Steve Jobs.
……………………………………………………………………
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Bài giảng môn Phát triển khả năng lãnh đạo.

2. Tài liệu “Lãnh đạo trong tổ chức” - Global Advanced Master Bussiness

Administration.
3. Steve Jobs- Nhà xuất bản thế giới.
4-

/>
p53a261.html và một số bài viết trên internet.