Nghiên cứu tình hình thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện bình xuyên, tỉnh vĩnh phúc

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT
NAM

NGUYỄN NGỌC KHÁNH

NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH THỰC THI CHÍNH
SÁCH BỒI THƯỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH XUYÊN, TỈNH
VĨNH PHÚC

Chuyên ngành:

Quản lý kinh tế

Mã số:

60 34 04 10

Người hướng dẫn khoa học:

GS.TS Đỗ Kim Chung

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên
cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa từng dùng để
bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được
cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Hà Nội, Ngày

tháng

năm 2016

Tác giả luận văn

Nguyễn Ngọc Khánh

i


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã
nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên
của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi
được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới GS.TS Đỗ Kim Chung đã tận tình
hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá
trình học tập và thực hiện đề tài.
Tôi xin bày tỏ long biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo,
Bộ môn Kinh tế NN & CS, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn - Học viện Nông
Nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài
và hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ viên chức Ban Đền Bù
GPMB huyện Bình Xuyên đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực
hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo
mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn
thành luận văn./.

Hà Nội, Ngày

tháng

năm 2016

Tác giả luận văn

Nguyễn Ngọc Khánh

ii


MỤC LỤC
Lời cam đoan .................................................................................................................i
Lời cảm ơn ................................................................................................................... ii
Mục lục ...................................................................................................................... iii
Danh mục chữ viết tắt...................................................................................................vi
Danh mục bảng ...........................................................................................................vii
Danh mục sơ đồ .........................................................................................................viii
Trích

yếu

luận

văn

........................................................................................................ix

Thesis

abstract..............................................................................................................xi Phần
1. Mở đầu ...........................................................................................................1
1.1.
Tính
cấp
...................................................................................1
1.2.
Mục
........................................................................................2

thiết

của

tiêu

1.2.1.
Mục
................................................................................................2

nghiên
tiêu

1.2.2.
Mục
tiêu
................................................................................................2
1.3.

tài
cứu
chung

cụ

thể

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................3

1.3.1.
Đối
tượng
......................................................................................3
1.3.2.

đề

nghiên

cứu

Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................3

Phần 2. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về thực thi chính sách bồi thường
giải phóng mặt bằng
......................................................................................4
2.1.
2.1.1.

Cơ sở lý luận ...................................................................................................4
Thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng ......................................4

2.1.2.
Vai trò của thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt
bằng.......................7
2.1.3.
Đặc điểm thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng
........................9
2.1.4.

Nội dung nghiên cứu...................................................................................... 10
3


2.1.5.
thường

Các yếu tố ảnh hưởng tới tình hình thực thi các chính sách bồi
giải phóng mặt bằng....................................................................................... 22

2.2.

Cơ sở thực tễn .............................................................................................. 25

2.2.1.

Thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng ở Việt Nam .................. 25

2.2.2.
trên

Thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng ở một số nước
thế giới .......................................................................................................... 26

4


Phần 3. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................
31
3.1.

Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ......................................................................... 31

3.1.1.

Điều kiện tự nhiên ......................................................................................... 31

3.1.2.

Điều kiện kinh tế xã hội ................................................................................ 35

3.1.3.

Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ................................... 39

3.2.

Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 40

3.2.1.

Chọn điểm nghiên cứu ................................................................................... 40

3.2.2.

Phương pháp thu thập số liệu ......................................................................... 40

3.2.3.

Phương pháp phân tích và xử lý thông tn ...................................................... 42

3.2.4.

Xử lý số liệu .................................................................................................. 43

3.2.5.

Hệ thống chỉ têu nghiên cứu ......................................................................... 43

Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận ................................................................. 44
4.1.

Thực trạng tình hình thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng
trên địa bàn huyện Bình Xuyên ...................................................................... 44

4.1.1.

Xác định nhu cầu, lập kế hoạch và chuẩn bị triển khai ................................... 44

4.1.2.

Thực hiện các hoạt động đền bù GPMB ..................................................... 5353

4.1.3.

Kết quả thực thi chính sách bồi thường GPMB .......................................... 6666

4.2.

Yếu tố ảnh hưởng đến tình hình thực thi chính sách bồi thường gpmb trên
địa bàn huyện bình xuyên .......................................................................... 7171

4.2.1.

Công tác quản lý hồ sơ về đất đai tại các địa phương ................................. 7171

4.2.2.

Năng lực, trình độ của cán bộ, công chức và khả năng thực hiện, giải
quyết các chế độ chính sách bồi thường GPMB ......................................... 7474

4.2.3.

Khả năng hoàn thành khu tái định cư, bố trí di rời mồ mả .......................... 7575

4.2.4.

Trình độ, sự đồng thuận của người bị thu hồi đất ....................................... 7878

4.2.5.

Yếu tố định giá đất và giá đất thực tế ......................................................... 7979

4.3.

Một số giải pháp nâng cao kết quả công tác thực thi chính sách đền bù
giải phóng mặt bằng trong thời gian tới......................................................
8383

4.3.1.

Giải pháp về tổ chức thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng.. 8383

4.3.2.

Giải pháp về tổ chức bộ máy thực thi chính sách bồi thường giải phóng
mặt bằng ....................................................................................................
8787

4.3.3.

Giải pháp về chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng ........................... 8888
4


4.3.4.

Giải pháp về giá bồi thường ...................................................................... 8989

5


Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...............................................................................
9090
5.1.

Kết luận ..................................................................................................... 9090

5.2.

Kiến nghị ................................................................................................... 9191

5.2.1.

Kiến nghị đối với chính quyền huyện Bình Xuyên ..................................... 9191

5.2.3.

Kiến nghị đối với cơ quan trung ương ........................................................ 9292

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 9393
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 9595

5


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

BĐS

Bất động sản

BTNMT

Bộ Tài nguyên môi trường

CN

Công nghiệp

DT

Diện tch

GPMB

Giải phóng mặt bằng

HĐND

Hội đồng nhân dân KT -

XH

Kinh tế xã hội

KCN

Khu công nghiệp

NĐ

Nghị định NN

Nông nghiệp QSD
Quyền sử dụng
QSDĐ

Quyền sử dụng đất

QSH

Quyền sở hữu

TB

Thông báo TT

Thị trấn TĐC

Tái

định cư
THPT

Trung học phổ thông

THCS

Trung học cơ sở

TN&MT

Tài nguyên và môi trường

UBND

Ủy ban nhân dân

6


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Tình hình phát triển trên địa bàn huyện ............................................... 35
Bảng 3.2. Các dự án chọn nghiên cứu................................................................. 40
Bảng 3.3. Thống kê số lượng mẫu điều tra.......................................................... 42
Bảng 4.1. Nhu cầu về bồi thường GPMB huyện Bình Xuyên ............................... 44
Bảng 4.2. Kế hoạch triển khai các dự án trên địa bàn huyện ................................ 46
Bảng 4.3. Kế hoạch thực hiện dự án Khu đô thị Việt Đức legend city và KCN Thăng
Long Vĩnh Phúc ...................................................................... 49
Bảng 4.4. Tổng hợp các văn bản hướng dẫn thực thi chính sách bồi thường
giải phóng mặt bằng ........................................................................... 51
Bảng 4.5. Tập huấn, đào tạo chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng ......... 5353
Bảng 4.6. Tổng hợp điều tra người dân về công tác tuyên truyền chính sách .... 54 54
Bảng 4.7. Hệ thống thông tn phản hồi trong thực thi chính sách bồi thường

GPMB ........................................................................................... 59 59
Bảng 4.8. Giá bồi thường các loại đất nông nghiệp và hoa màu ....................... 626 2
Bảng 4.9. Tổng hợp những điều chỉnh chính sách HT khi thu hồi đất nông nghiệp 6464
Bảng 4.10. Tổng hợp những điểu chỉnh chính sách tái định cư .......................... 65 65
Bảng 4.11. Kết quả bồi thường GPMB của huyện Bình Xuyên giai đoạn 2013-2015 6767
Bảng 4.12. Kế hoạch và kết quả thực hiện bồi thường GPMB dự án Xây dựng
khu công nghiệp Thăng Long Vĩnh Phúc ........................................ 6868
Bảng 4.13. Kế hoạch và kết quả thực hiện bồi thường GPMB dự án Khu đô thị
Việt Đức Legend city ..................................................................... 6868
Bảng 4.14. Kết quả tiếp nhận và giải quyết đơn thư, khiếu nại .......................... 70 70
Bảng 4.15. Đánh giá về công tác quản lý hồ sơ về đất đai của các xã, TT .......... 72 72
Bảng 4.16. Đánh giá của hộ dân về công tác quản lý hồ sơ về đất đai ................ 7373
Bảng 4.17. Đánh giá của người dân đồi với cán bộ thực thi chính sách .............. 74 74
Bảng 4.18. Kết quả thực thực hiện Đền bù GPMB dự án phục vụ TĐC.............. 757 5
Bảng 4.19. Kết quả bồi thường di chuyển mồ mả.............................................. 767 6
Bảng 4.20. Đánh giá của hộ dân về xây dựng bố trí TĐC, di chuyển mồ mả ...... 77 77
Bảng 4.21. Sự đồng thuận của người có đất bị thu hồi ...................................... 7878
Bảng 4.22. Bảng so sánh giá đất ...................................................................... 80 80
Bảng 4.23. Hệ số điều chỉnh và giá đất bồi thường trên địa bàn huyện ............... 82 82
vii


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1. Mục tiêu của chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
................................6
Sơ đồ 2.2. Mục têu của thực thi chính sách bồi thường GPMB ....................................7
Sơ đồ 2.3. Các giai đoạn của quá trình tổ chức thực thi chính sách ..............................10
Sơ đồ 4.1. Cơ cấu tổ chức của Hội đồng bồi thường GPMB ........................................45
Sơ đồ 4.2. Cơ cấu tổ chuyên viên giúp việc cho Hội đồng bồi thường..........................46

8


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Tên tác giả: Nguyễn Ngọc Khánh
Tên luận văn: “Nghiên cứu tình hình thực thi chính sách bồi thường giải
phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc”.
Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60 34 04 10

Tên cơ sở đào tạo: Học viện nông nghiệp Việt Nam
Mục đích nghiên cứu
Huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc là một huyện có cả ba địa hình đồng bằng,
trung du và miền núi, có vị trí nằm gần trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh Vĩnh Phúc, cách thành
phố Vĩnh Yên 7 km dọc theo quốc lộ 2, cách Thủ đô Hà Nội khoảng 50km theo hướng
Tây – Tây Bắc. Đây là điều kiện rất thuận lợi để phát triển kinh tế. Trước thuận lợi đó
cũng đặt ra yêu cầu cần phải có nhiều mặt bằng cho đầu tư xây dựng và phát triển. Vậy
công tác thực thi chính sách bồi thường GPMB ở đây phải rất được chú trọng. Tuy
nhiên trên thực tế việc thực thi chính sách giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Bình
Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện như thế nào. Để thấy được điều này tôi tến
hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu tình hình thực thi chính sách bồi thường giải
phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc”. Đề tài nghiên cứu
nhằm mục tiêu hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tễn về thực thi chính sách bồi
thường giải phóng mặt bằng và chính sách về bồi thường giải phóng mặt bằng. Nghiên
cứu tình hình thực thi và phân tch những yếu tố ảnh hưởng đến việc thực thi chính
sách bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Bình Xuyên từ đó đề xuất
một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thực thi chính sách bồi thường giải phóng
mặt bằng trên địa bàn huyện Bình Xuyên trong thời gian tới.
Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp điều tra phỏng vấn người có đất bị thu
hồi, cán bộ thực thi chính sách, thu thập số liệu từ sách, báo, internet, các báo cáo thu
thập từ các phòng ban chuyên môn sau đó tổng hợp so sánh để phân tích về tình hình
thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện. Trong đề tài
chọn 2 dự án để nghiên cứu tình hình thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt
bằng.
Kết quả chính và kết luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy về cơ bản tình hình thực thi chính sách bồi thường
giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Bình Xuyên cũng đã đạt được một số kết
9


quả, đúng pháp luật và được đại đa số người bị thu hồi đất đồng tình ủng hộ. Tuy n
hiên bên

10


canh đó thì vẫn còn những mặt yếu kém mà chính quyền huyện phải quan tâm xem
xét và điều chỉnh cho phù hợp với thực tế địa phương. Giá bồi thường còn thấp hơn
so với giá thị trường. Công tác lập kế hoạch triển khai thực hiện chưa rõ ràng và cụ
thể; công tác tập huấn nâng cao chất lượng cán bộ thực thi còn hạn chế. Công tác
quản lý hồ sơ địa chính về đất đai tại các địa phương còn nhiều bất cập. Phương án
bồi thường chủ yếu bằng tiền, chưa có định hướng giúp người dân sử dụng các
khoản tiền bồi thường,
hỗ trợ.
Trên cơ sở nghiên cứu tình hình thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt
bằng trên địa bàn huyện Bình Xuyên đề tài đề xuất một số giải pháp về công tác
thực hiện, giải pháp về công tác tổ chức bộ máy thực thi chính sách, giải pháp về
chính sách bồi thường và giải pháp về giá như: xây dựng kế hoạch triển khai chi tết

cụ thể; Ban hành văn bản hướng dẫn kịp thời đúng luật, điều chỉnh chính sách sát với
thực tế; nâng cao chất lượng công tác tập huấn đào tạo cán bộ; đẩy mạnh công tác
truyền thông, tư vấn cho người bị thu hồi đất; nâng cao công tác phối hợp của các cơ
quan; Thực hiện tốt việc xây dựng các khu tái định cư; Quy định đơn giá bồi thường sát
với thực tế.
Nghiên cứu đã đã hoàn thành được các mục tiêu là hệ thông hoá cơ sở lý luận về
thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng; nghiên cứu được thực trạng
thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Bình Xuyên
và đề xuất được một số giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác thực thi chính
sách bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Bình Xuyên trong thời gian
tới.

10


THESIS ABSTRACT
Master candidate: Nguyen Ngoc Khanh
Thesis ttle: “Study on compensation policy enforcement clearance Binh
Xuyen district, Vinh Phuc province”.
Major: Economic Management

Code: 60 34 04 10

Educatonal organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA)
Research Objectives
Binh Xuyen district, Vinh Phuc province is a district with all three terrain delta,
midland and mountainous region, is located near the center of the provincial capital of
Vinh Phuc province, Vinh Yen City and 7 km along Highway 2 , from Hanoi about
50km to the west - northwest. This is very favorable conditions for economic
development. Prior has created favorable requirements need to have more space for the

construction and development. So enforcement of site clearance compensation
policy here is to be focused. But in fact the policy enforcement clearance Binh Xuyen
district, Vinh Phuc province performed like. To see that I conducted research enttled
"Study on the compensaton policy enforcement clearance Binh Xuyen district, Vinh
Phuc province." Research project aims to systematize the theoretical basis and practcal
implementation of policies on compensation for site clearance and compensation
policies on ground clearance. Implementation Study and analyze the factors that
affect the implementation of compensaton policies clearance Binh Xuyen district
then propose some solutions to improve the effectveness of policy implementation
compensaton clearance Binh Xuyen district in the near future.
Materials and Methods
Researchers have used the survey method interviewed people whose land is
recovered, policy enforcement personnel, collectng data from books, newspapers, the
internet, reports collected from the specialized departments then synthetic comparatve
analysis of the situation in order to implement compensation policies clearance in the
district. In selecting topics for study 2 Project Implementation Status Policy clearance
compensaton.
Main fndingsand conclusions
Research results show that basically the situaton compensaton policy
enforcement clearance Binh Xuyen district has also achieved some results, in
11


accordance with law and the majority of land acquisiton contract supporter. But beside
that, the n porch stll has weaknesses that concerned district authorities have
reviewed and adjusted to suit local realites. Compensation rates even lower than the
market price. Business plan implementation is not clear, and concrete; the training
improve the quality of enforcement officers is limited. The management of cadastral
records of land in localities still inadequate. Compensation plans mainly in cash, no
guide to help people use the compensaton, support.

Based on research policy enforcement situaton compensate clearance Binh
Xuyen district proposed several topics about working solution implementaton,
solution of organization policy enforcement apparatus solution on compensation
policies and pricing solutions such as building plans specifics; Guidelines promulgated
by the rules in time, policy adjustments close to reality; improve the quality of the
training staff training; promote communicaton and counseling for people whose land is
recovered; improve the coordinaton of the agencies; Make good the constructon of
resettlement areas; Provisions of the compensaton rate close to reality.
Research already has accomplished the goal of systematzing the rationale for
policy enforcement clearance compensation; research policy enforcement situaton
compensate clearance Binh Xuyen district and propose some solutions to improve the
efectveness of policy implementaton clearance compensation in the district Binh
Xuyen in the near future.

xii


PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) là một trong những
công cụ được Nhà nước sử dụng để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Nhu
cầu thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia và
đầu tư xây dựng các công trình công cộng, phát triển đô thị, các dự án sản xuất,
kinh doanh là một tất yếu khách quan trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
Thực tế hiện nay cho thấy công tác thực thi chính sách bồi thường GPMB khi
nhà nước thu hồi đất là một vấn đề nhạy cảm và phức tạp, tác động đến
nhiều mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Ở mỗi giai đoạn phát triển của đất nước
nói chung và từng địa phương nói riêng yêu cầu nâng cao chất lượng, kết quả
chính sách bồi thường GPMB luôn được đặt ra. Để làm được điều đó cần có sự
hoàn thiện quy trình chính sách trong đó có tổ chức thực thi chính sách bước đặc

biệt quan trọng của quy trình chính sách. Thực thi chính sách bồi thường
GPMB là một khâu quan trọng quyết định sự thành bại của chính sách này.
Việc thực thi chính sách bồi thường GPMB không chỉ góp phần thực hiện
các mục tiêu của chính sách mà còn khẳng định tnh đúng đắn của chính sách,
vai trò của chủ thể trong việc thực thi chính sách, góp phần nâng cao niềm tin của
đối tượng quản lý đối với chủ thể chính sách cũng như niềm tin của nhân dân đối
với các cấp ủy Đảng và chính quyền. Tuy nhiên để thực hiện việc thu hồi đất
của người dân trên thực tế cũng gặp phải rất vướng mắc nhiều mặt như: điều
kiện được bồi thường, giá trị bồi thường về đất, nhà ở và các tài sản trên đất, tái
định cư….ở nhiều nơi công tác này đã gặp phải sự phản ứng của người dân, thậm
chí có nơi trở thành vấn đề xã hội bức xúc.
Nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò, ý nghĩa của việc thực thi chính sách bồi
thường GPMB những năm qua, các cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương đã
tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị
trong việc phối hợp triển khai thực thi chính sách về bồi thường GPMB và đạt
được những kết quả tch cực góp phần làm cho nền kinh tế có bước phát triển
và tăng trưởng khá, đất nước ta từng bước vượt ra khỏi tình trạng các nước
kém phát triển. Vị thế của nước ta trên trường quốc tế được nâng cao,
góp phần xây dựng một thế giới, hòa bình, dân chủ và tến bộ xã hội.
1


Trên con đường công nghiệp hoá hiện đại hoá để đưa đất đai thực sự trở
thành nguồn vốn, nguồn thu hút cho các nhà đầu tư phát triển thì việc thu hồi đất
chuyển mục đích sử dụng đất để xây dựng các khu, cụm công nghiệp, khu đô thị,
xây dựng cơ cấu đất đai hợp lý thì việc thực thi chính sách bồi thường giải phóng
mặt bằng để thu hồi đất cho đầu tư phát triển là thực sự cần thiết.
Huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc là một huyện có cả ba địa hình
đồng bằng, trung du và miền núi, có vị trí nằm gần trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh
Vĩnh Phúc, cách thành phố Vĩnh Yên 7 km dọc theo quốc lộ 2, cách Thủ đô

Hà Nội khoảng 50km theo hướng Tây – Tây Bắc. Đây là điều kiện rất thuận
lợi để phát triển kinh tế. Trước thuận lợi đó cũng đặt ra yêu cầu cần phải
có nhiều mặt bằng cho đầu tư xây dựng và phát triển. Vậy công tác thực thi
chính sách bồi thường GPMB để thu hồi đất ở đây phải rất được chú
trọng. Tuy nhiên, trên thực tế việc thực thi chính sách giải phóng mặt bằng trên
địa bàn huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện như thế nào, còn hạn
chế yếu kém ở đâu, cần có những giải pháp gì để nâng cao kết quả công
tác thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện
trong thời gian tới. Xuất phát từ những vấn đề trên tôi tiến hành nghiên cứu
đề tài: “Nghiên cứu tình hình thực thi chính sách bồi thường giải phóng
mặt bằng trên địa bàn huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc”.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quá
trình thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng ở huyện Bình Xuyên
thời gian qua, đề xuất các giải pháp nâng cao kết quả thực thi chính sách bồi
thường giải phóng mặt bằng trong thời gian.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tễn về thực thi chính sách bồi thường
giải phóng mặt bằng và chính sách về bồi thường giải phóng mặt bằng.
- Nghiên cứu tình hình thực thi và phân tch những yếu tố ảnh hưởng đến
việc thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Bình
Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao kết quả công tác thực thi chính
sách bồi thường GPMB trên địa bàn huyện Bình Xuyên trong thời gian tới.
2


1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu

- Chính sách về bồi thường giải phóng mặt bằng
- Tình hình thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng trên
địa bàn huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: Chính sách về bồi thường giải phóng mặt bằng và
tình hình thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng.
- Phạm vi không gian: Nghiên cứu được tiến hành trên địa bàn huyện
Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Phạm vi thời gian: Đề tài tến hành nghiên cứu, tìm thông tn, số liệu
được thu thập trong 3 năm từ 2013-2015.

3


PHẦN 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ THỰC THI CHÍNH
SÁCH BỒI THƯỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1.1. Thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng
2.1.1.1. Khái niệm thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng
Chính sách công là một tuyên bố mang tính quyền lực, về những dự định
của chính phủ, dựa trên những giả thuyết về nguyên nhân và ảnh hưởng và được
thiết kế, cấu trúc dựa trên những mục têu (Althaus, Bridgman & Davis 2007).
Chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng đối với người dân bị thu hồi
đất là một dạng chính sách công có nội dung liên quan đến nhiều lĩnh vực
như đất đai, tài chính, an ninh, chính trị.
Chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là tổng thể các quan điểm,
các giải pháp và công cụ mà Nhà nước sử dụng để tác động lên các đối tượng
bị thu hồi đất nhằm có đất để xây dựng cơ sở hạ tầng cho phát triển kinh tế xã
hội theo định hướng mục têu đề ra (Phạm Tiến Dũng, 2012).
Chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng là những chính sách

được áp dụng trong quá trình thực hiện các công việc liên quan đến bồi hoàn
giá trị về đất, tài sản trên đất bằng tền hoặc bằng tài sản tương ứng cùng
một số chính sách hỗ trợ xã hội. Tổ chức việc di dời tài sản, hoa màu trên đất
để giải phóng mặt bằng. Bàn giao phần diện tích mặt bằng đó cho chủ thể mới để
cải tạo, xây dựng công trình mới có giá trị, lợi ích kinh tế, lợi ích xã hội lớn hơn
(Phạm Tiến Dũng, 2012).
Về mặt lý luận, có thể coi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng là
một dạng chính sách đặc biệt của Nhà nước thể hiện cách ứng xử vừa đại
diện cho chủ sở hữu đất đai, vừa phản ánh thái độ của cơ quan được xã hội trao
quyền quản lý đất đai, vừa bao hàm nội dung điều hòa lợi ích theo hướng
đảm bảo quyền lợi chính đáng của các bên liên quan phục vụ mục tiêu hiệu quả
kinh tế và công bằng xã hội, trong đó các cơ quan nhà nước sử dụng nhiều công
cụ tổ chức, tài chính, giá cả để đạt được mục tiêu của mình. Khi bàn về
chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng phải chú ý các phương diện sau:
4


Về mặt quan điểm: chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng phải
kết hợp hợp lý các yêu cầu quản lý hành chính với các yêu cầu của cơ chế quản lý
thị trường trong xác định mức bồi thường và các thủ tục liên quan. Ở đây nhấn
mạnh hai yêu cầu là dân chủ và công bằng. Yêu cầu dân chủ là khi xác định mức
bồi thường, phương thức bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phải tham vấn ý
kiến người mất đất và thể hiện được ý kiến, nguyên vọng của họ một cách hợp lý.
Yêu cầu công bằng là khi phân chia lợi ích, phải đảm bảo các bên được hưởng lợi
ích phù hợp với đóng góp của họ. Phần lợi ích thuộc xã hội phải được sử dụng
chung một cách công khai, minh bạch.
Về mặt chủ thể: Chế độ phân cấp cho các cơ quan nhà nước trong việc thu
hồi, bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng phải rõ ràng, trách nhiệm,
quyền hạn, lợi ích tương xứng, có sự phối hợp và kiểm tra giám sát chặt chẽ
nhằm hạn chế tối đa sự lạm dụng quyền hạn để tư lợi cho cá nhân.

Về mặt mục têu: Cần kết hợp hài hòa mục tiêu của người sử dụng
đất, của xã hội và người dân, trong đó ưu tiên cao nhất cho việc sử dụng có hiệu
quả quỹ đất phục vụ đời sống nhân dân.
Về mặt công cụ và cơ chế tác động: Cân phối hợp hài hòa với nhau có tnh
đến các giới hạn về sử dụng đất, ngân sách nhà nước và năng lực tổ chức
thực hiện của các chủ thể.
Thực thi chính sách là giai đoạn thứ hai trong quá trình chính sách sau giai
đoạn hoạch định chính sách, nhằm biến chính sách thành hành động và kết
quả trên thực tế (Phạm Tiến Dũng, 2012).
Thực thi chính sách bồi thường GPMB khi Nhà nước thu hồi đất của chính
quyền huyện là quá trình triển khai các chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
của Trung ương, tỉnh thành những kết quả trên thực tế thông qua các hoạt động
có tổ chức trong bộ máy Nhà nước huyện nhằm có đất để xây dựng cơ sở hạ tầng
phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của địa phương (Phạm Tiến Dũng,
2012).
Thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng là quá trình áp
dụng các chính sách, điều luật được quy định khi nhà nước bồi thường, hỗ trợ
và tái định cư khi thực hiện các công việc liên quan đến việc di dời nhà cửa,
cây cối, các công trình xây dựng và một bộ phận dân cư trên một phần đất nhất
5


định được quy hoạch cho việc cải tạo, mở rộng hoặc xây dựng một công trình mới
(Nguyễn Thị Minh Tâm, 2010).

6


2.1.1.2. Mục tiêu của thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng
Mục têu của chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng là đảm

bảo quyền lợi chính đáng, hợp pháp của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi
đất thông qua việc chi trả, bù đắp những tổn thất thiệt hại về đất đai, những
chi phí tháo dỡ, di chuyển nhà ở, vật kiến trúc, công trình hạ tầng kỹ thuật…và
các chi phí khác để ổn định đời sống, sản xuất, chuyển đổi nghề nghiệp cho người
bị thu hồi đất, sở hữu tài sản trên đất khi bị thu hồi nhằm xây dựng cơ sở hạ
tầng cho
phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng.
Mục đích của chính sách bồi thường GPMB
Đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng

Mục tiêu của chính sách bồi thường GPMB

Đảm bảo
quyền lợi
chính đáng
của đối tượng
bị thu hồi đất

Giúp đỡ người
bị thu hồi đất
nhằm ổn định
đời sống sau khi
bị thu hồi đất

Hỗ trợ tạo
việc làm,
ổn định nơi
ăn chốn ở

Sơ đồ 2.1. Mục tiêu của chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư

Nguồn: Phạm Tiến Dũng (2012)

Mục têu của thực thi chính sách bồi thường GPMB của chính quyền
huyện là kết quả cần đạt được trong tương lai, nó thể hiện kì vọng của Nhà
nước và chủ thể tham gia quan tâm; và được xây dựng dựa trên các văn bản
pháp luật, khả năng về nguồn lực để thực hiện chính sách, trình độ dân trí và
tác động tâm lý của những người tham gia thực thi chính sách, cụ thể như sau:

7


Mục đích của thực thi chính sách bồi thường GPMB
Có đất để xây dựng các công trình phục vụ phát triẻn KT-XH, phát triển đô thị
Mục tiêu của thực thi chính sách bồi thường GPMB
Về bồi thường

Về hỗ trợ

Về tái định cư

- Diện tích đất được bồi

- Diện tích đất được hỗ

- Diện tích đất được xây

thường (m2).

trợ.

dựng làm khu tái định

- Diện tích đất đã phê

- Tổng tiền hỗ trợ về đất

cư (m2).

duyệt bàn giao được

đai, cây cối hoa màu, vật

- Các têu chí về cơ sở

cho chủ đầu tư.

kiến trúc.

hạ tầng của khu tái định

- Tổng tền bồi thường

- Số hộ gia đình, cá nhân

cư đạt được so với quy

về đất đai, cây cối hoa

được hỗ trợ ổn định đời

định của Nhà nước.

màu, vật kiến trúc.

sống và ổn định sản

- Số hộ gia đình nhận

- Số tổ chức, hộ gia

xuất, hỗ trợ di chuyển

đất, nhà tái định cư.

đình, cá nhân được

chỗ ở.

- Tổng tền sử dụng đất

bồi thường.

- Số người được đào

thu được từ tiền tái

- Tỷ lệ % đơn thư khiếu

tạo nghề mới.

định cư để nộp vào

nại, tố cáo trong tổng

ngân sách.

số
đối tượng bị thu hồi
đất

Sơ đồ 2.2. Mục tiêu của thực thi chính sách bồi thường GPMB
Phạm Tiến Dũng (2012)

2.1.2. Vai trò của thực thi chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng
2.1.2.1. Thể hiện quyền định đoạt, quyền thu hồi đất của nhà nước
Chính sách đền bù giải phóng mặt bằng là chính sách của nhà nước nhằm
thực hiện chức năng quản lý về công tác đền bù GPMB nhằm phát triển kinh tế,
chính trị, xã hội. Do vậy thực thi chính sách bồi thường GPMB là chuyển tải ý đồ
của giai cấp cầm quyền, giai cấp lãnh đạo thông qua nhà nước bằng sức mạnh
cưỡng chế trong lĩnh vực bồi thường GPMB. Trong quản lý xã hội nói chung và
trong lĩnh vực bồi thường GPMB nói riêng. Công cụ được nhà nước dùng để biểu
hiện thái độ ứng xử của mình đến các đối tượng quản lý là chính sách bồi thường


GPMB. Tuỳ theo yêu cầu quản lý ở từng thời kỳ, nhà nước chủ động ban hành
các chính sách bồi thường GPMB cụ thể.