Giáo án Sinh học 12 bài 41: Diễn thế sinh thái

GV: Mai Văn Minh

GA Sinh 12

Bài 42. DIỄN THẾ SINH THÁI
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Làm cho học sinh hiểu được khái biện diễn thế sinh thái , xác định chỉ ra được các
nguyên nhân dẫn đến diễn thế sinh thái và các kiểu diễn thế có trong tự nhiên.
- Phân biệt được hai loại diễn thế sinh thái và lấy ví dụ thực tế minh họa .
- Chứng minh được ý nghĩa to lớn của các quy luật của các diễn thế sinh thái trong việc
hoạch định chiến lược phát triển kinh tế nông – lâm – ngư nghiệp và khai thác sử dụng hợp lí
các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
2. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng quan sát so sánh.
3. Giáo dục:
- Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ các loài sinh vật trong tự nhiên.
II. Phương tiện:
- Hình: 58.1 -> 58.2 sgk.
- Thiết bị dạy học: máy chiếu,tranh ảnh
III. Phương pháp:
- Vấn đáp
- Nghiên cứu SGK (kênh hình)
IV. Tiến trình:
1. ổ định tổ chức:
- Kiểm tra sĩ số và nhắc nhở giữ trật tự:
2. KTBC:
Phương pháp
GV: cho HS xem H41.1 SGK cơ bản
Cho biết đặc điểm , thành phần loài của các giai
đoạn ?

- Song song với quá trình biến đổi quần xã trong
hệ sinh thái là quá trình biến đổi của ngoại cảnh
như khí hậu, thổ nhưỡng, độ ẩm
GV: Thế nào là diễn thế sinh thái ?
GV: Nguyên nhân xãy ra diễn thế sinh thái ?

GV: Có mấy loại diễn thế sinh thái ?
Em diễn tả khái quát quá trình diễn thế
nguyên sinh ?
Từ môi trường trống trơn ( ao mới
đào ) → quần xã tiên phong ( thực vật động vật

Nội dung

I. khái niệm về diễn thế.
1. Khi niệm :
Là quá trình phát triển thay thế tuần tự của quần xã từ dạn
khởi đầu qua các dạng trung gian để đạt đến quần xã cuối cùn
tương đối ổn định gọi là quần xã đỉnh cực
2. Ví dụ :
- Học sinh tự cho vd.

II. Nguyên nhân của diễn thế
- Nguyên nhân bên ngoài
Do tác đông mạnh mẽ của ngoại cảnh lên quần xã . Sự th
đổi của môi trường vật lí , khí hậu …hoặc cá hoạt động vô ý
thức của con người
- Nguyên nhân bên trong :
Sự cạnh tranh gai gắt của c- Nguyn nhn bn ngồi
Do tác đông mạnh mẽ của ngoại cảnh lên quần xã . Sự th

đổi của môi trường vật lí , khí hậu …hoặc cá hoạt động vô ý
thức của con người
- Nguyên nhân bên trong :
Sự cạnh tranh gai gắt của cc loài trong quần xã.


GV: Mai Văn Minh
nổi bèo rong) → giai đoạn hổn hợp ( thực vật ,
đợng vật bậc cao , như sen , súng…) → quần
xã ổn định ( rừng cây cao to

GA Sinh 12

c loài trong quần xã.
III. Các dạng diễn thế
1. Diễn thế ngun sinh.
- Diễn thế ngun sinh là diễn thế khởi đầu từ mơi trường ch
có sinh vật.
- Q trình diễn thế diễn ra theo các giai đoạn sau:
+ Giai đoạn tiên phong: Hình thành quần xã tiên phong

GV: Cho HS quan sát thảo luận nhóm
hình 58.1
- Mơ tả q trình diễn thế thứ sinh ?
- Hãy so sánh mơi trường đầu tiên và kết
quả cuối cùng của hai q trình diễn thế thứ sinh
với diễn thế ngun sinh ?

+ Giai đoạn giữa:giai đoạn hỗn hợp, gồm các quần xã thay
tuần tự

+ Giai đoạn cuối: Hình thành quần xã ổn định
Ví dụ SGK

2. Diễn thế thứ sinh.
Diễn thế thứ sinh là diễn thế xuất hiện ở mơi trường
có một quần xã sinh vật sống.
- Q trình diễn thế diễn ra theo sơ đồ sau:
+ Giai đoạn đầu: Giai đoạn quần xã ổn định

+ Giai đoạn giữa: Giai đoạn gồm các quần xã thay đổi tuần tự

+ Giai đoạn cuối: Hình thành quần xã ổn đinh khác hoặc qu
xã bị suy thối.
GV: Cho một ví dụ khác minh hoạ hai
loại diễn thế sinh thái ?
GV: Cho HS quan sát thảo luận nhóm
hình 58.2 trả lời câu lệnh SGK .
- Cho biết những xu hướng biến đổi chính trong
q trình diễn thế để thiết lập trạng thái cân
bằng.

Ví dụ : SGK
IV. Những xu hướng biến đổi chính trong q trình diễn th
để thiết lập trạng thái cân bằng.
Những biến đổi quan trọng là :
-Sinh khối ( hay khối lượng tức thời ) và tổng sản lượng tăng
lên , sản lượng sơ cấp tinh giảm.
- Hơ hấp của quần xã tăng , tỉ lệ giữa sản xuất và phân giải vậ
chất trong quần xã tiến dần đến một .
- Tính đa dạng về lồi tăng , nhưng số lượng cá thể của mỗi lo

giảm và quan hệ sinh học giữa các lồi trở nên căng thẳng.
-Lưới thức ăn trở nên phức tạp , chuỗi thức ăn mùn bã hữu c
ngày càng trở nên quan trọng .
- Kích thước và tuổi thọ của các lồi đều tăng lên - Khả năng
tích luỹ các chất dinh dưỡng trong quần xã ngày một tăng và
quần xã sử dụng năng lượng ngày một hồn hảo .

3. Bài mới :
4. Củng cố.
- Thế nào là diễn thế sinh thái?
1. Diễn thế xảy ra trên mơi trường đã có một quần xã sinh vật nhất định được gọi là :


GV: Mai Văn Minh

GA Sinh 12

a. Diễn thế trên cạn b. Diễn thế dưới nước c. Diễn thế thứ sinh. d. Diễn thế nguyên sinh
5. BTVN.
- HS học bài và trả lời câu hỏi sgk.
- Chuẩn bị phương tiện cho bài thực hành.
- Sưu tầm diễn thế ở địa phương và ý nghĩa của việc nghiên cứu diễn thế sinh thái?
1. Diễn thế nguyên sinh:
2. Diễn thế thứ sinh:
Nguyên nhân gây ra diễn thế:
1. Nguyên nhân bên ngồi: Do tác động mạnh mẽ của ngoại cảnh lên quần xã.
2. Nguyên nhân bên trong: sự cạnh trang gay gắt giữa các lồi trong quần xã
Tầm quan trọng của việc nghiên cứu diễn thế sinh thái:
Nghiên cứu diễn thế sinh thái giúp chúng ta cĩ thể hiểu biết được các quy luật phát triển của quần
xã sinh vật, dự đốn đước các quần xã tồn tại trước đĩ và quần xã sẽ thay thế trong tương lai. từ đĩ

cĩ thể chủ động xây dựng kế hoạch trong việc bảo vệ và khai thác hợp lí các nguồn tài nguyên
thiên nhiên. Đồng thời, cĩ thể kịp thời đề xuất các biện pháp khắc phục những biến đổi bất lợi
của mơi trường, sinh vật và con người.