Giáo án Sinh học 12 bài 26: Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại

Sở GD – ĐT Vĩnh Long
Trường THPT Nguyễn Thông
Tổ Sinh – Địa

GIÁO ÁN SINH HỌC
Khối 12
Ban KHTN

Bài 26: THUYẾT TIẾN HÓA HIỆN ĐẠI
I. Mục tiêu:
Qua bài này, học sinh phải:
- Nêu được những cơ sở cho sự ra đời của thuyết tiến hóa hiện đại.
- Phân biệt được tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn.
- Giải thích được vì sao quần thể là đơn vị tiến hóa cơ sở.
- Nêu được những luận điểm cơ bản trong thuyết tiến hóa bằng đột biến trung tính.
- Phát triển được năng lực tư duy lí thuyết ( phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát).
II. Phương tiện:
- Phiếu học tập: + Bảng so sánh tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ
+ Bảng nội dung thuyết tiến hóa trung tính
+ Bộ câu hỏi trắc nghiệm cuối bài
- Bảng phụ: + Trả lời bảng so sánh tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ
+ Trả lới nội dung thuyết tiến hóa trung tính
III. Tiến trình bài giảng:
1. Ổn định tổ chức lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Mở bài:
Lamac là người đầu tiên đề ra học thuyết tiến hoá. Tuy nhiên,quan điểm của ông về tiến hoá
là chưa chính xác.Đến Đacuyn, ông đã đưa ra được những quan điểm đúng đắn về CLTN, biến dị
di truyền, nguồn gốc chung của sinh giới….Nhưng ông vẫn chưa giải thích được nguyên nhân
phát sinh và cơ chế di truyền các biến dị. Tiếp tục khắc phục những hạn chế của Đacuyn, đưa
quan niệm tiến hoá đi đến chỗ đúng đắn và đầy đủ hơn, thuyết tiến hoá hiện đại đã ra đời.

4. Giảng bài mới:
Nội dung
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
I. Thuyết tiến hóa tổng
Cho học sinh đọc to SGK, mục
hợp:
1 của I.
- Thuyết tiến hóa tổng hợp
1. Sự ra đời của thuyết
(?) Thuyết tiến hóa tổng hợp hình dựa trên: phân loại học, cổ
tiến hóa tổng hợp:
thành dựa trên những thành tựu
sinh vật học, sinh thái học, di
Dựa trên thành tựu của
nào?
truyền học quần thể…
nhiều lĩnh vực sinh học. 3
(?) Những ai là đại diện đầu tiên
- Học sinh xem SGK, rút ra
người đại diện đầu tiên là:
cho thuyết tiến hóa tổng hợp?
công lao của Dobsanxki,
- Dobsanxki: biến đổi di
Trong đó, mỗi người đã đóng góp Mayơ, Sim son.
truyền liên quan đến tiến
những gì?
hóa, chủ yếu là biến dị nhỏ
Thuyết tiến hóa tổng hợp đã tiếp
tuân theo các qui luật

tục được bổ sung nhờ sinh học
Menđen
phân tử.
- Mayơ: đề cập các khái
(?) Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện - Tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ.
niệm: sinh học về loài, sự
được chia thành mấy mức độ?
hình thành loài khác khu.
- Simson: tiến hóa là sự tích
Cho học sinh 3 phút hoàn thành - Học sinh hoàn thành nội
lũy dần các gen đột biến
bảng so sánh tiến hóa lớn và tiến
dung phiếu học tập theo nhóm
nhỏ trong quần thể.
hóa nhỏ trong phiếu học tập.
nhỏ (2 học sinh)
2. Tiến hóa nhỏ và tiến
Nhờ di truyền học quần thể và


hóa lớn:

Vấn đề
Nội dung
Qui mô, thời
gian
Phương thức
nghiên cứu

sinh học phân tử, tiến hóa nhỏ

sáng tỏ rồi thành trung tâm thuyết
tiến hóa hiện đại.
1 thời gian, tiến hóa lớn được
xem là hệ quả của tiến hóa nhỏ.
Nhưng hiện nay, người ta đang
làm rõ những nét riêng của nó.
Tiến hóa nhỏ
Là quá trình biến đổi thành phần kiểu
gen của quần thể gốc đưa đến hình
thành loài mới
Phạm vi phân bố tương đối hẹp, thời
gian lịch sử tương đối ngắn
Có thể nghiên cứu bằng thực nghiệm

Nội dung
3. Đơn vị tiến hóa cơ sở:
a. Quần thể: đơn vị tiến hóa
cơ sở
- Đơn vị tiến hóa cơ sở phải
thỏa 3 điều kiện:
+ Có tính toàn vẹn trong
không gian, thới gian
+ Biến đổi cấu trúc di truyền
qua các thế hệ
+ Tồn tại thực trong tự nhiên
- Quần thể là đơn vị tiến hóa
cơ sở vì:
+ Là đơn vị tổ chức tự nhiên
+ Là đơn vị sinh sản nhỏ nhất
+ Là nơi diễn ra tiến hóa nhỏ

b. Quá trình tiến hóa:
- Bất đầu bằng những biến đổi
di truyền trong quần thể
- Dấu hiệu: sự thay đổi tần số
alen và kiểu gen của quần thể
theo hướng xác định, qua
nhiều thế hệ
II. Thuyết tiến hóa trung
tính:
- Do Kimura đề xuất dựa trên
các nghiên cứu về cấp phân tử

Tiến hóa lớn
Là quá trình hình thành các đơn vị
trên loài như chi, họ, bộ, lớp,
ngành.
Qui mô rộng lớn, thời gian địa chất
rất dài
Thường nghiên cứu gián tiếp qua
các bằng chứng

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

(?) Theo Rixopxki, đơn vị tiến
hóa cơ sở phải thỏa 3 điều kiện,
đó là gì?

- Học sinh xem SGK, nêu 3

điều kiện của đơn vị tiến hóa
cơ sở

(?) Vì sao chỉ quần thể mới thỏa - Học sinh đọc nội dung SGK,
mãn 3 điều kiện đó?
mục 3, phần I, thảo luận trả
lời
(?) Vì sao quần thể là đơn vị tổ - Quần thể là đơn vị tổ chức
chức tự nhiên?
của loài.
(?) Vì sao quần thể là đơn vị
- Trong sinh sản hữu tính, 1
sinh sản nhỏ nhất?
cá thể không thể là đơn vị
sinh sản
(?) Chứng minh quần thể là nơi - Tiến hóa nhỏ là quá trình
diễn ra tiến hóa nhỏ?
biến đổi tần số alen và thành
phần gen của quần thể
(?) Quá trình tiến hóa bắt đầu
bằng hiện tượng gì?
(?) Dấu hiệu nào chứng tỏ bắt
đầu có quá trình tiến hóa?
(?) Thuyết tiến hóa trung tính
do ai đề xuất? Nói đến sự tiếh
hóa ở cấp độ nào?
(?) Vậy đột biến trung tính là

- Tiến hóa bắt đầu khi có biến
đổi di truyền trong quần thể

- Dấu hiệu bắt đầu quá trình
tiến hóa: sự thay đổi tần số
alen và thành phần gen trong
quần thể
- Kimura đề xuất sự tiến hóa
bằng đột biến trung tính ở cấp
phân tử
- Đột biến trung tính:không


(prôtêin)
- Đột biến trung tính: đột biến
không có lợi cũng không có
hại (đa số ở cấp phân tử)
- Nội dung thuyết tiến hóa
trung tính:

gì?

có lợi cũng không có hại

Cho học sinh đọc SGK, hoàn
thành nội dung thuyết tiến hóa
trung tính trong 3 phút
(?) Theo Kimura, nhân tố nào
đã thúc đẩy sự tiến hóa ở cấp
phân tử?
(?) Sự tiến hóa theo Kimura,
thực chất có cơ chế là gì?

- Học sinh hoàn thành nhiệm
vụ dựa trên phiếu học tập và
SGK (nhóm 2 học sinh)
- Quá trình đột biến làm phát
sinh các đột biến trung tính
- Cơ chế TH: sự củng cố ngẫu
nhiên các đột biến trung tính
- Học sinh xem đoạn cuối
SGK, rút ra những cống hiến
của Kimura

(?) Kimura đã đóng góp những
gì cho tiến hóa?
1.Nhân Quá trình đột biến
tố tiến làm phát sinh
hóa
những đột biến
trung tính
2. Cơ
Sự củng cố ngẫu
chế
nhiên các đột biến
tiến
trung tính, không
hóa
chịu tác dụng của
CLTN
3.Cống Nêu lên sự tiến hóa
hiến
cấp phân tử. Giải

thích sự đa dạng
của các phân tử
prôtêin, sự đa dạng
cân bằng trong
quần thể

Như vậy, theo kimura, khi đột
biến là trung tính thì không có
sự thay thế hoàn toàn 1 alen mà
duy trí thể dị hợp hoặc 1 số cặp
alen nào đó
(?) Thuyết tiến hóa bằng các đột
biến trung tính có phủ nhận
thuyết tiến hóa bằng con đường
CLTN không?

- Thuyết này đề cập đến tiến
hóa ở cấp phân tử, chỉ bổ
sung cho thuyết tiến hóa bằng
CLTN

5. Củng cố:
Câu 1: Để được gọi là 1 đơn vị tiến hóa, phải thỏa mãn điều kiện:
A. Có tính toàn vẹn trong không gian và thời gian
B. Biến đổi cấu trúc di truyền qua các thế hệ
C. Tồn tại thực trong tự nhiên
D. Cả A, B, C
Câu 2: Tiến hóa lớn là quá trình hình thành:
A. Các cá thể thích nghi hơn
B. Các cá thể thích nghi nhất

C. Các nhóm phân loại trên loài
D. Các loài mới
Câu 3: Thuyết Kimura đề cập tới các nguyên lí cơ bản của sự tiến hóa ở cấp độ:
A. Nguyên tử
B. Phân tử
C. Cơ thể
D. Quần thể
Câu 4: Thực chất của quá trình tiến hóa là:
A. Quá trình hình thành loài
B. Quá trình biến đổi theo hướng phức tạp dần về tổ chức cơ thể, ngày càng hoàn thiện dần
C. Quá trình hình thành các đơn vị trên loài như chi, họ, bộ, lớp, ngành
D. Câu A, C
Câu 5: Đơn vị cơ sở của quá trình tiến hóa là:
A. Cá thể
B. Quần thể
C. Quần xã
D. Loài