Giáo án Sinh học 12 bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

Bài 13: ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU
HIỆN CỦA GEN
I.Mục tiêu bài học: Sau khi học xong bài này, học sinh cần:
-Giải thích được mối quan hệ giữa kiểu gen và môi trường trong viẹc hình thành kiểu hình.
-Giải thích được thế nào là mức phản ứng và cách xác định mức phản ứng.
-Rèn luyện kĩ năng nghiên cứu khoa học: quan sát thu thập số liệu, đua ra giả thuyết, làm
thí nghiệm chứng minh để chấp nhận hay bác bỏ giả thuyết đã nêu.
II.Trọng tâm: Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình - Mức phản ứng.
III.Phương pháp: Vấn đáp - giảng giải - trực quan.
IV.Chuẩn bị của GV-HS:
1.GV:Tranh phóng to hình 13 SGK, tài liệu sưu tầm được
2.HS: Bài cũ và bài mới
V.Tiến trình bài giảng:
1.ổn định lớp:
2.Kiểm tra bài cũ: Nêu đặc điểm di truyền của tính trạng do gen nằm trên NST X qui định
-Làm thế nào để biết được một bệnh nào đó ở người là do gen lặn trên NST giới tính X
hay NST thường qui định
3.Bài mới:
Hoạt động của GV
*ND1:MQH giữa genTT
-Nhận xét các tính trạng
trong phép lai của Menđen
với đk môi trường?
*Trong trường hợp này
mối quan hệ giữa KG-TT
đơn giản, thực tế mối quan
hệ này phức tạp hơn nhiều
và phụ thuộc vào nhiều
yếu tố.
-Sơ đồ thể hiện mối quan
hệ này ntn?

-Để cụ thể hơn và củng cố
lại kiến thức cũ, cho HS
lên điền vào bảng phụ

Hoạt động HS
Màu sắc lông
thỏ phụ thuộc
vào t0 môi
trường
HS lắng nghe

HS trả lời
HS hoàn thành
ND bảng phụ

*ND 2: Sự tương tác HS lắng nghe
KG-..
*GV trình bày ví dụ 1

Tiểu kết
I.Mối quan hệ giữa gen và tính trạng:
- Mối quan hệ giữa gen -TT rất phức tạp và bị
chi phối bởi nhiều yếu tố.
- Mối quan hệ này thể hiện theo sơ đồ:
Gen(AND)→ mARN→ chuỗi poli peptit→
prôtein→ qui định tính trạng
Mối quan hệ
Qui định trình tự của các axit
Gen
amin trên chuỗi poli peptit

Chuỗi
Tạo nên phân tử protein
polipeptit
Protein
Qui định đặc điểm của tế bào
Tế bào
Qui định đặc điểm của các mô
cơ quan
Cơ quan
Qui định hình thái, sinh lí của cơ
thể
*KL: KG + MT  KH
II.Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường:
1.Ví dụ 1: Giống thỏ Himalaya
t0 cao hơn
Toàn thân
lông màu trắng
buộc vào
cục nước đá
lông màu đen


HS trả lời
HS nhận xét

Tai
Chân
t0 thấp hơn
-Nhiệt độ ảnh hưởng như
Đuôi

lông màu đen
thế nào đến giống thỏ này? HS trả lời
Mồm
HS nhận xét
-Màu sắc của lông thỏ phụ thuộc vào nhiệt độ
-Nhiệt độ cao ảnh hưởng
môi trường bên trong cơ thể.
đến sự biểu hiện của các
-Nhiệt độ cao ảnh hưởng đến hoạt tính của
gen tổng hợp melanin, theo HS lắng nghe
enzim tham gia vào điều hoà gen. Nhiệt độ cao
em vì sao?
làm biến tính protein, khi enzim bị biến tính do
*GV: giải thích thêm
nhiệt độ cao thì có thể melanin không được tổng
HS trả lời
hợp nên lông có màu trắng.
HS nhận xét
2.Ví dụ 2: Nội dung như SGK
-HS tìm thêm các ví dụ
- Màu sắc hoa phụ thuộc vào điều kiện bên ngoài
khác
cơ thể (pH của đất)
HS trả lời
* Nhiều yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến
Vd: màu sắc của hoa ở HS nhận xét
sự biểu hiện của kiểu gen.
mình và ở Đà lạt
III.Mức phản ứng của kiểu gen:
-Giải thích các hiện tượng?

1.Ví dụ: Hình 13(a,b) của SGK
-Cho ví dụ trong thực tế.
HS quan sát -trả KG1 + MT1 → KH1
lời
KG1 + MT2 → KH2
*ND 3:Mức phản ứng…
HS trả lời
KG1 + MT3 → KH3
Mức p/ư của KG1
-HS quan sát hình 13(a, b) HS nhận xét
……….
trang 57- SGK- trả lời
KG1 + MTn → KHn
-Có nhận xét gì về chiều
2.Khái niệm mức phản ứng:
cao của cây so với sự thay HS trả lời
-Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 kiểu gen
đổi của mặt nước biển? Cụ HS nhận xét
tương ứng với các môi trường khác nhau là mức
thể thay đổi ntn?
HS lắng nghe
phản ứng của kiểu gen.
-Mức phản ứng của một
và trả lời
-Mức phản ứng rộng: Gen qui định tính trạng
kiểu gen là gì?
HS nhận xét
này phụ thuộc nhiều vào điều kiện môi trường
*GV: có thể đưa ví dụ về
3.Thường biến:

tính trạng sản lượng sữa và HS: trình bày
a.Ví dụ: Sự thay đổi hình dạng lá cây rau mác
chất lượng sữa ở bò để HS khái niệm và
b.Khái niệm: SGK
rút ra mức p/ư rộng và hẹp. vai trò của
c.Vai trò: Giúp sinh vật thích nghi với sự thay
-Cho vd về thường biến để thường biến
đổi của môi trường
HS rút khái niệm và vai trò
và ý nghĩa thường biến?
4.Củng cố:
Cho HS trả lời câu 3, 4 trang 58 SGK
5.Dặn dò:
-HS học bài và trả lới các câu hỏi trong SGK
-Chuẩn bị bài thực hành số 14 (dụng cụ và mẫu vật:đất trồng các cây ngắn ngày (như cây cà
chua),các giống cá cảnh).


………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
…....
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………

M

B
C

D