Giáo án Sinh học 12 bài 9: Quy luật Menden Quy luật phân li độc lập

GIÁO ÁN SINH HỌC 12
BÀI 9: QUY LUẬT MEĐEN –QUY LUẬT PHÂN LI ĐỘC
LẬP
I.Mục tiêu
Học xong bài này hs có khả năng
- Giải thích được tại sao Menđen suy ra được quy luật các cặp alen phân li độc lập với nhau
trong quá trình hình thành giao tử
- Biết vận dụng các quy luật xác suất để dự đoán kểt quả lai
- Biết cách suy luận ra KG của sinh vật dựa trên kết quả phân li kiểu hình của các phép lai
- Nêu được công thức tổng quát về tỉ lệ giao tử, tỉ lệ kiểu gen ,kiểu hình trong các phép lai nhiều
cặp tính trạng
- Giải thích được cơ sở tế bào học của quy luật phân li độc lập
II. Thiết bị dạy học
- Tranh phóng to hình 9 sgk
- Bảng 9 sgk
III. Tiến trình tổ chức bài dạy
1. Kiểm tra bài cũ
* Cơ sở tế bào học của quy luật phân li
*Trong phép lai 1 cặp tính trạng , để cho đời sau có tỉ lệ kiểu hình xấp xỉ 3 trội : 1 lặn thì cần có
điều kiện gì?
2.Bài mới

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

GV gọi hs nêu vd về lai 1 cặp tính trạng
? lai 2 hay nhiều cặp tính trạng có thể
biểu thị như thế nào
? Thế nào là lai 2 cặp tính trạng

TaiLieu.VN

Page 1


*Hoạt động 1: Tìm hiểu về thí nghiệm
lai 2 tính trạng

I.Thí nghiệm lai hai tính trạng

GV yêu cầu hs ng/cứu mục I sau đó gv
phân tích vd trong sgk

1. Thí nghiệm

? Menđen làm thí nghiệm này cho kết
quả F1 như thế nào

P t/c: vàng ,trơn

?

Lai 2 thứ đậu Hà Lan thuần chủng
xanh, nhăn

F1 : 100% vàng ,trơn
Cho 15 cây F1 ,tự thụ phấn hoặc giao phấn
F2 : 315 vàng ,trơn
101 vàng ,nhăn
108 xanh ,trơn

32 xanh, nhăn
- Xét riêng từng cặp tính trạng

Sau khi có F1 Menđen tiếp tục lai như
thế nào , kết quả F2 ra sao?

+ màu sắc: vàng/xanh = 3/1

? F2 xuất hiện mấy loại KH giống P mấy
loại KH khác P

2. Nhận xét kết quả thí nghiệm

( Lưu ý: cây F1 mọc lên từ hạt trong quả
ở cây P, cây F2 mọc lên từ hạt trong quả
ở cây F1 )

+ hình dạng: trơn/nhăn = 3/1
- Tỉ lệ phân li KH chung ở F2 : 9:9:3:1

? Thế nào là biến dị tổ hợp
? Nếu xét riêng từng cặp tính trạng thì tỉ
lệ phân tính ở F2 như thế nào, tỉ lệ này
tuân theo định luật nào của Menđen?

- Tỉ lệ phân li KH nếu xét riêng từng cặp tính trạng
? như vậy sự DT của 2 cặp tính trạng này đều = 3: 1
có phụ thuộc nhau ko
- Mối quan hệ giữa các kiểu hình chung va riêng :
? hãy giải thích tại sao chỉ dựa trên KH

tỉ lệ KH chung được tính bằng tích các tỉ lệ KH
của F2 Menđen lại suy dc các cặp nhân
riêng ( quy luật nhân xác suất )
tố di truyền quy định các cặp tính trạng
( Hướng dẫn hs áp dụng quy luật nhân xác suất
khác nhau phân li độc lập trong qt hình
thông qua một vài ví dụ )
thành giao tử

TaiLieu.VN

Page 2


( Menđen quan sát tỉ lệ phân li kiểu hình
cua từng tính trạng riêng biệt )
**Hãy phát biểu nội dung định luật
GV nêu vấn đề: vì sao có sự di truyền
độc lập các cặp tính trạng

3.Nội dung định luật

( gợi ý : + tính trạng do yếu tố nào quy
định
+ khi hình thành gtử và thụ tinh
yếu tố này vận động như thế nào?→ HĐ2
*Hoạt động 2: Tìm hiểu cơ sở tế bào
học của định luât
GV yêu cầu hs quan sát hình 9 sgk phóng
to

? hình vẽ thể hiện điều gì

II. Cơ sở tế bào học

1. Các gen quy định các tính trạng khác nhau nằm
trên các cặp NST tương đồng khác nhau. khi giảm
phân các cặp NST tương đồng phân li về các giao
? khi thụ tinh các giao tử này kết hợp như tử một cách độc lập và tổ hợp tự do với NST khác
thế nào ( tổ hợp tự do)
cặp→ kéo theo sự phân li độc lập và tổ hợp tự do
của các gen trên nó
? khi F1 hình thành gtử sẽ cho những
loại gtử nào?
? khi P hình thành giao tử sẽ cho những
loại giao tử có NST như thế nào

?sự phân li của các NST trong cặp tương
đồng và tổ hợp tự do của các NST khác
cặp có ý nghĩa gì ?

2. Sự phân li của NST theo 2 trường hợp với xác
suất ngang nhau nên tạo 4 loại gtử với tỉ lệ ngang
nhau

? Tại sao mỗi loại giao tử lại ngang nhau

* Hoạt động 3 : Tìm hiểu ý nghĩa của
các quy luật Menđen
GV hướng dẫn hs quay lại thí nghiệm
của Menđen

TaiLieu.VN

3. Sự kết hợp ngẫu nhiên của các loại giao tử trong
qt thụ tinh làm xuất hiện nhiều tổ hợp gen khác
nhau
III. Ý nghĩa của các quy luật Menđen

Page 3


? Nhận xét số KG,KH ở F2 so với thế hệ
xuất phát
( 4 KH, 2KH giống P, 2KH khác P)
?Các KH khác bố mẹ có khác hoàn toàn
không ( ko, mà là sự tổ hợp lại nhưngz
tính trạng của bố mẹ theo một cách
khác→ biến dị tổ hợp

- Dự đoán được kết quả phân li ở đời sau
- Tạo nguồn biến dị tổ hợp, giải thích dc sự
đa dang của sinh giới

trả lời lệnh sgk trang 40: hoàn thành bảng 9

*HS tự tính toán ,thảo luận đưa ra công
thức tổng quát ( hướng dẫn hs đưa các
con số trong bảng về dạng tích luỹ )

IV. Củng cố

1. Trong một bài toán lai, làm thế nào để phát hiện hiện tượng phân li độc lập
2. hãy đưa ra điều kiện cần để áp dụng định luật PLĐL của Menđen
( Mỗi gen quy định một tính trạng, mỗi cặp gen nằm trên một cặp NST tương đồng khác
nhau )
V.Bài tập về nhà
ở chuột lang, màu lông được quy định bởi một số alen
Cb : Đen
Cc : màu kem
Cs: màu bạc
Cz: màu bạch tạng.
hãy phân tích các kết qủa phép lai sau đây và xác định mối quan hệ trội lặn giữa các alen này

Phép lai Kiểu hình

Kiểu hình của đời con
Đen

Bạc

Màu kem

Bạch tạng

1

Đen × Đen

22

0

0

7

2

Đen ×Bạch tạng

10

9

0

0

TaiLieu.VN

Page 4


3

Kem × Kem

0

0

0

0

4

Bạc × Kem

0

23

11

12

TaiLieu.VN

Page 5