Giáo án hóa học 10 bài 8 Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử các nguyên tố hóa học

Tuần 8 (Từ 9/10/2017 đến 14/10/2017)
Tiết 15
Ngày soạn: 5/10/2017
Ngày dạy tiết đầu: …./…../2017
BÀI 8: SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN
TỬ CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- HS nêu được đặc điểm cấu hình electron lớp ngoài cùng các nguyên tử
nguyên tố nhóm A
- HS hiểu sự tương tự nhau về cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên
tử là nguyên nhân sự tương tự nhau về tính chất hoá học các nguyên tố trong
cùng nhóm A
- HS nêu được sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron lớp ngoài cùng của
nguyên tử các nguyên tố khi số điện tích hạt nhân tăng dần chính là nguyên
nhân sự biến đổi tuần hoàn tính chất hoá học các nguyên tố
2. Kỹ năng
- HS sắp xếp một nguyên tố hoá học vào BTH khi biết cấu hình e của
nguyên tử nguyên tố đó và ngược lại.
- HS suy ra cấu tạo nguyên tử, đặc điểm cấu hình electron lớp ngoài cùng từ
cấu hình electron.
3. Thái độ, tư tưởng
- Có thái độ nghiêm túc trong học tập
- Có lòng yêu thích bộ môn
4. Định hướng phát triển năng lực
- năng lực ngôn ngữ hóa học
- năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- phương pháp: - phương pháp trực quan
- phương pháp đàm thoại - gợi mở

- phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề
- đồ dùng: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học
2. Học sinh
Xem trước bài mới. Chuẩn bị bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học
C. TIẾN TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC DẠY HỌC
1. Ổn định tổ chức
Ổn ðịnh lớp, kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Nêu cấu tạo bảng tuần hoàn.
3. Dẫn vào bài mới
Tại sao bảng tuần hoàn lại sắp xếp thành các chu kì? Chúng ta sẽ nghiên
cứu những sự biến đổi cấu hình electron lớp ngoài cùng trong các chu kì.
4. Tổ chức các hoạt động trên lớp
Hoạt động của GV – HS
Những kiến thức HS cần nắm vững


Hoạt động 1: Tìm hiểu về sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử
các nguyên tố
I. Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình
Gv y.c HS quan sát bảng 5 SGK (tr.38) electron nguyên tử các nguyên tố
và trả lời câu câu hỏi
? Cho biết cấu hình electron lớp ngoài
cùng các nguyên tố nhóm IA thuộc các
chu kỳ 1, 2, 3, 4... 7 và nêu cấu hình
tổng quát (nếu lớp ngoài cùng là lớp
thứ n)?
HS trả lời : Nhóm IA: ns1
- Xét tương tự với nhóm IVA, VIIA?
HS trả lời:

Nhóm IIA: ns2
Nhóm VIIA: ns2np5
GV y/c HS nhận xét về cấu hình
electron lớp ngoài cùng của các
nguyên tố trong cùng nhóm A.
HS trả lời: cấu hình electron lớp ngoài
cùng của các nguyên tố trong cùng
nhóm A lặp đi lặp lại sau mỗi chu kì?
GV hướng dẫn HS quan sát sự biến đổi
cấu hình electron lớp ngoài cùng của
chu kì 2: 2s1, 2s2, 2s22p1 ... 2s22p6 => có
sự biến đổi
Xét tiếp ở chu kì 3 => có sự lặp lại
GV: Sự biến đổi và lặp đi lặp lại người
ta gọi là biến đổi tuần hoàn. Vậy cấu
hình electron lớp ngoài cùng các
nguyên tố nhóm A đã biến đổi tuần
hoàn.
GV hướng dẫn HS ghi kết luận
Kết luận:
Cấu hình electron lớp ngoài cùng của
nguyên tử các nguyên tố trong cùng
một nhóm A được lặp đi lặp lại sau mỗi
chu kì, ta nói rằng: chúng biến đổi một
GV hỏi: electron ở đâu quyết định tính cách tuần hoàn.
chất hóa học của nguyên tố?
HS trả lời: electron lớp ngoài cùng.
Ví dụ: nguyên tử có 1, 2, 3 e lớp ngoài
cùng thường là kim loại. Nguyên tử có
5, 6, 7 e lớp ngoài cùng thường là phi

kim.
GV hỏi: vậy nếu cấu hình electron lớp
ngoài cùng biến đổi tuần hoàn thì có


ảnh hưởng thế nào đến tính chất hóa
học các nguyên tố hay không?
HS trả lời: tính chất hóa học các
nguyên tố cũng biến đổi tuần hoàn.
GV hướng dẫn HS ghi kết luận thứ 2.

- Sự biến đổi tuần hoàn về cấu hình
electron lớp ngoài cùng của nguyên tử
các nguyên tử khi điện tích hạt nhân
tăng dần chính là nguyên nhân dẫn đến
sự biến đổi tuần hoàn tính chất các
nguyên tố.

GV: chúng ta sẽ xét về sự biến đổi tuần
hoàn tính chất các nguyên tố ở bài sau.
Hôm nay, ta nghiên cứu kĩ hơn về cấu
hình electron lớp ngoài cùng của
nguyên tử các nguyên tố nhóm A và sự
ảnh hưởng đến tính chất hóa học.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về cấu hình electron các nguyên tố nhóm A
II. Cấu hình electron nguyên tử của
các nguyên tố nhóm A
1. Cấu hình electron lớp ngoài cùng
?. Nhận xét số electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm A
các nguyên tố trong cùng nhóm IIA

- Nhóm IIA: Đều có 2 electron lớp
ngoài cùng => cả nhóm là kim loại
?. Nhận xét số electron lớp ngoài cùng
các nguyên tố trong cùng nhóm VIIA
- Nhóm VIIA: Đều có 7 electron lớp
ngoài cùng => cả nhóm là phi kim
Nhận xét: do có cùng số electron lớp
- Nguyên tử các nguyên tố trong cùng
ngoài cùng nên nguyên tử các nguyên
nhóm A có cùng số electron lớp ngoài
tố nhóm A có cùng tính chất.
cùng. Chính sự giống nhau về cấu hình
electron lớp ngoài cùng của nguyên tử
là nguyên nhân của sự giống nhau về
tính chất hóa học của các nguyên tố
GV hỏi: em hãy so sánh số electron lớp trong cùng một nhóm A.
ngoài cùng với số thứ tự nhóm?
Nhận xét: Nguyên tử nguyên tố nhóm
IIA có 2e lớp ngoài cùng. Nguyên tử
nguyên tố nhóm VIIA có 7 e lớp ngoài
cùng => Số electron lớp ngoài cùng
bằng số thứ tự của nhóm.
GV hỏi: hôm trước ta nói rằng, số thứ
tự của nhóm đúng bằng gì?
HS trả lời: STT nhóm = số e hóa trị
GV lưu ý: Vây, đối với các nguyên tố


nhóm A, số electron hoá trị chính là số
e lớp ngoài cùng

GV: Em hãy quan sát bảng 5, electron
hóa trị, tức electron lớp ngoài cùng các
nguyên tố nhóm A thuộc các phân lớp
nào?
HS trả lời: nhóm IA, IIA, electron hóa
trị thuộc phân lớp s, nhóm IIIA đến
VIIIA electron hóa trị thuộc phân lớp s
và p
GV giúp HS rút ra kết luận thứ 3

- Số e lớp ngoài cùng = số e hoá trị =
STT nhóm

- Electron hóa trị của các nguyên tố
nhóm IA, IIA là các electron s nên các
nguyên tố nhóm IA, IIA là các nguyên
tố s.
Electron hóa trị của các nguyên tố
nhóm IIIA đến VIIIA là các electron s,
p nên các nguyên tố nhóm IIIA đến
VIIIA là các nguyên tố p

GV: sau đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu
kĩ hơn về sự ảnh hưởng của cấu hình
electron lớp ngoài cùng đến tính chất
hóa học của một số nhóm A tiêu biểu
2. Một số nhóm A tiêu biểu
a. Nhóm VIIIA: nhóm khí hiếm
GV: Em hãy tham khảo bảng tuần
hoàn, cho biết nhóm VIIIA gồm những Các nguyên tố: He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn

nguyên tố nào?
Quan sát bảng 5 SGK, nhận xét về cấu Cấu hình electron lớp ngoài cùng:
hình electron các nguyên tố này? Bão
ns2np6 (trừ He là 1s2)
hoà hay chưa bão hoà?
HS trả lời: có 8 e lớp ngoài cùng, riêng
He có 2 e => cấu hình e bão hòa
GV: Do đã đạt được cấu hình e bão hòa
là cấu hình bền vững, nên các nguyên
tố khí hiếm không nhường hay nhận
thêm e, chúng không tham gia hình
thành liên kết hóa học, không tham gia
vào các phản ứng hóa học. Người ta
nói chúng trơ về mặt hóa học (nên còn
gọi là khí trơ)
GV hướng dẫn HS ghi bài.
- Các nguyên tố nhóm VIIIA đều có
cấu hình e bão hoà bền vững, do đó
không tham gia vào các p/ứng hoá học


- Ở điều kiện thường, các khí hiếm đều
ở trạng thái khí và phân tử chỉ gồm 1
nguyên tử
b. Nhóm IA: nhóm kim loại kiềm
GV: Em hãy tham khảo bảng tuần
hoàn, cho biết nhóm IA gồm những
nguyên tố nào?
HS đọc tên
GV lưu ý: H là nguyên tố phi kim,

không xét trong nhóm kim loại kiềm.
Franxi là nguyên tố phóng xạ, không
để ý đến.
Quan sát bảng 5 SGK, nhận xét về cấu
hình electron các nguyên tố nhóm IA?
?. Nhận xét về xu hướng nhường nhận
electron các nguyên tố này?

GV giới thiệu một số tính chất hoá học
của kim loại kiềm
GV hướng dẫn HS viết phương trình
tổng quát.
GV y/c HS lấy ví dụ
4Na + O2 → 2Na2O
Na + H2O → NaOH + ½ H2

Các nguyên tố: Li, Na, K, Rb, Cs, Fr
(trừ H)

Cấu hình e lớp ngoài cùng : ns1
→ Có xu hướng nhường 1e để đạt cấu
hình bão hoà bền vững
→ các nguyên tố nhóm IA là những
kim loại điển hình.
- Trong hợp chất, chúng có hoá trị I.
- Một số tính chất:
+ tác dụng với oxi → oxit kim loại
2R + 1/2O2 → R2O
+ tác dụng với nước → bazơ
R + H2O → ROH + 1/2H2

+ tác dụng với phi kim → muối

c. Nhóm VIIA: nhóm halogen
GV: Em hãy tham khảo bảng tuần
hoàn, cho biết nhóm VIIA gồm những
nguyên tố nào?
HS đọc tên
GV lưu ý: Atatin là nguyên tố phóng
xạ, không để ý đến.
Quan sát bảng 5 SGK, nhận xét về cấu
hình electron các nguyên tố nhóm
VIIA?
?. Nhận xét về xu hướng nhường nhận
electron các nguyên tố này?

Các nguyên tố: F, Cl, Br, I (và At)

Cấu hình e lớp ngoài cùng : ns2np5
→ Có xu hướng nhận 1e để đạt cấu
hình bão hoà bền vững
→ Các nguyên tố nhóm VIIA là những


GV giới thiệu một số tính chất hoá học
của halogen
HS lấy ví dụ:

phi kim điển hình.
- Trong hợp chất với kim loại, chúng có
hoá trị I.

- Một số tính chất:
+ tác dụng với kim loại → muối
2Fe + 3Cl2 → 2FeCl3
+ tác dụng với hidro → khí hidro
halogenua:
X2 + H2 → 2HX

5. Củng cố và hướng dẫn về nhà
* Củng cố
GV nhắc lại:
- Nguyên tử các nguyên tố nhóm A có cấu hình electron lớp ngoài tương tự
nhau, nên chúng có cùng tính chất hóa học
- Từ cấu hình e lớp ngoài cùng các nguyên tố nhóm A, dự đoán tính chất hoá
học của từng nhóm
- Đặc điểm cấu hình electron lớp ngoài cùng các nguyên tố nhóm IA, VIIA,
VIIIA, từ đó suy ra tính chất hoá học đặc trưng của nhóm nguyên tố đó
GV nêu nhiệm vụ: Em hãy nghiên cứu tương tự với nhóm IIA.
HS suy nghĩ 2 phút.
GV hỏi: nhóm IIA gồm những nguyên tố nào? Cho biết cấu hình electron lớp
ngoài cùng? Từ đó dự đoán xu hướng nhường nhận e? Dự đoán tính chất hóa
học?
HS trả lời
* Hướng dẫn về nhà
GV y/c HS xét nhóm IIA tương tự và hoàn thiện vào vở
BTVN: SGK Tr. 41
6. Rút kinh nghiệm, bổ sung sau khi dạy
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................