Phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản lý sinh viên nước ngoài ở trường cao đẳng nghề bách nghệ hải phòng

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN TIẾN NGHĨA

PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG GIÁO DỤC
TRONG QUẢN LÝ SINH VIÊN NƯỚC NGOÀI Ở TRƯỜNG
CAO ĐẲNG NGHỀ BÁCH NGHỆ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN TIẾN NGHĨA

PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG GIÁO DỤC
TRONG QUẢN LÝ SINH VIÊN NƯỚC NGOÀI Ở TRƯỜNG
CAO ĐẲNG NGHỀ BÁCH NGHỆ HẢI PHÒNG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. VŨ TRỌNG RỸ

THÁI NGUYÊN - 2014

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân. Các số liệu
có nguồn gốc rõ ràng tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình bày trong luận
văn thu thập được trong quá trình nghiên cứu là trung thực chưa từng được ai
công bố trước đây.
Hải Phòng, tháng ..... năm 2014
Tác giả luận văn

Nguyễn Tiến Nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

i

/>

LỜI CẢM ƠN
Với tất cả tình cảm của mình, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn
sâu sắc tới:
Ban Chủ nhiệm, các Thầy giáo, Cô giáo Khoa Tâm lý – Giáo dục, Phòng
Đào tạo Trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã giảng dạy và tạo
điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành khoá học này!
Ban Giám hiệu, Lãnh đạo các Phòng, Khoa, Ban, Các Thầy giáo, Cô
giáo, Cán bộ, Nhân viên, Sinh viên nước ngoài tại Trường Cao đẳng nghề Bách
nghệ Hải Phòng đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập tài liệu,
thông tin, đóng góp ý kiến để tôi hoàn thành luận văn của mình!
Đặc biệt, tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Trọng Rỹ,
người Thầy đã trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã chỉ bảo tận tình và giúp đỡ tôi
trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn này!

Tôi cũng bày tỏ lòng biết ơn tới các cơ quan nơi tôi thu thập thông tin,
tham khảo kinh nghiệm, các cơ quan nơi tôi công tác, đồng nghiệp, gia đình và
bạn bè đã động viên tạo điều kiện để tôi hoàn thành luận văn của mình!
Mặc dù tôi đã rất cố gắng song luận văn không tránh khỏi những sai sót,
kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến quý báu của các Thầy, Cô giáo và
các bạn đọc để việc nghiên cứu đề tài thêm hoàn chỉnh, có khả năng ứng dụng
cao trong thực tiễn quản lý sinh viên nước ngoài.
Hải Phòng, tháng ..... năm 2014
Tác giả luận văn

Nguyễn Tiến Nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

ii

/>

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................
i

LỜI

CẢM

.....................................................................................................ii

ƠN
MỤC

..........................................................................................................iii

LỤC
DANH

MỤC BẢNG ..........................................................................................iv MỞ
ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do lựa chọn đề tài..................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 2
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu............................................................. 2
5. Giả thuyết khoa học ..................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 3
8. Cấu trúc luận văn ......................................................................................... 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG
GIÁO DỤC TRONG QUẢN LÝ SINH VIÊN NƯỚC NGOÀI
Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ................................................... 6
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................... 6
1.2. Các khái niệm công cụ ............................................................................. 7
1.2.1. Phối hợp.............................................................................................. 7
1.2.2. Phối hợp các lực lượng giáo dục .........................................................
7
1.2.3. Quản lý ............................................................................................... 8
1.2.4. Quản lý sinh viên ............................................................................. 10
1.2.5. Quản lý sinh viên nước ngoài.......................................................... 11
1.3. Một số vấn đề cơ bản về công tác quản lý sinh viên .............................. 12
1.3.1. Mục đích của công tác quản lý sinh viên ........................................ 12
1.3.2. Nội dung công tác quản lý sinh viên trong các trường Đại học,

Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp ..................................................... 13
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

iii

/>

1.3.3. Nguyên tắc quản lý sinh viên .......................................................... 15
1.3.4. Phương pháp quản lý sinh viên ....................................................... 16
1.4. Vấn đề phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản lý sinh viên người
nước ngoài ở trường cao đẳng ....................................................................... 20
1.4.1. Cơ sở pháp lý về quản lý và phối hợp quản lý sinh viên nước
ngoài tại các trường Cao đẳng ................................................................... 20
1.4.2. Nội dung phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản lý sinh
viên người nước ngoài ở trường Cao đẳng................................................ 26
1.4.3. Chức năng nhiệm vụ của các lực lượng giáo dục trong quản lý
sinh viên người nước ngoài ở trường Cao đẳng ........................................
30
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc phối hợp các lực lượng giáo dục
trong công tác quản lý sinh viên người nước ngoài ......................................
34
1.5.1. Nhận thức của sinh viên và Cán bộ giáo viên về công tác sinh viên ....
34
1.5.2. Điều kiện vật chất kỹ thuật phục vụ công tác quản lý sinh viên ..... 35
1.5.3. Đội ngũ cán bộ quản lý.................................................................... 36
1.5.4. Đặc điểm tâm lý, văn hóa, thói quen sinh hoạt của sinh viên
nước ngoài ................................................................................................. 37
Kết luận chương 1.............................................................................................. 39
Chương 2. THỰC TRẠNG PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG GIÁO
DỤC TRONG QUẢN LÝ SINH VIÊN NƯỚC NGOÀI Ở

TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ BÁCH NGHỆ HẢI PHÒNG.... 40
2.1. Khái quát về trường cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng .....................
40
2.1.1. Giới thiệu về trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng ........... 40
2.1.2. Tình hình sinh viên nước ngoài tại Trường cao đẳng nghề Bách
nghệ Hải Phòng ......................................................................................... 42
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

4

/>

2.2. Khái quát điều tra khảo sát thực thực tế ................................................. 42
2.2.1. Mục đích điều tra khảo sát thực tế .................................................. 42
2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................ 43

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

5

/>

2.2.3. Đối tượng khảo sát .......................................................................... 43
2.2.4. Phương pháp công cụ khảo sát ........................................................ 43
2.3. Thực trạng công tác quản lý sinh viên người nước ngoài ở trường
CĐN Bách Nghệ Hải Phòng .......................................................................... 43
2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về sự cần thiết của việc
phối hợp các lực lượng giáo dục trong nhà trường trong quản lý SV
người nước ngoài ...................................................................................... 43
2.3.2. Thực trạng phối hợp các lực lượng giáo dục trong công tác quản

lý sinh viên người nước ngoài tại trường CĐN Bách nghệ Hải Phòng..... 45
2.4. Đánh giá chung về công tác phối hợp giữa các lực lượng giáo dục
trong quản lý SV người nước ngoài ở trường CĐNBN Hải phòng .............. 64
Kết luận chương 2.............................................................................................. 67
Chương 3. CÁC BIỆN PHÁP PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG GIÁO
DỤC TRONG QUẢN LÝ SINH VIÊN NƯỚC NGOÀI Ở
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ BÁCH NGHỆ HẢI PHÒNG ... 68
3.1. Một số nguyên tắc đề xuất các biện pháp............................................... 68
3.1.1. Đảm bảo tính kế thừa ...................................................................... 68
3.1.2. Đảm bảo tính khả thi ....................................................................... 68
3.1.3. Đảm bảo tính hiệu quả..................................................................... 69
3.1.4. Đảm bảo tính bền vững ................................................................... 69
3.2. Các biện pháp phối hợp quản lý sinh viên nước ngoài tại Trường Cao
đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng................................................................... 70
3.2.1. Hoàn thiện cơ cấu, tổ chức bộ máy phối hợp quản lý sinh viên
nước ngoài ................................................................................................ 70
3.2.2. Xây dựng kế hoạch phối hợp quản lý sinh viên nước ngoài ........... 73
3.2.3. Tăng cường công tác chỉ đạo hoạt động phối hợp quản lý sinh
viên nước ngoài ......................................................................................... 75

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

6

/>

3.2.4. Tăng cường tổ chức thực hiện hoạt động phối hợp giữa các lực
lượng giáo dục trong quản lý sinh viên nước ngoài ..................................
77
3.2.5. Tăng cường giám sát, kiểm tra và đánh giá việc phối hợp quản lý

sinh viên nước ngoài.................................................................................. 81
3.3. Khảo nghiệm các biện pháp quản lý công tác sinh viên nước ngoài ..... 83
3.3.1. Khảo sát tính cần thiết ..................................................................... 84
3.3.2. Khảo sát tính khả thi ........................................................................ 85
Kết luận chương 3.............................................................................................. 87
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 88
1. Kết luận...................................................................................................... 88
2. Khuyến nghị .............................................................................................. 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 92
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

vi

/>

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Nhận thức của CBQL, GV, nhân viên trường CĐNBN HP về sự
cần thiết của việc phối hợp các lực lượng trong công tác quản lý
sinh viên người nước ngoài ............................................................... 44
Bảng 2.2: Tình hình quản lý SV đầu vào và các hoạt động đầu khóa học.............
45
Bảng 2.3: Các hoạt động học tập trên lớp của SV............................................. 47
Bảng 2.4: Đánh giá kết quả rèn luyện về phẩm chất đạo đức lối sống của SV
người nước ngoài ở trường CĐN Bách Nghệ Hải Phòng ................. 50
Bảng 2.5: Thống kê kết quả rèn luyện của HS, SV giai đoạn 2010 - 2013 ...... 51
Bảng 2.6: Quy trình xét duyệt và giải quyết các chế độ chính sách đối với SV
...... 51
Bảng 2.7: Kết quả khảo sát mức độ SV người nước ngoài tham gia các hoạt

động văn hóa văn nghệ thể dục thể thao ........................................... 53
Bảng 2.8: Điều kiện đảm bảo các hoạt động văn hóa văn nghệ thể dục thể thao
...... 54
Bảng 2. 9: Việc quản lý của Nhà trường đối với hoạt động tự học của SV người
nước ngoài ..........................................................................................
58
Bảng 2.10: Điều kiện về cơ sở vật chất đảm bảo cho hoạt động học tập sinh
hoạt của HS, SV ................................................................................ 58
Bảng 2.11: Thực trạng quản lý hoạt động ngoài giờ lên lớp của SV ................ 62
Bảng 2.12: Thống kê số SV người nước ngoài được khen thưởng giai đoạn
2010 - 2013........................................................................................ 63
Bảng 3.1: Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp phối hợp quản lý
sinh viên nước ngoài tại trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng.
84
Bảng 3.2: Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp phối hợp quản lý sinh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

iv

/>

viên nước ngoài tại trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng ........
85

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

iv

/>

MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề
tài
Trong quá trình hội nhập và hợp tác quốc tế ngày càng phát triển, thì mỗi
một trường học đều có thể có học sinh, sinh viên nước ngoài đến theo học đặc
biệt là ở các trường đại học, cao đẳng. Sinh viên nước ngoài đến học tại các
trường bằng các hình thức khác nhau như: đi học từ chế độ học bổng, tự túc,
liên kết đào tạo, dự án của các trường Việt Nam với các nước cũng như là các
trường Quốc tế, con số này có thể ngày một tăng tùy thuộc vào chất lượng đào
tạo, loại hình đào tạo và sự thu hút sinh viên của mỗi trường, mối quan hệ truyền
thống giữa các quốc gia về hợp tác đào tạo theo hiệp định của chính phủ các
nước. Vì vậy, một vấn đề đặt ra là công tác quản lý sinh viên nước ngoài tại
các trường như thế nào?.
Hiện nay, một vấn đề luôn được các trường có sinh viên nước ngoài theo
học đặt ra đó là, ngoài công tác đào tạo chuyên môn, thì công tác phối kết hợp
giữa các phòng, ban, khoa trong nhà trường là rất quan trọng, các trường phải
đặt ra những mục tiêu cụ thể trong công tác phối kết hợp giữa các lực lượng
giáo dục trong nhà trường, từ đó sẽ góp phần nâng cao được chất lượng đào tạo
sinh viên
nước ngoài nói riêng và chất lượng đào tạo toàn trường nói chung, đảm bảo
được sứ mệnh của trường và nâng cao vai trò hợp tác quốc tế của các trường cao
đẳng và đại học.
Hiện nay số lượng lưu học sinh hiện đang học tập tại trường Cao đẳng
nghề Bách nghệ Hải Phòng là 200 em đến từ đất nước Nigeria theo học hai
ngành Điều khiển tàu biển và Khai thác máy tàu biển. Theo chiến lược phát
triển của nhà trường, số lượng lưu học sinh trong tương lai không xa sẽ được
duy trì và tăng lên, nhà trường không chỉ dừng lại đào tạo cho lưu học sinh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

1

/>

Nigeria mà còn có cả học sinh sinh viên Mô - dăm - bích và một số nước khác
trên thế giới.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

1

/>

Trước tình hình số lượng sinh viên nước ngoài ngày một tăng thêm,
đòi hỏi phải có một sự phối kết hợp giữa các Phòng , Ban, Khoa trong nhà
trường để quản lý tốt sinh viên nước ngoài ở trường CĐ nghề Bách nghề Hải
Phòng. Công tác quản lý sinh viên nước ngoài tại nhà trường là một hoạt động
rất quan trọng vì nó là hoạt động xuyên suốt trong quá trình sinh viên học tại
trường, nó có ảnh hưởng lớn đến kết quả đào tạo của nhà trường. Nếu quản lý
tốt sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện, giúp nhà trường đạt được
yêu cầu đề ra.
Là một cán bộ quản lý tại trường, tôi lựa chọn đề tài: "Phối hợp các lực
lượng giáo dục trong quản lý sinh viên nước ngoài ở Trường Cao đẳng nghề
Bách nghệ Hải Phòng” làm đề tài luận văn thạc sĩ.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất biện pháp phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản lý
sinh viên nước ngoài tại Trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng tạo
ra sự thống nhất góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, đảm bảo quyền lợi
và nghĩa vụ của sinh viên nước ngoài trong quá trình học tập và rèn luyện
tại trường.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc phối hợp các lực lượng giáo dục
trong quản lý sinh viên nước ngoài ở trường Cao đẳng nghề
- Thực trạng phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản lý sinh viên
nước ngoài ở trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng.
- Đề xuất biện pháp phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản lý sinh
viên nước ngoài ở trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng nhằm góp phần
nâng cao chất lượng đào tạo, đảm bảo quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của
sinh viên nước ngoài trong quá trình học tập tại trường.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
* Khách thể: Công tác phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản lý
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

2

/>

sinh viên nước ngoài học tập ở trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

3

/>

* Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp phối hợp các lực lượng giáo dục
trong quản lý sinh viên nước ngoài tại Trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải
Phòng.
5. Giả thuyết khoa học
Nếu có những biện pháp phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản lý
sinh viên nước ngoài ở trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng đảm bảo

sự thống nhất chặt chẽ có hiệu quả, thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo
sinh viên nước ngoài nói riêng và chất lượng đào tạo toàn trường nói chung,
thực hiện tốt sứ mệnh của Nhà trường.
6. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ đi sâu nghiên cứu các biện pháp phối hợp các lực lượng giáo
dục bên trong nhà trường (sự phối hợp giữa các Phòng, ban chức năng, khoa
chuyên môn, tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh nhà trường) trong quản lý sinh
viên người nước ngoài ở trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Gồm các phương pháp nghiên cứu phân tích, tổng hợp, khái quát, hệ
thống các vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu như: quản lý, quản lý giáo
dục, phối hợp quản lý nhà trường, quản lý trường Cao đẳng, Đại học, công tác
phối kết hợp quản lý sinh viên nước ngoài… Thông qua đó làm cơ sở lý luận
cho khảo sát, phân tích thực trạng và đề xuất các biện pháp phối hợp các lực
lượng giáo dục trong quản lý sinh viên nước ngoài tại trường Cao đẳng nghề
Bách nghệ Hải Phòng.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

4

/>

- Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động phối hợp của các phòng
ban khoa liên quan đến công tác quản lý sinh viên nước ngoài. Đi thực tế, quan
sát nghiên cứu thực tiễn các đơn vị có sinh viên nước ngoài đang học tập.
- Phương pháp Điều tra: Thông qua các phiếu hỏi ý kiến cán bộ quản lý,
sinh viên về công tác phối kết hợp giữa các phòng ban khoa của nhà trường

trong công tác quản lý sinh viên nước ngoài trong phạm vi đề tài nghiên cứu.
- Phương pháp phỏng vấn lấy ý kiến: Phỏng vấn các cán bộ quản lý, sinh
viên về công tác phối kế hợp giữa các bộ phận ở trường trong công tác quản lý
sinh viên nước ngoài. Là một kênh để lấy ý kiến, thu thập thông tin nhằm xác
định thực trạng và xây dựng các biện pháp quản lý sinh viên nước ngoài.
- Phân tích nghiên cứu lý luận kết hợp với phân tích tổng kết thực tiễn ở
đơn vị mình, đơn vị bạn để đề xuất các biện pháp phối hợp quản lý.
7.3. Nhóm phương pháp bổ trợ
- Phương pháp thống kê: Sử dụng phương pháp thống kê để tổng hợp số
liệu, kết quả điều tra phục vụ cho việc nghiên cứu.
- Phương pháp so sánh: So sánh biện pháp quản lý sinh viên nước ngoài
của Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng với các trường bạn, các đơn vị có đào
tạo sinh viên nước ngoài để đúc rút học hỏi kinh nghiệm thực tiễn.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị và tài liệu tham khảo, luận
văn được trình bầy trong ba chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học về phối hợp các lực lượng giáo dục trong
quản lý sinh viên nước ngoài ở trường cao đẳng nghề.
Chương 2: Thực trạng phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản lý
sinh viên nước ngoài tại Trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải Phòng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

5

/>

Chương 3: Các biện pháp phối hợp các lực lượng giáo dục trong quản
lý sinh viên nước ngoài tại Trường Cao đẳng nghề Bách nghệ Hải phòng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

6

/>

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG GIÁO
DỤC TRONG QUẢN LÝ SINH VIÊN NƯỚC NGOÀI Ở
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề
Ở Việt Nam đã có một số công trình nghiên cứu về công tác SV và quản
lý SV. Bộ Giáo dục và Đào tạo với chức năng là cơ quan quản lý Nhà nước về
giáo dục và đào tạo đã ban hành nhiều văn bản quan trọng chỉ đạo các cơ sở
giáo dục cũng như các trường nhằm thực hiện tốt công tác SV.
Công tác quản lý giáo dục SV đã được một số nhà khoa học quan tâm
nghiên cứu. Chẳng hạn trong giai đoạn cuối thập niên 80 và thập niên 90 có các
công trình điều tra nghiên cứu như:
+ “Một số vấn đề về diễn biến tư tưởng, lối sống sinh viên và học sinh
chuyên nghiệp, học sinh học nghề” của Mạc Văn Trang, Thông báo Khoa học
của các Trường Đại học - 1991 - khoa học Giáo dục .
+ “Nghiên cứu đặc điểm lối sống sinh viên hiện nay và phương hướng
biện pháp giáo dục lối sống sinh viên”, Đề tài cấp Bộ do Mạc Văn Trang chủ
trì, Viện nghiên cứu Phát triển Giáo dục, 1994-1995.
+ “Nghiên cứu hiện trạng lối sống sinh viên, những biểu hiện tiêu cực,
phương hướng và biện pháp giáo dục sinh viên trong hoàn cảnh hiện nay” của
Trần Đình Hậu, luận văn thạc sỹ, 1996.
+ “Những biện pháp cải tiến công tác quản lý học viên ở trường Đại học
Cảnh sát nhân dân”, của Đinh Văn Quyết, luận văn thạc sỹ, 2001.
+ “Một số biện pháp quản lý giáo dục cho sinh viên nội trú trường Giao

thông vận tải 3 TP. HCM”, của Nguyễn Văn Toàn, luận văn thạc sỹ, 2004.
+ “Các biện pháp đổi mới quản lý sinh viên nội trú ở Cao đẳng Sư phạm
Cao Bằng”, của Sầm Hùng Rảnh, luận văn thạc sỹ, 2004.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

7

/>

+ “Các biện pháp tăng cường quản lý HS, SV tại trường Đại học dân lập
Văn Lang” TP. HCM, của Bạch Thanh Sơn, luận văn thạc sỹ, 2005.
Có thể nói tất cả các công trình, các đề tài nghiên cứu đã kể trên cũng như
nhiều đề tài khác nữa, tuy đã phản ánh ở nhiều giác độ và khía cạnh khác nhau
của công tác giáo dục thế hệ trẻ nói chung và giáo dục HS, SV nói riêng và
quản lý CT HS, SV nhưng tựu chung lại tất cả các đề tài, các công trình nghiên
cứu đó đều cho thấy công tác quản lý giáo dục thế hệ trẻ, quản lý giáo dục HS,
SV là rất quan trọng, cần thiết và còn nhiều khó khăn bất cập cần nghiên cứu. cải
thiện tình hình. Trong đó vai trò quản lý của các trường đối với công tác này là
rất quan trọng và cấp thiết. Tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu về
việc phối hợp các lực lượng trong quản lý sinh viên người nước ngoài ở một
trường cao đẳng. Xuất phát từ lý do đó chúng tôi đi nghiên cứu vấn đề “phối hợp
các lực lượng giáo dục trong quản lý sinh viên người nước ngoài ở trường
CĐNBN Hải Phòng”.
1.2. Các khái niệm công cụ
1.2.1. Phối hợp
Theo từ điển Tiếng Việt phối hợp là “bố trí cùng nhau làm theo một kế
hoạch chung để đạt một mục đích chung”.
Phối hợp là “cùng hành động hoặc hoạt động hỗ trợ lẫn nhau”.
Trong giáo trình quản lý đào tạo trong nhà trường tác giả Nguyễn Đức
Trí quan niệm phối hợp là “dùng vào cùng một mục đích và trong cùng một lúc

nhiều tác động khác nhau, tăng cường lẫn nhau, phối hợp là sắp xếp nhiều yếu
tố để cùng tiến hành theo một mục đích chung”.
1.2.2. Phối hợp các lực lượng giáo dục
Về phối hợp trong quản lý giáo dục có nhiều quan niệm được hiểu với
nhiều góc độ khác nhau. Có thể hiểu là sự cùng bàn bạc, hỗ trợ nhau của các lực
lượng trong nhà trường và ngoài xã hội nhằm tạo ra sự thống nhất về nhận
thức, hành động trong công tác giáo dục.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

8

/>

Như vậy, phối hợp nói chung và phối hợp trong quản lý sinh viên nói
riêng được hiểu là sự sắp xếp, bố trí để nhiều yếu tố cùng tham gia quản lý sinh
viên nhằm đạt được mục đích chung.
Trong phạm vi đề tài này chúng tôi quan niệm phối hợp các lực lượng
giáo dục là quá trình các lực lượng giáo dục (trong và ngoài nhà trường) cùng
tham gia hoạt động quản lý sinh viên như xây dựng chương trình, kế hoạch, tổ
chức dạy học, giáo dục; phối hợp khai thác các điều kiện về cơ sở vật chất
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục sinh viên.
1.2.3.
lý

Quản
Khái niệm “quản lý” được chúng ta biết và sử dụng đến nhiều, nếu hiểu

theo nghĩa thông thường thì quản lý là sự trông nom, sắp đặt, theo dõi các công
việc của một tập thể lao động nào đó như ở trong cơ quan, công sở hay một tập
thể ví dụ như quản lý phân xưởng, quản lý đội xây dựng... hay là một sự giữ

gìn, sắp đặt, trông nom, theo dõi một đối tượng vật thể, vật chất nào đó ví dụ
như như quản lý hồ sơ, quản lý kho tàng...Khái niệm quản lý chúng ta đề cập ở
đây là sự quản lý của con người.
Quản lý là một hiện tượng của xã hội loài người và xuất hiện từ rất sớm,
là một hiện tượng tồn tại khách quan, được xuất hiện từ chính nhu cầu của con
người hay nói cách khác đó là sản phẩm vượt lên trên hết của con người so với
mọi động vật sống khác là biết tự quản lý chính mình và cùng nhau quản lý.
Quản lý là một thuộc tính lịch sử, nó phát triển theo sự phát triển của xã hội
loài người, khi xã hội phát triển thì trình độ quản lý cũng phát triển tương xứng.
Trong đời sống xã hội cũng như đòi sống gia đình hay từ một quốc gia đến cả
thế giới, ở đâu có sự hiện diện của con người thì ở đó có sự quản lý.
Khái niệm quản lý rất rộng, trong từng lĩnh vực lại có những cách nhìn
nhận, cách tiếp cận và định nghĩa khác nhau. Nói đến quản lý là nói đến chủ thể
quản lý và đối tượng quản lý, là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

9

/>

học khác nhau do đó cũng có rất nhiều khái niệm, định nghĩa khác nhau. Tuy
nhiên có những định nghĩa mà chúng ta có thể hiểu một cách khái quát nhất:
K. Marx đã viết: Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung
nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng có một sự chỉ đạo để
điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát
sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của
những khí quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm thì tự điều khiển
mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng.
W. F. Taylor (1856-1915), người được xem là cha đẻ của thuyết quản
lý khoa học cho rằng “Quản lý là biết chính xác điều bạn muốn người khác

làm và sau đó thấy rằng họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ
nhất”. Ông đã đưa ra hệ thống tổ chức lao động để khai thác tối đa thời
gian lao, động, sử dụng hợp lý nhất các công cụ và phương tiện lao động
nhằm tăng năng suất lao động.
Koontz khẳng định: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó bảo đảm
phối hợp những nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm đạt được các mục đích của
nhóm (tổ chức).
Các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: Quản lý
là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến
khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức
vận hành và đạt được mục đích của tổ chức.
Qua các định nghĩa của các nhà kinh điển, các tác giả nêu trên với
nhiều bình diện khác nhau chúng ta có thể khái quát khái niệm quản lý như
sau: Quản lý là hoạt động có ý thức nhằm đạt được mục tiêu và đem lại
hiệu quả cao nhất trong mối quan hệ giữa chủ thể quản lý và khách thể
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

10

/>

quản lý. Chủ thể quản lý là con người và có cơ cấu tổ chức phụ thuộc vào
quy mô, độ phức tạp của khách thể quản lý. Khách thể quản lý là đối tượng
chịu sự điều khiển, tác động của chủ thể quản lý bao gồm con người, các
nguồn tài nguyên, tư liệu sản xuất...
Bản chất của hoạt động quản lý là việc phát huy nhân tố con người
thông qua các biện pháp dự đoán và lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo - điều khiển,
công tác phối hợp và kiểm tra đánh giá.
1.2.4. Quản lý sinh viên
Sinh viên là những người đang theo học tại các trường cao đẳng, đại học

trong hệ thống giáo dục quốc dân. Quản lý sinh viên là quản lý các hoạt động
học tập và rèn luyện của sinh viên trong thời gian học tập tại trường. Sinh viên
là nhân vật trung tâm trong nhà trường, được nhà trường bảo đảm điều kiện
thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ trong quá trình học tập.
Có thể xác định: Công tác sinh viên là cụm từ được Bộ Giáo dục và Đào
tạo dùng trong các văn bản chính thức chỉ hoạt động tổ chức giáo dục, rèn luyện
sinh viên trong các trường dạy nghề, Trung học chuyên nghiệp, Cao đẳng, Đại
học theo mục tiêu, nội dung, phương thức được Bộ quy định. Công tác sinh viên
được tổ chức, quản lý thực hiện theo đơn vị giáo dục là nhà trường.
Quản lý công tác sinh viên là hoạt động của các nhà quản lý giáo dục, các
lực lượng giáo dục và tổ chức sư phạm trong trường học tham gia, lập và thực
hiện kế hoạch, tổ chức lãnh đạo, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện các yêu cầu,
nội dung của công tác SV theo chương trình, kế hoạch giáo dục đào tạo của nhà
trường nhằm góp phần đạt được mục tiêu giáo dục đào tạo của nhà trường.
Trong mỗi trường cao đẳng, liên quan đến quản lý sinh viên gồm hai
hoạt động chính là học tập và rèn luyện, trong mỗi hoạt động đó có những quy
chế cụ thể của cơ quan quản lý giáo dục cao nhất là Bộ chủ quản để các trường
và sinh viên thực hiện. Hai loại quy chế đó gọi tắt là Quy chế đào tạo và Quy
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

10

/>

chế học sinh, sinh viên. Về cơ cấu tổ chức của các trường cũng có hai phòng
chức năng (hoặc hai bộ phận chức năng nếu là một phòng) là Phòng Đào tạo
(Phòng giáo vụ) và Phòng Công tác chính trị và Quản lý sinh viên. Phòng (bộ
phận) quản lý sinh viên có nhiệm vụ thực hiện việc quản lý sinh viên thông qua
công tác học sinh sinh viên.
Như vậy quản lý sinh viên là hoạt động quản lý mà chủ thể quản lý là

nhà trường (đại học-cao đẳng) và đối tượng quản lý là sinh viên trên cơ sở thực
hiện đúng đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực
giáo dục mà cụ thể là triển khai và thực hiện tốt các quy chế, quy định của Bộ
GD & ĐT áp dụng cho sinh viên các trường đại học và cao đẳng đặc biệt là quy
chế học sinh, sinh viên trong các trường đào tạo.
Xét về chức năng quản lý có thể định nghĩa: “Quản lý SV là công việc
của chủ thể quản lý gồm: Lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra - đánh giá
cũng như tạo các điều kiện để thực hiện công tác này đạt được những mục
tiêu đã xác định”.
1.2.5. Quản lý sinh viên nước ngoài
Sinh viên nước ngoài là sinh viên của quốc gia khác đến theo học tại các
trường đại học và cao đẳng của Việt Nam Trước đây, sinh viên nước ngoài đến
Việt Nam học tập chủ yếu là các ngành đặc thù như Tiếng Việt, Văn hoá Việt
Nam và hầu hết do chế độ cử đi học từ phía nước ngoài. Nhưng hiện nay, do
thành quả phát triển kinh tế xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam
mà nhu cầu người nước ngoài đến tìm hiểu, đầu tư tại Việt Nam ngày một
nhiều hơn kéo theo nhu cầu học tập của sinh viên nước ngoài tại các trường đại
học, cao đẳng đã bắt đầu có chiều hướng phát triển. Bên cạnh đó là sự hợp tác
song phương giữa Chính phủ Việt Nam với Chính phủ các nước về lĩnh vực
giáo dục và đào tạo, sự nỗ lực của một số trường đại học, cao đẳng đang nâng
dần chất lượng đào tạo của mình và tăng cường hợp tác quốc tế, liên kết đào tạo
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

11

/>

với các nước cũng thu hút số lượng đáng kể sinh viên nước ngoài đến học tại
Việt Nam. Thực tế đó đòi hỏi nhà trường phải có sự phối hợp quản lý sinh viên
nước ngoài về mọi mặt trong quá trình học tập và sinh hoạt tại Việt Nam.

Cũng như sinh viên Việt Nam học trong các trường đại học và cao đẳng,
sinh viên nước ngoài cũng phải chịu sự quản lý của nhà trường về hai hoạt
động chính là học tập và rèn luyện, trong mỗi hoạt động đó có những quy chế
cụ thể của cơ quan quản lý giáo dục dạy nghề cao nhất là Bộ lao động thương
binh và xã hội để sinh viên nước ngoài thực hiện. Như vậy có thể hiểu Quản lý
sinh viên nước ngoài là những tác động có mục đích có kế hoạch của nhà
trường tới sinh viên người nước ngoài đang theo học tại trường nhằm thúc đẩy
các hoạt động học tập và rèn luyện của sinh viên, giúp quá trình học tập, rèn
luyện của họ đạt kết quả cao, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo
của nhà trường..
Do yếu tố là người nước ngoài nên các cơ sở đào tạo cần phải có những
biện pháp phối hợp quản lý và giúp đỡ họ một cách tốt nhất nhằm đáp ứng nhu
cầu học tập của sinh viên nước ngoài tại Việt Nam.
1.3. Một số vấn đề cơ bản về công tác quản lý sinh viên
1.3.1. Mục đích của công tác quản lý sinh viên
Công tác quản lý SV là một bộ phận trọng tâm, chủ yếu nhằm hình thành
nhân cách cho người học trong toàn bộ quá trình tổ chức đào tạo ở các trường
đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp. Là một trong những công tác
trọng tâm của Hiệu trưởng nhà trường, nhằm đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo
dục là đào tạo con người phát triển toàn diện, có đạo đức, trí thức, sức khoẻ,
thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc dân tộc chủ
nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của
công dân, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Do đó quản
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu

12

/>