BÀI GIẢNG NHẬP MÔN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC CHỦ ĐỀ 4

BÀI GIẢNG

NHẬP MÔN
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC


CHỦ ĐỀ IV
QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH
CHÍNH NHÀ NƯỚC


Nội dung chính
I. Khái niệm, đặc điểm và tính chất của Quyết định quản lí
hành chính nhà nước
II. Phân loại các quyết định quản lí hành chính nhà nước
III. Tính hợp pháp và hợp lí của quyết định quản lí hành
chính nhà nước:
IV. Quy trình ban hành, tổ chức và thực hiện quyết định
quản lí hành chính nhà nước.
V. Quyền phản kháng lại các quyết định quản lí hành chính
nhà nước


KHÁI NIỆM QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Quyết định quản lý hành chính nhà nước là một loại
quyết định pháp luật được các chủ thể có thẩm quyền
thực hiện quyền lực nhà nước trong lĩnh vực quản lý
hành chính nhà nước, ban hành theo một trình tự, thủ
tục do pháp luật quy định dưới những hình thức nhất
định là kết quả của sự thể hiện ý chí quyền lực nhà

nước (đơn phương) nhằm thực hiện hoạt động quản lý
hành chính nhà nước trên các mặt của đời sống xã hội,
góp phần thúc đẩy việc thực hiện các quyền và nghĩa
vụ của công dân trong hoạt động quản lý hành chính
nhà nước.


ĐẶC ĐIỂM QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Quyết định quản lý hành chính nhà nước mang tính dưới
luật, nó được ban hành trên cơ sở luật và để thực hiện luật, các
văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên. Tính dưới luật thể hiện ở
nội dung trình tự xây dựng, ban hành và hình thức pháp lý của
quyết định.

• Quyết định quản lý hành chính nhà nước được ban
hành để thể hiện hoạt động chấp hành và điều hành, có
nghĩa là phạm vi giới hạn của quyết định quản lý hành
chính nhà nước không thể ban hành trong lĩnh vực xét
xử, lập pháp.


ĐẶC ĐIỂM QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Các quyết định quản lý hành chính nhà nước phải căn cứ vào trình tự,
thủ tục, chức năng và thẩm quyền.
• Có tính bắt buộc và cưỡng chế nhà nước.
• Quy trình, thủ tục ban hành theo luật định.
• Nhằm giải quyết các vấn đề trong quản lý hành chính nhà nước

TÍNH CHẤT QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Quyết định quản lý hành chính nhà nước cũng giống
như mọi quyết định pháp luật khác đều có tính ý chí,
tính quyền lực và tính pháp lý.
• Tính ý chí của Quyết định quản lý hành chính nhà: Quyết
định quản lý hành chính nhà nước là kết quả sự thể hiện ý
chí đơn phương của các chủ thể quản lý hành chính nhà
nước.
• Tính xã hội của Quyết định quản lý hành chính nhà nước:
phải phù hợp với những điều kiện cụ thể của xã hội ở
những thời điểm tồn tại của nó; phản ánh đúng những nhu
cầu khách quan của xã hội.


TÍNH CHẤT QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

•Tính quyền lực nhà nước của Quyết định quản lý hành chính
nhà nước thể hiện ở chỗ khi ra quyết định thì cơ quan, người có
thẩm quyền nhân danh Nhà nước, đại diện cho quyền lực nhà
nước. Mọi tổ chức, cơ quan nhà nước, cá nhân thuộc đối tượng
thi hành đều phải thực hiện quyết định đó, nếu không tự giác,
trong các trường hợp pháp luật quy định sẽ bị cưỡng chế thi
hành. Như vậy, việc ra quyết định QLHC thể hiện ý chí đơn
phương.


TÍNH CHẤT QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Tính pháp lý của Quyết định quản lý hành chính nhà nước thể
hiện ở hệ quả pháp lý của nó. Quyết định quản lý hành chính nhà
nước được ban hành có thể làm thay đổi cơ chế điều chỉnh pháp
luật (cơ chế quản lý nhà nước) bằng việc đặt ra, sửa đổi, bãi bỏ
quy phạm pháp luật hành chính hay làm đình chỉ hiệu lực của
chúng; đặt ra chủ trương, chính sách, nhiệm vụ hoạt động quản
lý; hoặc làm phát sinh, thay đổi, đình chỉ quan hệ pháp luật hành
chính cụ thể.


PHÂN LOẠI QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Căn cứ vào tính chất pháp lý: có 3 loại.
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước mang tính
chủ đạo
- Quyết định quy phạm pháp luật hành chính
- Quyết định áp dụng quy phạm pháp luật hành chính


Quyết định quản lý hành chính nhà nước mang tính chủ đạo

• Là quyết định chủ yếu được ban hành nhằm mục đích
đề ra các chủ trương chính sách quản lý hành chính
nhà nước thuộc thẩm quyền của các chủ thể ban hành,
làm cơ sở cho việc ra quyết định quy phạm pháp luật
hành chính hoặc quyết định áp dụng quy phạm hành
chính.
• Vi dụ: Nghị quyết của Chính phủ.

Quyết định quy phạm pháp luật hành chính

• Là loại quyết định đặt ra các quy tắc xử sự chung, áp
dụng nhiều lần. Ví dụ: Nghị định, quyết định…


Quyết định áp dụng quy phạm pháp luật hành chính

• Là quyết định do cơ quan hành chính nhà nước hoặc
cá nhân, tổ chức được uỷ quyền hành pháp ban hành
nhằm giải quyết các công việc cụ thể, cá biệt.
• Đây là loại quyết định áp dụng pháp luật cho một
trường hợp cụ thể của một cá nhân hay một tổ chức
nhất định, được ban hành trên cơ sở quyết định chung,
quyết định quy phạm pháp luật, nhưng cũng có trường
hợp được ban hành trên cơ sở văn bản cá biệt của cấp
trên.
• Mang tính đơn phương và bắt buộc thi hành ngay.


• Căn cứ vào chủ thể có thẩm quyền ban hành:
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước của Chính phủ và
Thủ tướng Chính phủ.
+ Chính phủ: ban hành nghị quyết, nghị định.
+ Thủ tướng Chính phủ: ban hành Quyết định, chỉ thị.
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước của Bộ, cơ quan
ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ: ban hành
Quyết định, chỉ thị, thông tư.
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước của Ủy ban nhân
dân: có quyết định, chỉ thị.

- Quyết định quản lý hành chính nhà nước của cơ quan hành
chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn thuộc Ủy ban nhân
dân: có quyết định, chỉ thị.
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước liên tịch: có thông


PHÂN LOẠI QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Căn cứ vào phạm vi lãnh thổ:
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước có hiệu lực
trên phạm vi cả nước.
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước có hiệu lực
trên phạm vi từng vùng, từng địa phương.


• Căn cứ theo hình thức quyết định quản lý hành chính
nhà nước:
- Theo hình thức thể hiện: Quyết định quản lý hành
chính nhà nước dưới dạng văn bản, miệng (nhằm giải
quyết những công việc cụ thể gấp rút như: trong chỉ
huy máy bay, tàu biển, phòng chống thiên tại...), ám
hiệu, dấu hiệu (đèn hiệu, cờ hiệu, còi hiệu....). ví dụ về
ám hiệu, dấu hiệu là quyết định quản lý hành chính
nhà nước
- Theo hình thức pháp lý: tên các quyết định quản lý
hành chính nhà nước đã nêu theo cơ quan ban hành.


TÍNH HỢP PHÁP VÀ HỢP LÝ CỦA QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Tính hợp pháp:
- Các quyết định quản lý hành chính nhà nước phải
phù hợp với nội dung và mục đích của luật.
- Các quyết định quản lý hành chính nhà nước được
ban hành trong phạm vi thẩm quyền của chủ thể do
pháp luật quy định.
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước phải được
ban hành đúng hình thức và thủ tục do pháp luật quy
định.


TÍNH HỢP PHÁP VÀ HỢP LÝ CỦA QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Tính hợp lý: Một quyết định quản lý hành chính nhà
nước được coi là hợp lý khi nó đáp ứng các yêu cầu sau :
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước phải đảm bảo
hài hòa lợi ích Nhà nước, tập thể và cá nh
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước phải xuất phát
từ yêu cầu khách quan của việc thực hiện nhiệm vụ quản
lý hành chính nhà nước, không được xuất phát từ ý muốn
chủ quan


TÍNH HỢP PHÁP VÀ HỢP LÝ CỦA QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

• Tính hợp lý: Một quyết định quản lý hành chính nhà
nước được coi là hợp lý khi nó đáp ứng các yêu cầu
sau :
- Quyết định quản lý hành chính nhà nước phải có tính
cụ thể và phù hợp với từng vấn đề, với các đối tượng

thực hiện.
- Ngôn ngữ, văn phong, cách trình bày một quyết định
phải rõ ràng, dễ hiểu, ngắn gọn, chính xác, không đa
nghĩa, nghĩa là phải đảm bảo kỹ thuật lập quy.
- Phải có tính dự báo cho tương lai.


Ví dụ 1:
• “Quy định về quản lý hoạt động giết mổ,
vận chuyển, buôn bán gia súc, gia cầm
trên địa bàn TP Hà Nội” (Quyết định 51)
vào ngày 22/1/2009 là chưa bảo đảm tính
hợp hiến, hợp pháp cũng như bảo đảm
quyền, lợi ích hợp pháp của công dân có
hoạt động liên quan.
-> Có một số quy định mang tính cấm đoán
không có căn cứ, có biểu hiện “ngăn sông
cấm chợ” đối với các cá nhân, công dân
tham gia hoạt động giết mổ, vận chuyển,
chế biến, buôn bán gia súc, gia cầm. cấm
vận chuyển gia súc, gia cầm vào khu vực


Ví dụ 2:
• Ngày 23/4/2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo
(GĐ&ĐT) đã ban hành Thông tư số
22/2008/TT‑BGDĐT hướng dẫn về tiêu
chuẩn, quy trình, thủ tục và hồ sơ xét tặng
danh hiệu Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu
tú (gọi tắt là Thông tư 22). Tuy nhiên,

Thông tư 22 đã có dấu hiệu vượt quá Điều
62 Luật Thi đua khen thưởng năm 2003. Vì
vậy, lãnh đạo Bộ Tư pháp và lãnh đạo một
số đơn vị thuộc Bộ đã có buổi làm việc với
đại diện của Bộ GD &ĐT bàn về cách xử lý
Thông tư 22.


Ví dụ 3:
• Bộ Công an đã có thông tư số 03 đề nghị
công an các tỉnh, thành phố khôi phục hoạt
động cấp đăng ký mới đối với xe gắn máy
theo đúng nhu cầu sở hữu và sử dụng của
người dân, và xem chiếc xe máy là một tài
sản được pháp luật bảo hộ. Tuy nhiên, ở Hà
Nội, việc này không dễ dàng gì vì UBND
thành phố Hà Nội vẫn đang duy trì hiệu lực
của quyết định tạm dừng cấp đăng ký xe
gắn máy trên 7 quận nội thành.


Ví dụ 4:
• Quyết đinh số 26/UB‑ TP Hà Nội 3/2003 quy
định về thời gian hoạt động của các
phương tiện vận tải.
• Kết quả thực hiện đã làm cho nhiều phương
tiện giao thông không thể hoạt động theo
các quy định. Chỉ sau 2 ngày thực hiện đã
phải tạm đình chỉ và sửa đổi.

Ví dụ 5:
• Quyết định về việc hạn chế đăng ký xe máy
của một số tỉnh, thành phố, cấm học sinh,
sinh viên các trường nghệ thuật biểu diễn ở
quán bar, vũ trường thời gian qua.


IV. Quy trình ban hành, tổ chức và thực hiện quyết định quản lí hành chính nhà nước
.

• Quy trình ra quyết định hành chính chia thành 4 giai
đoạn. Mỗi một giai đoạn chia thành nhiều hoạt động
(bước) khác nhau.
oGiai đoạn xây dựng và ban hành quyết định
oGiai đoạn tổ chức thực hiện quyết định
oGiai đoạn kiểm tra việc thực hiện quyết định
hành chính
oGiai đoạn tổng kết, đánh giá hiệu lực và hiệu quả
của quyết định quản lý hành chính nhà nước