Xã hội học đại cương

Đề 1 :
Câu 1: Hãy nêu hiểu biết của anh chị về thời gian rỗi và hoạt động
trong thời gian rỗi?
*Thời gian rỗi:
- Rỗi là nôm có nghĩa là xong việc
-> thời gian rỗi là thời gian rảnh , là thời gian tùy ý, dc dùng trong các
h/đ, sinh hoạt ko bắt buộc, thời gian này dùng cho việc giải trí, du lịch, thê thao
hay là thư giãn, nghỉ ngơi… cũng có thể dùng cho việc học thêm, ptr kĩ năng
bản thân hay kiếm thêm thu nhập
- Mục đích sử dụng thời gian rỗi tuỳ thuộc vào đặc điểm, tính cách của
từng người, hoàn cảnh gia đình, môi trường sống...
- Kì thực thời gian nhàn rỗi là cực kì quý báu. Đó là thời gian để mỗi
người sống cuộc sống riêng của mình. Đó là thời gian để đọc sách báo, tự học,
xem tivi, chơi thể thao,…Thời gian nhàn rỗi làm cho người ta giàu có hơn về trí
tuệ, tăng cường thêm về sức khỏe, phát triển thêm về năng khiếu, cá tính, phong
phú thêm về tinh thần, quan hệ. Thiếu thời gian nhàn rỗi, đời sống con người sẽ
nghèo nàn, thậm chí là không có cuộc sống riêng nữa
- Đánh giá đời sống mỗi người cao hay thấp hãy nhìn vào thời gian nhàn
rỗi của họ. Có người làm việc “đầu tắt mặt tối” không có lấy chút nhàn rỗi. Có
người phung phí thời gian ấy vào các cuộc nhậu nhẹt triền miên. Có người biết
dùng thời gian ấy để phát triển chính mình. Phải làm sao để mỗi người có thời
gian nhàn rỗi và biết sử dụng hữu ích thời gian ấy là một vấn đề lớn của xã hội
có

văn

hóa.

- Thời gian nhàn rỗi chính là thời gian của văn hóa và phát triển. Mọi người
và toàn xã hội hãy chăm lo thời gian nhàn rỗi của mỗi người.
*Hoạt động trong thời gian rỗi:

- Hoạt động thỏa mãn nhu cầu giải trí, tái sáng tạo hay còn gọi là chơi,
bản chất là tính sáng tạo - Đặc điểm : + HDR không phải sự nghỉ ngơi thụ động
+ Không phải hoạt động nào trong TGD cũng là hoạt động VH
1


+ Cùng một hoạt động có thể là văn hóa có thể là không
+ Là hoạt động sản xuất và tiêu dùng tác phẩm vă hóa.
+ Giải tỏa căng thẳng tinh thần
-

Ý nghĩa : Thể hiện trình độ phát triển của một xã hội + tạo

điều kiện phát triển con người một cách toàn diện + là điều kiện nảy sinh
các sản phẩm tinh thần
Chức năng : Giúp con người tái nhận thức,tái sáng tạo + gắn
kết cộng đồng gia đình, thú đẩy phát triển kinh tế +tăng cường an sinh xã
hội.
Câu 2: Anh chị nhận xét gì về xu hướng sử dụng thời gian rỗi của
giới trẻ hiện nay? Hãy nêu ví dụ và phân tích
Cùng với sự phát triển của xã hội, nhu cầu sử dụng thời gian nhàn
rỗi và tiêu dùng của thanh niên có sự tăng lên, đồng thời thanh niên có những
cách nhìn khác nhau đối với việc sử dụng thời gian nhàn rỗi. Như vậy ở đây cho
thấy:việc sử dụng thời gian nhàn rỗi của thanh niên đc tập trung trên một số
hoạt động theo một phạm vi thống nhất, tuy nhiên sự lựa chọn tùy thuộc vào sự
quan tâm và cách nhìn của từng người đối với những giá trị có thể đạt được.Đa
số thanh niên ngày nay ưa thích sử dụng thời gian rỗi của mình vào hoạt động
văn hóa, nghệ thuật thể thao, tiếp xúc bạn bè, giải trí... Đồng thời với nó sự tiêu
dùng văn hóa của thanh niên cũng có sự biến đổi mạnh mẽ. Lớp trẻ hiện nay có
xu hướng thích những loại hình nghệ thuật.Bên cạnh sự phát triển của nhu cầu

giải trí, việc học tập nâng cao tri thức trở thành một trong những hoạt động
chính trong thời gian rỗi của thanh niên. Trong phạm vi nhất định, điều này
phản ánh thanh niên ngày nay đang theo đuổi giá trị làm giàu kiến thức của họ
cũng như sự ham muốn đối với cuộc sống văn hóa. Có thể nói thời gian nhàn rỗi
của thanh niên ngày nay có sự biến đổi mạnh mẽ cả về cấu trúc, tính chất lẫn
nội dung.

2


Tuy nhiên, hiện nay một bộ phận không nhỏ của giới trẻ Việt đang
lãng phí quá nhiều thời gian vào những việc vô bổ và mang nặng tính giải trí,
mà không có sự định hướng nào về công việc, học tập hay tương lai. Không khó
để bắt gặp trên giảng đường, giữa hàng chục sinh viên chăm chú nghe giảng bài
thì vẫn có nhiều sinh viên đang ngủ gục trên bàn chỉ vì… không có việc gì làm,
hoặc mải mê lướt “phây”, trang điểm, thậm chí xem phim ngay trong giờ học.
Không chỉ lãng phí thời gian, nhiều bạn còn sẵn sàng bỏ học, bỏ làm, thậm chí
là vay mượn, cầm cố đồ đạc để đổ tiền vào game, mong sao có thể “xưng bá”
trong thế giới ảo.Không chỉ game online, Facebook cũng đang là một “món ăn
tinh thần” gây nghiện cực lớn trong giới trẻ Việt

3


Đề 2:
Câu 1: Hãy nêu hiểu biết của anh chị về tác phẩm văn hóa? Tại sao
biểu tượng là điều không thể thiếu trong tác phẩm văn hóa?
* Tác phẩm văn hóa:
- TPVH là 1 s/p của 1 quá trình sáng tạo Nt do con người sáng tạo ra t/p
VH bao gồm" kiến trúc, NT tạo hình, văn thơ, múa, lễ hội,..

- TPVH dc bảo tồn lâu dài truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác thông qua
các thiết chế VH như: bảo tàng, thư viện,.. Nhờ các thiết chế này mà các TPVH
dc tiêu dùng và lưu truyền, nhất là các tác phẩm VH có giá trị thẩm mỹ cao thì
sự tiêu thụ và lưu truyền dc nhân rộng ko chỉ trong nc mà còn cả ngoài nc, vượt
khỏi LS của của 1 xh trong nhiều thời kì
- Các TPVH dc tiêu dùng trong thời gian rỗi, đó là khoảng thời gian hoàn
toàn dc dành cho việc nghỉ ngơi, hưởng thụ VH
- Nói đến TPVH là nói đến biểu tượng của nó. Thông qua biểu tượng và
các hình tượng NT mà VH –NT có vai trò quan trọng vs sự p.tr toàn diện của
mỗi cá nhân cũng như toàn XH và cũng thông qua các hình tượng NT mà chúng
ta cảm nhận dc những g/trị VH, giúp chúng ta nhận thức dc c/s, định hướng đến
những g/trị tốt đẹp và mang lại nhiều cảm xúc thẩm mỹ
* Biểu tượng là điều không thể thiếu trong tác phẩm văn hóa vì:
- Biểu tượng đc tạo nên bởi trí tượng tưởng của con người vì thế trong
các tác phẩm văn hóa thì tác giả muốn dùng biểu tượng mà do con người tưởng
tưởng ra để nói lên ý nghĩa, sức mạnh của con người, của XH,..
- Biểu tượng là hình ảnh tượng trưng, tức là đưa cái vô hình, vô trị, vô
giác vào cái hữu hình, khả tri làm cho con người cảm nhận dc TG ý niệm, trong
TPVH khi s.d yếu tố này sẽ làm cho nội dung của tác phẩm trở nên sâu xa.
- thông qua biểu tượng mà chúng ta cảm nhận dc những g/trị VH, giúp
chúng ta nhận thức dc c/s, định hướng đến những g/trị tốt đẹp và mang lại nhiều
cảm xúc thẩm mỹ

4


Câu 2: Anh chị nhận xét gì về các tác phẩm âm nhạc Việt Nam hiện
nay? Hãy nêu ví dụ và phân tích?
Xu hướng âm nhạc của giới trẻ hiện nay: Nhạc trẻ là thể loại âm nhạc đáp
ứng được thị hiếu chung của giới trẻ,được giới trẻ ưa chuộng. Do vậy, dòng

nhạc này còn ưược gọi là nhạc thị trường. Bên cạnh pop (popular music- một
thể loại âm nhạc phổ biến dễ nghe) gần đây một số thể loại nhạc khác cũng bắt
đầu đc đưa vào thử nghiệm trên thị trường như hip hop rock…song phổ biến
nhất hiện nay vẫn là pop. Xung quanh dòng nhạc này vấn là đề đc các nhà phê
bình đề cập đến ở nhiều khía cạnh khác nhau: nội dung,giai điêu,trang phục, tác
phong của các nhóm nhạc và ca sỹ, quan hệ ca sỹ người quản lý… Nội dung
theo cnác nhà phê bình cũng như nhiều tác giả nói chung là chưa lành mạnh bới
nếu k ủy mị, chia ly, xa cách thì cũng yêu cuồng, sống vội yêu vô tư, yêu vô
trách nhiệm. giai điệu thi đều na ná như nhau mà có tác giả đã gọi …..

5


Đề 3:
Câu 1: Hãy trình bày hiểu biết của anh chị về giá trị xã hội và chuẩn
mực xã hội?
Trong xã hội ngày nay, chuẩn mực xã hội và giá trị xã hội là 2 yếu tố vô
cùng quan trọng không chỉ trong lĩnh vực văn hóa mà còn trong đời sống xã hội
của con người,
Theo tinh thần NQ 8 TW coi giá trị và chuẩn mực xã hội là hạt nhân cốt
lõi của văn hóa, có ý nghĩa vô cùng quan trọng:
- Nó giúp cho chúng ta thẩm định- đánh giá phải – trái, Đ-S, thiện
ác,..cái gì nên làm và cái gì tuyệt đối ko nên làm,..
- Nó như là cái " chốt" để điều chỉnh các QHXH -> tạo ra các mô hình
hành động, hành vi, ứng xử
- Nó tạo nên các đường nét văn hóa
- Nó là chất kết dính đề liên kết các cá nhân thành 1 tập thể, cộng
đồng, DT,..
- Nó tạo nên đạo đức, nhân cách
Giá trị xã hội và chuẩn mực xã hội được hiểu chung như là ý thức về

cái chúng ta phải làm và là các quy tắc, quyết định mà bắt buộc phải tuân thủ
* Giá trị xã hội là tiêu chuẩn chung của hoạt động, là điều mong muốn về
cả vật chất lẫn tinh thần
Giá trị xã hội gồm : giá trị vật chất, giá trị đạo đức, giá trị sinh
học( liên quan đến CT con người), giá trị thẩm mĩ, giá trị tâm linh
Trong Giá trị xã hội, còn có các khái niệm liên quan như:
- Hệ giá trị là các giá trị đc xếp theo 1 chủ đề nhất đinh
- Thang giá trị: những giá trị đc xếp theo thứ tự ưu tiên
- Định hướng giá trị: là sự lựa chọn của mỗi cá nhân
Trong đời sống xã hội, giá trị xã hội được thể hiện ở 2 bình diện: không
gian và thời gian
- Không gian:
6


+ Có những giá trị nó là cái chung cho toàn nhân loại -> đã là con
người thì ai cũng có mong muốn giống nhau -> tạo nên văn hóa nhân loại, văn
hóa quốc tế
+ Có những g/trị nó là cái riêng của của mỗi DT, mỗi QG -> tạo nên
v/hóa truyền thống của 1 DT -> để phân biệt DT này vs DT #
+ Có những g/trị là cái riêng của mỗi vùng, mỗi miền trong 1 DT, 1
QG để tạo nên phong tục, tập quán # nhau giữa các vùng miền trong 1 QG
- Thời gian: Nó vận động và biến đổi
Nó cũng dc điều chỉnh nếu ko nó bộc lộ mặt trái, tiêu cực
* Chuẩn mực xã hội là trách nhiệm, nhiệm vụ mà mỗi cá nhân phải thực
hiện ở 1 vị trí xã hội nhất định
Trong đ/s xh, chuẩn mực xh gắn vs trách nhiệm, nhiệm vụ, dễ nhận biết
-> thể hiện ở 4 nấc
- Nấc 1: Chuẩn mực có tính tập quán -> làm cũng dc, ko làm thì cũng k
sao

- Nấc 2: Chuẩn mực có tính phong tục, khuôn mẫu xh -> lên án gay gắt
- Nấc 3: Chuẩn mực có tính luật pháp
- Nấc 4: Điều cấm kỵ , tối kỵ -> loạn luân
Có thể nói, giữa chuẩn mực và giá trị có nhiều điểm khác nhau :
- Giá trị: + là cái chung ai cũng # ai
+ là cái trừu tượng khó nhận biết
+ là cái khó thay đổi
- Chuẩn mực: + cái riêng gắn vs những con người cụ thể
+ là cái cụ thể dễ nhận biết
+ là cái dễ thay đổi
Tóm lại, giá trị và chuẩn mực xã hội đang đặt ra những vấn đề vô cùng
quan trọng:
- Chất lượng nguồn nhân lực:

7


+ để p/tr cộng đồng mỗi 1 vùng , địa phương, QG cần phải có 5
nguồn lực: Con người; Kh và CN; khoáng sản TN; vị trí địa lí TN; thu hút vốn
đầu tư từ nc ngoài. Trong 5 nguồn lực này, thì con người là quan trọng nhất
+ để ptr nguồn nhân lực thì quan điểm của Đảng và NN ta phải tập
trung vào những thiết chế cơ bản sau:
GĐ và nhà trường -> để đào luyện
Pháp luật -> cướng chế ko cho ai làm sai
VHNT có tính định hướng GD





- Xuống cấp đạo đức
- Định hướng giá trị ( đặc biệt trong giới trẻ hiện nay)
Câu 2: Hiện nay trong giới trẻ đang xuất hiện nhiều giá trị, chuẩn
mực mới. Anh chị nhận xét gì về hiện tượng này? Hãy nêu ví dụ và phân
tích
Ngày nay cùng với những biến đổi về cơ cấu kinh tế, xã hội, cấu trúc
gia đình cũng đã thay đổi .Vai trò cá nhân được đề cao, thanh niên ngày nay trở
nên chủ động hơn, có nhiều tự do hơn, và họ cũng bắt đầu vượt ra khỏi những
rào ngăn của văn hoá truyền thống để sống cho riêng mình tạo nên một lớp văn
hoá riêng gọi là văn hoá giới trẻ. Thanh niên thông qua văn hoá giới trẻ nhằm
khẳng định vai trò, vị trí của mình trong hệ thống chung của xã hội, đó là môi
trường để họ tìm tòi và định hình hướng đi, lối sống - hay còn gọi là bản sắc cho riêng mình.
Quan niệm về cuộc sống: sinh viên sống khép mình, ít tham gia
hoạt động xã hội; sinh viên hướng vào vui chơi, hưởng thụ
Lối sống:Có hai vấn đề nổi cộm trong lối sống của thanh niên Viêt
Nam đương đại tại các đô thị lớn. Những hiện tượng này đã xuất hiện được một
thời gian và đang ngày càng trở nên phổ biến đó là quan hệ tình dục trước hôn
nhân và kiểu bắt chước lối sống phương Tây. Hiện tượng quan hệ tình dục trước
8


hôn nhân đang ngày càng trở nên phổ biến và không chỉ giới hạn ở những đôi
lứa đang yêu hoặc chuẩn bị tiến đến hôn nhân mà đã lan rộng ra ở cả độ tuổi
học sinh
Những hiện tượng nảy sinh trong giới trẻ thể hiện qua
âm nhạc, thời trang, và lối sống cho thấy một lớp văn hoá mới - văn hoá giới trẻ
- đã ra đời, hoàn toàn phù hợp với những biến đổi về cơ cấu kinh tế, xã hội của
đất nước trong thời đại mới, đặc biệt là ở những đô thị lớn. Toàn cầu hoá khiến
cho nhạc trẻ rút ngắn khoảng cách với các quốc gia trong khu vực cả về giai
điệu và thể loại. Thanh niên Việt Nam cũng không còn thấy mình lạc hậu trước

những kiểu thời trang mới nhất được tung ra trên thế giới và hàng hiệu cũng
đang là ‘mốt’ được giới trẻ ưa thích. Cơ cấu gia đình thay đổi, vai trò cá nhân
được đề cao, lối sống của thanh niên cũng có những biến chuyển rõ rệt. Quan hệ
tình dục trước hôn nhân là một trong những biểu hiện của sự biến chuyển đó.

9