Câu 9: Văn hóa chính trị? Phân tích tác động của văn hóa chính trị đối với
chất lượng hoạt động của cán bộ công chức nước ta hiện nay
I. KHÁI NIỆM
a.Khái niệm văn hoá
- Nghĩa hẹp: Văn hoá là một lĩnh vực hoạt động và sinh hoạt xã hội, bao
gồm các hoạt động như giáo dục, nghệ thuật…
- Nghĩa rộng: Văn hoá là tất cả những gì do con người, ở trong đời sống
xã hội của con người và liên quan trực tiếp đến con người. (Văn hoá vật chất và
văn hoá tinh thần)
Văn hoá còn được coi là cốt lõi của bãn lĩnh, bản sắc và những truyền thống tốt
đẹp của một dân tộc. Nó là tinh hoa của dân tộc, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt toàn
bộ lịch sử dân tộc, tạo nên sức sống trường tồn của dân tộc.
Văn hoá, với cách hiểu đó, là một tập hợp bao gồm hệ thống các giá trị:
tư tưởng và tình cảm, đạo đức và phẩm chất, trí tuệ và tài năng, sự nhạy cảm
tiếp thu cái mới, ý thức bảo vệ bản sắc cộng đồng dân tộc, sức đề kháng và sức
chiến đấu để tự bảo vệ mình và để không ngừng vươn lên.
Vậy: Văn hóa là tổng thể những giá trị vật chất và giá trị tinh thần do con
người sáng tạo ra, được con người tiếp nhận, lựa chọn và phát triển, đáp ứng
nhu cầu tinh thần của con người.
b. Khái niệm văn hóa chính trị
- Cùng với sự phát triển của xã hội và nhận thức của con người mà người
ta ngày càng phân chia văn hoá ra thành nhiều loại: văn hoá đạo đức, văn hoá
lao động, văn hoá giao tiếp…Trong quá trình chuyển sang nền kinh tế theo cơ
chế thị trường hiện nay, người ta cũng nói đến văn hoá kinh doanh, văn hoá
cạnh tranh…
- Trong xã hội có giai cấp, một nhân tố cấu thành rất quan trọng của văn
hoá - đó là văn hoá chính trị.
Văn hoá chính trị là tổng hợp những giá trị văn hóa được hình thành, sử
dụng và phát triển trong đời sống chính trị
II. VAI TRÒ
1. Văn hóa chính trị góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý công
2. Văn hóa chính trị góp phần xây dựng nền hành chính vì dân phục vụ
3. Văn hóa chính trị góp phần xây dựng nền hành chính trong sạch, vững
mạnh.
4. Văn hóa chính trị góp phần xây dựng đạo đức công vụ cho đội ngũ cán
bộ, công chức.
III. PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG
Văn hóa chính trị luôn có sự thẩm thấu của những giá trị
đạo đức trong đó. Mỗi người cán bộ, công chức hoạt động trong
nền công vụ luôn có ý thức giữ gìn và phát huy những giá trị
văn hóa chính trị cao đẹp cũng chính là giữ gìn và phát huy
những giá trị đạo đức. Trong các yếu tố cấu thành văn hóa
chính trị, có một yếu tố rất quan trọng là thái độ, phong cách, ý
thức… của các chủ thể chính trị khi tham gia vào đời sống chính
trị. Như vậy, những cán bộ, công chức với tư cách là các chủ thể
chính trị, hoạt động trong lĩnh vực chính trị, cũng cần phải đạt
đến một trình độ văn hóa chính trị nhất định. Đạo đức người
cán bộ, công chức gắn chặt với văn hóa chính trị, là một bộ
phận của văn hóa chính trị. Vì vậy, phát huy những giá trị đạo
đức tốt đẹp của người cán bộ, công chức cũng là góp phần phát
triển văn hóa chính trị ở Việt Nam.
Văn hóa chính trị, với tư cách là một loại hình của văn hóa, là khái niệm
nói về sự thẩm thấu của văn hóa vào chính trị, là chính trị có tính văn hóa. Như
vậy, văn hoá chính trị không phải là bản thân chính trị, bản thân văn hoá, hay là
sự tổng hợp đơn giản của hai lĩnh vực này, mà đó là chính trị bao hàm tính văn
hóa từ bản chất bên trong của nó, là những giá trị văn hóa được biểu hiện trong
đời sống chính trị.
Văn hóa chính trị hướng đến những giá trị nhân văn cao cả của đời sống
chính trị, đó là những giá trị dân chủ, hướng tới mục đích cao nhất là vì con
người, giải phóng con người, tôn trọng quyền con người, tạo điều kiện cho con
người phát triển tự do, toàn diện, hài hòa. Đây là tính nhân văn sâu sắc của một
nền chính trị có văn hóa.
Văn hóa chính trị tác động đến đời sống chính trị cũng giống như tác
động của văn hóa đến đời sống xã hội nói chung. Đó là sức mạnh không dựa
vào quyền lực hay ép buộc mà thông qua cảm hóa, khơi dậy tinh thần sáng tạo,
ý thức tự giác của các tầng lớp xã hội, thông qua lòng tự tôn của mỗi cá nhân,
mỗi cộng đồng.
Vấn đề đặt ra cho xã hội ta hiện nay là vừa phát triển kinh tế thị trường,
vừa giữ vững được những giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc, vừa xây
dựng được các quan hệ và phẩm chất mới phù hợp với thời đại mới của sự phát
triển kinh tế - xã hội bảo đảm tính định hướng xã hội chủ nghĩa. Hoạt động công
vụ gắn với quyền lực của nhà nước, tác động trực tiếp đến đời sống xã hội, do
vậy, nếu đạo đức người cán bộ, công chức được xem trọng sẽ góp phần đưa xã
hội phát triển, ngược lại, nó sẽ là một trở lực đối với sự phát triển chung.
Hiện nay, có nhiều nguyên nhân tác động đến đạo đức của người cán bộ,
công chức và cũng là nguyên nhân dẫn đến những tồn tại, hạn chế của văn hóa
chính trị, trong đó có vấn đề thuộc về chủ quan của người công chức, như: thiếu
được rèn luyện, thiếu tuân thủ những quy định của các quy tắc ứng xử trong nền
công vụ; nhưng cũng có những yếu tố khách quan từ bên ngoài tác động làm
cho người công chức khó tuân thủ những chuẩn mực bắt buộc về đạo đức, về
hành vi xử sự và tự tạo ra những hành vi mới.
Một trong những yếu tố cấu thành của văn hóa chính trị nói chung và đạo
đức người công chức nói riêng là niềm tin, lý tưởng, niềm tự hào dân tộc, ý thức
tự tôn dân tộc. Tuy nhiên, bởi sự ảnh hưởng của lối sống thực dụng, điều này
dường như đang bị lu mờ. Sự sùng ngoại, sẵn sàng tiếp thu văn hóa nước ngoài
mà không chọn lọc, cân nhắc dễ dẫn đến hậu quả là đánh mất niềm tự hào dân
tộc, sự tự trọng vốn có của mỗi con người Việt Nam ở một bộ phận không nhỏ
người dân, nhất là ở các đô thị cũng như trong bộ phận không nhỏ cán bộ, công
chức. Một số người chỉ chú ý đến đời sống vật chất mà quên mất các giá trị văn
hóa, tinh thần và trở thành những con người cằn cỗi về tâm hồn, ốm yếu về
nhân cách.
Đối với mỗi cán bộ, công chức thừa hành cũng là những chủ thể tạo nên
những yếu tố cấu thành trong văn hóa chính trị của tổ chức với những giá trị,
chuẩn mực sau:
Thứ nhất, đó chính là thái độ, trách nhiệm của cán bộ, công chức thừa hành
đối với công việc được giao để có thể phát huy hết sự năng động, sáng tạo, tích
cực để hoàn thành nhiệm vụ tốt nhất
Thứ hai, đó chính là sự tuân thủ sự chỉ đạo, điều hành của người lãnh đạo,
quản lý, thực hiện công tác tham mưu giúp việc có trách nhiệm để giúp lãnh đạo
có quyết định đúng đắn phù hợp với mục tiêu phát triển của tổ chức, góp phần
bảo vệ uy tín của thủ trưởng, của tập thể.
Thứ ba, có thái độ chân thành, thiện chí, hợp tác, trung thực trong quan hệ
với đồng nghiệp, không tư lợi cho cá nhân. Điều này sẽ góp phần quan trọng để
tạo một bầu không khí làm việc cởi mở, thân thiện trong tổ chức và hình thành
nét văn hóa công sở ở mỗi cơ quan, đơn vị.
Thứ tư, có thái độ, cách hành xử đúng đắn với cái đúng, cái sai. Điều này
đòi hỏi mỗi người phải có nhận thức khách quan, khoa học và động cơ trong
sáng để biết lên tiếng và ủng hộ cái đúng, phê phán, đấu tranh với cái sai để
khắc phục qua đó góp phần hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động của tổ
chức và hoàn thiện nhân cách của mỗi thành viên trong tổ chức.