TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

CHỦ ĐỀ 04:

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ
CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM


Nội dung chính


I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

1.

Tính tất yếu của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam:

. Quan điểm của Hồ Chí Minh: Tiến lên chủ nghĩa xã hội là bước phát triển tất yếu của cách mạng Việt Nam sau khi giành được độc
lập dân tộc.


2. Đặc trưng của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam:
a. Cách tiếp cận của Hồ Chí Minh về CNXH:

 Hồ Chí Minh tiếp thu lý luận về CNXH khoa học của học thuyết Mác Lênin từ khát vọng giải phóng
dân tộc Việt Nam.

HCM tiếp cận CNXH ở một phương diện nữa là đạo đức, hướng tới giá trị nhân đạo, nhân văn mácxit.
Bao trùm lên tất cả là Hồ Chí Minh tiếp cận chủ nghĩa xã hội từ văn hóa.


b. Đặc trưng cơ bản, tổng quát của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam:
Quan điểm của Hồ Chí Minh về CNXH ở Việt Nam:

•
•
•

HồHồ
ChíChí
Minh
quan
niệm niệm
về CNXH
ở nước
bằng
là một
xãlàhội
vì lợi
Tổ
Minh
có quan
tổng quát
khitacoi
chủcách
nghĩanhấn
cộngmạnh
sản, đó
CNXH
như
một
chếích
độ của

xã hội
quốc, của nhân dân.
cácnêu
mặtCNXH
rất phong
phú,
hoàn
chỉnh,
trongđộng
đó, con
người
được
toànđạo
diện,
do.
Hồbao
Chígồm
Minh
ở Việt
Nam
trong
ý thức,
lực của
toàn
dânphát
dướitriển
sự lãnh
củatựĐảng
Cộng Sản Việt Nam
Hồ Chí Minh diễn đạt quan niệm của mình về CNXH ở Việt Nam trên một số mặt nào đó của nó

như: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội…


Đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

Là một chế độ chính trị do dân làm chủ.

Là một chế độ xã hội có nền kinh tế phát triển cao, gắn liền với sự phát triển của
KH-KT

Là chế độ không còn người bóc lột người

Là một xã hội phát triển cao về văn hóa, đạo đức


3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về mục tiêu, động lực của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam:

a.

Mục tiêu:

 Mục tiêu chung:
• Ở Hồ Chí Minh, mục tiêu chung của CNXH và mục tiêu phấn đấu của Người là một, đó là độc lập, tự do cho
dân tộc, hạnh phúc cho nhân dân.

•

Hồ Chí Minh quan niệm mục tiêu cao nhất của CNXH là nâng cao đời sống nhân dân.

 Mục tiêu cụ thể:
Chế độ chính trị phải do nhân dân lao động làm chủ, Nhà nước là
của dân, do dân và vì dân.

Mục tiêu chính trị

Nhà nước có hai chức năng: dân chủ với nhân dân, chuyên chính với
kẻ thù của nhân dân.


Mục tiêu kinh tế


Mục tiêu văn hóa – xã hội

Theo Hồ Chí Minh, văn hóa là một mục tiêu cơ bản của cách mạng XHCN. Văn hóa
thể hiện trong mọi sinh hoạt tinh thần của xã hội, đó là xóa nạn mù chữ, xây dựng, phát
triển giáo dục, nâng cao dân trí, xây dựng phát triển văn hóa nghệ thuật, thực hiện nếp
sống mới, thực hành vệ sinh phòng bệnh, giải trí lành mạnh, bài trừ mê tín dị đoan,
khắc phục phong tục tập quán lạc hậu.


Về bản chất của nền văn hóa XHCN Việt Nam, Người khẳng định: “phải XHCN về
nội dung”

Phương châm xây dựng nền văn hóa mới là: độc lập, khoa học, đại chúng.

Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu nhiệm vụ của cách mạng XHCN là đào tạo con
người.

Hồ Chí Minh luôn luôn nhấn mạnh đến trau dồi, rèn luyện đạo đức cách mạng;
đồng thời Người cũng rất quan tâm đến mặt tài năng


b. Động lực:

Theo Hồ Chí Minh, động lực đó biểu hiện ở những phương
diện: vật chất và tinh thần, nội sinh và ngoại sinh. Người khẳng
định động lực quan trọng và quyết định nhất là con người, là
nhân dân lao động nòng cốt là công – nông – trí thức





Ngoại lực:
+ Kết hợp với sức mạnh thời đại
+ Tăng cường đoàn kết quốc tế
+ Chủ nghĩa yêu nước phải gắn liền với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân
+ Sử dụng tốt những thành quả khoa học – kĩ thuật thế giới.

Nội lực là quyết định nhất và ngoại lực rất quan trọng.


II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam:

1.
a)

Con đường:

Thực chất, loại hình và đặc điểm của thời kỳ quá độ:

 Về thực chất và loại hình:
• Loại hình:
+ Theo quan điểm của Mác Lênin có hai con đường: quá độ trực tiếp từ loại hình nước tư bản phát triển lên CNXH và quá
độ gián tiếp từ loại hình nước tư bản trung bình, hoặc từ nước có nền kinh tế lạc hậu lên CNXH.
+ Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, Việt Nam là loại hình nước quá độ gián tiếp lên CNXH, từ nước thuộc địa, nửa phong
kiến, nông nghiệp lạc hậu.


Thực chất:
+ Thời kì quá độ là thời kì chuẩn bị những cơ sở vật chất và tinh thần cho CNXH
+ Thời kì quá độ diễn ra lâu dài, khó khăn và phức tạp
+ Thời kì quá độ được thực hiện tự giác, sang tạo bởi quần chúng nhân dân lao động thông qua sự lãnh
đạo của Đảng Cộng Sản
+ Thời kì quá độ diễn ra cuộc đấu tranh gay go và phức tạp trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.


Đặc điểm:
CNXH
Thời kì quá độ

Độc lập dân tộc

Thuộc địa nửa
phong kiến

Cách mạng Việt Nam

b. Nhiệm vụ lịch sử của thời kì quá độ lên CNXH ở Việt Nam:

Xây dựng nền tảng cơ sở vật chất kỹ thuật và các tiền đề kinh tế, chính trị,
văn hóa, tư tưởng cho CNXH

Thời kì quá
độ lên CNXH

Cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới, kết hợp cải tạo và xây dựng, trong đó
lấy xây dựng làm trung tâm.


c. Nội dung xây dựng CNXH ở nước ta trong thời kì quá độ:
+ Nội dung về kinh tế
+ Nội dung về chính trị
+ Nội dung về văn hóa
+ Nội dung về xã hội


Trong lĩnh vực chính
trị

Phải giữ vững và phát huy vai trò
lãnh đạo của Đảng

Củng cố và tăng cường vai trò quản lý
của Nhà nước trong sự nghiệp xây
dựng CNXH.



Nội dung về kinh tế:

- Hồ Chí Minh đề cập đến các mặt: lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất, cơ chế quản lý kinh tế. Người
nhấn mạnh đến việc tăng năng suất lao động trên cơ sở tiến hành công nghiệp hóa XHCN.

- Người có quan niệm hết sức độc đáo về cơ cấu kinh tế: lấy nông nghiệp làm mặt trận hàng đầu, củng
cố hệ thống thương nghiệp làm cầu nối tốt nhất giữa các ngành sản xuất xã hội, thỏa mãn nhu cầu thiết yếu
của nhân dân.


- Đối với kinh tế vùng, lãnh thổ, Hồ Chí Minh lưu ý phát triển đồng đều giữa các vùng lãnh thổ, tạo điều
kiện không ngừng cải thiện, nâng cao đời sống của đồng bào đảm bảo an ninh quốc phòng cho đất nước.

- Hồ Chí Minh là người đầu tiên chủ trương phát triển cơ cấu kinh tế nhiều thành phần trong suốt thời kì
quá độ lên CNXH. Người xác định rõ vị trí và xu hướng vận động của từng thành phần kinh tế.




Trong lĩnh vực Văn hóa – Xã hội:

- Hồ Chí Minh nhấn mạnh đến vấn đề xây dựng con người mới. Đặc biệt, Hồ Chí Minh đề cao vai trò
của văn hóa, giáo dục và Khoa học – kĩ thuật trong XHCN.

- Hồ Chí Minh rất coi trọng việc nâng cao dân trí, đào tạo và sử dụng nhân tài, khẳng định vai trò to lớn
của Văn hóa trong đời sống xã hội.

2. Biện pháp:
a. Phương châm:
Dần dần từng bước vững chắc trên cơ sở xác định một cách đúng đắn bước đầu.
Tổng kết kinh nghiệm của công cuộc xây dựng CNXH ở Việt Nam đồng thời học tập các kinh
nghiệm của các nước khác trên thế giới.
Có kế hoạch và có quyết tâm của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân khi bước vào “cuộc chiến
đấu khổng lồ chống lại nghèo nàn lạc hậu, chóng lại những cư ký, hư hỏng”.

-