Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam chi nhánh Vân Đồn (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM –
CHI NHÁNH VÂN ĐỒN (VIETINBANK)

Chương trình: Điều hành cao cấp – EMBA

TRẦN THỊ PHƯƠNG OANH

i


Hà Nội - 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM –
CHI NHÁNH VÂN ĐỒN (VIETINBANK)

Ngành: Quản trị kinh doanh
Chương trình: Điều hành cao cấp – EMBA
Mã số: 60340102

Họ và tên học viên: Trần Thị Phương Oanh
Người hướng dẫn: PGS, TS Đào Thị Thu Giang

ii


Hà Nội - 2018

iii


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan luận văn thạc sĩ “ Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
TMCP Cơng Thương Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn” là công trình nghiên cứu
của cá nhân tơi. Tất cả những tham khảo đều được trích dẫn và tham chiếu đầy đủ.
Hà Nội, tháng 09 năm 2018
Học viên

Trần Thị Phương Oanh

i


ii

LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian khảo sát, nghiên cứu thực tế tại Ngân hàng TMCP Công Thương
Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn, Luận văn được hoàn thành dưới sự hướng dẫn tận

tình của PGS. TS. Đào Thị Thu Giang và các thầy cô giáo Khoa Quản trị kinh
doanh, trường Đại học Ngoại thương, tập thể ban lãnh đạo và cán bộ công chức
Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn cùng nhiều ý kiến
đóng góp của các PGS, TS và nhiều nhà khoa học kinh tế khác.
Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới PGS. TS. Đào Thị Thu Giang đã
nhiệt tình hướng dẫn tác giả trong suốt quá trình làm luận văn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các giảng viên tại trường Đại học Ngoại
thương, các bạn bè đã giúp đỡ tơi trong suốt q trình học tập nghiên cứu tại trường
cũng như q trình hồn thành luận văn.
Xin cảm ơn tập thể ban lãnh đạo và cán bộ công chức, các đồng nghiệp tại
Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn đã giúp tác giả
hoàn thành luận văn này.
Hà Nội, tháng 9 năm 2018
Tác giả

ii


iii

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................vii
DANH MỤC CÁC BẢNG......................................................................................ix
DANH MỤC CÁC HÌNH........................................................................................x
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài........................................................................2
3. Tình hình nghiên cứu.......................................................................................2
4. Đối tượng và phạm vi và thời gian nghiên cứu...............................................3
5. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................3

6. Đóng góp của đề tài...........................................................................................3
7. Bố cục luận văn.................................................................................................4
Chương 1.................................................................................................................. 5
TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG TRONG NGÂN HÀNG..............................................................................5
1.1. Tín dụng ngân hàng và vai trị của tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế
thị trường.................................................................................................................5
1.1.1 Khái niệm, bản chất của tín dụng ngân hàng...............................................5
1.1.2 Phân loại tín dụng ngân hàng.......................................................................6
1.1.2.1. Xét theo mục đích.............................................................................6
1.1.2.2. Xét theo thời hạn..............................................................................7
1.1.2.3. Xét theo tài sản đảm bảo (TSĐB).....................................................7
1.1.2.4. Căn cứ vào phương thức hoàn trả...................................................7
1.1.2.5. Căn cứ vào xuất xứ tín dụng............................................................7
1.1.3 Các nguyên tắc tín dụng ngân hàng.............................................................8
1.1.3.1. Khách hàng phải cam kết hoàn trả vốn (gốc) và lãi với thời gian
xác định.........................................................................................................8
1.1.3.2. Việc sử dụng vốn vay........................................................................8
1.1.3.3. Ngân hàng tài trợ dựa trên phương án có hiệu quả........................8
1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại........................8

iii


iv

1.2.1. Khái niệm về rủi ro và rủi ro tín dụng.........................................................8
1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng...........................................................................10
1.2.3. Đặc điểm của rủi ro tín dụng.....................................................................11
1.2.4. Tác động của rủi ro trong hoạt động tín dụng...........................................12

1.2.4.1 Đối với ngân hàng bị rủi ro.............................................................12
1.2.4.2. Đối với hệ thống ngân hàng...........................................................12
1.2.4.3. Đối với nền kinh tế.........................................................................13
1.2.4.4. Trong quan hệ kinh tế đối ngoại....................................................13
1.2.5. Các dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng......................................................13
1.2.5.1. Nhóm dấu hiệu phát sinh rủi ro từ phía khách hàng....................13
1.2.5.2. Nhóm dấu hiệu xuất phát từ chính sách tín dụng của Ngân hàng
.....................................................................................................................15
1.3. Quản trị rủi ro tín dụng trong ngân hàng thương mại...............................16
1.3.1 Định nghĩa quản trị rủi ro tín dụng............................................................16
1.3.2 Quy trình quản trị rủi ro tín dụng...............................................................16
1.3.2.1 Nhận biết rủi ro tín dụng.................................................................17
1.3.2.2 Đo lường rủi ro tín dụng.................................................................21
1.3.2.3 Ứng phó rủi ro.................................................................................26
1.3.3 Các mơ hình quản trị RRTD.......................................................................28
1.3.3.1 Mơ hình quản trị RRTD tập trung..................................................29
1.3.3.2 Mơ hình quản trị RRTD phân tán..................................................30
1.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng trong ngân hàng
thương mại..........................................................................................................31
1.3.4.1. Nhân tố chủ quan...........................................................................31
1.3.4.2.Nhân tố khách quan........................................................................34
Kết luận chương 1.................................................................................................35
Chương 2................................................................................................................ 36
THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI VIETINBANK – CHI
NHÁNH VÂN ĐỒN...............................................................................................36
2.1. Tổng quan về VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.........................................36

iv

v

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển................................................................36
2.1.2. Lĩnh vực kinh doanh..................................................................................37
2.1.3. Mục tiêu chiến lược của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.......................37
2.1.4. Phương thức hoạt động.............................................................................38
2.1.5 Bộ máy tổ chức của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn..............................39
2.1.6. Tác động của suy thoái kinh tế đối với VietinBank - Chi nhánh Vân Đồn. 42
2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.. 43
2.2.1. Hoạt động huy động vốn............................................................................43
2.2.2. Hoạt động sử dụng vốn..............................................................................46
2.2.3. Kết quả hoạt động kinh doanh...................................................................49
2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Cơng thương
Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn...........................................................................51
2.3.1 Mơ hình quản trị rủi ro tín dụng tại TMCP Cơng thương Việt Nam..........51
2.3.2 Thực trạng quản trị rủi ro tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Công
Thương Việt Nam – chi nhánh Vân Đồn..............................................................52
2.3.2.1 Nhận diện rủi ro..............................................................................52
2.3.2.2 Đo lường rủi ro tín dụng.................................................................54
2.3.2.3. Ứng phó với rủi ro tín dụng tại VietinBank Vân Đồn...................61
2.3.2.4. Kiểm sốt rủi ro tín dụng tại VietinBank Vân Đồn.......................63
2.4 Đánh giá chung về hoạt động quản trị rủi ro tại VietinBank Vân Đồn.......64
2.4.1 Những kết quả đạt được..............................................................................64
2.4.1.1 Chất lượng nợ, cơ cấu tín dụng được chuyển biến theo chiều
hướng tích cực.............................................................................................64
2.4.1.2 Xây dựng hệ thống khn khổ cơ chế, chính sách tín dụng đồng bộ
.....................................................................................................................64
2.4.1.3 Ngân hàng đã xây dựng được hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ 65
2.4.2 Những hạn chế trong công tác quản trị rủi ro của VietinBank Vân Đồn....65
2.4.2.1 Chiến lược quản trị RRTD chưa tồn diện.....................................65

2.4.2.2 Mơ hình quản trị rủi ro khơng phù hợp.........................................66
2.4.2.3 Quy trình cấp tín dụng cịn bất cập.................................................66

v


vi

2.4.3 Nguyên nhân những hạn chế trong công tác quản trị RRTD của VietinBank
Vân Đồn..............................................................................................................67
2.4.3.1 Nguyên nhân khách quan...............................................................67
2.4.3.2 Nguyên nhân chủ quan...................................................................67
Kết luận chương 2.................................................................................................74
Chương 3................................................................................................................ 75
MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CƠNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG TẠI VIETINBANK – CHI NHÁNH VÂN ĐỒN.....................................75
3.1 Triển vọng và định hướng phát triển của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn
đến năm 2025.........................................................................................................75
3.1.1 Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh đến năm 2025......................75
3.1.2. Mục tiêu cụ thể hoạt động kinh doanh năm 2018......................................76
3.1.3 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng trong thời gian tới....................77
3.1.4 Giải pháp chung để thực hiện.....................................................................77
3.2. Những giải pháp nhằm tăng cường công tác quản trị rủi ro tín dụng tại
VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn........................................................................78
3.2.1. Thực hiện đúng quy trình tín dụng.............................................................78
3.2.2 Xây dựng chiến lược quản trị RRTD và chính sách hợp lý đối với doanh
nghiệp.................................................................................................................. 79
3.2.3.Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm dấu hiện rủi ro tín dụng........................81
3.2.4. Xây dựng chiến lược về con người phù hợp với yêu cầu quản trị RRTD
trong điều kiện mới..............................................................................................81

3.2.5. Nâng cao chất lượng các bảo đảm tín dụng..............................................83
3.2.6. Tăng cường kiểm tra giám sát vốn vay......................................................84
3.3. Kiến nghị.........................................................................................................85
3.3.1 Kiến nghị đối với ngân hàng Nhà nước Việt Nam.......................................85
3.3.1.1 Nâng cao chất lượng quản lý, điều hành........................................85
3.3.1.2 Nâng cao hiệu quả hoạt động của trung tâm thơng tin tín dụng
(CIC)............................................................................................................86
3.3.1.3 Tăng cường cơng tác thanh tra, giám sát.......................................86

vi


vii

3.3.2 Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam.....................87
3.3.2.1 Tăng cường công tác quản lý hoạt động tín dụng..........................87
3.3.2.2 Phân tán rủi ro tín dụng:................................................................87
3.3.2.3 Đầu tư hệ thống hiện đại hố cơng nghệ ngân hàng:....................88
3.3.2.4 Đề xuất quy trình quản trị rủi ro tín dụng:.....................................88
3.3.2.5 Đề xuất về định biên lao động:........................................................88
3.3.3 Kiến nghị đối với UBND tỉnh Quảng Ninh.................................................89
KẾT LUẬN............................................................................................................91
Tài liệu tham khảo.................................................................................................93
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................v
DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................................viii
DANH MỤC CÁC HÌNH......................................................................................ix
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài........................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi và thời gian nghiên cứu...............................................2

4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................2
5.

Đóng góp của đề tài.........................................................................................2

6. Bố cục luận văn.................................................................................................3
Chương 1.................................................................................................................. 4
TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG TRONG NGÂN HÀNG..............................................................................4
1.1. Tín dụng ngân hàng và vai trị của tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế
thị trường.................................................................................................................4
1.1.1 Khái niệm, bản chất của tín dụng ngân hàng...............................................4
1.1.2 Phân loại tín dụng ngân hàng.......................................................................5
1.1.2.1. Xét theo mục đích.............................................................................5
1.1.2.2. Xét theo thời hạn..............................................................................6
1.1.2.3. Xét theo tài sản đảm bảo (TSĐB).....................................................6
1.1.2.4. Căn cứ vào phương thức hoàn trả...................................................6

vii


viii

1.1.2.5. Căn cứ vào xuất xứ tín dụng............................................................6
1.1.3 Các nguyên tắc tín dụng ngân hàng

6

1.1.3.1. Khách hàng phải cam kết hoàn trả vốn (gốc) và lãi với thời gian
xác định.........................................................................................................7

1.1.3.2. Việc sử dụng vốn vay........................................................................7
1.1.3.3. Ngân hàng tài trợ dựa trên phương án có hiệu quả........................7
1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại........................7
1.2.1. Khái niệm về rủi ro và rủi ro tín dụng.........................................................7
1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng.............................................................................9
1.2.3. Đặc điểm của rủi ro tín dụng.....................................................................10
1.2.4. Tác động của rủi ro trong hoạt động tín dụng...........................................11
1.2.4.1 Đối với ngân hàng bị rủi ro.............................................................11
1.2.4.2. Đối với hệ thống ngân hàng...........................................................11
1.2.4.3. Đối với nền kinh tế..........................................................................11
1.2.4.4. Trong quan hệ kinh tế đối ngoại....................................................12
1.2.5. Các dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng......................................................12
1.2.5.1. Nhóm dấu hiệu phát sinh rủi ro từ phía khách hàng....................12
1.2.5.2. Nhóm dấu hiệu xuất phát từ chính sách tín dụng của Ngân hàng
.....................................................................................................................14
1.3. Quản trị rủi ro tín dụng trong ngân hàng thương mại...............................15
1.3.1 Định nghĩa quản trị rủi ro tín dụng............................................................15
1.3.2 Quy trình quản trị rủi ro tín dụng...............................................................15
1.3.2.1 Nhận biết rủi ro tín dụng.................................................................15
1.3.2.2 Đo lường rủi ro tín dụng.................................................................20
1.3.2.3 Ứng phó rủi ro.................................................................................25
1.3.3 Các mơ hình quản trị RRTD 26
1.3.3.1 Mơ hình quản trị RRTD tập trung..................................................27
1.3.3.2 Mơ hình quản trị RRTD phân tán

28

Kết luận chương 1.................................................................................................29
Chương 2................................................................................................................ 30

viii


ix

THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI VIETINBANK – CHI
NHÁNH VÂN ĐỒN...............................................................................................30
2.1. Tổng quan về VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.........................................30
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển
2.1.2. Lĩnh vực kinh doanh

30

31

2.1.3. Mục tiêu chiến lược của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.

31

2.1.4. Phương thức hoạt động 32
2.1.5 Bộ máy tổ chức của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn. 32
2.1.6. Tác động của suy thoái kinh tế đối với VietinBank - Chi nhánh Vân Đồn.
36
2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.. 37
2.2.1. Hoạt động huy động vốn

37

2.2.2. Hoạt động sử dụng vốn 39
2.2.3. Kết quả hoạt động kinh doanh

42

2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Cơng thương
Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn...........................................................................43
2.3.1 Mơ hình quản trị rủi ro tín dụng tại TMCP Cơng thương Việt Nam 43
2.3.2 Thực trạng quản trị rủi ro tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Công
Thương Việt Nam – chi nhánh Vân Đồn 44
2.3.2.1 Xây dựng, tổ chức bộ máy quản trị rủi ro tín dụng........................44
2.3.2.2 Kiểm sốt rủi ro tín dụng tại VietinBank Vân Đồn........................51
2.4 Đánh giá chung về hoạt động quản trị rủi ro tại VietinBank Vân Đồn.......52
2.4.1 Những kết quả đạt được 52
2.4.1.1 Chất lượng nợ, cơ cấu tín dụng được chuyển biến theo chiều
hướng tích cực.............................................................................................52
2.4.1.2 Xây dựng hệ thống khn khổ cơ chế, chính sách tín dụng đồng bộ
.....................................................................................................................53
2.4.1.3 Ngân hàng đã xây dựng được hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ 53
2.4.2 Những hạn chế trong công tác quản trị rủi ro của VietinBank Vân Đồn
54

ix


x

2.4.2.1 Chiến lược quản trị RRTD chưa tồn diện.....................................54
2.4.2.2 Mơ hình quản trị rủi ro khơng phù hợp.........................................54
2.4.2.3 Quy trình cấp tín dụng cịn bất cập.................................................55
2.4.3 Ngun nhân những hạn chế trong công tác quản trị RRTD của VietinBank
Vân Đồn.

55

2.4.3.1 Nguyên nhân khách quan...............................................................55
2.4.3.2 Nguyên nhân chủ quan...................................................................56
Kết luận chương 2.................................................................................................62
Chương 3................................................................................................................ 63
MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI VIETINBANK –
CHI NHÁNH VÂN ĐỒN......................................................................................63
3.1 Triển vọng và định hướng phát triển của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn
đến năm 2025.........................................................................................................63
3.1.1 Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh đến năm 2025
3.1.2. Mục tiêu cụ thể hoạt động kinh doanh năm 2018

63

64

3.1.3 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng trong thời gian tới 65
3.1.4 Giải pháp chung để thực hiện 65
3.2. Những giải pháp nhằm nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại
VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn........................................................................66
3.2.1. Xây dựng và hoàn thiện mơ hình tổ chức phịng ban theo định hướng quản
lý rủi ro tín dụng

66

3.2.2 Xây dựng chiến lược quản trị RRTD và chính sách hợp lý đối với doanh
nghiệp 66
3.2.3.Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm dấu hiện rủi ro tín dụng

68

3.2.4.Nâng cao năng lực trình độ cán bộ 69
3.2.5. Nâng cao chất lượng các bảo đảm tín dụng.

70

3.2.6. Tăng cường kiểm tra giám sát vốn vay 71
3.3. Kiến nghị.........................................................................................................72
3.3.1 Kiến nghị đối với ngân hàng Nhà nước Việt Nam

72

3.3.1.1 Nâng cao chất lượng quản lý, điều hành........................................72

x


xi

3.3.1.2 Nâng cao hiệu quả hoạt động của trung tâm thơng tin tín dụng
(CIC)............................................................................................................73
3.3.1.3 Tăng cường cơng tác thanh tra, giám sát.......................................73
3.3.2 Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam

74

3.3.2.1 Tăng cường công tác quản lý hoạt động tín dụng..........................74
3.3.2.2 Phân tán rủi ro tín dụng:................................................................74

3.3.2.3 Đầu tư hệ thống hiện đại hố cơng nghệ ngân hàng:....................75
3.3.2.4 Đề xuất quy trình quản trị rủi ro tín dụng:.....................................75
3.3.2.5 Đề xuất về định biên lao động:........................................................75
3.3.3 Kiến nghị đối với UBND tỉnh Quảng Ninh.

75

KẾT LUẬN............................................................................................................78
Tài liệu tham khảo.................................................................................................80
LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..........................................................................................................ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................vii
DANH MỤC CÁC HÌNH....................................................................................viii
TĨM TẮT LUẬN VĂN..........................................................................................ix
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ QUẢN TRỊ
RỦI RO TÍN DỤNG TRONG NGÂN HÀNG.......................................................5
1.1. Tín dụng ngân hàng và vai trị của tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế
thị trường..............................................................................................................5
1.1.1 Khái niệm, bản chất của tín dụng ngân hàng.....................................5
1.1.2 Phân loại tín dụng ngân hàng.............................................................6
1.1.3 Các nguyên tắc tín dụng ngân hàng....................................................7
1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại......................8
1.2.1. Khái niệm về rủi ro và rủi ro tín dụng................................................8
1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng...................................................................10

xi

xii

1.2.3. Đặc điểm của rủi ro tín dụng.............................................................11
1.2.4. Tác động của rủi ro trong hoạt động tín dụng..................................12
1.2.5. Các dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng.............................................13
1.3. Quản trị rủi ro tín dụng trong ngân hàng thương mại.............................15
1.3.1 Định nghĩa quản trị rủi ro tín dụng...................................................16
1.3.2 Quy trình quản trị rủi ro tín dụng......................................................16
1.3.3 Các mơ hình quản trị RRTD..............................................................28
1.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng trong ngân
hàng thương mại.........................................................................................30
Kết luận chương 1.................................................................................................35
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
VIETINBANK – CHI NHÁNH VÂN ĐỒN.........................................................36
2.1. Tổng quan về VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.......................................36
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển......................................................36
2.1.2. Lĩnh vực kinh doanh.........................................................................36
2.1.3. Mục tiêu chiến lược của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn...........37
2.1.4. Phương thức hoạt động.....................................................................38
2.1.5 Bộ máy tổ chức của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn....................38
2.1.6. Tác động của suy thoái kinh tế đối với VietinBank - Chi nhánh Vân
Đồn..............................................................................................................42
2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.43
2.2.1. Hoạt động huy động vốn...................................................................43
2.2.2. Hoạt động sử dụng vốn.....................................................................45
2.2.3. Kết quả hoạt động kinh doanh..........................................................49
2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Công thương
Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn........................................................................51
2.3.1 Mơ hình quản trị rủi ro tín dụng tại TMCP Công thương Việt Nam
.....................................................................................................................51

2.3.2 Thực trạng quản trị rủi ro tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Công
Thương Việt Nam – chi nhánh Vân Đồn....................................................51

xii


xiii

2.4 Đánh giá chung về hoạt động quản trị rủi ro tại VietinBank Vân Đồn......63
2.4.1 Những kết quả đạt được.....................................................................63
2.4.2 Những hạn chế trong công tác quản trị rủi ro của VietinBank Vân
Đồn..............................................................................................................65
2.4.3 Nguyên nhân những hạn chế trong công tác quản trị RRTD của
VietinBank Vân Đồn...................................................................................66
Kết luận chương 2.................................................................................................73
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ
RỦI RO TÍN DỤNG TẠI VIETINBANK – CHI NHÁNH VÂN ĐỒN.............74
3.1 Triển vọng và định hướng phát triển của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn
đến năm 2025......................................................................................................74
3.1.1 Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh đến năm 2025...........74
3.1.2. Mục tiêu cụ thể hoạt động kinh doanh năm 2018............................75
3.1.3 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng trong thời gian tới.........76
3.1.4 Giải pháp chung để thực hiện............................................................76
3.2. Những giải pháp nhằm tăng cường cơng tác quản trị rủi ro tín dụng tại
VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.....................................................................77
3.2.1. Thực hiện đúng quy trình tín dụng...................................................77
3.2.2 Xây dựng chiến lược quản trị RRTD và chính sách hợp lý đối với
doanh nghiệp...............................................................................................78
3.2.3. Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm dấu hiện rủi ro tín dụng.............80
3.2.4. Xây dựng chiến lược về con người phù hợp với yêu cầu quản trị

RRTD trong điều kiện mới..........................................................................80
3.2.5. Nâng cao chất lượng các bảo đảm tín dụng.....................................82
3.2.6. Tăng cường kiểm tra giám sát vốn vay.............................................83
3.3. Kiến nghị......................................................................................................84
3.3.1 Kiến nghị đối với ngân hàng Nhà nước Việt Nam............................84
3.3.2 Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam...........86
3.3.3 Kiến nghị đối với UBND tỉnh Quảng Ninh.......................................87
Kết luận chương 3.................................................................................................88

xiii


xiv

KẾT LUẬN............................................................................................................90
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................92

xiv


xv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DN
NHNN
NH
TD
TMCP
HĐQT
NHCTVN

Swift
VND
ATM
QLRR
NCVĐ
KH
KHCN
KHDN
XLRR
VietinBank
L\C
TSBĐ
SUNSHINE
VAT
HĐCBL
TCTD
BCTC
CBTD
KH
CIC
DVKH
NQH
PGD
RRTD

Doanh nghiệp
Ngân hàng nhà nước
Ngân hàng
Tín dụng
Thương mại cổ phần

Hội đồng quản trị
Ngân hàng cơng thương Việt Nam
Hệ thống chuyển tiền quốc tế
Việt Nam đồng
Thẻ ghi nợ nội địa
Quản lý rủi ro
Nợ có vấn đề
Khách hàng
Khách hàng cá nhân
Khách hàng doanh nghiệp
Xử lý rủi ro
Ngân hàng TMCP Cơng thương Việt Nam
Thư tín dụng
Tài sản bảo đảm
Hệ thống phần mềm quản lý của ngân hàng công thương
Thuế giá trị gia tăng
Hợp đồng cấp bảo lãnh
Tổ chức tín dụng
Báo cáo tài chính
Cán bộ tín dụng
Khách hàng
Trung tâm thơng tin tín dụng
Dịch vụ khách hàng
Nợ q hạn
Phịng giao dịch
Rủi ro tín dụng
xv


xvi

QHKH
QLRR&NCVĐ

Quan hệ khách hàng
Quản lý rủi ro và nợ có vấn đề

xvi


xvii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1
Bảng 1.2

Nguy cơ rủi ro đối với khách hàng
Những hạng mục và biểu điểm được sử dụng tại các ngân hàng của Mỹ trong

19
22

Bảng 1.3
Bảng 1.4
Bảng 2.1
Bảng 2.2
Bảng 2.3
Bảng 2.4
Bảng 2.5
Bảng 2.6

Bảng 2.7
Bảng 2.8
Bảng 2.9
Bảng 3.1

mô hình điểm số tín dụng tiêu dùng
Quy đổi điểm sang hạn mức cho vay
Xếp hạng doanh nghiệp của Moody’s
Hoạt động huy động
Tốc độ tăng giảm nguồn vốn
Hoạt động cho vay
Tốc độ tăng giảm cơ cấu tín dụng
Kết quả hoạt động kinh doanh
Xếp hạng tín dụng khách hàng
Hiệu suất sử dụng vốn
Tình hình nợ quá hạn
Cơ cấu nợ quá hạn
Mục tiêu năm 2018 của VietinBank – Vân Đồn

23
24
37
38
40
41
42
46
48
48
50

64

Bảng 1.1: Nguy cơ rủi ro đối với khách hàng..........................................................19
Bảng 1.2 Những hạng mục và biểu điểm được sử dụng tại các ngân hàng của Mỹ
trong mơ hình điểm số tín dụng tiêu dùng...............................................................23
Bảng 1.3 Quy đổi điểm sang hạn mức cho vay........................................................25
Bảng 1.4 Xếp hạng doanh nghiệp của Moody’s......................................................26
Bảng 2.1 Hoạt động huy động vốn........................................................................43
Bảng 2.2 Tốc độ tăng giảm nguồn vốn..................................................................44
Bảng 2.3 Hoạt động cho vay..................................................................................46
Bảng 2.4 Tốc độ tăng giảm cơ cấu tín dụng............................................................48
Bảng 2.5. Kết quả hoạt động kinh doanh................................................................50
Bảng 2.6 Xếp hạng tín dụng khách hàng.................................................................55
Bảng 2.7. Hiệu suất sử dụng vốn qua các năm 2015-2017....................................56
Bảng 2.8. Tình hình nợ quá hạn..............................................................................57
Bảng 2.9. Cơ cấu nợ quá hạn..................................................................................59
Bảng 3.1 Mục tiêu năm 2018 của VietinBank - Chi nhánh Vân Đồn......................76

xvii


xviii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1 Phân loại rủi ro tín dụng...........................................................................10
Hình 1.2 Quy trình quản trị rủi ro tín dụng..............................................................16
Hình 1.3 Mơ hình 6C...............................................................................................17
Hình 2.1:Cơ cấu tổ chức của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn.............................39
Hình 2.2 Tăng trưởng nguồn vốn qua các năm 2015,2016,2017...........................44
Hình 2.3 Biểu đồ kết quả kinh doanh qua các năm 2015,2016,2017.......................50

Sơ đồ 2.1 Mơ hình tín dụng theo chuẩn Basel II......................................................51

xviii


xix

TÓM TẮT LUẬN VĂN.
Quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng nói chung và trong hoạt động cho
vay nói riêng được biết đến như một đăc thù, là yếu tố tất yếu khách quan của kinh
doanh tiền tệ trong lĩnh vực ngân hàng. Rủi ro thường gây ra những tổn thât thiệt
hại cho ngân hàng, tuỳ theo cấp độ rủi ro mà hoạt động kinh doanh phải chịu tổn
thất lớn hay nhỏ.
Trước tính cấp thiết đó, đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
TMCP Cơng thương Việt Nam - chi nhánh Vân Đồn” được tiến hành nghiên cứu
những nguy cơ tiềm ẩn, tình hình quản trị rủi ro tín dụng thực tế tại ngân hàng
TMCP Cơng Thương Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn (VietinBank Vân Đồn) để từ
đó nhận diện dấu hiệu, tìm ra ngun nhân, đề ra giải pháp hữu ích cho việc quản lý
rủi ro tín dụng trong hệ thống ngân hàng thương mại.
Luận văn ngoài phần mở đầu và kết luận, được chia ra thành 3 chương:
- Chương 1: Tổng quan về tín dụng ngân hàng và quản trị rủi ro tín dụng trong ngân
hàng . Rủi ro tín dụng trong ngân hàng có tính tất yếu khách quan, khơng thể tránh
khỏi. Vì thế, các ngân hàng chỉ có thể kiểm sốt, giảm thiểu, hạn chế rủi ro tín dụng
ở một mức thấp nhất có thể chấp nhận được. Cơ sở lý thuyết trong chương 1 đã khái
quát các vấn đề cơ bản về rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng và biện pháp đảm
bảo giảm thiểu rủi ro tín dụng, làm cơ sở cho các chương tiếp theo. Trong chương 2
luận văn sẽ vận dụng các lý thuyết này vào phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín
dụng của Ngân hàng TMCP Cơng thương Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn.
- Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại VietinBank – Chi nhánh Vân
Đồn. Chương này tập chung vào đánh giá hoạt động chính của VietinBank Vân Đồn

trong công tác huy động vốn và sử dụng vốn của chi nhánh để có được cái nhìn tổng
thể về hoạt động trong giai đoạn 2015-2017. Tập chung chủ yếu vào hoạt động tín
dụng: Cơng tác tăng trưởng, chất lượng tín dụng và xử lý nợ quá hạn. Quảng trị rủi
ro tín dụng năm 2015-2017 đánh giá là chưa hiệu quả thông qua các chỉ tiêu tỷ lệ nợ
quá hạn, nợ xấu, công tác thu hồi nợ còn chậm, tiếp tục phát sinh nợ quá hạn.
- Chương 3: Một số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng tại VietinBank – Chi nhánh
Vân Đồn. Từ thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP

xix


xx

Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn trong thời gian vừa qua, các giải pháp hạn chế rủi
ro tín dụng tập trung hạn chế những tồn tại ảnh hưởng không tốt đến chất lượng tín
dụng và nâng cao khả năng phịng ngừa rủi ro tín dụng của Chi nhánh Vân Đồn.
Các giải pháp cụ thể được đưa ra: Nâng cao chất lượng cán bộ làm cơng tác tín
dụng, nâng cao chất lượng thẩm định, nâng cao chất lượng các bảo đảmt tín dụng,
tăng cường kiểm tra giám sát vốn vay.

Hình 1.1

Phân loại rủi ro tín dụng

9

Hình 1.2

Quy trình quản trị rủi ro tín dụng

15

Hình 1.3

Mơ hình 6C

16

Hình 2.1

Cơ cấu tổ chức của VietinBank – Chi nhánh Vân Đồn

33

Hình 2.2

Tăng trưởng nguồn vốn qua các năm 2015,2016, 2017

38

Hình 2.3

Biểu đồ kết quả kinh doanh qua các năm 2015,2016,2017

41

xx


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài.
Quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng nói chung và trong hoạt động cho vay
nói riêng được biết đến như một đăc thù, là yếu tố tất yếu khách quan của kinh
doanh tiền tệ trong lĩnh vực ngân hàng. Rủi ro thường gây ra những tổn thât thiệt
hại cho ngân hàng, tuỳ theo cấp độ rủi ro mà hoạt động kinh doanh phải chịu tổn
thất lớn hay nhỏ.
Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế nước ta, Đảng ta đã đinh hướng cho
nền kinh tế đó là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Lợi nhuận là
vấn đề đặt lên hàng đầu cùng với sự phát triển của chính mình. Cơ chế thị trường
cũng tạo điều kiện cho các hoạt động có hiệu quả. Nhưng để tồn tại và phát triển các
doanh nghiệp càng phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt. Vì thế trong
nền kinh tế thị trường mọi doanh nghiệp đều phải hết sức thận trọng trong kinh
doanh để tồn tại và phát triển, đôi khi phải chấp nhận mạo hiểm. Các ngân hàng
thương mại cũng khơng nằm ngồi quy luật đó. Bất kì một hoạt động kinh doanh
nào của ngân hàng đều có thể xảy ra rủi ro dù ít hay nhiều cũng khơng thể tránh
khỏi hồn tồn được, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ khả năng gặp rủi
ro của hoạt độn cho vay của các ngân hàng thương mại là rất đáng nói.
Hơn nữa hoạt động tín dụng là nghiệp vụ chủ yếu của hệ thống ngân hàng
thương mại Việt Nam, mang lại 80-90% thu nhập của mỗi ngân hàng thương mại.
Do đó việc phịng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng là rất quan trọng không chỉ đối
với các ngân hàng thương mại nói riêng và cả hệ thống tài chính nói chung. Việc
đánh giá, thẩm định và quản lý tốt các khoản cho vay, các khoản dự định giải ngân
sẽ hạn chế những rủi ro tín dụng mà ngân hàng sẽ gặp phải, và tất yếu sẽ giảm bớt
nợ xấu cho Ngân hàng.
Trước tính cấp thiết đó, đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
TMCP Cơng thương Việt Nam - chi nhánh Vân Đồn” được tiến hành nghiên cứu
những nguy cơ tiềm ẩn, tình hình kinh doanh tín dụng thực tế tại ngân hàng TMCP

1


2

Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn (VietinBank Vân Đồn) để từ đó
nhận diện dấu hiệu, tìm ra nguyên nhân, đề ra giải pháp hữu ích cho việc quản lý rủi
ro tín dụng trong hệ thống ngân hàng thương mại.
2.Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Đề tài khái quát những vấn đề lý thuyết cơ bản của tín dụng, rủi ro tín dụng,
quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại.
Đánh giá thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương
mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn trong giai đoạn 2015 đến
2017.
Nêu ra các dấu hiệu nhận biết sớm nguy cơ tiềm ẩn, làm rõ các nguyên nhân
gây ra rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam –
Chi nhánh Vân Đồn.
Đề xuất một số giải pháp nhằm quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng tại
Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – Chi nhánh Vân Đồn và đề
xuất những kiến nghị đối với các bộ, ngành liên quan.
3. Tình hình nghiên cứu
Tín dụng ngân hàng nói chung, QTRRTD nói riêng là vấn đề luôn được các nhà
nghiên cứu cũng như các chuyện gia quan tâm. Thời gian gần đây, đã có khá nhiều
các cơng trình nghiên cứu về RRTD và QTRRTD nói chung, cho các NHTM hay
một vài NH điển hình nói riêng nhằm nâng cao cơng tác QTRRTR, có thể kể đến
các cơng trình nghiên cứu sau:
Đinh Bá Quyết (2016). Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Cơng thương Việt Nam –
Chi nhánh Nghệ An – Thực trạng và giải pháp khắc phục, Luận văn Thạc sĩ kinh tế,
Trường Đại học Huế. Luận văn phân tích thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng tới
RRTD tại Ngân hàng Công thương Việt Nam – Chi nhánh Nghệ An. Luận văn đưa

ra 4 nhóm giải pháp nhằm khắc phục RRTD tại chi nhánh Ngân hàng này.

2