Thực trạng chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố thái nguyên, giai đoạn 2008 2012
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.11 MB, 174 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
LÝ VĂN HÀO
THỰC TRẠNG CHUYỂN ĐỔI MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG
ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
THÁI NGUYÊN, GIAI ĐOẠN 2008 – 2012
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
MÃ SỐ: 60 85 01 03
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP
Người hướng dẫn khoa học : PGS.TS. TRẦN VIẾT KHANH
Thái Nguyên, tháng 10 năm 2013
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là kết quả nghiên cứu của tôi. Các số liệu và
kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa
được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện hoàn thành luận văn này đã được
cảm ơn. Các thông tin, tài liệu trình bày trong luận văn này đều đã được
ghi rõ nguồn gốc./.
Thái Nguyên, ngày
tháng
Tác giả
Lý Văn Hào
năm 2013
ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu Đại học Thái
Nguyên; Trường Đại học Nông Lâm và thầy giáo PGS.TS Trần Viết Khanh –
người đã hướng dẫn, giúp đỡ rất tận tình trong thời gian tôi học tập tại
trường và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo khoa Sau Đại học, khoa Tài
nguyên và Môi trường… đã giảng dạy, đóng góp ý kiến, tạo điều kiện cho tôi
học tập và hoàn thành luận văn của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn UBND thành phố Thái Nguyên, phòng Tài
nguyên và Môi trường thành phố Thái Nguyên nơi tôi công tác đã tạo mọi
điều kiện cho tôi học tập, nghiên cứu và giúp đỡ tôi trong quá trình thu
thập số liệu, để hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn tới những người thân trong gia đình, bạn bè
và đồng nghiệp đã khích lệ, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học
tập và công tác;
Do thời gian thực tập có hạn, kiến thức và kinh nghiệm bản thân còn
hạn chế nên luận văn không tránh những thiếu sót. Vì vậy, kính mong sự chỉ
bảo, góp ý của quý thầy, cô và của bạn đọc để luận văn được hoàn chỉnh hơn.
Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn!
Ngày 20 tháng 9 năm 2013
Tác giả luận văn
Lý Văn Hào
3
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................
i
LỜI
CẢM
ƠN
........................................................................................................... ii MỤC LỤC
................................................................................................................ iii DANH
MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................ vi DANH MỤC
CÁC BẢNG BIỂU .......................................................................... vii MỞ ĐẦU
....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................. 3
3. Yêu cầu của đề tài nghiên cứu .................................................................. 3
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài ...................................................................... 4
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ....................................................................5
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài ...................................................................... 5
1.1.1. Cơ sở lý luận ................................................................................... 5
1.1.2. Cơ sở pháp lý .................................................................................. 8
1.2. Tình hình quản lý và sử dụng đất nông nghiệp trên Thế giới và ở Việt
Nam ............................................................................................................. 10
1.2.1. Tình hình quản lý và sử dụng đất nông nghiệp trên Thế giới ...... 10
1.2.2. Tình hình quản lý và sử dụng đất nông nghiệp ở Việt Nam ......... 14
1.2.3. Tình hình quản lý và sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn thành
phố Thái Nguyên ..................................................................................... 19
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
...............................................................................................................................
....22
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................ 22
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................... 22
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu....................................................................... 22
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ........................................................ 22
2.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................ 22
4
2.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến
biến động hiện trạng sử dụng đất của thành phố Thái Nguyê
5
công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Thái
Nguyên. ................................................................................................... 22
trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, giai đoạn 2008 – 2012 .................
23
2.3.3. Ảnh hưởng của chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp đến
các hộ trực tiếp sản xuất nông nghiệp .....................................................
23
2.3.4. Định hướng và đề xuất một số giải pháp nâng cao đời sống kinh tế
cho những hộ mất đất nông nghiệp, tăng cường vai trò quản lý của Nhà
nước trong thời gian tới tại thành phố Thái Nguyên...............................
23
2.4. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 24
2.4.1. Phương pháp nghiên cứu cụ thể ....................................................
24
2.4.2. Phương pháp xử lý số liệu............................................................. 26
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................28
3.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến biến
động hiện trạng sử dụng đất của thành phố Thái Nguyên ..........................
28
3.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên .................................................... 28
3.1.2. Khái quát về kinh tế - xã hội của thành phố Thái Nguyên ........... 31
3.1.3. Đặc điểm kinh tế - xã hội .............................................................. 33
3.1.4. Đánh giá chung về thực trạng phát triển của thành phố Thái
Nguyên .................................................................................................... 38
3.2. Thực trạng công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn thành
phố Thái Nguyên ......................................................................................... 40
3.2.1. Hiện trạng sử dụng đất của thành phố...........................................
40
3.2.2. Thực trạng công tác quản lý đất đai .............................................. 41
3.2.3. Đánh giá thực trạng quản lý giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất ...
47
6
3.3. Thực trạng quá trình chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp
của người dân và chuyển đổi của các dự án trên địa bàn thành phố Thái
Nguyên, giai đoạn 2008 – 2012 .................................................................. 53
3.3.2. Sự biến động đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố Thái Nguyên
................................................................................................................. 53
3.3.3. Thực trạng quá trình chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp.
55
7
3.4. Ảnh hưởng của chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp đến đời
sống của các hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn thành phố ..........................
61
3.4.1. Ảnh hưởng của chuyển mục đích đối với kinh tế hộ nông dân mất
đất nông nghiệp .......................................................................................
61
3.4.2. Đánh giá sự ảnh hưởng của chuyển mục đích SDĐ nông nghiệp tới
đời sống kinh tế - xã hội của nông hộ .....................................................
70
3.4.3. Kế hoạch trong thời gian tới của các hộ dân có đất chuyển mục
đích để thực hiện dự án ...........................................................................
72
3.4.4. Tác động của công tác thu hồi đất đến quá trình phát triển kinh tế
xã hội của thành phố ...............................................................................
73
3.4.5. Đánh giá chung tác động của chuyển mục đích sử dụng đất nông
nghiệp tới sản xuất nông nghiệp trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ..
75
3.5. Định hướng và đề xuất một số giải pháp nâng cao đời sống kinh tế cho
những hộ mất dất nông nghiệp do chuyển đổi mục đích sử dụng, tăng
cường vai trò quản lý của Nhà nước trong thời gian tới tại thành phố Thái
Nguyên. ....... 78
3.5.1. Định hướng phát triển thành phố Thái Nguyên trong thời gian tới
................................................................................................................. 78
3.5.2. Một số giải pháp nâng cao đời sống kinh tế cho những hộ nông
nghiệp ...................................................................................................... 80
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................92
4.1. Kết luận ................................................................................................ 92
4.2. Kiến nghị .............................................................................................. 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 94
8
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
HĐND
: Hội đồng nhân dân
UBND
: Ủy ban nhân dân
GPMB
: Giải phóng mặt bằng
NXB
: Nhà xuất bản
GCN
: Giấy chứng nhận
QSD
: Quyền sử dụng
TBCN
: Tư bản chủ nghĩa
QLNN
: Quản lý Nhà nước
SHTN
: Sở hữu tư nhân
SHNN
: Sở hữu Nhà nước
SDĐ
: Sử dụng đất
BĐS
: Bất động sản XHCN
: Xã hội chủ nghĩa ĐTH
:
Đô thị hóa
TP HCM
: thành phố Hồ Chí Minh
CNH – HĐH
: Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa NN
PTNT
: Nông nghiệp phát triển nông thôn ĐB
SCL
: Đồng bằng sông Cửu Long
TP
: Thành phố
CN – TTCN
: Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp
SXKD
: Sản xuất kinh doanh
SXNN
: Sản xuất nông nghiệp
CMĐ
: Chuyển mục đích
KT-XH
: Kinh tế - xã hội
QH
: Quy hoạch
NTTS
: Nuôi trồng thủy sản
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1. Phân loại địa hình theo cấp độ dốc thành phố Thái Nguyên ...........30
Bảng 3.2. Diện tích, dân số theo đơn vị hành chính trên địa bàn thành
phố Thái Nguyên, năm 2012 ............................................................32
Bảng 3.3. Kết quả thực hiện một số chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội
Giai đoạn 2008 - 2012......................................................................33
Bảng 3.4. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo khu vực thành phố Thái
Nguyên, giai đoạn 2008 – 2012 .......................................................34
Bảng 3.5. Dân số trung bình phân theo giới tính và theo thành thị,
nông thôn (Bao gồm cả lực lượng vũ trang)....................................36
Bảng 3.6. Cơ cấu hiện trạng sử dụng đất tại TP Thái Nguyên, năm
2012 ..................................................................................................4
0
Bảng 3.7. Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất năm 2008, 2009 và
2010 ......................................................................................................................................... 43
Bảng 3.8. Tổng hợp kết quả giao đất, cho thuê đất trên địa bàn thành
phố Thái Nguyên, giai đoạn 2008 - 2012 ........................................49
Bảng 3.9. Kết quả công tác thu hồi đất trên địa bàn thành phố Thái
Nguyên (Giai đoạn 2008 - 2012) .....................................................50
Bảng 3.10. Tổng hợp công tác thu hồi đất nông nghiệp theo đơn vị
hành chính trên địa bàn thành phố Thái Nguyên .............................51
Bảng 3.11. Tình hình biến động đất đai của thành phố Thái Nguyên
Giai đoạn 2008 – 2012 ....................................................................53
Bảng 3.12. Kết quả thực hiện chuyển mục đích đất nông nghiệp trên
địa bàn thành phố Thái nguyên, giai đoạn 2008-2012.....................56
Bảng 3.13. Tình hình chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp của
hộ gia đình, cá nhân tại TP Thái Nguyên, giai đoạn 2008 -
vii
2012 ..................................................................................................5
9
8
Bảng 3.14. Một số thông tin cơ bản về các chủ hộ ..........................................61
Bảng 3.15. Tình hình biến động đất nông nghiệp của hộ trước và sau
khi thu hồi đất để thực hiện dự án trên địa bàn thành phố
Thái Nguyên. ....................................................................................63
Bảng 3.16. Tình hình chung về nghề nghiệp của hộ trước và sau khi
chuyển mục đích sử dụng đất (do Nhà nước thu hồi đất)
................64
Bảng 3.17. Thay đổi thu nhập của hộ sau chuyển đổi mục đích .....................67
Bảng 3.18. Tình hình xin chuyển mục đích sử dụng đất của các hộ ...............68
Bảng 3.19. Ý kiến các hộ điều tra về mức độ tác động của chuyển mục
đích .......................................................................................................................................... 71
Bảng 3.20. Ý kiến của các hộ điều tra về kế hoạch trong thời gian tới ...........72
9
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1. Bản đồ địa giới hành chính thành phố Thái Nguyên .......................29
Hình 3.2. Cơ cấu nghề nghiệp của hộ gia đình mất đất nông nghiệp trên
địa bàn thành phố Thái Nguyên, giai đoạn 2008 - 2012 ..................65
Biểu đồ 3.1. Tình hình biến động đất đai của thành phố Thái Nguyên
Giai đoạn 2008 – 2012 ....................................................................54
Biểu đồ 3.2. Kết quả thực hiện chuyển mục đích đất nông nghiệp trên
địa bàn thành phố Thái nguyên, giai đoạn 2008-2012.....................57
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là tài nguyên vô cùng quý giá đối với mỗi quốc gia, là điều kiện
tồn tại và phát triển của nền sản xuất xã hội, của bản thân con người và là
điều kiện sinh tồn của thế giới động, thực vật trên Trái đất. Đất đai tham gia
vào tất cả các ngành sản xuất vật chất của xã hội như là một tư liệu sản xuất
đặc biệt. Tuy nhiên, đất đai là một nguồn tài nguyên hữu hạn, nó chỉ trở nên
vô hạn và quý giá tuỳ thuộc hoàn toàn vào sự hiểu biết và thái độ đối xử của
con người đối với đất đai.
Cùng với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế quốc dân trong
điều kiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta hiện nay, các công trình
đô thị, công trình dân cư phát triển với quy mô và tốc độ ngày càng lớn, đòi
hỏi công tác quản lý đất đai phải thực hiện tiết kiệm và hiệu quả; đảm bảo
hài hòa lợi ích giữa Nhà nước với người sử dụng đất, đồng thời thúc đẩy hình
thành thị trường bất động sản công khai và lành mạnh trên cơ sở kinh tế thị
trường có sự quản lý của Nhà nước.
Từ những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ 20, Việt Nam trong quá trình
chuyển đổi từ nền kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị trường có định
hướng xã hội chủ nghĩa đã và đang thu được những thành công đáng kể, đó
là tỷ lệ tăng trưởng kinh tế cao và kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh. Vào
những năm gần đây kinh tế nước ta có những bước tiến vượt bậc, đặc biệt là
từ khi chúng ta ra nhập tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Tổng sản phẩm
trong nước bình quân tăng nhanh, chất lượng cuộc sống từng bước được
nâng cao... Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển về kinh tế là sự bùng nổ dân số
và tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng, hình thành các khu đô thị, các khu công
nghiệp lớn gây biến động đất đai tại các địa phương.
2
Cùng với sự phát triển chung của cả nước, tốc độ đô thị hoá của
tỉnh Thái Nguyên diễn ra mạnh mẽ. Là một tỉnh trung du miền núi phía Bắc,
cách Hà Nội 80km về phía Bắc, tiếp giáp với 6 tỉnh, có hệ thống giao thông
đường bộ, đường sắt nối liền với Thủ đô Hà Nội và các tỉnh trong vùng rất
thuận tiện cho việc vận chuyển, lưu thông hàng hoá. Không những thế Thái
Nguyên còn là trung tâm văn hóa của các tỉnh miền núi phía Bắc, là nơi tập
trung của rất nhiều trường đại học, cao đẳng, trung cấp, dạy nghề.... Trong
những năm gần đây Thái Nguyên không ngừng phát triển, cơ sở hạ tầng
cũng được đầu tư nâng cấp hoàn thiện dần.
Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa đã làm đất đai khu vực biến
động mạnh cả về mục đích sử dụng và đối tượng sử dụng đất. Diện tích đất
nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, thay vào đó là các khu đô thị tăng lên. Việc
quản lý, sử dụng đất trở lên phức tạp hơn, việc mua bán, trao đổi, chuyển
mục đích sử dụng đất trái phép diễn ra ngoài tầm kiểm soát của Nhà nước.
Giá cả đất đai khu đô thị trên thị trường thường tăng cao và có những biến
động phức tạp. Ngoài ra, sự phát triển của các khu đô thị đã thu hút lực
lượng lao động lớn từ nông thôn ra thành thị gây lên sự bất ổn xã hội
như: giải quyết việc làm, nhu cầu đất ở, ô nhiễm môi trường….
Quá trình đô thị hóa đã, đang và sẽ mang lại các mặt tích cực như thúc
đẩy phát triển kinh tế xã hội rõ rệt, đồng thời do sự phát triển của xã hội và
vấn đề đô thị hóa nên diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, và nếu
không có biện pháp quản lý một cách thích hợp thì chẳng bao lâu nữa đất
nông nghiệp sẽ chẳng còn bao nhiêu. Chẳng hạn như những diện tích dành để
bố trí các công trình kinh tế đầu mối, các khu dân cư, các công trình cơ sở sản
xuất, dịch vụ y tế, đào tạo nghiên cứu khoa học, một diện tích lớn khác đã
được xây làm nhà ở, để tách hộ, để bán, để tự kinh doanh...
3
Đứng trước những vấn đề trên, để tìm hiểu thực trạng, nguyên nhân sử
dụng đất cũng như mong muốn tham mưu, tìm ra những giải pháp có hiệu
quả
4
nhằm khắc phục những vấn đề bức xúc nêu trên, góp phần hoàn thiện
công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là hết sức cần thiết nhằm hoàn
thiện hơn nữa công tác quản lý Nhà nước về đất đai; nâng cao tính khả thi
của việc sử dụng đất hợp lý, hiệu quả cao; tạo cơ sở pháp lý vững chắc để
các tổ chức kinh tế, cá nhân thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình về sử
dụng đất đối với Nhà nước; đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của
thành phố trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Xuất phát
từ những vấn đề trên và nhu cầu thực tiễn, được sự đồng ý của Khoa Sau
đại học, Trường Đại học Nông Lâm, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Trần Viết
Khanh, tôi triển khai nghiên cứu đề tài: “Thực trạng chuyển đổi mục đích sử
dụng đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, giai đoạn 2008
- 2012”.
2. Mục têu nghiên cứu
- Đánh giá thực trạng chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp
trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, giai đoạn 2008 – 2012 và ảnh hưởng của
việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp đến các hộ gia đình.
- Tìm ra giải pháp cho sử dụng đất nông nghiệp có hiệu quả và không
ảnh hưởng đến quá trình đô thị
hoá.
3. Yêu cầu của đề tài nghiên cứu
- Phân tích, đánh giá quá trình đô thị hoá của thành phố Thái Nguyên.
- Đánh giá tình hình quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố
Thái Nguyên.
- Đánh giá tình hình chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp trên
địa bàn thành phố Thái Nguyên trong giai đoạn 2008 – 2012 và ảnh hưởng
của việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp đến các hộ gia đình.
- Đánh giá những kết quả đạt được, những khó khăn, thuận lợi trong
quá trình chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp.
5
- Đưa ra những nguyên nhân, tồn tại, khó khăn để từ đó đề xuất giải
pháp khắc phục có tính khả thi phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.
6
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài
- Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học: Là cơ hội cho bản
thân củng cố kiến thức đã học, đồng thời là cơ hội cho bản thân tiếp cận với
tình hình chuyển đổi mục đích đất nông nghiệp tại địa phương.
- Ý nghĩa trong thực tiễn: Tìm ra những mặt hạn chế và tích cực của quá
trình chuyển đổi mục đích đất nông nghiệp trong thời kỳ công nghiệp hoá hiện đại hoá. Từ đó đề xuất ra những giải pháp thích hợp, phù hợp với điều
kiện thực tế của địa phương, góp phần đẩy nhanh quá trình sử dụng đất đạt
hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới.
7
Chương 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
1.1.1. Cơ sở lý luận
Đề tài là công trình khoa học nghiên cứu một cách toàn diện và có hệ
thống về các chính sách đất đai, đặc biệt là chính sách chuyển đổi mục đích
sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố Thái Nguyên và đề
xuất hướng hoàn thiện chính sách kèm theo các giải pháp thực hiện.
Kết quả nghiên cứu của đề tài nhằm góp phần đẩy nhanh quá trình
công nghiệp hoá, hiện đại hoá thành phố để ngày càng văn minh, giàu đẹp,
sánh vai với các thành phố lớn trong khu vực và trên cả nước; góp phần vào
việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về đất đai nói chung và
hoàn thiện chính sách, phương thức chuyển đổi mục đích sử dụng đất nói
riêng trên địa bàn thành phố; góp phần hạn chế, giải toả những bức xúc về
khiếu kiện của công dân khi bị chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện
các dự án trên địa bàn.
* Khái niệm về chuyển mục đích sử dụng đất
Chuyển mục sử dụng đất mới được Luật đất đai đề cập đến từ năm
2001 (khi sửa đổi, bổ sung lần thứ 2 Luật Đất đai 1993).
Chuyển mục đích sử dụng đất là việc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền
ra quyết định hành chính cho phép chuyển mục đích sử dụng với những diện
tích đất cụ thể từ mục đích này sang mục đích khác.
Luật đất đai 2003 quy định, Nhà nước căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch
sử dụng đất hoặc quy hoạch xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân
cư nông thôn; Căn cứ vào nhu cầu sử dụng đất thể hiện trong dự án đầu
8
tư, đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất đã được cơ quan Nhà nước có
thẩm
9
quyền xét duyệt mà cho phép người sử dụng đất được chuyển sang sử
dụng vào mục đích khác ngay trên diện tích đất mà họ đang sử dụng.
Nhà nước không phải thu hồi rồi giao lại mà chỉ cần cho phép người sử
dụng được thực hiện nghĩa vụ tài chính và công nhận cho họ được
chuyển sang sử dụng vào mục đích khác.
* Mục đích của chuyển mục đích sử dụng đất
- Đa dạng các hình thức có được đất để sử dụng của người sử dụng.
- Đơn giản thủ tục hành chính trong việc phân phối lại đất đai.
- Nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
Như vậy, Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép người sử dụng đất
chuyển mục đích sử dụng đất đều là các hoạt động trao quyền sử dụng đất
từ Nhà nước cho người sử dụng đất hoặc đồng ý cho người đang sử dụng đất
chuyển sang mục đích khác. Các hoạt động này đều nhằm:
+ Đáp ứng được các nhu cầu đối tượng sử dụng đất, kể cả trong nước và
ngoài nước.
+ Đảm bảo cho đất đai được phân phối và phân phối lại cho các đối
tượng sử dụng được sử dụng hợp pháp, đúng mục đích mà Nhà nước đã quy
định, đạt hiệu quả cao, thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
+ Xác lập mối quan hệ pháp lý giữa Nhà nước với người sử dụng làm cơ
sở để giải quyết mọi mối quan hệ đất đai và người sử dụng yên tâm thực
hiện các quyền của mình trên diện tích đất đó.
Nhà nước thu hồi đất nhằm thực hiện quyền định đoạt của Nhà nước
đối với đất đai để thực hiện quyền quyết định duy nhất của Nhà nước đối với
đất đai và đơn giản hóa các thủ tục hành chính trong quản lý đất đai.
* Vai trò của chuyển đổi mục đích sử dụng đất
10
Chuyển đổi mục đích sử dụng đất đóng vai trò trung tâm để phát
triển kinh tế, chính trị, thương mại, văn hóa của xã hội.
11
Chuyển đổi mục đích sử dụng đất có vai trò đặc biệt quan trọng trong
việc thúc đẩy nền kinh tế phát triển, tạo điều kiện thúc đẩy công nghiệp hóa
nhanh chóng.
* Các đối tượng nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất
Các đối tượng nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất:
- Tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp
- Tổ chức kinh tế, tổ chức kinh tế - xã hội
- Tổ chức sự nghiệp công
- Hộ gia đình, cá nhân trong nước
Các đối tượng trên khi được giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử
dụng đất có đầy đủ các điều kiện về hồ sơ theo quy định thể hiện nhu cầu xin
giao đất, xin thuê đất, xin chuyển mục đích sử dụng đất của họ; phù hợp với
quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt
sẽ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất hay
chuyển mục đích sử dụng đất.
* Các hình thức chuyển mục đích sử dụng đất
Điều 36, Luật Đất đai năm 2003, quy định việc chuyển mục đích sử
dụng làm 2 trường hợp sau:
- Những trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải xin phép của cơ
quan Nhà nước có thẩm quyền
+ Chuyển đất chuyên trồng lúa sang đất trồng cây lâu năm, đất trồng
rừng, đất nuôi trồng thủy sản;
+ Chuyển đất trồng rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ sang sử dụng vào
mục đích khác;
+ Chuyển đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp
12
+ Chuyển đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất không thu tiền
sử dụng đất sang đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất có thu
tiền sử dụng đất hoặc thuê đất;
