thông số bình thường và bệnh lý của bạch cầu

HẰNG SỐ BÌNH THƯỜNG và
NHỮNG
BIẾN ĐỔI SINH LÝ – BỆNH LÝ CỦA
BẠCH CẦU

02/27/19

1


I. SỐ LỰƠNG BẠCH CẦU / WHITE
BLOOD CELL (WBC )
1. Số Lượng Bạch Cầu Bình Thường
Theo hằng số sinh học của người Việt
Nam giai đoạn 1995 – 2000.Số lượng Bạch
Cầu bình thường ở người có thể diễn
biến thay đổi trong phạm vi từ 4000 –
12.000BC/mm3
 Buổi sáng số lượng bạch cầu thấp hơn
buổi chiều; lấy máu ở tư thế nằm thấp
hơn tư thế ngồi.


02/27/19

2


I. SỐ LỰƠNG BẠCH CẦU / WHITE
BLOOD CELL (WBC )
2. Thay Đổi Về Số Lượng

2.1. Bạch cầu tăng
Khi số lượng Bạch cầu > 12.000 BC/mm 3
 Khi có thai,sau khi ăn no, hoạt động
nhiều, xúc động mạnh .
 Các bệnh nhiễm khuẩn gây mủ,
bệnh nhiễm độc.
 Khi có sang chấn, tổn thương tế bào,
sau phẫu thuật,khi mất máu nhiều.
 *
Đặc biệt bạch cầu tăng rất cao
trong bệnh Leucemie, số lượng có thể
tới 300- 400 x 109/ L.
02/27/19

3


I. SỐ LỰƠNG BẠCH CẦU / WHITE
BLOOD CELL (WBC )
2.2. Số lượng bạch cầu giảm
Khi Số lượng Bạch cầu < 4000 BC/mm 3.
Gặp trong các trường hợp

Sốt rét, thương hàn,bệnh do virus.

Thiếu máu vì nhiễm độc asen
( stovarsol ).

Chứng mất bạch cầu hạt.


Giảm sinh hoặc suy tuỷ xương.

Sốc phản vệ, sốc do truyền máu.
02/27/19

4


II. COÂNG THÖÙC BAÏCH CAÀU ( CTBC )

02/27/19

5


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU ( CTBC )
1. Bình Thường
Theo hằng số sinh học của người việt
nam, giai đoạn 1995 – 2000.Kết quả về
số dao động cho phép của CTBC ứng
dụng cho lâm sàng như sau:
 Bạch cầu hạt trung tính 41% – 74%
 Bạch cầu hạt ưa acid
0% – 8%.
 Bạch cầu hạt ưa bazơ
0 % - 1 %.
 Bạch cầu mono
3% – 5%
 Bạch cầu lympho
20% – 49%.

02/27/19

6


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU ( CTBC )
Lọai bạch cầu

Tỷ lệ
%

Bạch cầu hạt
41 – 74
trung tính
Bạch cầu hạt ưa
0–8
acid
Bạch cầu hạt ưa
0–1
bazơ
Bạch cầu mono
3–5
02/27/19
Bạch cầu lympho 20 – 49

Số lượng
tuyệt đối
(G/L)
1,6 – 8,9
0–1

0 – 0,12
0,1 – 0,6
7
0,8 – 5,9


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU ( CTBC )
2. Thay Đổi Bệnh Lý
2.1. Tăng bạch cầu hạt trung
tính (> 9G/L)
 Cơ chế
1. Tăng sản xuất tế bào.
2. Tăng phóng thích tế bào ra máu ngọai biên.
3. Tăng vận chuyển tế bào từ những nơi chứa
máu ở ngoại biên vào hệ tuần hồn.
4. Giảm BC đi vào mơ.
5. Kết hợp nhiều cơ chế trên.

02/27/19

8


2. Thay Đổi Bệnh Lý
2.1. Tăng bạch cầu hạt trung tính
Ngun nhân
Cấp
Họat động thể lực.
Xúc động :lo lắng, sợ hải, stress nặng
Nhiễm trùng :mơ viêm , họai tử.

Thuốc: Epinephrine , G-CSF, hormone , độc tố ,
thuốc lá 2 gói / ngày.

02/27/19

9


2.1. Taêng baïch caàu haït trung tính
Nguyên nhân
Mãn
- Nhiễm trùng : Nhất là Gr (-)
- Viêm : viêm mạch máu, viêm đại tràng, viêm da,
phản ứng thuốc,viêm thận, viêm tụy,Gout.
- Ung thư :vú, thận, gan, phổi, tụy, Hodgkin,
lymphoma , đa u tủy .
- Dùng corticoide , tăng tiết ATCH.
- Bệnh về máu :tán huyết , giảm tiểu cầu, tăng sinh
tủy
- HC Down
02/27/19

10


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU
( CTBC )
Giảm bạch cầu hạt trung tính (< 1,5 G/L)

- Số lượng BC hạt < 1500 / mm3

- Nguy cơ nhiễm trùng sẽ rất cao , nhất là khi BC
hạt <500/ mm3.
Nguyên nhân
1. Giảm BC bẩm sinh
 HC Kostman: di truyền trên nst lặn .
 Nhiễm trùng huyết lúc sơ sinh. BC hạt <200/mm

02/27/19

11


Giaûm baïch caàu haït trung tính (> 1,5 G/L)
Nguyên nhân
2. Do thuốc là nguyên nhân thường gặp nhất.
VD : Indomethacine, Acetaminophene,
Phenylbutazol, Chloramphenicol,Carbimazole,
Propylthiouracil, Chlorpromazine.
3. Tổn thương tủy
- Suy tủy thật sự,bạch cầu cấp,rối loạn sinh tủy.
4. Dinh dưỡng
- Thiếu Vitamine B12, acide folic,chán ăn.

02/27/19

12


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU
( CTBC )

2. Giảm bạch cầu hạt trung tính (> 1,5 G/L)
Nguyên nhân
5. Giãm BC do tự miễn (có kháng thể kháng BC )
- Lupus (50% cas có giảm BC )
- Viêm khớp dạng thấp : 3% Bn có giảm BC
- HC Felty (Viêm khớp , lách to , giảm BC ).
3/4 cas cắt lách thì BC tăng
- Hodgkin , Viêm gan tự miễn , bệnh Crohn.

02/27/19

13


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU
( CTBC )
Giảm bạch cầu hạt trung tính (> 1,5 G/L)
Nguyên nhân
6. Nhiễm trùng
- Vi trùng :Gr (- ), lao, thương hàn
- Virus :HIV , HBV, siêu vi hơ hấp
- Ký sinh trùng sốt rét. - Rickettsia
7. Giảm BC hạt chu kỳ
- Mỗi chu kỳ là 21 ngày, mỗi đợt là 3-6 ngày:Sốt ,
lt họng , hạch to, thường xảy ra ở trẻ em.
Nguyên nhân: suy giảm tế bào gốc
có chu kỳ do rối lọan cơ chế điều
hòa phản hồi.
02/27/19

14


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU ( CTBC )
2.3. Tăng bạch cầu hạt ưa acid
 Các bạch cầu ưa acid đóng vai trò chính trong hiện
tượng dị ứng.
 Bệnh chất keo (viêm mạch máu,đa khớp dạng thấp).
 Ngồi các ngun nhân trên cũng có thể do rối loạn
tuỷ.

2.4. Giảm bạch cầu hạt
ưa acid
 Nhiễm khuẩn cấp tính.
 Hội chứng Cushing.
02/27/19

15


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU ( CTBC )
2.5. Tăng bạch cầu hạt ưa base
( >100/mm3)
Ngun nhân
 Dị ứng thuốc, dùng estrogen.
 Viêm, Cúm , lao.
Thường gặp
- Bệnh Leucemie tuỷ mạn tính.
- Bệnh đa hồng cầu nguyên phát.

2.6. Giảm bạch cầu hạt ưa
base
- Tuỷ xương bò tổn thương
hoàn toàn
02/27/19

16


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU ( CTBC )
2.7. Tăng monocyte (>600/mm3)
Nguyên nhân
Luôn ở tại tủy nhưng cũng có thể
do các bệnh nhiễm khuẩn mãn tính.
- Nhiễm trùng

Viêm mãn :Viêm nội tâm mạc bán cấp do vi trùng,
viêm amygdale, nhiễm trùng răng , abces gan, lao ,
giang mai.
Virus :CMV, Varicella zoster

02/27/19

17


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU ( CTBC )
2.7. Tăng monocyte

Nguyên nhân

- Những trường hợp khác :
Tiêu chảy
Viêm đại tràng mãn
Viêm hạch vùng
Viêm gan do rượu
Ngộ độc tetrachloroethane
Bệnh mơ bào Langerhans
Trầm cảm nặng
02/27/19

18


II. CONG THệC BAẽCH CAU ( CTBC )
2.8. Taờng lymphocyte (> 6000/mm3)

Nguyờn nhõn
Tng lympho nguyờn phỏt
Tng lympho ỏc tớnh :ALL, CLL, lymphoma
Tng Lympho phn ng
Hi chng tng BC n nhõn: do toxoplasma
gondi, HIV, rubella virus,virus viờm gan.

02/27/19

19


II. CÔNG THỨC BẠCH CẦU ( CTBC )
2.8. Tăng lymphocyte

 Stress:
Trụy tim mạch : NMCT,suy tim, chống
Thuốc
Phẫu thuật,Chấn thương
 Tăng lympho mãn
Ung thư
Rối lọan miễn dịch
Hút thuốc lá
Viêm amygdale mãn
Cắt lách
Bướu tuyến ức
02/27/19

20


2.9. Giaûm lymphocyte
Thường giảm CD4 (T cell Helper )
(Bình thường máu ngọai biên 80 % là lympho T , 2/3là CD 4 )

Nguyên nhân
-Di truyền :suy giảm miễn dịch bẩm sinh.
-Mắc phải:
. Suy tủy
. Nhiễm virus : AIDS ,viêm gan, cúm.
. Nhiễm trùng : Lao, thương hàn , viêm phổi.
. Thuốc :ức chế miển dịch, hóa trị, xạ trị.
. Bệnh tự miễn
. Thiếu kẽm , suy dinh dưỡng, nghiện rượu
02/27/19

21


III. CÔNG THỨC ARNETH


Năm 1904 Arneth đã sếp các lọai
bạch cầu hạt căn cứ vào hình dạng
và số lượng các đọan của nhân.Ông
đưa ra một công thức:
- Lọai BC nhân chưa chia đọan: 0 – 5 %.
- Lọai BC nhân chia 2 đọan:
20 – 40 %.
- Lọai BC nhân chia 3 đọan:
40 – 50 %.
- Lọai BC nhân chia 4 đọan:
15 – 25 %.
- Lọai BC nhân chia 5 đọan:
< 3 %.

02/27/19

22