Đánh giá tình hình thực hiện các dự án chương trình 120 giải quyết việc làm ở huyện hương trà, tỉnh thừa thiên huế

MÅÍ ÂÁƯU

Trãn 15 nàm âäøi måïi, âáút nỉåïc ta âảt âỉåüc nhiãưu
thnh tỉûu quan trng trong phạt triãøn kinh tãú x häüi, l
mäüt nỉåïc âỉåüc âạnh giạ cọ täúc âäü phạt triãøn kinh tãú
nhanh v bãưn vỉỵng, âm bo an ninh qúc phng, cọ âåìi
säúng chênh trë x häüi äøn âënh trãn thãú giåïi. Âọ chênh l
nhåì âäøi måïi cå chãú qun ly,ï phạt triãøn kinh tãú nhiãưu
thnh pháưn tảo ra nhiãưu âiãưu kiãûn thûn låüi v nhán
täú måïi âa dảng, tảo thãm nhiãưu viãûc lm måïi, gii
quút âỉåüc u cáưu vãư viãûc lm ca ngỉåìi lao âäüng
gọp pháưn äøn õởnh tỗnh hỗnh kinh tóỳ xaợ họỹi cuớa õỏỳt
nổồùc.
Tuy nhión do dán

säú nỉåïc ta tàng quạ nhanh hng

nàm cọ trãn mäüt triãûu ngỉåìi âãún tøi lao âäüng cáưn
viãûc lm âäưng thåìi mäüt säú lao âäüng däi thỉìa do sàõp
xãúp lải sn xút , gim biãn chãú hnh chênh, bäü âäüi
xút ng, hc sinh täút nghiãûp cạc trỉåìng gáy sỉïc ẹp
âi hoới taỷo vióỷc laỡm mồùi. Tỗnh traỷng khọng coù vióỷc lm
åí thnh thë v thiãúu viãûc lm åí näng thän âang l mäüt
trong nhỉỵng váún âãư nọng bng ca x häüi. Cạc tãû nản
x häüi nhỉ ma tụy, mải dám, AIDS lan trn, an ninh x
häüi âạng lo ngải, säú täüi phảm x häüi gia tàng. Mỉïc
säúng åí mäüt säú vng tháúp.
Nháûn thỉïc r táưm quan trng ca váún âãư gii
quút viãûc lm (GQVL) cho ngỉåìi lao âäüng (LÂ), âãø sỉí
1

dủng khai thạc täút ngưn lỉûc âãø phạt triãøn kinh tãú,
äøn âënh x häüi ln ln l váún âãư âỉåüc Âng v Nh
nỉåïc ta quan tám, thãø hiãûn bàịng cạc chênh sạch nhỉ
xoạ âọi gim ngho trong tỉìng vng v trong caớ nổồùc;
chổồng trỗnh phaùt trióứn kinh tóỳ xaợ họỹi âàûc biãût khọ
khàn miãưn nụi vng sáu vng xa theo chổồng trỗnh 135;
nhióửu chổồng trỗnh lọửng gheùp phaùt trióứn nọng nghióỷp
nọng thọn vồùi GQVL; ỷc bióỷt laỡ chổồng trỗnh 120 - GQVL
ca chênh ph tỉì nàm 1993 âãún nay â tảo âỉåüc nhiãưu
viãûc lm cho lao âäüng vng näng thän v dán ngho thnh
thë.
ÅÍ Thỉìa Thiãn Hú, theo säú liãûu âiãưu tra nàm 2001
vãư lao âäüng v viãûc lm säú lao âäüng trong âäü tøi
chỉa cọ viãûc lm khong 21.819 ngỉåìi, chiãúm 3,6% trong
täøng säú lao âäüng trãn âëa bn tốnh [6]. Tỗnh traỷng thióỳu
vióỷc laỡm õaợ gỏy ra nhióửu lng phê vãư nhán lỉûc, nhiãưu
hiãûn tỉåüng tiãu cỉûc trong x häüi hãút sỉïc gay gàõt, nh
hỉåíng xáúu âãún an ninh trỏỷt tổỷ xaợ họỹi. Vỗ vỏỷy, vỏỳn
õóử GQVL cho ngỉåìi lao âäüng l mäüt trong nhỉỵng váún
âãư bỉïc xục haỡng õỏửu cuớa õởa phổồng. Vồùi tỗnh hỗnh õoù
Nghở quyóỳt tènh Âng bäü TT Hú láưn thỉï XII â âãư ra
Thuùc õỏứy quaù trỗnh chuyóứn dởch cồ cỏỳu lao õọỹng x häüi
ph håüp cå cáúu kinh tãú ca tènh. Pháún âáúu haìng nàm
GQVL cho 10.000 âãún 12.000 lao âäüng”.
Riãng huyãûn Hỉång Tr säú lao âäüng chỉa cọ viãûc
lm khang 2000 ngỉåìi trong âọ tháút nghiãûp trong âäü
tøi lao âäüng khong 1200 ngỉåìi chiãúm t lãû 2,2% täøng

2

säú lao âäüng trãn âëa bn, âọ l chỉa kãø säú lao âäüng åí
thnh phäú, thë tráún cọ viãûc lm nhỉng khäng äøn âënh
v säú lao âäüng näng nghiãûp thiãúu viãûc lm trong thåìi
vủ nhn räùi.
Âãø gii quút váún âãư nãu trãn åí tènh TT Hú nọi
chung v huûn Hỉång Tr nọi riãng phi táûp trung huy
âäüng cạc ngưn lỉûc sàơn cọ nhỉ ti ngun, âáút âai, lao
âäüng, mạy mọc thiãút bë, k thût, kinh nghiãûm sn
xút, thë trỉåìng, väún trong x häüi v näng nghiãûp näng
thän âỉåüc âàût ra. Trong nhổợng nm qua õaợ thổỷc hióỷn
nhióửu chổồng trỗnh họự tråü väún nhàòm GQVL tàng thu
nháûp cho bäü pháûn dán cỉ ngho chỉa cọ viãûc lm åí
näng thän nhỉ chỉång trỗnh cho vay 120 - GQVL, chổồng
trỗnh cho vay xoùa õoùi giaớm ngheỡo, chổồng trỗnh chuyóứn
õọứi cồ cỏỳu kinh tóỳ trong nọng nghióỷp nọng thọn, chổồng
trỗnh tờn duỷng phaùt trióứn. Trong âọ ngưn väún häù tråü
ca nh nỉåïc cho vay GQVL 120 âọng vai tr quan trng
âỉåüc thỉûc hiãûn tỉì nàm 1993 âãún nay åí khàõp cạc âëa
bn vng biãøn, âäưng bàịng, thnh thë, vng âäưi nụi,
vng sáu vng xa. Â âọng gọp ráút låïn cho cäng tạc GQVL
åø TT H.ú
Xút phạt tỉì nhỉỵng u cáưu cáúp bạch v thỉûc
tiãùn nọi trãn, âãư ti m täi quan tám lỉûa chn laỡ:

aùnh giaù tỗnh hỗnh thổỷc hióỷn caùc dổỷ
aùn chổồng trỗnh 120 gii quút viãûc lm åí
huûn Hỉång Tr, Tènh Thỉìa Thiãn -Huãú“.

3


Mủc âêch nghiãn cỉïu
Gọp pháưn hãû thäúng họa nhỉỵng cå såí l lûn vãư

-

hiãûu qu kinh tãú, hiãûu qu x häüi, náng cao hiãûu qu
kinh tãú x häüi ca nhỉỵng dỉû ạn sn xút kinh doanh
nh nhàịm mủc âêch GQVL cho khu vỉûc näng nghiãûp näng
thän v nhỉỵng vng dán ngho chỉa cọ viãûc lm trong x
häüi.
-Âạnh giạ thỉûc trảng thổỷc hióỷn caùc dổỷ aùn thuọỹc
chổồng trỗnh 120 - GQVL åí Huûn Hỉång Tr Tènh TT Hú.
-

Nghiãn cỉïu âãư xút mäüt säú gii phạp ch úu

nhàịm náng cao hiãûu qu kinh tóỳ xaợ họỹi cuớa caùc dổỷ aùn
thuọỹc chổồng trỗnh 120 - GQVL.
-

Âục rụt nhỉỵng kinh nghiãûm qu bạu trong váún âãư

cho vay väún, huy âäüng väún ca Bäü Ti Chênh, Kho Bảc
Nh nỉåïc âãø âm bo âäưng väún âáưu tỉ ca nh nỉåïc
ca nhán dán b ra cọ hiãûu qu, dỉû ạn mang lải låüi êch
cho cäüng âäưng cng nhỉ cho x häüi.
Phảm vi nghiãn cỉïu: Váún âãư GQVL laỡ vỏỳn õóử rỏỳt

phổùc taỷp cuớa xaợ họỹi. Vỗ vỏỷy mi cáúp mi ngnh phi
quan tám gii quút. Nhỉng âọ laỡ mọỹt phaỷm truỡ rọỹng
nhióửu chổồng trỗnh cuớa nhaỡ nổồùc, nhiãưu täø chỉïc x
häüi tham gia. ÅÍ phảm vi âãư ti ny täi âi sáu mäüt säú
váún âãư sau:
- Näüi dung nghión cổùu: aùnh giaù tọứng quan tỗnh hỗnh
thổỷc hióỷn caùc dổỷ aùn thuọỹc chổồng trỗnh 120 - GQVL ồớ
huyóỷn Hỉång Tr TT Hú, vãư cạc màût hiãûu qu kinh tãú

4


x häüi trong tảo viãûc lm, sỉí dủng väún, viãûc laỡm giaới
quyóỳt õổồỹc.
i sỏu nghión cổùu tỗnh hỗnh thổỷc hióỷn hiãûu qu kinh
tãú x häüi v nh hỉåíng ca nọ âäúi våïi GQVL v thu
nháûp ca ngỉåìi lao âäüng thüc mäüt säú lénh vỉûc củ
thãø âọ l: Lm vỉåìn (ch úu träưng cáy àn qu bỉåíi),
chàn ni gia sục (chàn ni låün nại), ni träưng thy hi
sn (ni täm).
- Giåïi hản vãư khäng gian: Âëa bn nghiãn cỉïu l cạc
x vng nụi, vng biãøn, vng âäưng bàịng ven âä thë
Hỉång Tr.
- Giåïi hản vãư thåìi gian: Táûp trung nghiãn cỉïu hióỷn
caùc dổỷ aùn thuọỹc chổồng trỗnh 120 - GQVL ồớ Hỉång Tr
TT Hú giai âan 1997- 2001.
Phỉång phạp thu tháûp säú liãûu:
Ngưn säú liãûu thỉï cáúp: Âỉåüc thu tháûp tỉì cạc cå
quan cáúp tènh, huûn nhỉ: KBNN Tènh TT Hú; säú liãûu
tỉì Såí Lao âäüng thỉång binh x häüi; tỉì Củc thäúng kã

Tènh TT Hú v Phng Thäúng kã huûn Hỉång Tr, Kho
bảc Nh nỉåïc huûn Hỉång Tr v mäüt säú cå quan
khạc cọ liãn quan.
Säú liãûu så cáúp: Âỉåüc âiãưu tra thỉûc tãú åí mäüt säú
dỉû ạn thüc cạc lénh vỉûc â âỉåüc lỉûa chn.

5


Chổồng 1: NHặẻNG VN ệ LYẽ LUN VAè
THặC TIN
CUA VN ÂÃƯ GQVL CHO NGỈÅÌI LAO ÂÄÜNG
1.1 L lûn cå bn vãư lao âäüng viãûc lm, GQVL
tàng thu nháûp cho ngỉåìi lao âäüng
1.1.1 Khại niãûm vãư lao âäüng viãûc lm
Theo quan õióứm cuớa Robeet J. Gorden thỗ: Ai coù cọng n
vióỷc lm âãưu l nhỉỵng ngỉåìi hỉỵu nghiãûp, ai khäng cọ
cäng àn viãûc lm âãưu l nhỉỵng ngỉåìi tháút nghiãûp, ai
khäng âạp ỉïng âỉåüc nhỉỵng tiãu chøn ca thë trỉåìng
lao âäüng âãưu khäng nàịm trong lỉûc lỉåüng lao âäüng”[1]
Ngỉåìi lao âäüng l ngỉåìi êt nháút â 15 tøi cọ kh
nàng lao âäüng, cọ giao kãút håüp âäưng lao âäüng.
Ngỉåìi sỉí dủng lao âäüng l doanh nghiãûp cå quan, täø
chỉïc hồûc cạ nhỏn, nóỳu laỡ caù nhỏn thỗ ờt nhỏỳt phaới õuớ
18 tøi cọ th mỉåïn, sỉí dủng v tr cäng lao âäüng.
(Âiãưu 6 lût lao âäüng)[19]
Lỉûc lỉåüng lao âäüng l säú ngỉåìi trong âäü tøi lao
âäüng âang cọ viãûc lm hồûc chỉa cọ viãûc lm nhỉng

6

õang tỗm kióỳm vióỷc laỡm. óử cỏỷp õóỳn lổỷc lổồỹng lao
âäüng phi xẹt âãún cå cáúu lao âäüng. Cå cáúu lao âäüng l
thãø hiãûn tỉìng lỉûc lỉåüng lao âäüng, gin âån phỉïc tảp,
trê ọc chán tay, v biãøu hiãûn mäúi quan hãû giỉỵa chụng.
Nhåì nghiãn cỉïu cå cáúu lao âäüng giụp cho mi qúc gia
cọ ch trỉång phỉång hỉåïng, biãûn phạp trong GQVL v
sỉí dủng lỉûc lỉåüng lao âäüng cọ hiãûu qua.í
Lëch sỉí phạt triãøn ca x häüi loi ngỉåìi âá thỉìa
nháûn con ngỉåìi tiãún hoạ v phạt triãøn l nhåì lao âäüng
v â âục kãút tênh x häüi hoạ ngy cng cao ca lao
âäüng, v kẹo theo âọ l tênh x häüi hoạ ngy cng cao
ca viãûc lm, chênh tỉì âọ âi hi phi cọ nháûn thỉïc
âụng âàõn vãư viãûc lm.
Trong kinh tãú thë trỉåìng, nhỉỵng ngỉåìi trong âäü tøi
lao âäüng âang chỉa cọ viãûc lm, nhỉng khäng cọ nguyóỷn
voỹng tỗm kióỳm vióỷc laỡm thỗ khọng tờnh vaỡo lổỷc lỉåüng
lao âäüng. Hồûc nhỉỵng ngỉåìi ngoi âäü tøi lao âäüng
nhỉng thỉûc tãú âang lm viãûc cng khäng tênh vo lỉûc
lỉåüng lao âäüng.
Trong cå chãú qun l måïi, quan niãûm vãư viãûc lm â
cọ nhỉỵng thay âäøi cå bn. Â cọ nhiãưu khại niãûm khạc
nhau vãư viãûc lm. Nhỉng chung quy lải: Viãûc lm l mi
hoảt âäüng nhàịm tảo ra thu nhỏỷp cho baớn thỏn, gia õỗnh,
xaợ họỹi khọng bở phaùp luỏỷt ngn cỏỳm[2]. Theo quan nióỷm
naỡy thỗ vióỷc laỡm bao gäưm táút c mi hoảt âäüng, våïi
nhỉỵng näüi dung phong phụ liãn quan âãún sỉû säúng cn
v phạt triãøn ca mäüt x häüi nháút âënh.

7


Tỉì nhỉỵng cå såí v phán têch trãn, chụng ta cọ thãø
kãút lûn:
Ngỉåìi cọ viãûc lm l nhỉỵng ngỉåìi trong âäü tøi lao
âäüng v âang lm viãûc trong cạc cå såí kinh tãú vàn hoạ
x häüi...
Viãûc lm l mäüt hoảt âäüng cọ êch, khäng bë phạp
lût ngàn cáúm, cọ thu nháûp hồûc tảo âiãưu kiãûn tàng
thãm thu nháûp cho nhỉỵng ngổồỡi trong cuỡng họỹ gia õỗnh.
Vióỷc laỡm bao gọửm ba dảng: Mäüt l nhỉỵng viãûc
nhàịm nháûn âỉåüc tiãưn cäng, tiãưn lỉång dỉåïi dảng tiãưn
hồûc hiãûn váût. Hai l nhỉỵng viãûc nhàịm thu âỉåüc låüi
nhûn. Ba l nhỉỵng cäng viãûc cho họỹ gia õỗnh nhổng
khọng õổồỹc traớ thuỡ lao.
Ngổồỡi coù vióỷc lm bao gäưm:
+ Ngỉåìi ch (cọ th 1 hồûc nhiãưu lao âäüng)
+ Ngỉåìi lm viãûc cho låüi êch ca chênh mỗnh, õọỹc
lỏỷp kinh doanh khọng thuó mổồùn lao õọỹng.
+ Ngổồỡi lm cäng àn lỉång.
+ Ngỉåìi lm viãûc trong häü gia õỗnh nhổng khọng
hổồớng lổồng.
+ Xaợ vión hồỹp taùc xaợ.
+ Thaỡnh viãn ca lỉûc lỉåüng v trang.
Tuy nhiãn viãûc lm l váún âãư räüng v âa dảng,
ngỉåìi ta cọ thãø càn cỉï vo nhiãưu tiãu thỉïc khạc nhau
v kãút håüp giỉỵa cạc tiãu thỉïc âọ âãø tênh hiãûu qu
ton diãûn vãư x häüi v kinh tãú âãø âạnh giạ phán loải

8


chênh xạc vãư viãûc lm (viãûc lm âáưy â, viãûc lm håüp
l v viãûc lm tỉû do), âãø lm cå såí cho cho viãûc hoảch
âënh chênh sạch GQVL ca Nh nỉåïc. Cọ thãø phán loải
viãûc lm nhỉ sau:
Viãûc lm âáưy â l ngỉåìi cọ viãûc lm v cọ thu
nháûp â âm bo cho nhu cáưu sinh hoảt váût cháút tinh
tháưn ồớ mổùc trung bỗnh cuớa xaợ họỹi, cho baớn thỏn vaỡ gia
õỗnh, khọng kóứ thồỡi gian laỡm vióỷc vaỡ nng lỉûc lm viãûc
ca h (âãư cáûp âãún màût lỉåüng, mún laỡm vióỷc thỗ
coù vióỷc laỡm).
Vióỷc laỡm hồỹp lyù laỡ ngổồỡi cọ viãûc lm âáưy â, cäng
viãûc âem lải thu nháûp bo âm tho mn mỉïc cao cạc
nhu cáưu sinh hoảt vỏỷt chỏỳt tinh thỏửn cho baớn thỏn vaỡ gia
õỗnh, õọửng thồỡi noù phuỡ hồỹp vồùi õỷc õióứm tỏm sinh lyù,
trỗnh âäü såí trỉåìng ca ngỉåìi lao âäüng (Màût cháút).
Viãûc lm håüp l l bỉåïc phạt triãøn cao hån ca viãûc
lm âáưy â, viãûc lm håüp l l viãûc lm ph håüp våïi
nàng lỉûc såí trỉåìng v thu nháûp ca ngỉåìi lao âäüng.
Nãúu kinh tãú khoa hc k thût cng phạt triãøn cng cọ
âiãưu kiãûn âãø tỉìng bỉåïc náng cao t trng viãûc lm
håüp l.
Viãûc lm tỉû do l viãûc lm trong âọ ngỉåìi lao âäüng
âỉåüc tỉû do lỉûa chn viãûc lm våïi nghãư nghiãûp thåìi
gian thêch håüp, phạt huy cao nhỏỳt khaớ nng saùng taỷo cuớa
mỗnh. Thổỷc tóỳ xaợ họỹi nỉåïc ta ngỉåìi cọ viãûc lm tỉû
do cn quạ nh trong tỉång lai t trng ny s tàng dáưn.

9


1.1.2 Khaùi nióỷm vóử thỏỳt nghióỷp
Trong quaù trỗnh chuyóứn sang nãưn kinh tãú thë trỉåìng,
hiãûn tỉåüng ngỉåìi khäng cọ cäng àn viãûc lm - tháút
nghiãûp l khäng trạnh khi. Nọ phaớn aùnh thổỷc tóỳ cuớa
quaù trỗnh sừp xóỳp, cỏỳu truùc lải ca nãưn kinh tãú. Nản
tháút nghiãûp l mäüt thỉûc tãú nan gii ca mi qúc gia
cọ nãưn kinh tãú thở trổồỡng, cho duỡ quọỳc gia õoù ồớ trỗnh
õọỹ keùm phạt triãøn hay phạt triãøn cao. Khi tháút nghiãûp åí
mỉïc âäü cao sn xút sụt kẹm, ngưn lỉûc khäng âỉåüc
huy âäüng hãút, thu nháûp dán cỉ gim sụt, nhiãưu hiãûn
tỉåüng tiãu cỉûc x häüi phạt triãøn, âäi khi cn kẹo theo
nản lảm phạt to låïn. Tháút nghiãûp âang tråí thnh váún
âãư nọng bng gáy sỉïc ẹp låïn vãư kinh tãú v x häüi cho
mi qúc gia trong âọ cọ Viãût Nam.
Ngỉåìi tháút nghiãûp âỉåüc hiãøu chung nháút l ngỉåìi
trong âäü tøi lao âäüng hiãûn chỉa cọ viãûc lm nhỉng
mong mún cọ viãûc lm [25].
Khại quạt vãư dán säú, lao âäüng, tháút nghiãûp viãûc
lm ta cọ thãø minh hoả theo så âäư sau:
Cọ viãûc
Lỉûc lỉåüng
lao âäüng
Dán säú

Trong

âäü

Tháút

tøi

lao

nghiãûp

âäüng

10


Ngoaỡi lổỷc
Lổồỹnglao
õọỹng (m õau
nọỹi trồỹ khọng
muọỳn tỗm
vióỷc)
Ngoaỡi
tuọứi

õọỹ
lao

õọỹng
Sồ õọử 1: Dỏn säú, lao âäüng, tháút nghiãûp, viãûc laìm
Tháút nghiãûp laì hiãûn tổồỹng kinh tóỳ tỏỳt yóỳu khaùch
quan vaỡ bỗnh thổồỡng. Song duy trỗ tyớ lóỷ thỏỳt nghióỷp ồớ

mổùc õọỹ cho pheùp tảo ra sỉû cảnh tranh lnh mảnh vãư
lao âäüng, tỉì âọ tảo ra âäüng lỉûc kêch thêch tàng nàng
sút lao âäüng, sỉí dủng ngưn lao âäüng cọ hiãûu qu,
gọp pháưn tng trổồớng nóửn kinh tóỳ vaỡ kỗm chóỳ laỷm phaùt
laỡ mäüt váún âãư nan gii âỉåüc háưu hãút mi chênh ph
quan tám.
T lãû tháút nghiãûp l % säú ngỉåìi tháút nghiãûp so våïi
täøng säú ngỉåìi trong lỉûc lỉåüng lao âäüng

T lãû

Säú ngỉåìi tháút nghiãûp
Täøng lỉûc lỉåüng lao âäüng

Tháút nghiãûp âỉåüc phỏn loaỷi nhổ thỏỳt nghióỷp thỏỷt
sổỷ, thỏỳt nghióỷp traù hỗnh, bạn tháút nghiãûp, tháút
nghiãûp v thu nháûp...Cọ nhỉỵng ngỉåìi b viãûc, máút
viãûc... sau thåìi gian no âọ s âỉåüc gi lải lm viãûc.

11


Nhỉ váûy säú ngỉåìi tháút nghiãûp l con säú mang tênh thåìi
âiãøm, nọ ln biãún âäøi khäng ngỉìng theo thåìi gian, nọ
váûn âäüng tỉì: Cọ viãûc - tháút nghiãûp - cọ viãûc.

Gi l

dng ln chuøn tháút nghiãûp. Dng tháút nghiãûp cọ
âáưu vo l nhỉỵng ngỉåìi gia nháûp âäüi qn tháút nghiãûp

v âáưu ra l nhỉỵng ngỉåìi råìi âäüi qn tháút nghióỷp, khi
doỡng vaỡo lồùn hồn doỡng ra thỗ quy mọ tháút nghiãûp tàng lãn
v ngỉåüc lải quy mä tháút nghiãûp giaớm xuọỳng. Doỡng
thỏỳt nghióỷp cỏn bũng thỗ quy mọ khọng âäøi, t lãû tháút
nghiãûp tỉång âäúi äøn âënh. Dng tháút nghiãûp phn ạnh
sỉû biãún âäüng ca thë trỉåìng lao âäüng. Quy mä tháút
nghiãûp gàõn våïi khong thåìi gian tháút nghiãûp trung bỗnh.
Khoớang thồỡi gian thỏỳt nghióỷp trung bỗnh laỡ õọỹ daỡi bỗnh
quỏn thồỡi gian thỏỳt nghióỷp cuớa toỡan bọỹ sọỳ ngỉåìi tháút
nghiãûp trong cng mäüt thåìi k. Khang thåìi gian thỏỳt
nghióỷp trung bỗnh õổồỹc tờnh bũng cọng thổùc sau:
N.t
t

=

(1)
N

Trong õoù:

t laỡ Khoớang thồỡi gian thỏỳt nghióỷp trung

bỗnh
N laỡ sọỳ ngỉåìi tháút nghiãûp trong mäùi loải
t l thåìi gian tháút nghiãûp ca mäùi loải
Nãúu khang thåìi gian tháút nghiãûp trung bỗnh ruùt
ngừn thỗ cổồỡng õọỹ cuớa doỡng vỏỷn chuyóứn thỏỳt nghiãûp
tàng lãn, thë trỉåìng lao âäüng biãún âäüng mảnh, viãûc tỗm
kióỳm sừp xóỳp vióỷc laỡm trồớ nón khoù khn hồn.

12


Khi dng vo låïn hån dng ra, säú ngỉåìi tháút nghiãûp
v thåìi gian tháút nghiãûp kẹo di, x häüi cọ âäng âo
ngỉåìi tháút nghiãûp di hản.
Khi nghiãn cỉïu vãư tháút nghióỷp chuùng ta cỏửn tỗm
hióứu nguọửn gọỳc thỏỳt nghióỷp, thổỷc traỷng thỏỳt nghióỷp,
tổỡ õoù tỗm ra hổồùng giaới quyóỳt. Coù thãø chia ra 4 loải
tháút nghiãûp:
+ Tháút nghiãûp tảm thåìi xáøy ra khi cọ mäüt säú ngỉåìi
lao âäüng âang trong thồỡi gian tỗm kióỳm cọng vióỷc hoỷc nồi
laỡm vióỷc tọỳt hån, phuì håüp våïi yï muäún riãng.
+ Tháút nghiãûp cå cáúu xáøy ra khi cọ sỉû máút cán âäúi
cung cáưu giỉỵa cạc loải lao âäüng, giỉỵa cạc ngnh nghãư
khu vỉûc.
+ Tháút nghiãûp do thiãúu cáưu xy ra khi mỉïc cáưu
chung vãư lao âäüng gim xúng ngưn gäúc chênh l sỉû
suy gim täøng cáưu.
+ Tháúït nghiãûp do úu täú ngoi thë trỉåìng l loải
tháút nghiãûp theo l thuút cäø âiãøn. Nọ xáøy ra khi tiãưn
lỉång âỉåüc áún âënh khäng båíi cạc lỉûc lỉåüng thë
trỉåìng v cao hån mỉïc lỉång cán bàịng thỉûc tãú ca thë
trỉåìng lao âäüng.
Tọm lải tháút nghiãûp tảm thåìi v tháút nghiãûp cå
cáúu xy ra trong mäüt bäü pháûn riãng biãût ca thë trỉåìng
lao âäüng, tháút nghiãûp thiãúu cáưu xy ra khi nãưn kinh tãú
âi xúng, ton bäü thë trỉåìng lao âäüng x häüi bë máút
cán bàịng (Âỉåìng cáưu lao âäüng dëch chuøn sang trại).

13


Cn tháút nghiãûp theo l thuút cäø âiãún do cạc úu täú
chênh trë x häüi tạc âäüng.
Hiãûn nay cn cọ tháút nghiãûp tỉû nhiãn l tháút
nghiãûp dỉûa trãn cå såí xem xẹt sỉû cán bàịng ca thë
trỉåìng lao âäüng. Nọ gäưm 2 loẵi, tháút nghiãûp tỉû
nguûn v tháút nghiãûp khäng tæû nguyãûn:

LS ú

LS

Læång
W1

D

A
G

B
E

C
F

W*

E Ï
LD
LD’
N4

N3 N2

N*

N1

Säú læåüng

L/âäüng
Tháút nghiãûp tæû nguyãûn chè nhỉỵng ngỉåìi khäng
mún lm viãûc, do viãûc lm v mỉïc lổồng tổồng ổùng
chổa hoaỡ hồỹp vồùi mong muọỳn cuớa mỗnh. Trãn âäư thë cọ 2
âỉåìng cung, mäüt âỉåìng cung lao âäüng nọi chung chè ra
quy mä ca lỉûc lỉåüng lao âäüng x häüi tỉång ỉïng våïi
cạc mỉïc lỉång ca thë trỉåìng lao âäüng, mäüt âỉåìng
cung chè ra bäü pháûn lao âäüng cháúp nháûn viãûc lm våïi
cạc mỉïc lỉång tỉång ỉïng ca thë trỉåìng lao âäüng.

14


Khong cạch giỉỵa 2 âỉåìng cung biãøu thë con säú thỏỳt
nghióỷp tổỷ nguyóỷn (Hỗnh 2).
ổồỡng LD laỡ õổồỡng cỏửu lao âäüng do nhu cáưu lao
âäüng ca cạc doanh nghiãûp quút âënh.

Âỉåìng LD ïl mỉïc cáưu lao âäüng gim xúng âỉåìng
cáưu lao âäüng dëch chuøn sang trại.
Âỉåìng LS l âỉåìng cung lỉûc lỉåüng lao âäüng x
häüi.
Âỉìång LS ï l âỉåìng cung bäü pháûn lao âäüng sàơn
sng cháúp nháûn viãûc lm tỉång ỉïng våïi cạc mỉïc lỉång
ca thë trỉåìng lao âäüng.
E F hồûc BC l con säú tháút nghiãûp tỉû nguûn.
W* Mỉïc lỉång cán bàịng ỉïng våïi säú lỉåüng lao âäüng
äøn âënh N* tải E
Cọ thãø nọi tháút nghiãûp tỉû nguûn l bao gäưm säú
ngỉåìi tháút nghiãûp tảm thåìi v säú ngỉåìi thỏỳt nghióỷp
cồ cỏỳu, vỗ õoù laỡ nhổợng ngổồỡi chổa sụn saỡng laỡm vióỷc
vồùi mổùc lổồng tổồng ổùng õang coỡn tỗm kióỳm cồ họỹi tọỳt
hồn.
1.2 Tỗnh hỗnh lao õọỹng, vióỷc laỡm, tháút nghiãûp
v xu hỉåïng gii quút åí nỉåïc ta hiãûn nay
Trãn thãú giåïi cạc nỉåïc cọ nãưn kinh tãú thë trỉåìng,
xút phạt tỉì l do äøn âënh chênh trë, x häüi viãûc lm
tråí thnh mäüt trong nhỉỵng mủc tiãu cå bn ca âiãưu
chènh kinh tãú vé mä.

15


nổồùc ta trong quaù trỗnh phaùt trióứn kinh tóỳ, x häüi
Âng ta tháúm nhưn sáu sàõc ch nghéa Mạc Lã Nin v tỉ
tỉåíng Häư Chê Minh coi con ngỉåìi laỡ õọỹng lổỷc muỷc tióu
cuớa sổỷ phaùt trióứn. Vỗ vỏỷy quan niãûm vãư GQVL âỉåüc
âàût lãn nhiãûm vủ hng âáưu.

Do tọỳc õọỹ tng bỗnh quỏn dỏn sọỳ khaù cao, nm 91-95
l 2%, nàm 96- 2000 l 1,9% v l nỉåïc cọ dán säú tr nãn
täúc âäü tàng ngưn lao âäüng haìng nàm nhanh xáúp xè 3%.
Hiãûn nay (ngaìy 10/10/2002) våïi dán säú 80 tr ngỉåìi hng
nàm ngưn lao âäüng tàng thãm 1,2 tr ngỉåìi l nhỉỵng
thanh niãn bỉåïc vo tøi lao âäüng. Ngoi ra cn säú lao
âäüng däi dỉ do håüp tạc lao âäüng nỉåïc ngoi tråí vãư, säú
ngỉåìi häưi hỉång, säú däi dỉ do sàõp xãúp lải sn xút
ci tiãún khoa hc k thût, ạp dủng cäng nghãû måïi åí
cạc doanh nghiãûp, gim biãn chãú hnh chênh åí cạc âån vë
cå quan nh nỉåïc. Trong näng thän säú lao âäüng thỉìa
tỉång âäúi, bạn tháút nghiãûp, tháút nghiãûp tiãưm áøn âäø
vãư thnh thë, nháút l thåìi k näng nhn âãø tỗm kióỳm
vióỷc laỡm gỏy nón sổỷ quaù taới ồớ õọ thë v tảo ra nhiãưu
váún âãư tiãu cỉûc x häüi khạc.
Trong nhỉỵng nàm qua gàõn våïi täúc âäü tàng trỉåíng
nhanh ca nãưn kinh tãú, säú lỉåüng viãûc lm måïi tàng
thãm, nháûn thỉïc vãư viãûc lm â âỉåüc âäøi måïi, chênh
sạch kinh tãú nhiãưu thnh pháưn â khuún khêch sỉû
phạt triãøn sn xút v tảo viãûc lm åí khu vỉûc kinh tóỳ
tổ nhỏn, nhổợng dổỷ aùn chổồng trỗnh taỷo vióỷc laỡm måïi
v nhỉỵng chênh sạch häù tråü tảo viãûc lm âỉåüc Chênh

16


ph thỉûc hiãûn â thu hụt hng triãûu ngỉåìi lm vióỷc
mọựi nm. Song tỗnh traỷng thióỳu vióỷc laỡm vỏựn õang laỡ
vỏỳn õóử nhổùc nhọỳi toaỡn xaợ họỹi. Vỗ vỏỷy GQVL l âi hi
bỉïc thiãút ca ton x häüi.

Hiãún phạp 1992 nỉåïc Cäüng Ha X Häüi Ch Nghéa
Viãût Nam quy âënh r tải âiãưu 55 “ Nh nỉåïc v x häüi
cọ kãú hoảch tảo ra ngy cng nhiãưu viãûc lm cho
ngỉåìi lao âäüng”. GQVL, âm bo cho mi ngỉåìi cọ kh
nàng lao âäüng, âãưu cọ cå häüi cọ viãûc lm l trạch
nhiãûm ca Nh nỉåïc. Nh nỉåïc âënh hỉåïng tảo viãûc
lm måïi trong kãú hoảch phạt trãøn kinh tãú x häüi 5 nàm
v hng nàm, tảo cạc âiãưu kiãûn cáưn thiãút, häù tråü ti
chênh, cho vay väún hồûc gim, miãùn thú v ạp dủng
cạc biãûn phạp khuún khêch khạc âãø ngỉåìi lao õọỹng coù
khaớ nng lao õọỹng tổỷ GQVL. Bỗnh quỏn mäüt nàm giaíi
quyãút cho hån 1 triãûu lao âäüng, trong âọ khu vỉûc kinh tãú
tỉ nhán, kinh tãú håüp tạc thu hụt khong 90% củ thãø la ì:
Cå cáúu viãûc lm âãún 2005:
Lao âäüng trong lénh vỉûc näng nghiãûp chiãúm 56-57%
Lao âäüng trong lénh vỉûc cäng nghiãûp v xáy dỉûng
chiãúm 20-21%
Lao âäüng trong lénh vỉûc dëch vủ chiãúm 22-23%
Dỉû bạo âãún nàm 2005 nỉåïc ta cọ khong 50,8 triãûu
lao âäüng, bỗnh quỏn mọựi nm tng 1,2 -1,4 trióỷu lao õọỹng.
Sọỳ lao âäüng cáưn cọ viãûc lm nàm 2005 khong 47 triãûu

17


ngỉåìi trong âọ lao âäüng näng thän khong 34,8 tr.ngỉåìi
chiãúm 74%, lao âäüng thnh thë 12,2 tr.ngỉåìi chiãúm 26%.
Säú lao âäüng cáưn gii quút thãm viãûc lm trong 5
nàm l 15 tr.ngỉåìi trong âọ tàng tỉû nhiãn 7tr.ngỉåìi. Dỉû
kiãún lao âäüng âỉåüc GQVL nhỉ sau:

Khu vỉûc näng thän thu hụt thãm trong vng 5 nàm tåïi
khang 6,3 tr. ngỉåìi. Trong âọ 3,7 tr.ngỉåìi cho sn xút
näng lám ngỉ, 2,6 tr.ngỉåìi cho sn xút cäng nghiãûp tiãøu
th cäng nghiãûp v dëch vủ.
Khu vỉûc thnh thë thu hụt thãm trong vng 5 nàm tåïi
khang 1,8 tr. ngỉåìi. Trong âọ 800.000 ngỉåìi cho sn xút
cäng nghiãûp v xáy dỉûng, 1tr.ngỉåìi vo cạc ngnh dëch
vủ.
Nhỉ váûy täøng säú lao âäüng cn lải cáưn viãûc lm
chỉa âỉåüc gii quút åí näng thän l 5,8-6,8 tr ngỉåìi,
thnh thë khang 600.000-800.000 ngỉåìi[2].
Âënh hỉåïng phạt triãøn tảo viãûc lm, GQVL, äøn âënh
viãûc lm, gim t lãû tháút nghiãûp l nhiãûm vủ cå bn,
bỉïc xục m cạc ngnh cạc cáúp phi âàûc biãût chụ ,
pháún âáúu GQVL v äøn âënh viãûc lm cho 7,5 -8 tr.ngỉåìi,
pháún âáúu âãún nàm 2005 gim t lãû tháút nghiãûp åí
thnh thë xúng cn 5-6%, náng qu sỉí dủng thåìi gian
lao âäüng åí näng thän lãn 80%.
Riãng tải TT Hú Âải häüi tènh Âng bäü láưn thỉï XII
â âënh hỉåïng” Täø chỉïc phán bäú lải lao âäüng ph håüp
theo hỉåïng täø chỉïc sn xút måïi vaì âàûc âiãøm âëa

18


hỗnh tổỡng vuỡng, gừn vồùi caùc chổồng trỗnh dổỷ aùn phạt
triãøn kinh tãú. Khuún khêch cạc thnh pháưn kinh tãú, måí
mang cạc ngnh nghãư, cạc cå såí sn xút cọ kh nàng
sỉí dủng nhiãưu lao âäüng, khäi phủc v phạt triãøn cạc
lng nghãư truưn thäúng, âáøy mảnh phong tro láûp

nghiãûp ca thanh niãn v xút kháøu lao âäüng, thục âáøy
quạ trỗnh chuyóứn dởch cồ cỏỳu lao õọỹng xaợ họỹi phuỡ håüp
cå cáúu kinh tãú ca tènh. Pháún âáúu hng nàm GQVL cho
10.000 - 12.000 lao âäüng”
1.3 Nhỉỵng gii phạp tảo viãûc lm ca Nh
nỉåïc trong nhỉỵng nàm qua
Nhỉỵng nàm qua nãưn kinh tãú khäng ngỉìng tàng
trỉåíng, Âng v Nh nỉåïc ta â âãư ra nhiãưu gii phạp
GQVL, trong âọ cọ mäüt säú gii phạp ch úu sau:
1.3.1 Vai tr vë trê ca váún âãư viãûc lm trong chiãún
lỉåüc phạt triãøn kinh tãú x häüi ca Viãût Nam
Tỉì khi nãìn kinh tãú nỉåïc ta chuøn sang nãưn kinh tãú
thë trỉåìng cọ sổỷ quaớn lyù cuớa Nhaỡ nổồùc theo õởnh
hổồùng XHCN thỗ váún âãư lao âäüng viãûc lm måïi âỉåüc
xạc âënh âụng âàõn trong sỉû phạt triãøn kinh tãú x häüi.
Trong mä hỗnh phaùt trióứn kinh tóỳ naỡy con ngổồỡi õổồỹc
xaùc õởnh mäüt cạch r rng, âọ l trung tám ca ton bäü
hoảt âäüng x häüi. nghéa âọ âỉåüc thỉûc hiãûn trãn hai
màût l:
- Trãn phỉång diãûn l úu täú ca lỉûc lỉåüng sn
xút: Con ngỉåìi cáưn âỉåüc gii phọng triãût âãø tiãöm
19


nàng lao âäüng trãn cå såí thỉûc hiãûn quưn tỉû do lao
âäüng, phạt huy cao nháút úu täú con ngỉåìi trong quaù
trỗnh taỷo ra vióỷc laỡm cho mỗnh vaỡ cho x häüi.
- Trãn phỉång diãûn l úu täú tiãu dng váût cháút v
tinh tháưn ca x häüi: Con ngỉåìi l mủc tiãu hỉåïng tåïi
ca nãưn sn xút x häüi, nhàịm tho mn ngy cng

âáưy â hån nhu cáưu con ngỉåìi.
Chênh vỗ vỏỷy, trong chióỳn lổồỹc phaùt trióứn kinh tóỳ xaợ
họỹi âãún nàm 2010 Âng ta â xạc âënh: “ GQVL l nhán
täú quút âënh âãø phạt huy nhán täú con ngỉåìi, äøn âënh
v phạt triãøn kinh tãú, lm lnh mảnh x häüi, âạp ỉïng
nguûn vng chênh âạng v u cáưu bỉïc xục ca nhán
dán...” [18]. Huy âäüng ton dán phạt huy mi tiãưm nàng
nhàịm sỉí dủng cọ hiãûu qu nháút ti ngun thiãn nhiãn
v lỉûc lỉåüng lao âäüng x häüi.
Âãø thỉûc hiãûn âỉåüc mủc tiãu ny cáưn phi phạt
trãøn kinh tóỳ nhióửu thaỡnh phỏửn, trón cồ sồớ bỗnh õúng.
Caùc thaỡnh pháưn kinh tãú ngoi qúc doanh phạt triãøn
mäüt cạch mảnh m, v cọ xu hỉåïng ngy cng tàng,
tảo ra nhiãưu sn pháøm cho x häüi, thu hụt nhiãưu lao
âäüng tham gia vo sn xút, khuún khêch mi ngỉåìi
cọ kh nàng v âiãưu kiãûn phạt triãøn sn xút, tảo viãûc
lm tàng thu nhỏỷp laỡm giaỡu cho baớn thỏn mỗnh vaỡ cho x
häüi. Âàûc biãût l cạc ngnh nghãư dëch vủ (trỉåïc âáy
khäng âỉåüc coi l viãûc lm) phạt triãøn mảnh gii quút
âỉåüc säú lỉåüng låïn viãûc lm cho ngỉåìi lao âäüng âàûc
biãût l lao âäüng nỉỵ.

20