KHAI NIM VA PHAN LOI BT DINH DNG

I.
I.1.

KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI BỘT DINH DƯỠNG
Khái niệm bột dinh dưỡng
Dinh dưỡng là quá trình cung cấp năng lượng từ thức ăn để nuôi dưỡng cơ thể.
Dinh dưỡng chiếm một vai trò quan trọng trong việc hình thành, phát triển cơ thể và giữ
gìn sức khỏe của con người. Ở mỗi thời kỳ phát triển của một đời người, nhu cầu về dinh
dưỡng hoàn toàn khác nhau, tuy nhiên việc đáp ứng nhu cầu ấy một cách hợp lý lại luôn
luôn là vấn đề đáng chú ý, vì đó là nền tảng của sức khỏe. Điều này càng đặc biệt quan
trọng đối với trẻ nhỏ, vì các sai lầm về dinh dưỡng trong giai đọan ấu thơ có khi gây những
hậu quả nghiêm trọng và không thể phục hồi kéo dài đến suốt đời.
Dinh dưỡng liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau như nông nghiệp, công nghiệp chế
biến, mạng lưới phân phối, mạng lưới y tế, mạng lưới truyền thông... Trong y khoa, dinh
dưỡng là một yếu tố liên quan đến hầu hết các chuyên khoa, giữ vai trò quan trọng không
thể bỏ qua, vì tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân cũng như các chế độ ăn phù hợp với
các bệnh lý khác nhau đóng góp một phần đáng kể, đôi khi là phần chính yếu đến kết quả
điều trị.
Thức ăn trong các bữa ăn hàng ngày được chế biến từ nhiều loại thực phẩm khác nhau.
Hệ tiêu hóa sẽ phân giải các loại thực phẩm này thành các chất dinh dưỡng. Chỉ có chất
dinh dưỡng mới được hấp thu vào máu. Có trên 40 chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể
hàng ngày nhưng nhìn chung có thể chia các chất dinh dưỡng thiết yếu này ra làm 3 nhóm
chính :
Nhóm chất dinh dưỡng đa lượng sinh năng lượng: Chất bột đường, chất béo, chất
đạm và chất cồn. Ngoài vai trò cung cấp năng lượng cho cơ thể, các chất dinh dưỡng
đa lượng sinh năng lượng còn tham gia vào cấu trúc cơ thể, tham gia vào các hoạt
động hấp thu, chuyển hóa, miễn dịch…
Nhóm chất dinh dưỡng vi lượng: Không cung cấp năng lượng nhưng có vai trò
quan trọng trong các quá trình chuyển hóa của cơ thể, có ảnh hưởng đến sức khỏe và
bệnh tật. Nhu cầu hàng ngày của cơ thể thường ít, tính bằng miligam, thậm chí
microgam. Bao gồm các vitamin và khoáng chất vi lượng.





-

Vitamin : Gồm các vitamin tan trong nước (B, C) và các vitamin tan trong chất
béo f(A, D, E, K).

-

Chất khoáng vi lượng : Hiện đã xác định được khoảng 10 loại khoáng chất vi
lượng hiện diện trong cơ thể nhưng chỉ mới biết được chức năng và chuyển hóa của
Zn, Fe, Mg, Cu, I, F, Se.
Nhóm nhất dinh dưỡng đa lượng không sinh năng lượng: Bao gồm chất khoáng
đa lượng, chất xơ và nước.


-

Chất khoáng đa lượng : Canxi, Phosphor, Potassium, Sulfur, Sodium, Cloride,
Magnesium


-

Nước : Là thành phần chính yếu của khẩu phần dù ít được quan tâm.

-

Chất xơ : Không tiêu hóa, không hấp thu nhưng có vai trò quan trọng trong điều
hòa hoạt động của hệ tiêu hóa.
Do sự phối trộn thức ăn không hợp lý hay do thói quen ăn uống mà đôi khi chúng ta
không cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho mình. Do đó, ngày nay, nhu cầu tiêu thụ
các sản phẩm dinh dưỡng cân bằng ngày một tăng cao, các sản phẩm chế biến có thành
phần dinh dưỡng đầy đủ, cân đối, phù hợp cho từng loại đối tượng ngày càng được chú ý
phát triển. Trong đó, bột dinh dưỡng là một sản phẩm được tiêu thụ khá phổ biến.
Bột dinh dưỡng là sản phẩm hỗn hợp giàu dinh dưỡng dạng bột có các thành phần
protein, lipid, glucid với tỉ lệ cân đối. Đồng thời còn bổ sung các vi dinh dưỡng, khoáng
phù hợp với từng loại sản phẩm cho từng đối tượng sử dụng.
Bột dinh dưỡng chủ yếu phục vụ cho các đối tượng cần bổ sung nguồn dinh dưỡng cân
đối và các đối tượng có khả năng tiêu hóa thực phẩm kém như trẻ em, phụ nữ mang thai và
cho con bú, người già, bệnh nhân trong giai đoạn phục hồi, thanh thiếu niên…
I.2.

Phân loại bột dinh dưỡng
Có nhiều cách phân loại bột dinh dưỡng như phân loại theo đối tượng sử dụng, phân
loại theo thành phần bột, phân loại theo cách sử dụng và phân loại theo phương thức sản
xuất.
Theo đối tượng sử dụng bột dinh dưỡng chia thành nhiều loại như:
- Bột dinh dưỡng cho trẻ bắt đầu ăn dặm (4 – 6 tháng tuổi).
- Bột dinh dưỡng cho trẻ từ 6 tháng đến một tuổi
- Bột dinh dưỡng cho trẻ từ một tuổi trở lên.
- Bột dinh dưỡng cho phụ nữ có thai.
- Bột dinh dưỡng cho người ốm….
Tùy theo nhu cầu dinh dưỡng của từng đối tượng cụ thể mà thành phần của các sản
phẩm này có khác nhau. Trong cách phân loại này, các sản phẩm dành cho trẻ em đặc biệt
được chú trọng do nhu cầu cao của người tiêu dùng.Các sản phẩm cho trẻ phải có hàm
lượng dinh dưỡng cao và cân đối. Đặc biệt chú ý đến hàm lượng đạm và sắt để cung cấp

đầy đủ chất cho trẻ phát triển và chống thiếu máu do thiếu sắt.
Theo thành phần bột, bột dinh dưỡng được chia thành các loại như:
-

Bột dinh dưỡng có vị ngọt như bột dinh dưỡng táo, chuối, cacao, vani…
Bột dinh dưỡng có vị mặn như bột dinh dưỡng ruốc thịt, ruốc cá, tôm, cua…
Bột dinh dưỡng có bổ sung thêm vi chất dinh dưỡng như Ca, Fe, Zn.., tảo, DHA..

Theo cách sử dụng, bột dinh dưỡng được chia làm hai loại là bột hòa tan ăn liền và bột
cần nấu chín. Cách chia này phụ thuộc vào quy trình chế biến các sản phẩm bột dinh
dưỡng để chúng ta có thể hòa tan liền hoặc nấu chín. Ngày nay, sản phẩm bột dinh dưỡng
hòa tan ăn liền đang chiếm ưu thế trên thị trường do tính tiện dụng của nó. Bên cạnh đó,
một số sản phẩm bột dinh dưỡng chỉ cần hòa tan với nước lạnh cũng đã bắt đầu xuất hiện.
Theo phương thức sản xuất, bột dinh dưỡng được chia thành các loại:


-

Bột dinh dưỡng ngũ cốc rang nghiền
Bột dinh dưỡng sản xuất nhờ công nghệ sấy phun
Bột dinh dưỡng sản xuất nhờ công nghệ ép đùn

Dù phân loại theo cách nào nhưng sản phẩm bột dinh dưỡng vẫn phải đảm các thông số
về mặt chất lượng và giá trị dinh dưỡng cũng như sự cân bằng dinh dưỡng cho người tiêu
dùng.

i) Phân loại bột dinh dưỡng theo đối tượng sử dụng.
a). Bột dinh dưỡng cho trẻ bắt đầu ăn dặm (4 – 6 tháng tuổi).

Bột ngũ cốc dinh dưỡng Nestle cho trẻ ăn dặm

b). Bột dinh dưỡng cho trẻ từ 6 tháng đến một tuổi.


Bột ngũ cốc dinh dưỡng Nestle hương Gạo lức trộn sữa.
c). Bột dinh dưỡng cho trẻ từ một tuổi trở lên.

Bột ngũ cốc dinh dưỡng Nestle vị Khoai tây và cà rốt.
d). Bột dinh dưỡng cho phụ nữ có thai.


Bột ngũ cốc dinh dưỡng Nestle Mom and me.
e). Bột dinh dưỡng cho người ốm

Bột sữa pha uống liền Ensure Gold


ii) Phân loại bột dinh dưỡng theo thành phần bột.
a). Bột dinh dưỡng có vị ngọt như bột dinh dưỡng táo, chuối, cacao, vani…

Bột ngũ cốc dinh dưỡng Nestle vị Gạo và trái cây hỗn hợp
b) Bột dinh dưỡng có vị mặn như bột dinh dưỡng ruốc thịt, ruốc cá, tôm, cua…

Bột ngũ cốc dinh dưỡng Nestle vị Gà hầm cà rốt
c). Bột dinh dưỡng có bổ sung thêm vi chất dinh dưỡng như Ca, Fe, Zn.., tảo, DHA..


Bột ngũ cốc dinh dưỡng Nestle cho trẻ bổ sung DHA

iii) Phân loại bột dinh dưỡng theo phương thức sản xuất.

a). Bột dinh dưỡng ngũ cốc rang nghiền

Bột ngũ cốc rang Vinacafe
b). Bột dinh dưỡng sản xuất nhờ công nghệ sấy phun


Bột ngũ cốc dinh dưỡng Hàn Quốc Damtuh
c). Bột dinh dưỡng sản xuất nhờ công nghệ ép đùn

Cháo ăn liền Gấu Đỏ.