THIẾT KẾ MẠNG LƯỚI THOÁT NƯỚC VÀ HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI CƯ XÁ KIẾN THIẾT QUẬN 9

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HỒ CHÍ MINH
**********

NGUYỄN THỊ SƯƠNG MAI

THIẾT KẾ MẠNG LƯỚI THOÁT NƯỚC VÀ HỆ THỐNG
XỬ LÝ NƯỚC THẢI CƯ XÁ KIẾN THIẾT QUẬN 9

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH KĨ THUẬT MÔI TRƯỜNG

Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng 07/2010


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HỒ CHÍ sMINH
**********

NGUYỄN THỊ SƯƠNG MAI

THIẾT KẾ MẠNG LƯỚI THOÁT NƯỚC VÀ HỆ THỐNG
XỬ LÝ NƯỚC THẢI CƯ XÁ KIẾN THIẾT QUẬN 9

Ngành: Kĩ Thuật Môi Trường

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Giáo viên hướng dẫn: Ks. BÙI QUANG MẠNH ANH

Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng 07/2010
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

ii


Thiết kế mạng lưới thốt nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP.HCM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
KHOA MƠI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUN

PHIẾU GIAO NHIỆM VỤ KHĨA LUẬN

1)

Khoa:

MƠI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUN

Ngành:

KỸ THUẬT MƠI TRƯỜNG

Họ và tên:

NGUYỄN THỊ SƯƠNG MAI

Khóa học:

2006 - 2010

MSSV: 06127071

Tên đề tài: “Thiết kế mạng lưới thốt nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá
Kiến Thiết Quận 9”

2)

Nội dung khóa luận:

-

Tổng quan hệ thống thốt nước tại Tp.Hồ Chí Minh

-

Tổng quan khu vực Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

-

Các phương pháp thiết kế mạng lưới thốt nước và xử lý nước thải

-

Tính tốn thiết kế mạng lưới thốt nước Cư Xá Kiến Thiết Quận 9, lựa chọn mạng lưới

phù hợp về kinh tế, phù hợp quy hoạch quận

-

Thiết kế hệ thống xử lý nước thải

-

Tính tốn kinh tế hệ thống xử lý nước thải

-

Lựa chọn phương án trên cơ sở phù hợp với kết cấu đất, quy hoạch, khả năng đầu tư,
khối lượng cơng việc.
Bắt đầu: 01 - 03 – 2010

3)

Thời gian thực hiện:

4)

Họ tên giáo viên hướng dẫn:

Kết thúc: 30 - 06 - 2010

K.s Bùi Quang Mạnh Anh

Nội dung và u cầu KLTN đã được thơng qua Khoa và Bộ mơn

Ngày ….tháng ….năm 2010

Ngày …. tháng …. năm 2010

Ban chủ nhiệm Khoa

Giáo Viên Hướng Dẫn

Ks. Bùi Quang Mạnh Anh

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

iii


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt 4 năm học tập và khoảng thời gian thực hiện khóa luận tốt nghiệp,
em luôn nhận được sự quan tâm, động viên và giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô,
người thân và bạn bè. Em luôn trân trọng những giây phút được sống và học tập cùng
với các bạn trong lớp DH06MT, được sự chỉ dạy và truyền đạt những kiến thức quý
báu của các thầy cô, và luôn nhận được tình thân thương của mọi người trong lớp,
trong khoa mà ít ai tìm thấy ở giảng đường đại học.
Chính vì vậy, xin chân thành cám ơn đến tất cả các thầy cô khoa Môi trường và
Tài Nguyên trường ĐH Nông Lâm TP.HCM.
Xin đặc biệt cám ơn người thầy Ks. Bùi Quang Mạnh Anh, người đã dành nhiều
thời gian hướng dẫn, tận tình giúp đỡ và truyền đạt nhiều kinh nghiệm thực tế cho em
trong quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp.
Xin chân thành cám ơn các anh chị trong Công ty thoát nước Đô Thị Tp.Hồ Chí

Minh, đặt biệt là anh Bùi Xuân Thịnh đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo mọi điều kiện cho
em trong thời gian thực tập tốt nghiệp.
Chân thành cám ơn tất cả những người thân bên cạnh và các bạn sinh viên lớp
DH06MT đã ủng hộ, động viên và giúp đỡ để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp.
Cuối cùng, con xin gởi lời biết ơn sâu sắc ba mẹ, anh chị em, tất cả mọi người
trong gia đình luôn là nguồn động viên, là điểm tựa vững chắc, đã hỗ trợ và luôn giúp
con có đủ nghị lực để vượt qua khó khăn và hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Dù đã rất cố gắng nhưng không thể tránh khỏi nhiều thiếu sót, rất mong nhận
được sự góp ý và sửa chữa của thầy cô và các bạn về khóa luận tốt nghiệp này.
Xin chân thành cám ơn

SVTH: Nguyễn Thị Sương Mai
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

iv


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

TÓM TẮT KHÓA LUẬN
Thoát nước và xử lý nước thải đang là nhu cầu cấp bách của người dân khu vực
Cư Xá Kiến Thiết Quận 9. Hiện nay, tại khu vực chưa có hệ thống thoát nước thải
hoàn chình, phần lớn nước thải do người dân tự đào các kênh dẫn lỗ thiên thoát nước
rồi dẫn đến vùng trũng trong khu vực là kênh Phong Phú, kênh này được một số người
dân dùng làm nước tưới tiêu nhưng hiện nay kênh đang bị ô nhiễm nghiêm trọng do
lượng nước thải đổ vào ngày một nhiều.
Do đó, đề tài “ Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước tải Cư Xá
Kiến Thiết Quận 9” sẽ giải quyết phần nào nhu cầu cấp bách của người dân trong khu
vực.
Đặc tính của nước thải sinh hoạt đô thị là hàm lượng BOD5, SS cao, nhiễm vi

sinh và sinh vật gây bệnh. Hàm lượng BOD5 ở khoảng 280 – 960mg/L. Hàm lượng SS
ở khoảng 202 -1985mg/L (Theo PIPELINE – Summer 2003; Vol.14, No. 3). Hàm
lượng dầu mỡ ở khoảng 50 – 150mg/L. Để xử lý nước thải loại này, người ta thường
ứng dụng công nghệ sinh học cho chi phí thấp và hiệu quả xử lý cao.
Trong khóa luận này, đề xuất 2 phương án vạch tuyến mạng lưới thoát nước
thải:
-

Phương án 1 sử dụng trạm bơm nước thải thứ cấp.

-

Phương án 2 không sử dụng trạm bơm nước thải thứ cấp.

Qua quá trình phân tích khả năng thoát nước, quy hoạch và giải quyết giải tỏa,
lựa chọn phương án 2.
Đề xuất 2 phương án xử lý nước thải cho khu vực với những công nghệ tham
khảo từ các hệ thống XLNT sinh hoạt đang vận hành với hiệu quả xử lý đạt tiêu chuẩn
theo quy định của Bộ môi trường. Công nghệ được sử dụng để xử lý nước thải đô thị
thông thường là: bể Aeroten bùn hoạt tính (Aeroten truyền thống), bể Aeroten dính
bám, bể lọc sinh học. Từ đó, đề xuất 2 phương án xử lý nước thải cho Cư Xá Kiến
Thiết Quận 9, với :

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

v


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

-

Phương án 1 : dòng nước thải từ các hộ dân thoát ra hệ thống thoát nước

thải khu vực dẫn đến trạm xử lý nước thải qua các công trình tiền xử lý sau
đó dẫn đến hệ thống xử lý sinh học là aerotank, tiếp tục dẫn đến các công
trình xử lý bậc 3
-

Phương án 2 : tượng tự phương án 1, nhưng sử dụng bể tháp lọc sinh học

với vật liệu đệm tiếp xúc là các tấm nhựa hình tổ ông.
Qua tính toán, phân tích về mặt kỹ thuật, kinh tế và vận hành đã lựa chọn
phương án 1 với lý do :
-

Đảm bảo hiệu quả xử lý, nước thải sau xử lý đạt tiêu chuẩn QCVN 14 -

2008, loại A.
-

Tính khả thi cao.

-

Vận hành đơn giản

-

Giá thành xử lý 1m 3 nước là 2.604 VNĐ thấp hơn so với phương án 2

2.953VNĐ/m3 và phù hợp với giá thành thực tế hiện nay.

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

vi


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................................... i
TÓM TẮT KHÓA LUẬN.................................................................................................... v
DANH SÁCH CÁC HÌNH.................................................................................................. ix
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT........................................................... x
Chương 1: MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề ................................................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu khóa luận...................................................................................................... 1
1.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................................... 1
1.4. Phương pháp thực hiện................................................................................................ 2
1.5. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 2
Chương 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................................. 3
2.1. Tổng quan hiện trạng thoát nước tại thành phố HCM................................................... 3
2.2.1. Thực trạng ngập úng ............................................................................................ 3
2.2.2. Nguyên nhân: ....................................................................................................... 4
2.2. Tổng quan khu vực Cư Xá Kiến Thiết - Quận 9........................................................... 6
2.2.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................................. 6
2.2.2. Hiện trạng thoát nước và các công trình ngầm ..................................................... 8
2.2.3. Đặc điểm quy hoạch và kế hoạch phát triển khu vực ............................................. 9
2.2.4. Tổng hợp đánh giá hiện trạng............................................................................... 9

Chương 3: PHƯƠNG PHÁP THIẾT KẾ MẠNG LƯỚI THOÁT NƯỚC VÀ XỬ LÝ
NƯỚC THẢI ...................................................................................................................... 10
3.1. Phương pháp thiết kế mạng lưới thoát nước............................................................... 10
3.1.1. Khái niệm:.......................................................................................................... 10
3.1.2. Các loại hệ thống thoát nước.............................................................................. 10
3.1.3. Một số chú ý khi chọn sơ đồ HTTN ..................................................................... 13
3.2. Một số công nghệ xử lý nước thải đô thị trong nước .................................................. 15
3.2.1. Công nghệ xử lý nước thải tập trung của Tp.HCM 141.000 m3/ngày:.................. 15
3.2. 2. Công nghệ xử lý nước thải trạm Bình Hưng Hòa 30.000 m3/ngày:..................... 15
3.2.3. Công nghệ xử lý nước thải trạm Cần Thơ 24.000 m3/ngày: ................................ 18
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

vii


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

3.2.4. Công nghệ xử lý nước thải trạm xử lý Tp.Hà Nội 42.000 m3/ngày:..................... 19
Chương 4: TÍNH TOÁN THIẾT KẾ MẠNG LƯỚI THOÁT NƯỚC VÀ HỆ THỐNG
XỬ LÝ NƯỚC THẢI......................................................................................................... 22
4.1. Thiết kế mạng lưới thoát nước ................................................................................... 22
4.1.1 Sơ lược về tính chất nước thải.............................................................................. 22
4.1.2. Tính toán lưu lượng nước thải. .......................................................................... 22
4.1.3. Vạch tuyến mạng lưới thoát nước thải................................................................ 26
4.1.4. Xác định các thông số ban đầu: .......................................................................... 28
4.1.5. Tính toán thủy lực mạng lưới thoát nước thải .................................................... 31
4.2. Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải................................................................ 32
4.2.1. Cơ sở lựa chọn công nghệ xử lý nước thải .......................................................... 32
4.2.2. Phương án xử lý ................................................................................................. 34
4.2.3. Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải ......................................................... 39

4.2.4. Tính toán kinh tế................................................................................................. 48
4.2.5. Lựa chọn phương án........................................................................................... 50
Chương 5: KẾT LUẬN...................................................................................................... 51
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 52

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

viii


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

DANH SÁCH CÁC BẢNG
Bảng 4.1. Lưu lượng nước thải của khu bệnh viện & trường học .......................................... 24
Bảng 4.2. Lưu lượng từng tiểu khu....................................................................................... 29
Bảng 4.3. Lưu lượng tính toán tại các đoạn ống.................................................................... 29
Bảng 4.4. Chiều dài và cao trình mặt đất (địa hình) .............................................................. 30
Bảng 4.5. Bảng tính thủy lực cống thoát nước thải ............................................................... 31
Bảng 4.6. Tính chất nước thải khu Cư Xá Kiến Thiết – Quận 9 ............................................ 32
Bảng 4.7. Hiệu suất xử lý của các công trình đơn vị trong dây chuyền xử lý phương án ....... 35
Bảng 4.8. Hiệu suất xử lý của các công trình đơn vị trong dây chuyền xử lý phương án ....... 36
Bảng 4.9. Thông số thiết kế song chắn rác............................................................................ 39
Bảng 4.10. Thông số thiết kế hầm bơm ............................................................................... 40
Bảng 4.11. Thông số thiết kế bể lắng đợt 1.......................................................................... 41
Bảng 4.12. Thông số thiết kế bể điều hòa ............................................................................ 41
Bảng 4.13. Thông số thiết kế bể aerotank ............................................................................ 43
Bảng 4.14. Thông số thiết kế bể lắng ly tâm ........................................................................ 44
Bảng 4.15. Thông số thiết kế máng trộn .............................................................................. 45
Bảng 4.16. Thông số thiết kế bể tiếp xúc............................................................................. 46
Bảng 4.17. Thông số thiết kế tháp lọc sinh học.................................................................... 48

Bảng 4.18. Mức độ xử lý nước thải qua hai phương án......................................................... 50

DANH SÁCH CÁC HÌNH
Hình 2.1: Lượng mưa tại khu vực TPHCM trong 2 giai đoạn ............................................... 7
Hình 3.1. Sơ đồ quy trình công nghệ xử lý nước thải đô thị tập trung 141.000m3/ngđ........... 15
Hình 3.2. Sơ đồ quy trình công nghệ trạm xử lý nước thải Bình Hưng Hòa .......................... 16
Hình 3.3. Sơ đồ quy trình công nghệ trạm xử lý nước thải Cần Thơ ..................................... 18
Hình 3.4. Sơ đồ công nghệ trạm xử lý nước thải Hà Nội...................................................... 19
Hình 3.5. Sơ đồ công nghệ xử lý nước thải đô thị chung tại Việt Nam.................................. 20
Hình 4.1. Biểu đồ nước thải trong 24h.................................................................................. 25
Hình 4.2. Hệ số pattern nước thải trong 24h ......................................................................... 25
Hình 4.3. Mạng lưới thoát nước phương án 1 ....................................................................... 26
Hình 4.4. Mạng lưới thoát nước phương án 2 ....................................................................... 27

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

ix


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
BOD5

: Nhu cầu oxy sinh hóa 5 (Biochemical Oxygen Demand)

COD

: Nhu cầu oxy hóa học (Chemical Oxygen Demand)

DO

: Oxy hòa tan (Dissolved Oxygen)

F/M

: Tỷ số thức ăn/ vi sinh vật (Food and microorganism ratio)

HTXLNT

: Hệ thống xử lý nước thải

MLSS
Suspended Solids)

: Chất rắn lơ lửng trong hỗn dịch (Mixed Liquor

SS

: Cặn lơ lửng (Suspended Solids)

TCVN

: Tiêu chuẩn Việt Nam

TP.HCM

: Thành phố Hồ Chí Minh

TCXDVN 51:2008

: Tiêu chuẩn thoát nước – Mạng lưới công trình bên ngoài
– Tiêu chuẩn thiết kế.TP.HCM
TCXDVN 33:2006
trình.

: Tiêu chuẩn cấp nước – mạng lưới đường ống và công

TCVN 4513:1988

: Tiêu chuẩn cấp nước bên trong – tiêu chuẩn thiết kế

QCVN 14: 2008

: Quy chuẩn kĩ thuật quốc gia về nước thải sinh hoạt

XLNT

: Xử lý nước thải

VSV

: Vi sinh vật

HTTN

: Hệ thống thoát nước

XL

: Xử lý

ML

: Mạng lưới

TXL

: Trạm xử lý

NT

: Nước thải

XNCN

: Xí nghiệp công nghiệp

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

x


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

Chương 1: MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Cùng với sự phát triển kinh tế là quá trình đô thị hóa ngày càng tăng thì tại một
số thành phố lớn đặc biệt là Tp.Hồ Chí Minh, hiện nay tình trạng ngập úng do triều
cường cũng như do hệ thống thoát nước chưa hoàn chỉnh đã gây ảnh hưởng đến người
dân sống trong khu vực. Bên cạnh đó nước thải tại các khu dân cư khi thoát ra nguồn

tiếp nhận chưa được xử lý gây mùi hôi khó chịu cũng như ảnh hưởng đến hệ sinh thái
nguồn tiếp nhận. Khu dân cư thuộc Cư Xá Kiến Thiết Quận 9, hiện chưa có hệ thống
thoát nước thải hoàn chỉnh, nước thải chủ yếu được dẫn ra các kênh, đường dẫn do
người dân tự tạo nên, gây mùi hôi ảnh hưởng đến môi trường xung quanh
Vì vậy, việc xây dựng hệ thống thoát nước và xử lý nước thải tại Cư Xá Kiến
Thiết nhằm giải quyết vấn đề ngập úng và vệ sinh môi trường khu vực là vô cùng cần
thiết và cấp bách.

1.2. Mục tiêu khóa luận
- Khảo sát khu vực Cư Xá Kiến Thiết Quận 9: hiện trạng thoát nước, điều kiện
tự nhiên, cao trình, đặc điểm quy hoạch và kế hoạch phát triển.
- Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư xá Kiến Thiết
Quận 9 để giải quyết hiện trạng thoát nước thải tại các mương, rãnh tự phát của
người dân trong khu vực.

1.3. Nội dung nghiên cứu
- Tổng quan hệ thống thoát nước tại Tp.Hồ Chí Minh
- Tổng quan khu vực Cư Xá Kiến Thiết Quận 9
- Các phương pháp thiết kế mạng lưới thoát nước và xử lý nước thải
- Tính toán thiết kế mạng lưới thoát nước cư xá Kiến Thiết Quận 9, lựa chọn
mang lưới phù hợp về kinh tế, phù quy hoạch quận
- Thiết kế hệ thống xử lý nước thải
- Tính toán kinh tế hệ thống xử lý nước thải
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

1


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

- Lựa chọn phương án trên cơ sở phù hợp với kết cấu đất, quy hoạch, khả năng
đầu tư, khối lượng công việc.

1.4. Phương pháp thực hiện
-

Phương pháp thống kê

-

Phương pháp phân tích – so sánh

-

Phương pháp kế thừa

-

Phương pháp đánh giá nhanh

-

Phương pháp phỏng vấn

1.5. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
-

Địa điểm: Khu vực Cư xá Kiến Thiết Quận 9

-

Chỉ tính toán mạng lưới thoát nước thải không thoát nước mưa

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

2


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

Chương 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Tổng quan hiện trạng thoát nước tại thành phố HCM
2.2.1. Thực trạng ngập úng
Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) nằm ở hạ lưu lưu vực sông Đồng Nai và
giáp với biển Đông, nơi có địa hình thấp và khá bằng phẳng với gần 75% diện tích có
cao độ dưới +2 m, chịu tác động trực tiếp dòng chảy lũ từ thượng lưu thông qua các
sông Đồng Nai, Sài Gòn cũng như những tác động trực tiếp từ triều biển Đông nên
thường xuyên xảy ra tình trạng ngập úng. Để chủ động đối phó với tình trạng ngập úng
trên địa bàn, TP.HCM đã có những đầu tư không nhỏ về công sức, vốn để giải quyết
vấn đề này
Trong những ngày đầu tháng 11-2006 mà đỉnh điểm là ngày 7-11-2006, triều
cường đã gây ra ngập tại TPHCM trên diện rộng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh
hoạt, sức khoẻ của người dân và gây cản trở giao thông của thành phố. Triều cường đã
gây ngập tại hơn 40 điểm trong nội đô, đáng chú ý là đã phát sinh thêm 6 điểm ngập
phương tiện thông tấn báo chí đã dành nhiều tập trung cho sự kiện này. Lắng dịu trong
thời gian ngắn, gần đây nhất những ngày cuối năm 2006, do triều cường TP.HCM lại
vỡ đê bao làm ngập nhiều khu vực như quận Thủ Đức (phường Hiệp Bình Chánh),
quận 12 (phường Thạnh Lộc, Thạnh Xuân, An Phú Đông, Thời An), huyện mới. Ở
vùng ngoại thành, triều cường đã phá vỡ đê bao làm ngập cho các vùng canh tác nông
nghiệp gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất nông nghiệp. Thời gian này, các Hóc Môn

(xã Nhị Bình, Tân Hiệp), quận Gò Vấp (phường 5). Ngoài ra, ô nhiễm môi trường trên
các kênh rạch, đặc biệt là các kênh rạch nội thành như Nhiêu Lộc - Thị Nghè, Tân Hóa
- Lò Gốm, Kênh Tàu Hủ - Bến Nghé, Kênh Đôi - Kênh Tẻ, Tham Lương - Bến Cát,...
ngày càng trở nên nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khoẻ của cộng đồng dân cư cũng
như phát triển kinh tế.
Do vậy, ngập úng, đặc biệt là khu vực nội thành, vấn đề tiêu thoát nước đô thị,
tiêu thoát nước thải trở thành nỗi “ám ảnh”, thách thức lớn không chỉ của các cấp
lãnh đạo Đảng, Chính quyền ở cả cấp trung ương cũng như địa phương (thành phố,

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

3


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

quân huyện) mà còn là nỗi nơm nớp lo sợ của người dân mỗi khi có các đợt triều
cường và mùa mưa đến.
2.2.2. Nguyên nhân:
Nguyên nhân khách quan:
TP.HCM nhìn chung có cao độ địa hình thấp, 75% diện
tích toàn thành phố, 25% diện tích các quận (kể cả mới và cũ) có
cao độ nhỏ hơn 2 m, tức là phần diện tích có nguy cơ bị ngập
úng khi triều cường.
Ngập úng do mưa: Khi mưa với cường độ khoảng trên 40
mm, thời gian ngắn thường sinh ra ngập úng. Nếu mưa với
cường độ lớn hơn, thời gian mưa tập trung dài hơn thì mức độ ngập úng càng nguy
hiểm hơn. Ngập úng do mưa cũng có liên quan đến hệ thống tiêu thoát nước, đặc biệt
là hệ thống kênh cống tiêu ở khu nội thành.
Ngập úng do triều: Do ảnh hưởng của triều biển Đông trong những lúc triều lên

hoặc triều cường, mực nước trong sông kênh lên cao gây khó khăn cho việc tiêu thoát
đối với những vùng đất thấp, gây ngập. Mực nước triều lớn nhất ở khu vực TP.HCM
dao động trong khoảng 1,5 m trong những đợt triều cường. Diện tích đất có cao độ nhỏ
hơn mực nước này, nếu không có hệ thống tiêu thoát thì thường xuyên bị ngập. Ngập
úng có thể lớn hơn khi có triều cường truyền vào trong sông kênh, kết hợp lũ từ các
công trình thượng lưu xả về, đồng thời với mưa lớn xảy ra.
Ngập úng do lũ: Ngoài lũ trực tiếp từ thượng lưu các sông Đồng Nai, Sài Gòn
ảnh hưởng trực tiếp đến TP.HCM, lũ từ lưu vực sông Mê Kông thông qua hệ thống
kênh rạch nối liền các sông Vàm Cỏ với vùng TP.HCM làm cho mực nước sông, kênh
tăng cao, thậm chí tràn vào đồng ruộng gây ra ngập úng. Tuy nhiên, hiện nay, đối với
TP.HCM, ảnh hưởng ngập úng do lũ từ sông Mê Kông đã cơ bản được giải quyết nhờ
có hệ thống cống kiểm soát lũ ở khu vực này.

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

4


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

Nguyên nhân chủ quan:
Ngoài những nguyên nhân khách quan trên, còn có nguyên nhân chủ quan do
con người gây nên, gồm:
Nguyên nhân ngập úng do hệ thống tiêu (cống tiêu, kênh tiêu...): Đặc biệt là khu
nội thành, hệ thống tiêu thoát nước cũ kỹ, hư hỏng, không hoặc chưa được duy tu, bão
dưỡng, nạo vét thường xuyên hoặc chưa được hoàn chỉnh,… cho nên khi có mưa (dù
mưa vừa) cũng đã gây nên ngập úng nhiều khu vực của thành phố.
Nguyên nhân ngập úng do đô thị hoá: Quá trình đô thị hoá thành phố đã làm
giảm sự điều tiết tự nhiên của bề mặt lưu vực. Đối với nội thành, phần lớn đất đai được
bê tông hoá, nhựa hoá xây dựng nhà, công xưởng, đường sá. Do vậy, khi mưa xuống,

hầu như toàn bộ mưa đều tập trung thành dòng chảy (đường trở thành sông cũng chính
vì vậy), không thể thấm xuống đất để giảm bớt lượng dòng chảy tập trung tệ hơn, hệ
thống kênh rạch, ao hồ bị san lấp vô tội vạ như rạch Ông Kích, rạch Bà Lài, rạch Cụt,
Bình Tiên, Bà Lài, Đầm Sen, ao Sen, v.v…Nhiều kênh rạch khác đang ở trong tình
trạng báo động đỏ như rạch Lăng, rạch Bình Lợi, rạch Văn Thánh,…
Nguyên nhân ngập úng do ý thức của người dân chưa cao: Người dân thường
có những hành vi như xả rác bừa bãi ra đường dẫn đến bít đường ống tiêu thoát nước
làm cho tình trạng tiêu thoát nước khó khăn. Bên cạnh đó, TP.HCM cũng đang trong
quá trình phát triển và đang là “đại công trường xây dựng” với rất nhiều xe cộ thực
hiện vận chuyển các vật liệu xây dựng như cát sỏi gây vương vãi, khi mưa đến tập
trung vào các hố ga, miệng cống làm giảm tiết diện tải nước cũng như làm tăng độ
nhám của hệ thống, cản trở quá trình di chuyển của dòng chảy làm cho tình trạng ngập
úng trầm trọng hơn. Mặt khác nhiều kênh rạch bị san lấp làm mất thể tích trữ nước.
Nguyên nhân ngập úng do công tác quản lý đô thị kém: Việc quản lý kém có
nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau. Trên thực tế, hiện trạng các hệ
thống công trình tiêu còn thiếu, còn yếu thì điều rõ ràng giải quyết tốt các vấn đề tiêu
thoát một cách triệt để là khó khả thi, và thực tế đã chứng minh điều này. Bên cạnh đó,
chi phí xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước đối với TP.HCM cần
có nguồn vốn lớn. Tuy nhiên, vấn đề này còn có nguyên nhân chủ quan là tiến độ thực
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

5


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

hiện các dự án, giải quyết vấn đề thường chậm, mối liên hệ phối hợp trong nghiên cứu,
chủ động tìm giải pháp thích hợp chưa được quan tâm đúng mức.

2.2. Tổng quan khu vực Cư Xá Kiến Thiết - Quận 9

2.2.1. Điều kiện tự nhiên
2.2.1.1. Vị trí địa lý
Quận 9 được hình thành từ một phần huyện Thủ Đức trước đây tách ra, với diện
tích tự nhiên toàn Quận là 114km2.
Quận có ranh giới như sau :
- Phía Bắc giáp với quận Thủ Đức.
- Phía Nam giáp Quận 2.
- Phía Đông giáp tỉnh Đồng Nai.
- Phía Tây giáp tỉnh Bình Dương.
2.2.1.2. Các yếu tố khí hậu
Khí hậu vùng nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, có 2 mùa rõ rệt, mùa mưa và mùa
khô.
Có tính ổn định cao, thay đổi khí hậu giữa các năm nhỏ.
Không có thiên tai, hầu như không có bão lụt, chỉ bị ảnh hưởng nhẹ, không đáng
kể.
Nhiệt độ không khí : Nhiệt độ không khí ít thay đổi giữa các tháng trong năm,
biên độ dao động khoảng 5 - 7 0C, nhiệt độ trung bình năm là 270C.
Độ ẩm không khí : Độ ẩm không khí rất cao vào các tháng mùa mưa lên đến
mức độ bão hòa 100%. Vào các tháng khô, độ ẩm giảm
Lượng bốc hơi : Lượng bốc hơi hàng năm tương đối lớn: 1.399m. Lượng bốc
hơi lớn trong các tháng mùa khô, bình quân trong các tháng nắng : 5 - 6 mm/ ngày
(tháng 3, 4).

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

6


Thiết kế mạng lưới thốt nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

Mưa :
- Lượng mưa về mùa mưa chiếm 95% cả năm.
- Lượng mưa về mùa khơ chiếm 5% cả năm.
- Số ngày mưa trung bình năm : 154 ngày
- Số ngày mưa trung bình tháng : 22 ngày (mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 11)
- Lượng mưa bình qn năm : 1.979mm
Lương mưa nă
m tại khu vực TPHCM trong hai giai đoạn

2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
An
P hú

B
Củ
B Hoà
C Giờ
Chá
nh
Chi

Hó
c

LêM

Long

PV

TT

Cá
t

Nhà

Mô
n

X uâ
n

Son

Cộ
i

Hiệ
p

Lá
i

B è

TròA n V Tà
u

XM T

Tâ
n

Đứ
c

An

Th A n

TS

T

Hoà Uyê
n

1977-2003

1701

1815

1565

929

1681

1453

1778

1579

2090

1450

1852

1702

2077

1514

1496

1536

1343

1918

1610

1977-1998

1672

1675

1530

877

1657

1434

1719

1564

1839

1418

1873

1695

1988

1502

1538

1546

1253

1905

1562

1977-2003

1977-1998

Hình 2.1: Lượng mưa tại khu vực TPHCM trong 2 giai đoạn
2.2.1.3. Đặc điểm thủy văn
Chế độ thủy văn chịu ảnh hưởng của chế độ bán nhật triều miền Đơng Nam bộ,
nhìn chung khá ổn định và khơng có biến động lớn về chế độ dòng chảy cũng như mực
nước. Vì là khu vực đồi có cao độ cao nên lượng nước mưa và nước thải trên khu vực
chảy theo sườn đồi xuống các khu vực thấp. Khơng chịu ảnh hưởng của thủy triều.
2.2.1.4. Đặc điểm địa chất cơng trình
Vì là vùng đồi đất đỏ cũ nên các tầng đất chủ yếu gồm: sét hữu cơ, sét pha cát,
sét laterít, có độ sâu từ 2-10m. Có cường độ chịu lực tương đối tốt

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

7


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

2.2.2. Hiện trạng thoát nước và các công trình ngầm
2.2.2.1. Hiện trạng
Trên toàn bộ khu vực nghiên cứu, chủ yếu là các hộ dân dạng căn phố có diện
tích khoảng 40-80 m2, khu vực cư xá Kiến Thiết, một số các xí nghiệp công nghiệp,
nhà vườn …
Về hiện trạng thoát nước: Dự án xây dựng hệ thống thoát thoát nước tại Cư Xá
chia làm 02 giai đoạn:
-

Giai đoạn 01: xây dựng hệ thống thoát nước mưa đã hoàn thành vào năm
2009

-

Giai đoạn 02: xây dựng hệ thống thoát nước thải, chưa thực hiện.

Do đó, cả Cư Xá vẫn chưa có hệ thống thoát nước hoàn chỉnh và hiện nay
người dân tại Cư Xá đã đấu nối vào hệ thống thoát nước mưa nên đã vô tình làm rạch
Phong Phú bị nhiễm bẩn, đặc biệt hơn hết khi lượng mưa lớn hệ thống phải gồng mình
vừa thoát nước mưa, vừa thoát nước thải nên đã bị quá tải không thoát nước kịp gây
ngập tại khu vực cuối đường Quang Trung, nơi tập trung khu dân cư, do đó gây ô
nhiễm cho các khu dân cư này.

Nước từ đường Lê Văn Việt đổ xuống đường Đình Phong Phú, thoát nước
xuống cầu Phong Phú được chọn làm tuyến thoát nước chính cho khu vực. Tuyến
thoát nước này rất thuận lợi vì có đủ mặt bằng để đặt cống thoát nước có kích thước
lớn đồng thời tận dụng được độ dốc địa hình của khu vực (có cao độ thay đổi từ đầu
đường Lê Văn Việt +22.0m đến cầu Phong Phú cao độ +2.0m).
Về công trình ngầm
Chủ yếu là cáp ngầm khi thi công phải đào thăm dò bằng tay trước nếu phát
hiện công trình ngầm phải báo cho cơ quan hữu quan biết để kịp thời có biện pháp giải
quyết.
Một số công trình ngầm hiện hữu có thể sẽ được di dời để thi công đường
cống và bảo đảm cự ly khoảng cách giữa các công trình ngầm đủ để thi công cũng
như sửa chữa sau này.
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

8


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

Trong một số trường hợp cụ thể đặc biệt, không bảo đảm được cự ly yêu cầu
giữa các công trình ngầm, có thể sẽ phải có những biện pháp riêng để bảo đảm an toàn
cho các công trình.
2.2.3. Đặc điểm quy hoạch và kế hoạch phát triển khu vực
Mục đích chính của Dự Án là cải tạo hệ thống thoát nuớc khu vực, trong khi
nhu cầu mở rộng mặt đường để phục vụ việc giao thông trong khu vực hiện nay chưa
cao.
2.2.4. Tổng hợp đánh giá hiện trạng
Quận 9 nằm ở cửa ngõ phía Đông Bắc của Thành phố, có các trục đường giao
thông chính nối liền Thành Phố với các tỉnh miền Đông Nam bộ, miền Trung và miền
Bắc. Quận có các mặt thuận lợi về vị trí địa lý, địa chất công trình, nguồn nước, quỹ

đất đai phát triển còn khá lớn. Vì vậy, Quận có các điều kiện thuận lợi về phát triển
kinh tế – xã hội, được Thành Phố xác định là khu vực phát triển mở rộng đô thị hóa
của Thành phố, điểm nối kết kinh tế quan trọng của Thành Phố đối với trục kinh tế
trọng điểm phía Nam (TP.Hồ Chí Minh – Bình Dương – Biên Hoà - Bà Rịa Vũng
Tàu).
Khu vực Dự Án nằm ở vị trí gần các khu nhà ở dân cư, trường học, công ty,…
là trục giao thông quan trọng của Quận 9. Vì vậy, cần tiến hành thi công sớm HTTN
khu vực Cư xá Kiến Thiết để tạo trục thoát nước hoàn chỉnh, tiền đề hoàn thiện cơ sở
hạ tầng, thúc đẩy phát triển nền kinh tế trong khu vực.

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

9


Thiết kế mạng lưới thoát nước và hệ thống xử lý nước thải Cư Xá Kiến Thiết Quận 9

Chương 3: PHƯƠNG PHÁP THIẾT KẾ MẠNG LƯỚI THOÁT
NƯỚC VÀ XỬ LÝ NƯỚC THẢI
3.1. Phương pháp thiết kế mạng lưới thoát nước
3.1.1. Khái niệm:
HTTN: là một tập hợp gồm những công cụ, đường ống, và những công trình
thực hiện 3 chức năng: thu, vận chuyển và xử lý nước thải trước khi xả ra nguồn
tiếp nhận.
Một hệ thống quản lý nước thải bao gồm:
Nguồn thải (khu dân cư, xí nghiệp công nghiệp)
Mạng lưới thoát nước thải: thu gom và vận chuyển nước thải (ống
dẫn v

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Sương Mai

10