nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở đảng bộ quân sự thành phố hồ chí minh hiện nay

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
  

PHẠM ĐÌNH TIẾN

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT
CHI BỘ Ở ĐẢNG BỘ QUÂN SỰ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC

HÀ NỘI - 2014


2

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
  

PHẠM ĐÌNH TIẾN

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT
CHI BỘ Ở ĐẢNG BỘ QUÂN SỰ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ
NƯỚC
MÃ SỐ: 60 31 02 03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN PHƯƠNG
ĐÔNG

HÀ NỘI - 2014


3
BẢNG CHỮ VIẾT TẮT

Viết đầy đủ

Viết tắt

Ban chấp hành trung ương

BCHTW

Chủ nghĩa xã hội

CNXH

Công tác Đảng, công tác chính trị

CTĐ, CTCT

Quân ủy Trung ương

QUTW

Nhà xuất bản

Nxb

Trong sạch vững mạnh

TSVM

Tổng cục Chính trị

TCCT

Xã hội chủ nghĩa

XHCN

Vững mạnh toàn diện

VMTD


4
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1:

3
CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT CHI BỘ Ở ĐẢNG BỘ
QUÂN SỰ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - MỘT SỐ
VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1

Sinh hoạt chi bộ và chất lượng sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ

1.2

Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
Thực trạng, nguyên nhân và một số kinh nghiệm nâng cao

11
11

chất lượng sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố
Hồ Chí Minh

35

Chương 2: YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT CHI BỘ
Ở ĐẢNG BỘ QUÂN SỰ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH HIỆN NAY
2.1

52

Những yếu tố tác động và yêu cầu nâng cao chất lượng sinh
hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
hiện nay

2.2

52

Những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng sinh hoạt chi
bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay

63

KẾT LUẬN

92

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

94

PHỤ LỤC

97

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài


5
Chi bộ là tổ chức tế bào cơ bản lập thành nền tảng của Đảng; là nơi trực
tiếp quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên, kết nạp đảng viên và thi hành kỷ luật
đối với đảng viên, phân công kiểm tra công tác của đảng viên; là cầu nối liền giữa
Đảng với quần chúng; là hạt nhân chính trị của Đảng ở cơ sở. Sự vững mạnh,

năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng phụ thuộc vào sự vững mạnh của chi
bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Để lãnh đạo cách mạng Đảng phải mạnh. Đảng
mạnh là do chi bộ tốt” [36, tr.92], “chi bộ tốt thì mọi việc sẽ tốt” [34, tr.352].
Sinh hoạt chi bộ là chế độ hoạt động của tổ chức Đảng, nhằm phát huy
trí tuệ, tinh thần dân chủ của đội ngũ đảng viên trong xây dựng và tổ chức
thực hiện nghị quyết, lãnh đạo nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Vì thế chất
lượng sinh hoạt chi bộ là một trong những yếu tố quyết định sức sống, sự tồn
tại và phát triển của chi bộ.
Các chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh có vị trí vai trò
hết sức quan trọng; là hạt nhân lãnh đạo, trung tâm đoàn kết của cơ quan đơn
vị; là nơi quản lý, duy trì sinh hoạt của đảng viên, phát huy dân chủ, nêu cao
vai trò tiên phong gương mẫu của đảng viên; lãnh đạo cơ quan, đơn vị thực
hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao.
Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của chi bộ và nâng cao chất lượng
sinh hoạt chi bộ, những năm qua Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
đã quán triệt và thực hiện có hiệu quả chỉ thị, nghị quyết của Đảng, đặc biệt là
chỉ thị về “nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ” của Ban Bí thư [2], hướng
dẫn của cơ quan cấp trên, triển khai nhiều nội dung, biện pháp nâng cao chất
lượng sinh hoạt chi bộ. Sinh hoạt chi bộ đã có tiến bộ, nề nếp sinh hoạt ở các
chi bộ được giữ vững, ý thức trách nhiệm của đảng viên, năng lực lãnh đạo và
sức chiến đấu của chi bộ không ngừng được nâng cao; phương thức lãnh đạo
của Đảng ở cơ sở từng bước được đổi mới; vai trò lãnh đạo của Đảng được
giữ vững, niềm tin của quần chúng với Đảng được củng cố. Đa số cán bộ,


6
đảng viên có ý thức rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống,
được quần chúng tin tưởng.
Tuy nhiên, công tác xây dựng Đảng nói chung, chất lượng sinh hoạt chi
bộ nói riêng ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn những hạn

chế như: một số cấp ủy chưa nhận thức đầy đủ về vai trò sinh hoạt chi bộ;
công tác chuẩn bị nội dung, thực hiện quy trình sinh hoạt ở một số chi bộ
chưa nghiêm túc; nội dung sinh hoạt hàng tháng ở chi bộ chưa phong phú,
tinh thần tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt còn chưa được phát huy…
Bước vào giai đoạn cách mạng mới, Đảng ta xác định phát triển kinh tế
là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt [9, tr.255]. Những năm qua, Đảng
đã có nhiều chủ trương nhằm khắc phục hạn chế của công tác xây dựng Đảng,
chỉ rõ nội dung biện pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng.
Vì vậy, nghiên cứu đề tài “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở
Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay” là vấn đề cấp thiết, có ý
nghĩa về lý luận và thực tiễn sâu sắc.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ là nhiệm vụ cơ bản, quan trọng
của công tác xây dựng Đảng. Những vấn đề liên quan đến hoạt động lãnh đạo
của Đảng, của các tổ chức cơ sở đảng được Đảng ta đề cập thường xuyên
trong các văn kiện, nghị quyết qua các kỳ Đại hội Đảng, chỉ thị, nghị quyết
của đảng bộ các cấp, trong bài nói, bài viết của đồng chí lãnh đạo, trong các
chỉ thị, hướng dẫn của QUTW, của TCCT và Cục Tổ chức về nghiệp vụ công
tác xây dựng Đảng, xây dựng chi bộ TSVM.
Trong lĩnh vực xây dựng Đảng, vấn đề này cũng đã được nhiều nhà
khoa học, nhiều cơ quan, học viện, nhà trường quan tâm nghiên cứu dưới
nhiều góc độ, phạm vi khác nhau như đề tài, luận văn, luận án, sách tham
khảo, giáo trình và bài báo khoa học...


7
* Những bài viết luận bàn về sinh hoạt Đảng, tổ chức cơ sở Đảng
Bài: “Vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác xây dựng chỉnh
đốn Đảng hiện nay” của PGS,TS Trần Đình Huỳnh, Tạp chí dân vận số 3-2012
tr45; “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng gắn

với việc thực hiện nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI) trong Quân đội” của Đại
tá PGS, TS Nguyễn Hồng Châu, Phó Cục trưởng Cục Tổ chức, TCCT - Tạp chí
Xây dựng Đảng số 12-2012 tr5;…
Các bài viết này đã luận bàn về vai trò, tầm quan trọng của tổ chức cơ sở
đảng, nhất là vai trò của chi bộ trong việc lãnh đạo thực hiện nghị quyết của
Đảng, việc phát huy dân chủ trong tổ chức cơ sở đảng, vai trò của cấp ủy trong
việc chuẩn bị nội dung cuộc họp, triển khai các văn bản của Đảng đến đảng
viên, phân công đảng viên thực hiện nghị quyết của Đảng. Tầm quan trọng của
tổ chức cơ sở đảng trong triển khai nghị quyết của Đảng nhất là việc mở rộng
và phát huy dân chủ, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo
cá nhân phụ trách.
* Những bài viết luận bàn về sinh hoạt chi bộ, phát huy dân chủ trong
sinh hoạt chi bộ
Bài:“Một số vấn đề nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trường Sĩ quan
Lục quân 2 hiện nay” của Nguyễn Công Hữu, Tạp chí Khoa học và Chiến thuật,
số 15-2011 tr40; "Một số giải pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ” của
TS Hoàng Văn Lê, Sổ tay Xây dựng Đảng, tháng 1-2012 tr29; “Vai trò của
người chủ trì trong sinh hoạt chi bộ” của Trúc Giang, Sổ tay Xây dựng Đảng,
tháng 1-2013 tr42; “Điều cốt lõi vẫn là nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ”
của Nguyễn Văn Cự, Sổ tay Tuyên giáo, số 9-2012 tr31; “Chú trọng kiểm điểm
công việc trong tháng tại các kỳ sinh hoạt chi bộ” của Trúc Giang, Sổ tay Xây
dựng Đảng, tháng 1-2012 tr29; “Vì sao chất lượng sinh hoạt chi bộ thấp?" của
Hồng Vân, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 12-2012 tr18; “Việc biểu dương trong


8
sinh hoạt chi bộ” của Trúc Giang, Sổ tay Xây dựng Đảng, tháng 2-2013 tr22;
“Về phổ biến văn bản trong sinh hoạt” của Minh Tâm, Sổ tay Xây dựng Đảng,
tháng 3-2013 tr26; “Cần chú trọng công tác xây dựng Đảng trong sinh hoạt chi
bộ” của Minh Tâm, Sổ tay Xây dựng Đảng, tháng 4-2013 tr25…

Các tác giả đã luận bàn về chất lượng sinh hoạt chi bộ hiện nay, sinh hoạt
chi bộ theo quy định của Đảng, quy trình tổ chức sinh hoạt chi bộ. Tính chất của
sinh hoạt chi bộ. Nội dung sinh hoạt chi bộ và phát huy dân chủ trong sinh hoạt
chi bộ; sinh hoạt chi bộ để kiểm điểm, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ
của chi bộ, của đảng viên, biểu dương khen thưởng những đảng viên hoàn thành
nhiệm vụ và phê phán những đảng viên chưa hoàn thành nhiệm vụ. Sinh hoạt chi
bộ đúng thực chất để phát huy dân chủ trong chi bộ; phát huy ý thức trách
nhiệm, vai trò của đảng viên tham gia xây dựng Đảng.
* Những bài viết luận bàn về đảng viên và vai trò đảng viên trong sinh
hoạt chi bộ
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh “Mỗi đảng viên là một người thay mặt cho
Đảng trước quần chúng, để giải thích chính sách của Đảng và của Chính phủ
cho quần chúng hiểu rõ và vui lòng thi hành. Mà muốn quần chúng hăng hái
thi hành thì đảng viên ắt phải xung phong làm gương mẫu để quần chúng bắt
chước làm theo” [31, tr.189]; “Mỗi người đảng viên phải cho xứng đáng là
một người trong những người đại biểu cuả dân tộc” [30, tr.253]; “Về đảng
viên - mỗi người phải ra sức học tập vừa lý luận và thực hành, nghiệp vụ công
tác, phải cố gắng làm gương cho quần chúng. Làm nhiều hơn nói” [30, tr.166].
Bài: “Cách phân công nhiệm vụ cho đảng viên" của Hồng Phúc, Sổ tay
Xây dựng Đảng, số 11-2012 tr19; “Bàn về chất lượng đảng viên” của TS
Hoàng Văn Lê, Sổ tay Xây dựng Đảng, tháng 4, 5-2012 tr20; “Việc phân công
đảng viên trong sinh hoạt chi bộ” của Trúc Giang, Sổ tay Xây dựng Đảng,
tháng 12-2012 tr2; “Quyền của đảng viên và vấn đề thực hành dân chủ trong


9
Đảng” của Vĩnh Trọng, Sổ tay xây dựng Đảng, số 8-2012 tr21; “Để nâng cao
hiệu quả tự phê bình và phê bình” của Thượng tá Vũ Thế Kỳ, Trung uý Lê
Minh Tuấn, Học viện an ninh nhân dân, Sổ tay Xây dựng Đảng, số 1- 2013…
Các bài viết luận bàn về vai trò của đảng viên trong sinh hoạt chi bộ,

mỗi đảng viên ở bất cứ địa vị nào cũng phải làm gương về dân chủ, mở rộng
và phát huy dân chủ, tích cực tham gia thảo luận ý kiến đóng góp xây dựng
nghị quyết của chi bộ. Đó là một yêu cầu tất yếu nhằm phát huy sức mạnh trí
tuệ của từng đảng viên và của toàn Đảng, đảm bảo cho Đảng luôn là đội tiên
phong chính trị của giai cấp, đủ sức hoạch định những chủ trương, đường lối
cách mạng đúng đắn, sáng tạo.
Bài báo khoa học: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi
bộ trong Đảng bộ Quân đội”, của đồng chí Phạm Đình Nhịn, Tạp chí Giáo dục
lý luận chính trị quân sự, Học viện Chính trị, số 5-2008. Tác giả đã chỉ rõ vị trí,
vai trò của chi bộ; khái quát thực trạng chất lượng sinh hoạt của các chi bộ
trong Đảng bộ Quân đội; trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp cơ bản, chủ
yếu để nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trong Đảng bộ Quân đội hiện nay.
* Bàn về vấn đề chất lượng và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ,
có các công trình
Đề tài “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ học viên đào tạo cán bộ
cấp chiến thuật, chiến dịch ở Học viện Chính trị - Quân sự hiện nay”, luận
văn thạc sĩ, chuyên ngành xây dựng Đảng, của tác giả Nguyễn Năng Lượng,
Học viện Chính trị - Quân sự, năm 2000.
Đề tài “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ khoa giáo viên ở Học
viện Hải quân hiện nay”, luận văn thạc sĩ, chuyên ngành xây dựng Đảng, của
tác giả Hoàng Minh Tiến, Học viện Chính trị - Quân sự, năm 2002.
Đề tài “Nâng cao chất lượng hoạt động lãnh đạo của Tổ chức cơ sở
Đảng ở các cơ quan thuộc trường Sĩ quan Chính trị hiện nay”, luận văn thạc


10
sĩ, chuyên ngành xây dựng Đảng và Chính quyền Nhà nước, của tác giả Phạm
Minh Sơn, Học viện Chính trị, năm 2013.
Các luận văn trên, vấn đề sinh hoạt chi bộ và nâng cao chất lượng sinh
hoạt lãnh đạo của chi bộ được đề cập khá toàn diện, hệ thống trong phạm vi, đối

tượng nghiên cứu cụ thể. Từ cơ sở lý luận, thực tiễn của sinh hoạt chi bộ, các
luận văn đã tập trung nghiên cứu làm rõ những vấn đề về chất lượng sinh hoạt
của các chi bộ ở một số loại hình tổ chức cơ sở Đảng. Trên cơ sở đánh giá thực
trạng sinh hoạt chi bộ và chất lượng sinh hoạt chi bộ, tác giả đã chỉ rõ nguyên
nhân của thực trạng đó, rút ra được một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng
sinh hoạt, làm cơ sở để xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản có
tính khả thi trong nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở một số loại hình tổ
chức cơ sở đảng ở đối tượng đặc thù thời gian tới. Tác giả đã tiếp thu kế thừa có
chọn lọc kết quả và phương pháp nghiên cứu của các công trình, đề tài trên. Tuy
nhiên, chưa có tác giả nào nghiên cứu trực tiếp đến nâng cao chất lượng sinh
hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh; luận văn nghiên cứu
không trùng lặp với các công trình đã được nghiệm thu và công bố.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn, đề xuất
những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự
Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
Làm rõ những vấn đề cơ bản về chất lượng và nâng cao chất lượng sinh
hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh.
Đánh giá đúng thực trạng chất lượng sinh hoạt chi bộ, chỉ ra nguyên
nhân và rút ra một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở
Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh.


11
Xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản nâng cao chất
lượng sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chất lượng sinh hoạt của các chi bộ
ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
* Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu, khảo sát các chi bộ ở 10 Đảng bộ bộ
phận, Đảng bộ cơ sở thuộc Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh (bao
gồm: 23 Chi bộ trực thuộc các Đảng bộ bộ phận và 49 Chi bộ thuộc các Đảng
bộ cơ sở). Luận văn không đề cập đến các chi bộ trực thuộc Đảng bộ Quân sự
quận, huyện và các chi bộ quân sự phường, xã, thị trấn. Thời gian và các số
liệu khảo sát, điều tra sử dụng trong luận văn giới hạn từ năm 2009 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu.
* Cơ sở lý luận
Luận văn được nghiên cứu dựa trên hệ thống những quan điểm, nguyên lý
cơ bản của Học thuyết Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường
lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về Đảng và công tác xây dựng Đảng Cộng sản
Việt Nam.
* Cơ sở thực tiễn
Thực tiễn sinh hoạt chi bộ, các báo cáo sơ kết, tổng kết về công tác xây
dựng Đảng; điều tra, khảo sát chất lượng sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự
Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn cũng kế thừa một số kết quả nghiên cứu
của các công trình, đề tài khoa học có liên quan đã được nghiệm thu, công bố.
Chỉ thị, nghị quyết, quy định của BCHTW, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về
công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Các chỉ thị, nghị quyết của QUTW,
hướng dẫn của TCCT về công tác xây dựng Đảng trong Đảng bộ Quân đội


12
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin; luận văn sử
dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học liên ngành và
chuyên ngành, trong đó chú trọng phương pháp phân tích, tổng hợp, lôgic,

lịch sử, tổng kết thực tiễn, phương pháp thống kê so sánh, điều tra xã hội học
và phương pháp chuyên gia.
6. Ý nghĩa của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn cung cấp những cơ sở khoa học giúp
cấp ủy, tổ chức đảng ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu
vận dụng để nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ nhằm đáp ứng tốt yêu cầu
nhiệm vụ của Bộ Tư lệnh Thành phố trong giai đoạn mới.
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo nghiên
cứu khoa học, giảng dạy, học tập môn CTĐ, CTCT trong các nhà trường Quân đội.
7. Kết cấu của luận văn
Kết cấu của luận văn gồm: Phần mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận,
danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

Chương 1
CHẤT LƯỢNG SINH HOẠT CHI BỘ Ở ĐẢNG BỘ QUÂN SỰ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN


13
1.1. Sinh hoạt chi bộ và chất lượng sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ
Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
1.1.1. Chi bộ và sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí
Minh
* Chi bộ thuộc Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
Theo quy định số 49- QĐ/TW ngày 21 tháng 11 năm 2011 của BCHTW
(khóa XI) về tổ chức Đảng trong Quân đội Nhân dân Việt Nam: “Đảng bộ quân
sự tỉnh, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp về mọi mặt của tỉnh ủy, đồng thời chấp
hành nghị quyết của đảng ủy quân sự cấp trên về nhiệm vụ quốc phòng toàn
dân và công tác quân sự địa phương. Đảng ủy quân sự tỉnh trực thuộc tỉnh ủy,
là cấp ủy cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng” [41, tr.12].

Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh là đảng bộ cấp trên trực tiếp
cơ sở, được đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp về mọi mặt của Thành ủy Thành
phố Hồ Chí Minh, đồng thời chấp hành nghị quyết của Đảng ủy Quân sự
Quân khu 7 về nhiệm vụ quốc phòng toàn dân và công tác quân sự quốc
phòng địa phương. Với nhiệm vụ “tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo của
các tổ chức đảng, làm tốt vai trò tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền huy
động và sử dụng tốt mọi nguồn lực, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững
mạnh, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc; xây dựng lực lượng vũ trang
có chất lượng tổng hợp và sẵn sàng chiến đấu cao, thực hiện thắng lợi mọi
nhiệm vụ được giao, nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, phòng gian bảo
mật, không để bị bất ngờ trong mọi tình huống, giữ vững ổn định chính trị xã
hội, góp phần cùng Thành phố phát triển nhanh, bền vững” [12, tr.3].
Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh được tổ chức theo quy định
của Điều lệ Đảng, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ, đặc điểm, điều kiện của cơ
quan, đơn vị. Hiện nay, cơ cấu tổ chức các chi bộ thuộc Đảng bộ Quân sự
Thành phố Hồ Chí Minh như sau:


14
Đảng bộ Trung đoàn Gia Định là đảng bộ cơ sở 3 cấp: đảng bộ cơ sở ở
Trung đoàn; đảng bộ bộ phận ở các Tiểu đoàn (Tiểu đoàn BB1, Tiểu đoàn BB2,
Tiểu đoàn BB3); chi bộ đại đội và ở các ban trực thuộc Trung đoàn.
Đảng bộ Tiểu đoàn trực thuộc Bộ Tư lệnh Thành phố (Tiểu đoàn Kiểm
soát Quân sự 31; Tiểu đoàn Thiết giáp) là đảng bộ cơ sở 2 cấp: đảng bộ cơ sở
Tiểu đoàn, chi bộ ở các đại đội và tiểu đoàn bộ.
Đảng bộ Trường Quân sự Thành phố là đảng bộ cơ sở 2 cấp: đảng bộ
cơ sở Nhà trường; chi bộ ở đại đội, lớp học viên, khoa, ban, đơn vị phục vụ.
Đảng bộ các phòng thuộc Bộ Tư lệnh Thành phố: có 04 Phòng (Tham
mưu; Chính trị; Hậu cần; Kỹ thuật) là đảng bộ cơ sở 2 cấp: đảng bộ cơ sở 04
phòng, chi bộ ở các ban và đơn vị trực thuộc.

Đảng bộ Công ty Minh Thành, Địa đạo Củ Chi là đảng bộ cơ sở 2 cấp:
đảng bộ cơ sở doanh nghiệp; chi bộ ở các phân xưởng, đội sản xuất, phòng,
ban ở cơ quan.
Vị trí, vai trò của chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh:
Trong Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh, chi bộ được tổ chức
và hoạt động ở đại đội, các ban trực thuộc phòng, lớp học viên, khoa trực
thuộc nhà trường, các phân xưởng, đội sản xuất, phòng trực thuộc công ty, địa
đạo. Do đó, chi bộ là hạt nhân chính trị, lực lượng lãnh đạo xây dựng cơ quan,
đơn vị VMTD, có sức chiến đấu cao, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được
giao; là nơi trực tiếp vận động, tổ chức quần chúng thực hiện thắng lợi mọi
đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng, nơi phản ánh tâm tư, ý kiến,
nguyện vọng của đảng viên và quần chúng lên cấp trên.
Thực tiễn xây dựng, chiến đấu trưởng thành của Bộ Tư lệnh Thành phố
Hồ Chí Minh cho thấy: Có chi bộ tốt mới có cơ quan, đơn vị mạnh; chi bộ có
TSVM, thật sự là hạt nhân lãnh đạo ở cơ sở thì bất kỳ điều kiện hoàn cảnh
nào cơ quan, đơn vị vẫn vững vàng, thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ. Vì vậy,


15
trong xây dựng Đảng bộ Quân sự Thành phố vững mạnh, phải luôn coi trọng
xây dựng chi bộ, phải đặt công tác xây dựng chi bộ thành nội dung trọng tâm,
khâu then chốt của công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng; là một nhiệm vụ cơ
bản trong hoạt động CTĐ, CTCT ở cơ sở. Mọi biểu hiện coi nhẹ, hạ thấp vai
trò của chi bộ, thiếu ý thức trách nhiệm trong xây dựng chi bộ đều làm suy
yếu sự lãnh đạo của Đảng bộ Quân sự Thành phố, vi phạm nguyên tắc Đảng
lãnh đạo Quân đội.
Chức năng, nhiệm vụ của các loại hình chi bộ ở Đảng bộ Quân sự
Thành phố Hồ Chí Minh:
Theo Quy định số 49-QĐ/TW ngày 21 tháng 11 năm 2011 của BCHTW
(khóa XI) về tổ chức Đảng trong Quân đội Nhân dân Việt Nam thì các loại hình

chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh có chức năng, nhiệm vụ như sau:
Về chức năng: các chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
có chức năng là hạt nhân chính trị, lãnh đạo mọi mặt hoạt động trong đơn vị;
nghiên cứu, đề xuất với cấp ủy cấp trên những vấn đề liên quan đến thực hiện
nhiệm vụ chính trị và CTĐ, CTCT. Xây dựng Chi bộ TSVM gắn với xây
dựng cơ quan, đơn vị VMTD.
Về nhiệm vụ: chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện
đầy đủ 5 nhiệm vụ đã ghi trong Điều lệ Đảng và các quy định của Ban Bí thư về
chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng trong Quân đội nhân dân Việt Nam:
Lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị: Thường xuyên giáo dục, quán
triệt để cán bộ, đảng viên, Hạ sĩ quan - chiến sĩ, công nhân viên quốc phòng
nắm vững nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị. Lãnh đạo nâng cao chất
lượng, hiệu quả làm tham mưu đề xuất, chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra các nội
dung công tác theo chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị đảm bảo đúng
đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, Điều
lệnh, Điều lệ của Quân đội, phù hợp với tình hình thực tiễn đơn vị. Lãnh đạo


16
thực hiện tốt chế độ thông tin tình hình, sơ kết, tổng kết; đổi mới phong cách
và phương pháp công tác, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan để
thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Lãnh đạo xây dựng nề nếp chính quy, duy
trì nghiêm kỷ luật. Cụ thể ở các loại hình chi bộ như:
Chi bộ ở các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu: Lãnh đạo nâng
cao chất lượng huấn luyện, trình độ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, xây dựng
chính quy, rèn luyện kỷ luật; xây dựng đơn vị VMTD gắn với xây dựng chi bộ
TSVM; giữ gìn và sử dụng có hiệu quả vũ khí trang bị, cơ sở vật chất hậu cần
- kỹ thuật trong đơn vị. Tổ chức tốt đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội,
bảo đảm đơn vị hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ trong mọi tình huống.
Chi bộ ở nhà trường: Lãnh đạo thực hiện đổi mới nâng cao chất lượng

nghiên cứu, dạy và học, tiếp tục hoàn thiện nội dung, chương trình, giáo trình,
quy trình đào tạo; xây dựng tiềm lực vật chất, khoa học kỹ thuật của nhà
trường; xây dựng nhà trường chính quy, tiên tiến, mẫu mực.
Chi bộ ở cơ quan: Lãnh đạo quán triệt và chấp hành quan điểm, đường
lối chính trị, quân sự, chủ trương, chính sách, nghị quyết của Đảng, pháp luật
của Nhà nước, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên. Nâng cao chất lượng nghiên
cứu tham mưu đúng đường lối, chủ trương, quan điểm, nguyên tắc của Đảng,
hướng dẫn, kiểm tra thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ của cơ quan; bồi
dưỡng nâng cao kiến thức, năng lực, đổi mới phong cách và phương pháp
công tác cho cán bộ, đảng viên.
Chi bộ ở các đơn vị sản xuất kinh doanh: Lãnh đạo quán triệt và thực
hiện quan điểm của Đảng về công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hoàn thành nhiệm
vụ sản xuất quốc phòng và kinh tế đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tếxã hội cao, đúng chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước,
quy định của Quân đội. Chăm lo đời sống vật chất, tinh thần người lao động.
Lãnh đạo công tác tư tưởng: Thường xuyên giáo dục, bồi dưỡng chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho cán bộ,


17
đảng viên và quần chúng; phát huy truyền thống yêu nước, yêu CNXH, truyền
thống của Đảng, Quân đội và đơn vị; thực hiện nghiêm chương trình học tập
chính trị theo quy định cho các đối tượng trong đơn vị, xây dựng tinh thần
làm chủ, tình đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong cán bộ, chiến sĩ; kịp thời nắm
bắt tâm tư, nguyện vọng của cán bộ đảng viên, quần chúng để giải quyết và
báo cáo lên cấp trên. Phổ biến, quán triệt để cán bộ, đảng viên, quần chúng
nắm vững và chấp hành đúng đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ của Quân đội, cơ quan đơn vị; thường
xuyên bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, kiến thức, năng lực công tác cho
cán bộ, đảng viên và quần chúng. Lãnh đạo đơn vị đấu tranh chống các quan
điểm sai trái, những biểu hiện mất dân chủ, gia trưởng, độc đoán, tác phong

quan liêu, thiếu tinh thần trách nhiệm, tinh thần hợp tác và ý thức tổ chức kỷ
luật; phòng, chống sự suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của
cán bộ đảng viên, quần chúng.
Lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ: lãnh đạo xây dựng và thực hiện
quy hoạch, kế hoạch công tác cán bộ, bồi dưỡng, quản lý, sử dụng cán bộ
trong cơ quan, đơn vị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong mọi tình huống, bảo
đảm sự phát triển vững chắc, có tính kế thừa liên tục của đội ngũ cán bộ.
Nhận xét, đánh giá, đề bạt, bổ nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, điều chuyển, giải
quyết chính sách theo đúng quyền hạn, quy chế, bảo đảm dân chủ. Chăm lo
đời sống vật chất, tinh thần và sự tiến bộ của cán bộ và hậu phương gia đình
cán bộ. Đề nghị với cấp trên xem xét, quyết định các vấn đề về tổ chức, cán
bộ thuộc quyền hạn, trách nhiệm quản lý giải quyết của cấp trên, phát huy sức
mạnh của mọi tổ chức và cá nhân ở cơ quan, đơn vị trong các hoạt động.
Lãnh đạo xây dựng tổ chức quần chúng vững mạnh xuất sắc và Hội đồng
quân nhân: Lãnh đạo xây dựng tổ chức quần chúng và Hội đồng quân nhân thực
sự vững mạnh về mọi mặt; hoạt động đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn quy
định. Tôn trọng tính độc lập, tự chủ; khuyến khích tính sáng tạo trong đổi mới nội


18
dung, hình thức, phương pháp hoạt động nhằm phát huy quyền làm chủ của quần
chúng trong cơ quan, đơn vị. Định kỳ tổ chức để quần chúng và Hội đồng quân
nhân đóng góp ý kiến cho chi uỷ, chi bộ và đảng viên. Lãnh đạo thực hiện đúng
các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, quy định của Quân đội về bảo
đảm đời sống vật chất, tinh thần đối với cán bộ, chiến sĩ trong cơ quan, đơn vị và
chính sách hậu phương Quân đội. Lãnh đạo chấp hành nghiêm quy định của Nhà
nước và Quân đội về quản lý, sử dụng trang bị, cơ sở vật chất hậu cần, kỹ thuật,
tài chính; không để xảy ra tham nhũng, lãng phí, mất mát, hư hỏng.
Xây dựng chi bộ TSVM: Sự TSVM của chi bộ là nhân tố quyết định sự
trưởng thành, vững mạnh và kết quả hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan, đơn

vị. Vì vậy, chi bộ phải được xây dựng thật sự TSVM; có năng lực lãnh đạo
toàn diện và sức chiến đấu cao. Chi bộ phải quán triệt sâu sắc và vận dụng
sáng tạo chỉ thị, nghị quyết, mệnh lệnh của cấp trên vào tình hình cụ thể của
chi bộ, đơn vị đề ra chủ trương, biện pháp xây dựng chi bộ sát đúng và tổ
chức thực hiện nghiêm túc. Xây dựng chi bộ, tổ đảng đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ lãnh đạo; quản lý, phân công công tác, kiểm tra giám sát và thi hành kỷ
luật đảng viên. Giáo dục rèn luyện đảng viên, phát triển đảng viên, đưa người
không đủ tư cách đảng viên ra khỏi Đảng. Xây dựng chi uỷ đủ về số lượng, có
phẩm chất, năng lực và hoạt động hiệu quả, được quần chúng tín nhiệm. Duy
trì sinh hoạt chi bộ đúng chế độ, nguyên tắc, quy định.
* Sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
Quan niệm về sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự
Thành phố Hồ Chí Minh
Theo Từ điển tiếng Việt xác định: “Sinh hoạt là cuộc họp để tiến hành
những hoạt động tập thể” [42, tr.139].
Sinh hoạt là một thuộc tính, một hoạt động tất yếu của mọi tổ chức xã hội,
nhằm nghiên cứu, xác định chủ trương, kế hoạch công tác, đánh giá kết quả hoạt


19
động thực tiễn đã đạt được, giúp cho tổ chức và các thành viên thấy rõ ưu điểm,
khuyết điểm của việc tổ chức thực hiện; kịp thời rút ra kinh nghiệm, sửa chữa
những thiếu sót, chưa phù hợp hoặc sai lầm, lệch lạc; bảo đảm chủ trương, kế
hoạch được thực hiện đúng đắn, chuẩn xác hơn, chất lượng hiệu quả tốt hơn.
Sinh hoạt là tất yếu khách quan, là thuộc tính đặc biệt quan trọng của chính
đảng kiểu mới của giai cấp công nhân. Học thuyết Mác - Lênin về chính đảng
cách mạng của giai cấp công nhân đã chỉ ra những nguyên tắc xây dựng đảng về
chính trị, tư tưởng và tổ chức. Theo C.Mác: sự thống nhất về tư tưởng chỉ có thể
trở thành sức mạnh vật chất nếu có sự thống nhất về tổ chức. C.Mác viết: nếu
thống nhất và có tổ chức thì chúng ta sẽ là một lực lượng không gì khuất phục

được. Sinh hoạt đảng vừa là một thuộc tính, vừa là một biện pháp quan trọng đảm
bảo sự thống nhất trong Đảng cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Phương thức thực hiện và phát huy dân chủ trong nội bộ Đảng tập trung
ở trí tuệ của đảng viên, được thực hiện qua phương thức quan trọng nhất là
sinh hoạt Đảng. Đảng viên cộng sản tham gia sinh hoạt đảng vừa là yêu cầu
bắt buộc, vừa thể hiện ý thức trách nhiệm, ý thức kỷ luật của Đảng. Ngay từ
đầu thế kỷ XIX, trong Điều lệ Liên đoàn những người cộng sản C.Mác và
Ph.Ăngghen viết: “Các chi bộ và các ban chấp hành khu bộ, cũng như
BCHTW họp ít nhất hai tuần một lần" [39, tr.735].
Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ thiên tài của Đảng cộng sản Việt Nam,
của dân tộc Việt Nam, đã vận dụng một cách sáng tạo lý luận xây dựng Đảng
kiểu mới của chủ nghĩa Mác - Lênin vào thành lập và xây dựng Đảng ta.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đặc
biệt quan tâm xây dựng Đảng cộng sản Việt Nam vững mạnh về chính trị, tư
tưởng và tổ chức. Người luôn chăm lo đến vấn đề sinh hoạt đảng nói chung,
sinh hoạt chi bộ nói riêng, Người yêu cầu: "Trong Đảng thực hành dân chủ
rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt


20
nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, phải có tình
đồng chí thương yêu lẫn nhau" [36, tr.498].
Chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh là hạt nhân lãnh đạo
chính trị ở cơ sở, trung tâm đoàn kết quy tụ sức mạnh để thực hiện thắng lợi
mọi nhiệm vụ chính trị của Bộ Tư lệnh Thành phố. Học thuyết xây dựng
Đảng kiểu mới của chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ ra rằng muốn tăng cường vai
trò lãnh đạo của Đảng cộng sản thì phải xem sinh hoạt đảng là một yêu cầu có
tính nguyên tắc và là hình thức, biện pháp tốt nhất thực hiện và phát huy dân
chủ trong Đảng. Chỉ thị của ĐUQSTW chỉ rõ: "Hoạt động của chi bộ thể hiện
chủ yếu ở sinh hoạt chi bộ và hoạt động của mỗi đảng viên" [5, tr.5].

Sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh là một loại
hình sinh hoạt đảng, thực hiện theo hệ thống nguyên tắc, thủ tục, nhằm xác
định chủ trương biện pháp lãnh đạo, quản lý, giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng
viên. Xét về bản chất, sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí
Minh là hình thức tổ chức thực hiện sự lãnh đạo của chi bộ thông qua chế độ
sinh hoạt. Đồng thời, đây còn là hình thức hoạt động thường xuyên của chi bộ
và đảng viên nhằm huy động và phát huy cao nhất trí tuệ, tinh thần dân chủ và
trách nhiệm của đảng viên; nhằm nâng cao năng lực lãnh dạo, sức chiến đấu
của chi bộ. Từ cách tiếp cận trên, có thể quan niệm:
Sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh là một
hình thức cụ thể của sinh hoạt Đảng. Phát huy dân chủ, tinh thần tích cực,
chủ động, sáng tạo và vai trò trách nhiệm tiên phong, gương mẫu của đội ngũ
đảng viên trong tham gia bàn bạc, thảo luận, quyết định các chủ trương, biện
pháp lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị, tăng cường quản lý,
giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ đảng viên bảo đảm cho chi bộ quán
triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng. Đề ra nghị quyết lãnh đạo sát
đúng và khả thi, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi


21
bộ, xây dựng chi bộ TSVM, lãnh đạo cơ quan đơn vị VMTD, hoàn thành
thắng lợi nhiệm vụ được giao.
Mục đích sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh là
thực hiện chức năng, nguyên tắc lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng, đảm bảo cho
chi bộ thể hiện đúng vai trò lãnh đạo đối với đơn vị, xây dựng và quản lý đội ngũ
cán bộ, đảng viên chặt chẽ, có chất lượng tốt, xây dựng chi bộ TSVM góp phần
xây dựng cơ quan, đơn vị VMTD.
Nội dung sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
Thực hiện theo Hướng dẫn số: 09-HD/BTCTW ngày 02 tháng 3 năm
2012 của Ban Tổ chức Trung ương về nội dung sinh hoạt chi bộ; đồng thời

căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ, điều kiện, khả năng của đơn vị để xác định nội
dung sinh hoạt cho phù hợp. Sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố
Hồ Chí Minh hiện nay tập trung vào những nội dung chính như: Quán triệt
cho cán bộ, đảng viên, hạ sĩ quan - chiến sĩ nắm vững nhiệm vụ chính trị của
đơn vị; giải pháp thực hiện nghiêm các chỉ thị, nghị quyết, mệnh lệnh của cấp
trên và xây dựng nghị quyết của chi bộ; lãnh đạo việc bồi dưỡng, giáo dục,
phát huy truyền thống tốt đẹp của lực lượng vũ trang nhân dân; xây dựng chi
bộ TSVM gắn với xây dựng cơ quan, đơn vị VMTD. Lãnh đạo thực hiện điều
lệnh, điều lệ và ý thức tổ chức, chấp hành kỷ luật của Quân đội; lãnh đạo
nhiệm vụ xây dựng nề nếp chính quy; lãnh đạo đấu tranh phòng, chống tham
nhũng, lãng phí, tiêu cực ở cơ quan, đơn vị; lãnh đạo công tác bồi dưỡng cán
bộ và tạo nguồn phát triển đảng viên.
Tính chất của sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
Tính lãnh đạo: thể hiện trong sinh hoạt chi bộ mọi đảng viên dân chủ bàn
bạc và ra nghị quyết bảo đảm định hướng chính trị những hoạt động chủ yếu của
cơ quan đơn vị, bảo đảm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cũng như giải quyết kịp


22
thời những vấn đề mới nảy sinh trong thực tiễn. Chỉ rõ nội dung, mục tiêu, biện
pháp và trách nhiệm thực hiện của từng tổ chức, từng cán bộ, đảng viên.
Tính giáo dục: chi bộ là nơi giáo dục toàn diện cho cán bộ, đảng viên và
quần chúng trong đơn vị. Mỗi chi bộ phải nhận rõ trách nhiệm trước Đảng về
công tác tuyên truyền, giác ngộ đối với đảng viên, quần chúng thuộc đơn vị mình.
Trong sinh hoạt chi bộ cần nghiên cứu, thảo luận nghiêm túc các quan điểm,
đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; chỉ thị, nghị
quyết của cấp trên.
Tính chiến đấu: thể hiện trong sinh hoạt chi bộ có tác dụng phát huy
những ưu điểm, đồng thời dám nhìn thẳng vào những nhận thức lệch lạc, hạn
chế, khuyết điểm của chi bộ và mỗi đảng viên để từ đó có những sửa chữa

tích cực. Tính chiến đấu trong sinh hoạt chi bộ còn là khả năng phát huy dân
chủ nội bộ, thực hiện nghiêm túc nề nếp, chế độ tự phê bình và phê bình trên
tinh thần thẳng thắn, trung thực, đúng mức, làm rõ đúng, sai và bám sát yêu
cầu xây dựng chi bộ, xây dựng đơn vị.
Hình thức sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
thực hiện ở cả ba hình thức sinh hoạt cơ bản:
Sinh hoạt lãnh đạo để xác định chủ trương, biện pháp lãnh đạo đơn vị,
thực hiện nhiệm vụ chính trị, xây dựng chi bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng
và tổ chức, xây dựng đội ngũ đảng viên. Chất lượng sinh hoạt lãnh đạo của chi
bộ phản ánh sức mạnh trí tuệ của tập thể đảng viên, khả năng quán triệt, cụ thể
hóa chỉ thị, nghị quyết của cấp trên cũng như vai trò, trách nhiệm, nghệ thuật,
phương pháp tác phong của tập thể chi uỷ mà trước hết là bí thư chi bộ.
Sinh hoạt học tập giúp đảng viên của chi bộ nâng cao trình độ lý luận
chính trị, tư tưởng, đạo đức cách mạng, khoa học kỹ thuật, nghệ thuật quân
sự…có tri thức cần thiết để thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, đặc biệt góp phần
quan trọng vào nâng cao tầm trí tuệ của chi bộ, đảm bảo cho chi bộ đủ sức


23
lãnh đạo mọi hoạt động của đơn vị. Sinh hoạt học tập của chi bộ hiện nay tập
trung bồi dưỡng cho đảng viên nắm vững quan điểm đường lối, chủ trương
của Đảng, pháp luật của Nhà nước, kỷ luật và nhiệm vụ của Quân đội.
Sinh hoạt tự phê bình và phê bình nhằm làm cho tổ chức đảng, đảng
viên phát huy những ưu điểm, thấy được hạn chế, khuyết điểm, xác định
nguyên nhân và hướng khắc phục sửa chữa làm cho chi bộ thật sự TSVM,
từng đảng viên tu dưỡng, rèn luyện phấn đấu ngày càng tốt hơn. Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã dạy: “…đảng viên và cán bộ cũng là người. Ai cũng có tính tốt
và tính xấu. Song đã hiểu biết, đã tình nguyện vào một Ðảng vì dân, vì nước,
đã là một người cách mạng thì phải cố gắng phát triển những tính tốt và sửa
bỏ những tính xấu. Vì tính xấu của một người thường chỉ có hại cho người đó;

còn tính xấu của một đảng viên, một cán bộ sẽ có hại đến Ðảng, có hại đến
nhân dân…” [30, tr.254]. Tự phê bình và phê bình chính là làm cho mặt tốt
phát triển cao hơn và mặt chưa tốt, thậm chí mặt xấu mất dần đi.
Vai trò sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố
Hồ Chí Minh
Sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí
Minh có vai trò quan trọng, thể hiện nguyên tắc lãnh đạo, tổ
chức và xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Học thuyết Mác - Lênin chỉ ra
rằng, đã là đảng viên cộng sản, bất cứ ở cương vị công tác nào cũng phải chịu
sự quản lý của chi bộ, tham gia mọi cuộc sinh hoạt của chi bộ, không có ngoại
lệ. Sinh hoạt chi bộ là hình thức phát huy dân chủ tập thể, sự khẳng định
nguyên tắc lãnh đạo tập thể, nguyên tắc lãnh đạo cao nhất của Đảng; đồng thời
phải đề cao tinh thần tự phê bình và phê bình của đảng viên. Thực hiện tốt
nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt không những nâng cao chất lượng
sinh hoạt, sức mạnh đoàn kết, sức mạnh tổng hợp của chi bộ mà còn có tác


24
dụng chống tư tưởng biến chi bộ thành một "câu lạc bộ"; biến sinh hoạt chi bộ
thành những cuộc tranh cãi vô bổ.
Sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh là biện
pháp quán triệt, cụ thể hóa đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà
nước, chỉ thị, nghị quyết của cấp trên vào cơ quan, đơn vị mình. Là môi trường
để phát huy vai trò tiên phong gương mẫu và tăng cường quản lý đảng viên.
Hoạt động của chi bộ thể hiện chủ yếu ở sinh hoạt của chi bộ và hoạt động của
mỗi đảng viên [7, tr.3]. Chi bộ là tổ chức lãnh đạo của Đảng ở cơ sở, nên sinh
hoạt chi bộ có vai trò quan trọng. Sinh hoạt chi bộ đầy đủ và đều kỳ mới tạo điều
kiện cho đảng viên thường xuyên quán triệt đường lối, chủ trương, nghị quyết
của Đảng, pháp luật của Nhà nước, kỷ luật Quân đội, mệnh lệnh, chỉ thị của cấp
trên. Thông qua sinh hoạt chi bộ mới phát huy trí tuệ tập thể đảng viên, không

ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ; kịp thời động viên
cán bộ, đảng viên vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành cương vị, chức trách và
nhiệm vụ được giao. Đảng ta chỉ ra rằng: "Toàn bộ sức chiến đấu của Đảng cuối
cùng phải được biểu hiện ở sức mạnh của mỗi chi bộ, trong việc cụ thể hóa
đường lối, chủ trương chính sách của Đảng thành hành động cách mạng của
quần chúng nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu của cách mạng" [26, tr.13]. Hiện
nay, hiệu quả thực hiện đường lối chủ trương, chính sách của Đảng đến đâu, yêu
cầu quản lý và rèn luyện đảng viên thế nào tùy thuộc vào năng lực, sức chiến đấu
của mỗi chi bộ. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Chi bộ là nền
móng của Đảng..., là gốc rễ của Đảng trong quần chúng, chi bộ tốt thì mọi chính
sách của Đảng đều được thi hành tốt, mọi công việc đều tiến bộ không ngừng.
Trái lại nếu chi bộ kém thì công việc không trôi chảy” [35, tr.161].
Sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh là biện pháp
cơ bản để thực hiện và phát huy quyền làm chủ của cán bộ, đảng viên. Thông qua
sinh hoạt chi bộ không chỉ là một hình thức tổ chức để đảng viên tiếp nhận, quán


25
triệt và tạo sự nhất trí cao về đường lối, chủ trương của Đảng, nghị quyết của cấp
trên; dân chủ thảo luận, quyết định các chủ trương, biện pháp lãnh đạo thực hiện
nhiệm vụ theo phạm vi chức năng, đúng đường lối, chủ trương của Đảng, pháp
luật nhà nước mà còn là biện pháp cơ bản để thực hiện và phát huy quyền làm chủ
của cán bộ, đảng viên, là môi trường và điều kiện cơ bản để quản lý, giáo dục rèn
luyện đảng viên. Vì thế đối với đảng viên, tham gia sinh hoạt chi bộ là yêu cầu có
tính nguyên tắc, là ý thức chấp hành kỷ luật của Đảng. Điều lệ Đảng Cộng sản
Việt Nam đã chỉ rõ: "Đảng viên bỏ sinh hoạt chi bộ hoặc không đóng đảng phí ba
tháng trong năm mà không có lý do chính đáng; đảng viên giảm sút ý chí phấn
đấu, không làm nhiệm vụ đảng viên, đã được chi bộ giáo dục mà không tiến bộ thì
chi bộ xem xét, đề nghị lên cấp có thẩm quyền xoá tên trong danh sách đảng
viên." [10, tr15, 16]. Như vậy, sinh hoạt chi bộ là vấn đề hệ trọng trong hoạt động

lãnh đạo của chi bộ cũng như hoạt động của mỗi đảng viên.
1.1.2. Chất lượng sinh hoạt chi bộ và tiêu chí đánh giá chất lượng
sinh hoạt chi bộ ở Đảng bộ Quân sự Thành phố Hồ Chí Minh
* Quan niệm chất lượng sinh hoạt chi bộ
Thuật ngữ chất lượng được sử dụng rộng rãi trong đời sống và được hiểu
với nhiều nghĩa khác nhau. Triết học Mác - Lênin chỉ rõ: bất kỳ sự vật, hiện tượng
nào của thế giới khách quan đều là sự thống nhất biện chứng giữa chất và lượng.
Sự chuyển hoá lẫn nhau giữa chất và lượng làm cho sự vật, hiện tượng luôn vận
động và phát triển không ngừng. Chất và lượng không phải là cái gì trừu tượng
không thể cân, đong, đo, đếm hay lượng hoá được. Không có chất lượng chung
chung cho mọi sự vật, hiện tượng mà mỗi sự vật, hiện tượng đều có lượng và chất
riêng đặc trưng cho sự vật, hiện tượng đó. Theo Từ điển Tiếng việt: Chất lượng là
“cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, sự vật, sự việc” [43, tr.144].
Như vậy, từ quan niệm trên có thể thấy rằng mọi sự vật, hiện tượng, quá trình đều
có chất lượng và đều có thể kiểm nghiệm được chất lượng trong thực tiễn. Tùy